1.Wrażenie- neuropsychiczny proces poznawczy, powstający w jednym analizatorze pod wpływem działania bodźców na receptory jednego rodzaju i podlegający na odzwierciedleniu pojedynczych cech tego bodźca, doznajemy „twardości” metalu i „zieloności” liścia.Spostrzeżenie- zespolenie pojedynczych cech w większe całości, neuropsychiczny proces poznawczy powstający w kilku współdziałających analizatorach, informacje z uprzednich doświadczeń, całościowe odzwierciedlenie złożonych bodźców oddziałujących na narządy zmysłu.2.Spostrzeżenia związane z aktywnością sportową:Poczucie Czasu- polega na spostrzeganiu swoistego czasu trwania czynności oraz kolejności poszczególnych jej elementów.Poczucie Wody-składa się na nie zespół subtelnych i zróżnicowanych spostrzeżeń dotyczących różnych właściwości wody, wykształca ona się w procesie długotrwałego treningu pływackiego, zwłaszcza na średnich i długich dystansach.Poczucie Piłki subtelne zróżnicowanie bodźców dochodzących do analizatorów mięśniowo- ruchowego, dotykowego i wzrokowego podczas gry w piłkę. Bardzo dokładnie spostrzeganie wszystkich cech piłki, szczególne znaczenie w rozwoju czucia piłki ma wrażliwość mięśniowo- ruchowa, czucie piłki osiąga się w wyniku długotrwałego i systematycznego treningu.Poczucie Maty- jest wyspecjalizowanym spostrzeżeniem rozwijającym się u zapaśników, judoków itp. W jego skład wchodzą zarówno wrażenia wzrokowe, jak i ściśle z nimi związane wrażenia mięśniowo- ruchowe, czucie maty rozwija się pod wpływem wieloletniego treningu.3.Nawyk Ruchowy- zautomatyzowana czynność motoryczna, wykonana sprawnie przy zmniejszonej lub ograniczonej kontroli świadomości ( przy jeździe na rowerze, wkładanie butów).Transfer- przenoszenie się efektu pozytywnego,zdobytego przez ćwiczenie jednego nawyku ma drugi nawyk.Interferencja- negatywny wpływ dotychczasowych nawyków na tworzenie się nowych (gdy nawyk zawiera ruchy przeciwstawne, gdy utrwalony nawyk zawiera błędne elementy).Dezautomatyzacja Nawyków- osłabienie lub usunięcie nawyków, długotrwała przerwa, silne zmęczenie, dowolne skierowanie uwagi, silne pobudzenie emocjonalne.4.Cechy Nawyków Ruchowych:Swiadomy Charakter- to, że czynność stała się nawykiem, oznacza ze jednostka nabyła możliwości realizowania określonej operacji której wykonanie nie jest kierowane świadomie, lecz nie wyklucza to możliwości świadomej kontroli wykonywanej czynności zautomatyzowanej ani też w miarę potrzeby świadomej ingerencji.Dokładnosc Nawyku-w aktywności sportowej wszelkie odejście optymalnej drogi aktu ruchowego jest równoznaczne z pogorszeniem wyniku, poprzez długotrwały trening zawodnik osiąga wręcz perfekcyjną dokładność nawyku, dzięki czemu może wielokrotnie powtarzać określony akt motoryczny, umożliwiający zawsze jego wysoką efektywność, a także pomyślną rywalizację z innymi dokładnie wyszkolonymi zawodnikami.Trwałosc Nawyku-wielokrotne powtarzanie podobnych aktów ruchowych doprowadza do powstania, a następnie utrwalania się „śladów” pamięciowych w ośrodkach ruchowych centralnego układu nerwowego, gdy zawodnik przez wiele lat uprawiał daną dyscyplinę sportu, powstałe powiązania czasowe praktycznie utrzymują się do końca życia.Plastycznosc Nawyku-przejawia się w zdolności do jego przekształceń oraz w przystosowaniu się do różnych zmieniających się warunków środowiska.Zawodnik opanowuje rożne sposoby realizacji nawyku ruchowego i może przystosować się do różnych warunków