Cele ergonomii:

Ergonomia zmierza do dostosowania narzędzi maszyn urządzeń technologii (procesów wytwarzania) materialnego środowiska pracy (oświetlenie miejsca pracy, hałas i drgania, mikroklimat, promieniowanie cieplne, promieniowanie radioaktywne), materialnego środowiska życia oraz przedmiotów powszechnego użytku do możliwości człowieka.

Definicja ergonomii:

Ergonomia jest nauką stosowaną, która zajmuje się dostosowaniem pracy do fizycznych, fizjologicznych i psychicznych możliwości człowieka dla zapewnienia pracy możliwie sprawnej, bezpiecznej, wydajnej niezagrażającej zdrowiu i wykonywanej z minimalną pracą statyczną mięśni, optymalnym wydatkiem energetycznym, możliwie niskim kosztem biologicznym

Ergonomia wykorzystuje dorobek następujących nauk:

- Fizjologia pracy:

* zajmuje się badaniem biologicznych zjawisk zachodzących w organizmie człowieka podczas pracy,

* zajmuje się badaniem wydatku energetycznego człowieka pracującego ze względu na postawę przy pracy oraz rodzaj i liczbę wykonywanych ruchów

* zajmuje się zjawiskami zmęczenia, znużenia i przemęczenia

- Higiena pracy:

* zadaniem jej jest niedopuszczenie do wystąpienia czynników zagrażających zdrowiu

* eliminuje ryzyko chorób zawodowych (stosowanie nauszników)

* optymalizowanie warunków materialnego środowiska pracy

- Psychologia pracy - koncentruje się na 3 zagadnieniach:

* przygotowania człowieka do pracy poprzez: naukę zawodu, oraz trafny dobór zawodowy

* przystosowanie pracy do możliwości człowieka, a więc tworzenia optymalnych warunków odbioru informacji, podejmowania decyzji i wykonywania czynności (psychologia inżynieryjna)

* przystosowanie człowieka do człowieka (psychologia społeczna, socjologia)

Ergonomia korekcyjna – zajmuje się poprawą aktualnie panujących warunków pracy

Ergonomia koncepcyjna – ma miejsce w procesie projektowania i konstruowania nowych obiektów

. ANTROPOMETRIA – zajmuje się pomiarami ciała ludzkiego, dostosowaniem środowiska pracy do człowieka

- ludzie najbardziej różnią się wzrostem (to ponad 0,5 m; czyli 25 % przy wzroście)

- rozkład pomiarów poszczególnych cech ciała człowieka przyjmuje kształt krzywej normalnej Gaussa

Człowiek jest układem odniesienia, do którego należy dostosować materialne elementy środowiska pracy i życia.

Układ narządu ruchu

W skład układu narządu ruchu zaliczamy szkielet, stawy i więzadła oraz mięsnie.

Zadania szkieletu:

rusztowanie dla ciała;

oparcie dla mięśni;

ochrona narządów wewnętrznych;

udział we wzroście organizmu.

Szkielet możemy podzielić na szkielet osiowy, w którym wyróżniamy czaszkę, kręgosłup oraz klatkę piersiową, czyli m. in. żebra i mostek, a także szkielet kończyn. Do szkieletu kończyn możemy zaliczyć kości kończyny górnej i kończyny dolnej, jak również obręcz barkową i miednicową.

Szkielet zbudowany jest z tkanki chrzęstnej i tkanki kostnej. Tkanka kostna charakteryzuje się dużą wytrzymałością mechaniczną i twardością. Dzięki temu szkielet jest wytrzymały, może przyjmować znaczne obciążenia, pozostaje odporny na zginanie, równocześnie zachowując pewną elastyczność.

Stawy, które są ruchomymi połączeniami kości zapewniają szeroki zakres ruchów. Choroby stawów związane są z chorobami reumatycznymi, zakaźnymi, alergicznymi, czy wadami wrodzonymi. Może dochodzić także do urazów stawów, które prowadzą z kolei do zwichnięcia, skręcenia kończyny.

Mięśnie zbudowane są z tkanki mięśniowej i tworzą układ mięśniowy. Należą one do tzw. czynnego układu ruchu. Dzięki nim możliwe jest wykonywanie ruchu. Mięśnie szkieletowe za pomocą ścięgien łączą się z kośćmi, a ich skurcz wiąże się z przemieszczeniami części szkieletu względem siebie.

Mięśnie działają przeważnie antagonistycznie, np. mięśnie odpowiedzialne za zginanie i prostowanie kończyny. Funkcjonowanie mięśni wymaga energii, która pochodzi z rozpadu glukozy. W warunkach tlenowych glukoza przekształca się w kwas pirogronowy, w warunkach beztlenowych - w kwas mlekowy.

Łuk odruchowy to droga jaką przebywa impuls nerwowy od receptora do efektora. Łuk odruchowy stanowi strukturalny (anatomiczny) element reakcji odruchowej.

Składa się z 5 zasadniczych elementów:

1) receptora,

2) dośrodkowej drogi doprowadzającej neuronu czuciowego,

3) ośrodka nerwowego (kora mózgowa, rdzeń kręgowy, móżdżek),

4) odśrodkowej drogi wyprowadzającej neuronu ruchowego,

5) efektora.

Receptory to struktury nerwowe (narząd zmysłowy), w którym dochodzi do przekształcenia energii działającego bodźca na impulsy nerwowe;

Receptor odbiera bodziec, który wywołuje impuls nerwowy, neuron czuciowy przewodzi impuls z receptora do odpowiedniego ośrodka nerwowego w mózgu lub rdzeniu kręgowym. W ośrodku nerwowym impuls zostaje odpowiednio przetworzony i zmodyfikowany, a następnie przewodzony przez neuron ruchowy do efektora, którym jest najczęściej mięsień lub gruczoł, w którym impuls nerwowy wywołuje pobudzenie i reakcję lub czynność właściwą dla danego odruchu.

Zatem pobudzenie, które jest impulsem elektrycznym powstającym w receptorze przenoszone jest nerwami czuciowymi (dzięki rozprzestrzenianiu się fali depolaryzacji w neuronach) do ośrodkowego układu nerwowego ( z reguły rdzenia kręgowego), a z kolei nerwami ruchowymi i autonomicznymi (autonomiczny układ nerwowy) - do efektorów (np. do mięśni, gruczołów), występuje wówczas reakcja na bodziec.

Efektor to narząd wykonawczy organizmu żywego, wykonujący lub zmieniający swoją czynność pod wpływem pobudzeń nerwowych (końcowa część łuku odruchowego). Efektorami są np.: mięśnie szkieletowe, mięśnie gładkie i gruczoły. Efektor wykonuje reakcję - czyli daje efekt po zadziałaniu bodźca.

Bodziec, podnieta, czynnik wywołujący pobudzenie receptorów - pochodzący ze środowiska zewnętrznego lub ze środowiska wewnętrznego.

Bodźce zewnętrzne działają na telereceptory - receptory przystosowane do odbierania bodźców na odległość - np. oko, ucho - i receptory odbierające bodźce przez bezpośredni kontakt (dotyk).

Bodźce wewnętrzne działają poprzez proprioreceptory warunkujące czucie pozycji ciała, ruchu członków ciała oraz intereroreceptory reagujące na zmiany wewnętrznego środowiska organizmu.

Reakcje te mogą być wrodzone tj. nie wymagające uczenia się (odruchy bezwarunkowe), lub nabyte w trakcie uczenia się (odruchy warunkowe).