SYSTEMY OCHRONY ZDROWIA 10.11.2013
SYSTEMY OCHRONY ZDROWIA
Literatura:
Getzen T. E.: Ekonomika zdrowia. Teoria i praktyka, PWN 2000
Red. T.B. Kulik i M. Latalski: Zdrowie publiczne, Lublin 2002
M. Sygit: Zdrowie publiczne, Warszawa 2010
Red. S. Golinowska: Polska: Zarys systemu ochrony zdrowia, Warszawa 2012
System opieki zdrowotnej – definicje , zakres
System opieki zdrowotnej (system zdrowotny) – spójna całość, której powiązane między sobą części wspólnie oddziaływując wpływają pozytywnie na stan zdrowia populacji. Realizuje cele związane ze zdrowiem.
System zdrowotny - zorganizowany i skoordynowany zespół działań, którego celem jest realizacja świadczeń i usług profilaktyczno-leczniczych i rehabilitacyjnych mających na celu zabezpieczenie i poprawę stanu zdrowia jednostki i zbiorowości.
Istnieje wiele koncepcji odnośnie elementów wchodzących w skład systemu ochrony zdrowia.
W modelu tradycyjnym elementy składowe systemu są tożsame z trzema szczeblami opieki: opieką podstawową, specjalistyczną i wąsko specjalistyczną.
Na pierwszym poziomie dochodzi do pierwszego kontaktu między systemem i ludźmi. Pozostałe poziomy służą wsparciem i dostarczają świadczeń specjalistycznych.
System opieki zdrowotnej – definicje , zakres
Najbardziej jest rozpowszechniona koncepcja tzw. „trójkąta”.
Model oparty o zasadę pomocy publicznej
-większość obywateli ma zagwarantowaną opiekę zdrowotną, ograniczoną do minimum
-Baza szpitalna skupiona w dużych miastach (stolicy)
-Na terenach słabo zaludnionych występują braki zasobów finansowych, kadrowych i aparaturowych
-Nieraz wprowadza się w ograniczonym zakresie ubezpieczenia chorobowe (dotyczą funkcjonariuszy publicznych i kadry dużych zakładów przemysłowych)
Model oparty o system ubezpieczeń chorobowych ( zwany modelem Bismarcka) Powstał w Niemczech, na przełomie XIX i XX wieku
Główne założenia:
- finansowanie opieki zdrowotnej z ubezpieczenia obowiązkowego, składek pracowników i pracodawców (proporcje różne w różnych krajach)
- Funduszami ubezpieczeniowymi zarządzają instytucje niezależne od administracji państwowej
- Instytucje te odpowiedzialne są za kontraktowanie świadczeń
- Ubezpieczenie zwykle obejmuje większość osób czynnych zawodowo oraz członków ich rodzin
- Zakres przedmiotowy świadczeń obejmuje opiekę ambulatoryjną, szpitalną oraz zaopatrzenie w leki i inne artykuły medyczne
- Występuje zasada udziału własnego (pacjent uczestniczy w kosztach usługi, leku), niezależnie od wnoszonej składki na ubezpieczenie zdrowotne.
MODEL NARODOWEJ SŁUŻBY ZDROWIA (wersja brytyjska Beveridge’a)
*Rozwój po II wojnie światowej (lata 40-te)
*Zapewnienie powszechnego i równego dostępu do opieki zdrowotnej dla obywateli, finansowanej z budżetu państwa
*Główne założenia:
- Dominuje państwowa forma zakładów opieki zdrowotnej
- Opieka zdrowotna jest finansowana z budżetu państwa, z podatków ogólnych
- Kontrolę nad systemem pełni rząd lub jego agendy terenowe
- Zakłady opieki zdrowotnej posiadają znaczną autonomie, władze publiczne mogą ingerować w ich zarządzanie w ograniczonym zakresie
- Państwo gwarantuje obywatelom pełną dostępność do świadczeń zdrowotnych, przy czym pacjent bierze udział w kosztach leczenia
MODEL NARODOWEJ SŁUŻBY ZDROWIA (wersja radziecka Siemaszki)
*Funkcjonował do lat 90 - tych ubiegłego stulecia
*System centralnie planowany
* Główne założenia:
- System finansowany był przez budżet państwa
- Rząd posiadał pełną kontrolę nad systemem i zapewniał pełną dostępność do świadczeń zdrowotnych
- Całkowity brak sektora prywatnego, ściśle limitowana prywatna praktyka lekarska (zazwyczaj nie mogła być jedyną formą aktywności zawodowej lekarzy)
- Ograniczenie zakładom opieki zdrowotnej autonomii prawnej, organizacyjnej i finansowej.