poprzez realizacje najbardziej celowych działań, dostosowanych do zmieniających się okoliczności. Plastyczność nawyku doskonale wyszkolonego sportowca pozwala na dostosowanie w pełni zautomatyzowanego ruchu do konkretnej sytuacji.5.Cechy Myślenia Taktycznego:-stworzenie planu taktycznego walki sportowej;-właściwy wybór metod walki (brak szablonu, plastyczności, myślenia);-czynny charakter myślenia (elastyczność);-szybkość procesów myślowych;-oparcie ma taktycznych wiadomościach i umiejętnościach;-intensywność myślenia;-związek z procesami emocjonalno- motywacyjnymi;6.Czynniki Przydatne Do Opracowania Planu Taktycznego:-znajomość właściwości sytuacji taktycznych w danej dziedzinie;-znajomość własnych, indywidualnych cech lub cech zespołu;-znajomość właściwości przeciwnika;-znajomość specyfiki warunków w jakich zawody mają być rozgrywane;7.Koncepcja Potrzeb Maslowa:Potrzeby niedostatku (elementarne- niższego rzędu) i potrzeby rozwoju ( wyższego rzędu):-Fizjologiczne- pożywienia, snu, pragnienia, aktywności ruchowej, seksualne itd.-Bezpieczeństwa- stabilizacji, opieki, uwolnienia od strachu, lęku itp.-Przynależności I Miłości- potrzeby kontaktu emocjonalnego, nawiązywania bliskich kontaktów itp.-Uznania I Szacunku- I gr- pragnienie potęgi wyczynu, siły osiągnięć, II gr- pragnienie reputacji, prestiżu ], szacunku, sławy itd.-Wiedzy I Rozumienia-wyrażają się w poszukiwaniu nowych informacji o świecie, zrozumienia świata, bezinteresownej aktywności poznawczej-Estetyczne- wrażenia estetyczne, wzruszenia- obcowania ze sztuką itp.-Samourzeczywistnia- dążenie do rozwoju własnych możliwości, zdolności, kompetencji, itp.Potrzeby wyższego rzędu mogą być zaspokojone dopiero wtedy, gdy zostaną zaspokojone potrzeby niższego rzędu.8.Motywacja- ogół czynników pobudzających do działania, wpływających na jego kierunek oraz intensywność.Motywy Bezpośrednie:-przeżywanie uczucia zadowolenia na tle przejawów aktywności mięśniowej;-przyjemność estetyczna płynąca z piękna i zręczności własnych ruchów;-chęć wykazania odwagi i zdecydowania przy wykonywaniu trudnych i niebezpiecznych ćwiczeń;-elementy współzawodnictwa, które są integralną częścią działalności sportowej;-dążenie do osiągnięcia rekordowych wyników, wykazania swego mistrzostwa sportowego;Motywny Pośrednie:-dążenie, aby stać się zdrowym i silnym dzięki aktywności sportowej;-dążenie do przygotowania się przez sport do działalności praktycznej;-poczucie obowiązku wynikające z konieczności uczestnictwa w określonych zajęciach sportowych;-uświadomienie sobie społecznego znaczenia działalności sportowej;9.Motywacji wewnętrznej wg teorii samodeterminacji w odniesieniu do aktywności sportowej.-Przyczyna działania wynika z wewnętrznego dążenia jednostki ; oparta jest na pełnej internalizacji zasad.;-Zawodnik podejmujący aktywność sportową doświadcza poczucia harmonii i satysfakcji.;-Stopień internalizacji związany jest z oddziaływaniem otoczenia społecznego i może przybierać formę od kontrolującej do pożądanej – autonomicznej.;-Ważną rolę w procesie internalizacji posiadają autorytety np. trener, nauczyciel ; ich działanie powinno być ukierunkowane na budowanie autonomii, dzięki temu internalizacja przebiega w zgodzie z wewnętrznym dążeniami osoby.;10.Motywacji zewnętrznej wg teorii samodeterminacji w odniesieniu do aktywności sportowej. -proces internalizacji dokonał się w różnym stopniu.;-aktywność podejmowana jest głównie w oparciu o zewnętrzne źródła motywacji np. nagrody, pieniądze, ale także unikanie kary, przykrych doznań, uczucia winy, wstydu, lęku.;11.Cechy oraz funkcje emocji:Cechy emocji:-poziom aktywacji (intensywność emocji);-znak (dodatni - przyjemne, ujemny - przykre);-treść (jaka emocja);Funkcje emocji:a)Przystosowawcza (adaptacyjna) - np. wyrazy mimiczne twarzy (informują nas o zagrożeniu, w toku ewolucji wyrazy emocji stały się społecznie rozpoznawalne i zaczęły pełnić funkcję komunikacyjną).