Temat wykładu:

Rachunek Dochodu Narodowego

Punktem wyjście do badań ekonomicznych jest założenie, że ograniczone czynniki produkcji należą do gospodarstw domowych.

Czynniki produkcji są „wynajmowane” przedsiębiorstwom w celu prowadzenia przez nie działalności gospodarczej. Ma to swoje odzwierciedlenie w ruchu okrężnym w gospodarce.

1. RUCH OKRĘŻNY W GOSPODARCE

Obieg czerwony to przepływ pieniędzy.

Obieg zielony to przepływ rzeczowy.

Suma poszczególnych przepływów w ruchu okrężnym stanowi podstawową miarę efektywności gospodarki, czyli PKB.

1. PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB)

Miara wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki zlokalizowane na terenie kraju niezależnie kto jest ich właścicielem

Jak się liczy PKB?

• Sumowanie wartości dodatniej

• Sumowanie wydatków na dobra finalne i usługi

• Sumowanie dochodów wypłacanych właścicielom czynników produkcji.

Wartość dodana to koszty produkcji + marża

Marża – część ceny detalicznej, pokrywająca koszty własne działalności przedsiębiorstwa handlowego i stanowiąca jego zysk; marża hurtowa, różnica między ceną zbytu i ceną hurtową; marża detaliczna, różnica między ceną hurtową a ceną detaliczną; marżę oblicza się jako kwotowy lub procentowy narzut na cenę zbytu lub też, najczęściej, jako procentowy rabat od ceny detalicznej.

Dobra fiskalne to przedmioty, które nie podlegają dalszej sprzedaży, gdyż zostały zakupione przez ostatecznego użytkownika.

Trzecia metoda polega na zsumowaniu wynagrodzeń za dobra i usługi.

PKB liczy się według wszystkich trzech sposobów a następnie wyciąga się średnią arytmetyczną.

1. Uszczególnienie Ruchu Okrężnego w gospodarce

- przepływy pieniężne

C – konsumpcja (wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych)

Y – wynagrodzenie

S – oszczędności

I – inwestycje

B – płatności transferowe

G – zakupy (wydatki) rządowe

T_D – podatki bezpośrednie

T_E – podatki pośrednie

1. pozostałe kategorie ruchu Dochodu Narodowego

1.

• PKB_FC – w cenach czynników produkcji

• PKB_MP - w cenach rynkowych

PKB_MP > PKB_FC bo, PKB_MP = PKB_FC + T_E - S_U

S_U – subwencje państwa

2. Produkt Narodowy Brutto (PNB)

PNB = PKB + DZ

DZ – dochód netto z własności za granicą

DZ – oznacza różnicę między dochodami (produktami) przedsiębiorstw krajowych za granicą a dochodami (produkcją) przedsiębiorstw zagranicznych w kraju.

3. Produkt Narodowy Netto (PNN)

PNN = PNB – A

A – amortyzacja – zużycie kapitału w gospodarce.

4. Dochód Narodowy (DN)

DN = PNN_FC

FC – produkt Narodowy Netto liczony w cenach czynników produkcji.

5. DN Realny lub Nominalny

DEFLATOR $\mathbf{\text{\ \ \ \ \ \ \ }}\mathbf{\text{DN}}\mathbf{=}\frac{\mathbf{\text{DN}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{Nominalny}}}{\mathbf{\text{DN}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{Realny}}}\mathbf{*100\%}$

DN Realny $\frac{\mathbf{\text{DN\ Nominalny}}}{\mathbf{\text{DEFLATOR}}}\mathbf{\ *100\%}$

1. Jak przekształcić ogólny nominalny PKB_MP w realny DN _{PER CAPITA} ?

1. PKB_MP – (T_E – S_U) = PKB_FC

2. PKB_FC + DZ = PNB_FC

3. PNB_FC – A = PNN_FC

4. PNN_FC = DN

5. $\frac{\mathbf{\text{DN}}}{\mathbf{\text{liczna\ }}\mathbf{mieszkancow}}\mathbf{=}\mathbf{\text{DN}}_{\mathbf{\text{PER\ CAPITA}}}$

6. $\frac{\mathbf{\text{NOMINALNY\ }}\mathbf{\text{DN}}_{\mathbf{\text{PER\ CAPITA}}}}{\mathbf{\text{DEFLATOR\ DN}}}\mathbf{*100\% = REALNY\ }\mathbf{\text{DN}}_{\mathbf{\text{PER\ CAPITA}}}$

deflator PKB, wyrażony w procentach stosunek nominalnego PKB (liczonego w cenach bieżących) do realnego PKB (wyrażonego w cenach stałych); obok indeksu cen konsumpcyjnych (CPI), indeksów cen produkcyjnych i indeksów cen hurtowych — deflator PKB jest równocześnie miernikiem inflacji (lub deflacji) w badanym okresie.

deflator – makroekonomiczna nazwa mikroekonomicznego wskaźnika zmian cen dóbr konsumpcyjnych, na podstawie którego wyznacza się poziom inflacji. Np. jeżeli wartość wskaźnika zmian cen dóbr konsumpcyjnych wynosi 102 to inflacja w gospodarce wynosi 2%, a wartość deflatora jest 2.

indeks cen, procentowy wskaźnik zmiany przeciętnego poziomu cen w danym okresie; w statystykach ekonomicznych oblicza się 3 rodzaje tego wskaźnika: indeks cen konsumpcyjnych, indeks cen hurtowych, indeks cen produkcyjnych; indeks cen konsumpcyjnych (detalicznych) jest najczęściej stosowaną miarą inflacji.

Inflacja – wzrost przeciętnego poziomu cen. Zmiany przeciętnego poziomu cen są mierzone za pomocą indeksu (indeks) cen konsumpcyjnych, hurtowych lub fabrycznych; najczęściej jest stosowany indeks cen konsumpcyjnych; kiedy rośnie przeciętny poziom cen, maleje siła nabywcza pieniądza — za taką samą ilość pieniądza można kupić mniej dóbr i usług.