MODEL OPIEKI ZDROWOTNEJ OPARTY O PRYWATNE DOBROWOLNE UBEZPIECZENIA ZDROWOTNE
(model rynkowy, rezydualny)
*Charakteryzuję się brakiem odpowiedzialności państwa za dostarczanie opieki zdrowotnej obywatelom
*Nie występuje nigdzie w czystej postaci
*Ubezpieczenia są wykupywane przez zainteresowanych oraz ich pracodawców u konkurencyjnych instytucji ubezpieczeniowych, a także istnie w kraju inny system
*Główne założenia:
- Opiera się na indywidualnej odpowiedzialności za własne zdrowie
- Państwo jest odpowiedzialne za zabezpieczenie opieki zdrowotnej wyłącznie, osobom znajdującym się w trudnej sytuacji (biedne matki i dzieci, osoby starsze)
- Finansowanie usług zdrowotnych opiera się na prywatnych ubezpieczeniach zdrowotnych
Przegląd systemów ochrony zdrowia na świecie
-Istnieją znaczne nierówności, zwłaszcza między poszczególnymi krajami. W medycynie nastąpił niekwestionowany postęp
-W 31 krajach (w tym w RPA, w Botswanie, w Gabonie, ale również w Rosji i na Ukrainie) w latach 1990-2006 oczekiwana długość życia w zdrowiu spadła. Afryka w większości pozostaje na szarym końcu: oczekiwana długość życia w Sierra Leone wynosi 29 lat, w Angoli – 31, w Republice Kongo – 37… Japonia z kolei prowadzi – oczekiwana długość życia wynosi tam 75 lat
-W niektórych krajach wczesne umieranie jest skutkiem toczonych tam walk wewnętrznych lub wojen, w których liczby ofiar są bardzo wysokie. Ale przez brak odpowiedniej opieki medycznej kraje te cierpią przede wszystkim na choroby zakaźne (malaria, gruźlica, dyzenteria, wirus HIV), które łatwo się rozprzestrzeniają ze względu na biedę i brak odpowiedniego wyposażenia sanitarnego
Przegląd systemów ochrony zdrowia na świecie - KANADA
*Organizacja opieki zdrowotnej w Kanadzie opiera się na pięciu głównych zasadach:
-uniwersalności realne i równe uprawnienia do korzystania ze świadczeń zdrowotnych dla wszystkich obywateli i legalnie przebywających cudzoziemców
-kompleksowości konieczność udzielania wszystkich medycznie uzasadnionych świadczeń
-przenośności zachowywanie pełnych uprawnień w momencie zmiany miejsca zamieszkania na terytorium innej prowincji
-dostępności
-publicznego administrowania
*Nieliczne świadczenia specjalistyczne, których wykonanie nie jest objęte gwarancjami publicznymi, mogą być przedmiotem ubezpieczeń prywatnych.
*Podstawowe wskaźniki określające poziom rozwoju opieki stacjonarnej najbliższe są poziomom osiąganym w Wielkiej Brytanii.
Przegląd systemów ochrony zdrowia na świecie – Australia
*System podstawowej opieki zdrowotnej podlega rządowi Związku Australijskiego – rządowi federalnemu, przy czym za określone obszary odpowiadają poszczególne stany, np. za zarządzanie szpitalami.
*Decentralizacja zarządzania szpitalnictwem w Australii, oznacza, że działa tam osiem rożnych systemów szpitali publicznych odzwierciedlających, przynajmniej częściowo, rożne potrzeby mieszkańców, rejonów geograficznych oraz zasoby poszczególnych stanów i terytoriów.
*W ramach systemu opieki zdrowotnej w Australii działają zarówno placówki prywatne, jak i publiczne.
*Medicare ( publiczny system opieki zdrowotnej) finansuje (lub refinansuje) koszty usługi świadczone przez lekarzy. Finansowanie obejmuje również badanie wzroku przez optyka. Nie obejmuje natomiast opieki stomatologicznej.