-ZBLIŻANIE SIĘ ku celom pożytecznym, pożądanym: radość, orzyjemność, satysfakcja, akceptacja.-UNIKANIE bodźców szkodliwych: poczucie winy, wstręt, zakłopotanie, lęk, gniew.b)Komunikacyjna - ekspresja itp. np. demaskuje nasze próby ukrycia przed innymi tego, co czujemy i zamierzamy.c)Motywacyjna - ukierunkowująca, podtrzymująca, pobudza nas do podjęcia działania dotyczącego jakiegoś zdarzenia.d)Emocje pomagają w organizowaniu naszych doświadczeń. - W odpowiedni sposób interpretujemy nasze sytuacje poznawcze. Emocje wpływają na sposób postrzegania siebie np. gdy mamy dobry nastrój, to o sobie i świecie myślimy dobrze. Gdy mamy zły nastrój – źle.e)Regulują sytuacje społeczne - Pozwalają zachować dystans wobec niektórych osób. Pozytywny nastrój sprzyja pomaganiu innym ludziom. Poczucie winy też sprzyja pomaganiu (realne poczucie winy).12.Pierwsze prawo Yerkesa-Dodsona:Według pierwszego prawa Yerkesa-Dodsona istnieje krzywoliniowy związek między pobudzeniem emocjonalnym, a wykonaniem zadania. Dla wykonania każdego zadania istnieje optymalny poziom pobudzenia, przy którym zadanie to jest wykonywane najlepiej. Zarówno niższy jak i wyższy poziom pobudzenia upośledza sprawność wykonania.Przykład:Gdy jesteśmy słabo motywowani do znalezienia pracy, to szukamy jej nieskutecznie (niski poziom pobudzenia emocjonalnego i niski poziom wykonania). Jeśli jednak jesteśmy skrajnie motywowani, bardzo nam zależy i jesteśmy potężnie sfrustrowani, to nasze poszukiwania mogą być chaotyczne, a zachowanie na rozmowach kwalifikacyjnych nerwowe, co także zmniejsza szanse na powodzenie.Drugie prawo Yerkesa-Dodsona:Według drugiego prawa Yerkesa-Dodsona im trudniejsze jest zadanie, przed którym stoimy, tym niższy jest poziom optymalnego pobudzenia. Zadania łatwe są dobrze wykonane nawet wtedy, gdy poziom pobudzenia emocjonalnego jest bardzo wysoki; wykonywania zadań trudnych (tzn. nowych, nieprzetrenowanych, skomplikowanych) jest szybko upośledzane przez wysoki poziom pobudzenia.Przykład:Gdy goni mnie potężny pies, będę szybciej uciekał niż wtedy, gdy goni mnie średni pies. Bieganie jest łatwym zadaniem, wysoki poziom pobudzenia podnosi wykonanie tego zadania. Gdy mam do rozwiązania zadanie matematyczne, z którym się wcześniej nie zetknąłem (trudne zadanie), to lepiej jeśli będę rozluźniony (niski poziom pobudzenia), stres szybko zmniejszy szanse na to, że dobrze je rozwiążę.13. Zainteresowania a Zamiłowania:Pojęcie zamiłowania jest pokrewne z dokładniej zdefiniowanym na gruncie psychologii określeniem zainteresowania, wyróżniającego się trwałą dążnością (tendencją) do poznawania otaczającego świata. Przybiera ono postać ukierunkowanej aktywności poznawczej, przejawiającej się w selektywnym stosunku do otaczających zjawisk. Wyraża się to w trzech aspektach:1)poznawczym(przejawiającym się w dążności bliższego zapoznania się z przedmiotem, zrozumienia jego istoty);2)dynamicznym (wyrażającym się w ukierunkowanej aktywności, pobudzającym do działania);3)emocjonalnym (polegającym na uświadomieniu atrakcyjności uczuciowej związanej z obcowaniem z interesującym obiektem).W związku z tym, że zainteresowanie jest uznawane za podstawowy i najbardziej pożądany czynnik motywacyjny ,jego rozwijanie ukierunkowane na aktywność ruchową (sportową) wydaje się być podstawową powinnością nauczyciela wychowania fizycznego czy trenera.Z kolei mówiąc o zamiłowaniu, Gurycka ma na myśli właściwości psychiczne, które charakteryzuje pozytywny stosunek do wykonywanych przez osobnika czynności. Gdy mówimy o kimś, że posiada określone zamiłowanie, mamy na myśli fakt, że lubi czymś się zajmować. Natomiast mówiąc o zainteresowaniu, wyrażamy opinię, że ktoś chce poznać dziedzinę będącą przedmiotem owego zainteresowania. Pomiędzy zamiłowaniem a zainteresowaniem różnica polega zasadniczo na tym, że w przypadku zamiłowania uwidacznia się szczególnie pozytywny stosunek emocjonalny, natomiast w odniesieniu do zainteresowania za najważniejszą uważa się aktywność poznawczą jednostki. Niemniej jednak obie właściwości są ze sobą powiązane. Jakkolwiek istnieje możliwość dowolnego kierunku przechodzenia od jednej właściwości do drugiej, rozwojowo zamiłowanie najczęściej wydaje się być wcześniejsze, stopniowo przekształcając się w odpowiednie zainteresowanie.14.Zdolności a uzdolnienia:Zdolności-to takie różnice indywidualne, które sprawiają, że przy jednakowej motywacji i uprzednim przygotowaniu poszczególni ludzie osiągają w porównywalnych warunkach zewnętrznych niejednakowe rezultaty w uczeniu się i działaniu.Jednocześnie podkreślany jest fakt ich uwarunkowania: 1) pewnymi organicznymi właściwościami funkcjonalnymi systemu nerwowego (zadatkami); 2) wpływami otoczenia społecznego i wychowania; 3) własną aktywnością jednostki, jej pracowitością i wytrwałością w dążeniu do celu. Istotne aspekty:-aktywnośc własna a kryzysy rozwojowe;-zadatki a zdolności(np.ta sama zdolność z róznych zadatków);-wczesny okres życia a zdolności;-możliwości rozpoznawania zadatków.Uzdolnienia:- Zespoły zdolności grupujące się wokół określonych dziedzin aktywności człowieka określane są mianem uzdolnień.Wysoce uzdolniona jednostka nie może być traktowana jako efekt dziedziczności. Aby doszło do rozwoju uzdolnienia, niezbędne jest połączenie niepospolitych zadatków ze splotem korzystnych okoliczności zewnętrznych stymulujących rozwój. Złożą się na nie:1)odpowiednia baza, obiekty, sprzęt oraz zachęta do zajmowania się daną dziedziną ze strony otoczenia;2)wcześnie rozpoczynana systematyczna nauka pod okiem fachowca, dbającego również o rozbudzanie i utrwalanie zainteresowania daną dziedziną;3)zaangażowanie się ze strony zawodnika w systematyczny trening i doskonalenie się w zakresie uprawianej dyscypliny.;-tym większe im wyższy poziom ogólnie wchodzących w jego skład zdolności;-zdolności a równy badz rózny poziom uzdolnień.15.Scharakteryzuj uzdolnienia sportowe:zespół właściwości indywidualnych o podłożu morfologicznym, motorycznym, fizjologicznym i psychicznym, istotnie sprzyjających efektywności treningu i walki sportowej w określonej dyscyplinie sportu. Należy przy tym podkreślić, że szczególny rozwój jednych właściwości (zwłaszcza morfologicznych) może nie sprzyjać kształtowaniu się innych (dotyczących gibkości, zwinności czy koordynacji wzrokowo-ruchowej).;-zdolności tylko pojedyncze właściwości.;-uniwersalnośc czy