*Obecnie 67,7 proc. finansowania ochrony zdrowia w Australii pochodzi ze źródeł publicznych, reszta ze środków prywatnych
*Szpitale prywatne stanowią około 1/3 wszystkich szpitali w Australii ; około połowa mieszkańców Australii ma prywatne ubezpieczenie zdrowotne
*Rząd Związku Australijskiego dąży do zapewnienia lepszej równowagi pomiędzy udziałem sektora prywatnego i publicznego w systemie opieki zdrowotnej, zachęcając obywateli do wykupienia prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego i jednocześnie oferując zabezpieczenie w formie systemu Medicare
*System australijski jest bardzo dobry i efektywny. Od wielu lat WHO uznaje go za jeden z najlepszych systemów opieki zdrowotnej na świecie
Przegląd systemów ochrony zdrowia na świecie - Japonia
*Japoński system opieki zdrowotnej w II połowie XX wieku wyraźnie ewoluował w kierunku uniwersalnego, powszechnego zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych dla wszystkich mieszkańców kraju
*Środki pochodzące ze składek obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego stanowią 56% wszystkich środków przeznaczanych na finansowanie opieki zdrowotnej, 25% stanowią subwencje rządowe z podatków, 7% - subwencje władz lokalnych, a 12% wydatków pokrywane jest z bezpośredniego udziału pacjenta w kosztach opieki zdrowotnej
*W Japonii funkcjonują trzy główne kategorie zakładów opieki zdrowotnej: szpitale, kliniki i zakłady położnicze, przy czym japońska klinika – wbrew swojej nazwie – jest odpowiednikiem naszych poradni ogólnych lub specjalistycznych
Przegląd systemów ochrony zdrowia na świecie – Stany Zjednoczone
*W Stanach Zjednoczonych opieka medyczna jest prowadzona przez wiele niezależnych od siebie podmiotów prawnych, głównie są to prywatne praktyki lekarskie. Ubezpieczenie zdrowotne również są prowadzone głównie przez prywatne firmy.
*Wyjątkiem są programy federalne Medicare , Medicaid , TRICARE , The Children's Health Insurance Program , a także Veterans Health Administration .
*Według badań przeprowadzonych w 2009 roku, ponad 50 milionów mieszkańców nie miało wykupionego nigdzie ubezpieczenia medycznego. Statystycznie na opiekę medyczną jednego Amerykanina wydawane jest więcej pieniędzy niż w innych krajach. Także procent dochodu narodowego, który przeznaczony jest na wydatki zdrowotne jest najwyższy na świecie. Mimo, że nie wszyscy obywatele USA są ubezpieczeni, koszty związane z ochroną zdrowia są trzecim największym wydatkiem publicznym.
*W USA tylko 44% kosztów leczenia pokrywa państwo – w innych krajach średnia wynosi 70%
*W USA ograniczono znacznie role rządu w systemie opieki zdrowotnej na rzecz instytucji i organizacji ubezpieczeniowych i zarządzających opieką zdrowotną
*Brak ubezpieczenia zdrowotnego jest przyczyna ok. 18 tys. zgonów rocznie.
*Kierunki zmian w systemie:
- pracodawcy opłacają ubezpieczenie swoim pracownikom, a rząd pokrywa ubezpieczenie osobom, którym miejsce pracy nie zapewnia tego
- osoby fizyczne muszą się ubezpieczyć, rząd zapewnia im ulgi podatkowe na ten cel
- wdrożenie systemu pojedynczego płatnika administrowanego przez rząd federalny
Przegląd systemów ochrony zdrowia na świecie – Kraje trzeciego świata (wybrane kraje afrykańskie)
Kongo – konflikty plemienne i nieistniejąca infrastruktura wpływa na system zdrowotny.
Strategia systemu OZ:
- wsparcie zbierania danych, analizy i monitoringu sytuacji
- zmniejszenia umieralności z powodu malarii
- wzmocnienie pomocy WHO
- ustalenie minimum koszyka opieki zdrowotnej dla pomocy doraźnej
- wspieranie programu zapobiegania polio i innych chorób zakaźnych
- zapobieganie przemocy na tle seksualnym i rasowym
Republika Federalna Nigerii
-Najbardziej zaludniony kraj w Afryce
-Oczekiwana długość życia spadła z 53,8 dla kobiet i 52,6 dla mężczyzn w 1990r. do 48,2 dla kobiet i 46,8 dla mężczyzn w 2000r.
-52% zgonów poniżej 5 roku życia z niedożywienia
-Umieralność okołoporodowa kobiet wynosi 800 na 100 tys. żywych urodzeń (jedna z najwyższych na świecie)
-Służba zdrowia funkcjonuje for profit – prywatni usługodawcy, organizacje społeczne, religijne.