specyficzność?.16.J.Reykowski-stres psychologiczny to czynniki zakłócające i/lub zagrażające, które ingerują w istniejący tok aktywności, zmuszając osobnika do nowej koordynacji; jeśli ona nie nastąpi, to dążenie nie zostanie zrealizowane lub/i inne potencjalne dążenia (potrzeby, przekonania, itp.) poniosą szkodę.Reykowski nawiązuje do nurtu definiującego stres jako relację między czynnikami zewnętrznymi a właściwościami człowieka.S. Hobfoll-stres psychologiczny to reakcja wobec otoczenia, w którym istnieje:a) zagrożenie utratą zasobów netto,b) utrata zasobów netto, c) brak wzrostu zasobów następujących po ich zainwestowaniu. Autor do zasobów zalicza przedmioty, warunki,cechy osobowości i pokłady energii, które albo same w sobie są cenione, jako potrzebne do przetrwania (bezpośrednio lub pośrednio), albo służą do zdobycia owych zasobów umożliwiających przetrwanie.R.S. Lazarus-stres jest nie tyle rezultatem braku równowagi między warunkami zadania a możliwościami jednostki, ile sposobu, w jaki ona ocenia i rozumie swoje relacje z otoczeniem.Uznawał, że między jednostką a otoczeniem zachodzi dwustronna i wzajemna interakcja, którą określił mianem transakcji. Kluczowe w tej koncepcji są dwa procesy, które umożliwiają określenie danej transakcji między człowiekiem a otoczeniem, jako stresującej:a)proces oceny poznawczej.b)proces radzenia sobie ze stresem.17.Techniki Zmiany Napięcia:-Celowe Zmiany Kirunku Mysli ( zawodnik w okresie kilku dni przed zawodami stara się zająć czynnościami, które zazwyczaj całkowicie go pochłaniają).-Oddzialywanie Na Zewnetrzne Przejawy Stresu ( jeżeli będziemy świadomie, wysiłkiem woli je powstrzymywać to do kory mózgowej będą wysyłane impulsy hamulcowe z różnych części peryferycznych).-Wykorzystanie Specjalnie Organizowanej Rozgrzewki (gdy zawodnik przeżywa nadmierny stres zaleca się przeprowadzenie rozgrzewki z mniejszą niż zazwyczaj intensywnością, jej czas może ulec wydłużeniu, jeżeli poziom pobudzenia u zawodnika nie osiągnął optimum( jest za niski) zaleca się nieco krótszą ale intensywniejszą rozgrzewkę).-Masaż Lub Automasaż (w przypadku zbyt silnego napięcia stosuje się masaż uspokajający , przy zbyt niskim poziomie pobudzenia zaleca się masaż pobudzający).-Dowolne Przeniesienie Uwagi Na Czynniki Pobudzające O Róznym Znaczeniu ( w przypadku zawodników o wysokim poziomie pobudzenia emocjonalnego przed startem niezbędne wydaje się izolowanie od takich czynników jak jaskrawe afisze sportowe, flagi, głośna muzyka, które pobudzają i stają się stresorem, w przypadku zawodników, którym niezbędny jest wyższy poziom pobudzenia, przebywanie w tego rodzaju warunkach jest korzystne).- Stosowanie Specjalnych Cwiczen Oddechowych ( dla obniżenia narastającego pobudzenia celowe jest stosowanie specjalnie wyuczonych ćwiczeń, skierowanych na długotrwałe powstrzymywanie oddechu, powstrzymywanie oddechu wywołuje pobudzenie centrum oddechowego w rdzeniu przedłużonym, co w następstwie mechanizmu indukcji ujemnej wywołuje w korze mózgowej nasilenie procesu hamowania).-Sugestywne Dzialanie Trenera (stres powstający u trenera może być przenoszony na zawodnika, sugestia przekazana pewnym głosem, w życzliwym tonie, nie tylko obniża u zawodnika napięcie, ale podnosi jego wiarę w siebie, daje nadzieję na sukces).-Treningi Relaksacyjne(uczą one organizm w jaki sposób zużywać mniej energii i oszczędzać ją, treningi relaksacyjne regenerują i wzmacniają efektywność funkcjonowania aparatu fizjologicznego i psychicznego człowieka).-Treningi Autogenne(Np.Schulza).-Techniki Poznawczo Bechawioralne Wyznaczania Celu(ogólność a etapowość celu,cel działania a cel wyniku).-Techniki Wyobrażeniowe-ćwiczenia mentalne.18.Kszatłtowania Odporności Psychicznej (Na Stres):-Zasada Kształtowania Zdolności Do Koncentracji Na Zadaniu(pozytywne wykorzystanie takiego przygotowania psychicznego jest możliwe, gdy sportowiec jest przekonany, że mieści się ono w granicach jego możliwości, nie wymaga od niego rzeczy niemożliwych).-Zasada Kształtowania Samoorientacji I Samokontroli (sportowiec musi wiedzieć, że odczuwane przez niego napięcie, niepokój czy też różnorodne zmiany organiczne to normalna reakcja występująca w sytuacji rywalizacji, każdy zawodnik startujący w zawodach przeżywa silne pobudzenie funkcji psychofizycznych, które jest konieczne, bez niego nie byłby on zdolny do skutecznej rywalizacji, musi je rozumieć w sposób racjonalny i zaakceptować, a to pozwoli na wgląd w siebie).-Zasada Kształtowania Czynności Kontrolno- regulacyjnych (najbardziej przystępna i skuteczna w tym zakresie jest tzw, mowa wewnętrzna, stymulowanie jej rozwoju i wzmacnianie funkcji kontrolno- regulacyjnych może stać się niezwykle skutecznym sposobem kształtowania psychicznej odporności sportowca. Spostrzeganie pozytywnych wyników własnej aktywności i faktu panowania nad sytuacją raz nad sobą daje satysfakcję i przerywa rozwój negatywnych emocji).-Zasada Opanowywania I Przekształcania Emocji (szczególne możliwości opanowywania emocji negatywnych stwarza tzw. przekwalifikowanie, dotyczyć to może np. lęku, który przez odpowiednie można przekształcić w złość sportowa, co zwiększa prawdopodobieństwo sukcesu. Jest to możliwe wówczas, gdy sportowiec dysponuje odpowiednim poziomem samokontroli i samoorientacji).-Zasada Wzmacniania Wytrwałości ( sportowiec może ćwiczyć wytrwałość w pokonywaniu trudności może ćwiczyć przez stałe podwyższanie celów sportowych,a nieraz przez stosowanie podczas treningu obciążeń większych niż te, z którymi może się spotkać na zawodach)-Zasada Stosowania Specjalistycznych Technik Zmiany Napięcia Emocjonalnego (polega na wykorzystaniu dość powszechnie już znanych technik odprężenia i relaksacji. Najprostsze z tych technik mogą być opanowywane i stosowane przez sportowca samodzielnie, inne wymagają wspomagania specjalistycznego).19.Treningu Dzieci I Młodzieży:-konieczność dostosowania formy ćwiczeń do wieku osoby ćwiczącej;-dostosowanie zakresu współzawodnictwa do potrzeb rozwojowych dziecka;-wykorzystanie optymalnego stadium rozwojowego dla kształtowania motoryki oraz nauczania ruchu;-ostrożność w dozowaniu ćwiczeń w okresie adolescencji;-uwzględnianie indywidualnego tempa i rytmu rozwoju psychofizycznego;-uwzględnianie indywidualnego zróżnicowania ćwiczących, głównie pod względem prezentowanych zdolności i temperamentu;-uwzględnianie przewagi motorycznej chłopców nad dziewczętami;-szerokie uznanie istotności udziału czynnika motywacyjnego;-umiejętne zastosowanie w treningu dzieci i młodzieży ćwiczeń siłowych i wytrzymałościowych;20.Okres Sensytywny -większa wrażliwość na działanie czynników zewnętrznych.Okres Krytyczny – wycinek okresu sensytywnego, w którym uczenie przynosi największe efekty.Strefa Najbliższego Rozwoju- różnica między aktualnym ( poziom dojrzałości funkcji), a potencjalnym rozwojem ( dopiero kształtujących się funkcji).