-Usługi są świadczone na niskim poziomie (niedostateczne wyposażenie placówek medycznych, słabo wykształcony personel)
-Podstawą jest POZ. Polityka zdrowotna jest ustalana przez National Council of Health, oraz przez samorządy lokalne
-Szczebel centralny jest odpowiedzialny za ustalenie strategii, koordynację polityki zdrowotnej, monitoring i ewaluację. Odpowiada też za dostawę leków i zarządzanie szczepionkami, odpowiada za kliniki, w których jest szkolony personel
-Samorządy odpowiadają za opiekę zdrowotną (szpitale, centra zdrowia, stanowią pierwszy kontakt pacjenta ze służbą zdrowia)
-Finansowanie z różnych źródeł: budżetu, pożyczek pomocy zewnętrznej, podatków płaconych przez prywatną służbę zdrowia
-Wydatki to od 5 do 2 USD per capita w kraju.
Przegląd europejskich systemów ochrony zdrowia – Włochy
-System ochrony zdrowia naśladuje model brytyjskiej służby zdrowia, ale występują w nim również elementy systemu niemieckiego. Na zdrowie przeznacza się we Włoszech ok. 8% PKB, wydatki całkowite na zdrowie są jednymi z najniższych w UE.
-Narodowy budżet na ochronę zdrowia jest dzielony we Włoszech na regiony i następnie na jednostki lokalne, tworząc w ten sposób regionalne fundusze zdrowia. Zapewnienie usług ochrony zdrowia należy do samorządu terytorialnego.
-We Włoszech działa pewna liczba prywatnych dobrowolnych ubezpieczeń zdrowotnych. Lekarze, poza zatrudnionymi w szpitalach, pracują w prywatnych praktykach, ale większa ich część ma podpisane kontrakty z lokalnymi organizacjami zdrowia (USL).
Przegląd europejskich systemów ochrony zdrowia – Francja
*Powszechny system ubezpieczenia zdrowotnego (CMU) jest oparty o powszechny system ubezpieczenia zdrowotnego uzupełniony o finansowanie z budżetu państwa i komplementarne prywatne ubezpieczenia zdrowotne. Przynależność do niego przysługuje osobom posiadającym francuskie obywatelstwo. Obecnie jest to 99,9 proc. populacji w tym kraju.
*We Francji wewnątrz publicznego systemu ubezpieczeniowego istnieją trzy podstawowe schematy:
-dla pracowników przemysłu i handlu oraz ich rodzin (86,4 proc. populacji),
-dla rolników i ich rodzin (7,2 proc. populacji),
-dla osób na samo zatrudnieniu (5 proc. populacji).
*Zgodnie z ustawą z 2001 r. finansowanie systemu powszechnej opieki zdrowotnej pochodzi z obowiązkowej kontrybucji na tzw. ogólną składkę socjalną (CSG).
*Składa się na nią 5,25 proc. płaconego od dochodu, zysków kapitałowych, wygranych hazardowych i 3,95 proc. od innych dochodów.
*Wpływy z CGS odpowiadają obecnie za finansowanie około 34,6 proc. systemu publicznego.
*Pracodawcy opłacają składkę w wysokości 12,8 proc. pensji pracowników brutto, co odpowiada za 51,1 proc. przychodów systemu publicznego.
*Z opodatkowania używek i przemysłu farmaceutycznego pochodzi 4,1 proc.
*Prywatne, komplementarne ubezpieczenia zdrowotne pokrywają dopłaty ponoszone przez pacjentów, którym system publiczny pokrywa jedynie część kosztów wykonanych usług. Osobom o dochodach poniżej 550 euro miesięcznie państwo refunduje koszty prywatnych ubezpieczeń.
Przegląd europejskich systemów ochrony zdrowia – Niemcy
*System opieki zdrowotnej w Niemczech, najstarszy w Europie
*System niemiecki jest systemem zdecentralizowanym, po stronie świadczeniodawców są stowarzyszenia lekarskie i organizacje szpitalne, a po stronie płatników – kasy chorych (publiczne i prywatne) oraz stowarzyszenia kas chorych
*W Niemczech istnieją 252 publiczne kasy chorych, działające na zasadach non-profit
*System ten jest oparty na zasadach ubezpieczeniowych. Od stycznia 2009 r. wszyscy obywatele objęci obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym mogą, bez względu na swoje zarobki, wybrać albo powszechną, albo prywatną kasę chorych (dotychczas taki wybór miały jedynie osoby o zarobkach przekraczających określony poziom).
*Minister zdrowia i spraw socjalnych odpowiada za legislację systemu ochrony zdrowia, nie ma bezpośredniego wpływu na płatników i usługodawców. W tym systemie nie ma kontroli nad ilością udzielanych usług, a kontrola ich cen także nie jest całkowita.
*Świadczenia szpitalne są dostępne dla wszystkich ubezpieczonych po wniesieniu dopłaty w wysokości 10 euro za każdy dzień pobytu, nie więcej jednak niż 280 euro rocznie. Leczenie szpitalne jest poprzedzone leczeniem „part-time”, np. związanym z przygotowaniem pacjenta do zabiegu operacyjnego. Koszty zakwaterowania i wyżywienia ponoszą sami pacjenci, to samo dotyczy opieki w okresie rekonwalescencji.
*Wprowadzono limity usług, w wyniku czego lekarze pod koniec roku mogą pracować za darmo, po wyczerpaniu przyznanych funduszy.
*W Niemczech nie ma obecnie zdefiniowanego jednolitego zakresu świadczeń gwarantowanych, wykluczających całe obszary świadczeń finansowanych przez powszechne ubezpieczenie zdrowotne i powszechne ubezpieczenie opieki długoterminowej.
*Prywatne ubezpieczenia zdrowotne w Niemczech to z jednej strony ubezpieczenia zastępcze, a z drugiej – suplementarne i komplementarne.
Polski system ochrony zdrowia
*Uczestników systemu (interesariuszy) można podzielić na:
-świadczeniobiorców (pacjentów)
-instytucję ubezpieczenia zdrowotnego pełniącą funkcję płatnika (NFZ)
-świadczeniodawców:
Podmioty lecznicze, które mogą prowadzić działalność jako przedsiębiorcy, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (SPZOZ), jednostki budżetowe, instytuty badawcze, fundacje i stowarzyszenia oraz kościoły, praktyki lekarskie, lekarsko -dentystyczne, pielęgniarskie oraz położnych
apteki
inni świadczeniodawców
-organy kontroli i nadzoru:
Państwową Inspekcję Sanitarną (tzw. sanepid)
Państwową Inspekcję farmaceutyczną
Rzecznik Praw Pacjenta
Wojewodów i działające przy nich wojewódzkie centra zdrowia publicznego oraz konsultantów wojewódzkich w poszczególnych specjalnościach medycznych
-Ministerstwo Zdrowia, które wytycza kierunki polityki zdrowotnej kraju oraz posiada uprawnienia kontrolne, a także działających przy nim konsultantów krajowych w poszczególnych specjalnościach medycznych
*Do 1931 r. w Polsce istniały 243 powiatowe Kasy Chorych. Były to samorządne instytucje ubezpieczeniowe, których zadaniem była opieka nad chorymi oraz orzekanie o zdolności do pracy ubezpieczonych.
*Ustawą z 28 marca 1933 o ubezpieczeniach społecznych zniesiono Kasy Chorych, a w ich miejsce powołano ubezpieczalnie społeczne. Na 66 lat instytucja kas chorych została wyeliminowana z systemu ochrony zdrowia.
*Po II wojnie światowej w Polsce wprowadzono model opieki zdrowotnej oparty o ideę przejęcia przez państwo odpowiedzialności za opiekę zdrowotną.
Finansowanie podmiotów publicznej ochrony zdrowia przed rokiem 1999
Wady starego systemu publicznej służby zdrowia:
- niewydolny sposób zarządzania i finansowania,
- rozbudowa, zakup sprzętu, wzrost zatrudnienia z pominięciem analizy ekonomicznej,
- nierównomierne rozmieszenie zasobów,
- nieracjonalne i nadmierne inwestycje budowlane w ochronie zdrowia,
- nieracjonalne i niekontrolowane zakupy sprzętu i materiałów medycznych,
- narastające zadłużenie zakładów opieki zdrowotnej,
- rosnące zadłużenie budżetu państwa z tytułu dopłat do leków refundowanych nadużywanie uprawnień do bezpłatnych leków
Proces reformowania służby zdrowia w Polsce rozpoczął się wraz z reformą ustrojową państwa i wprowadzeniem 1990 roku samorządu gminnego.
Rozwiązania wprowadzone w latach 1991-1998
-przekształcanie publicznych zakładów opieki zdrowotnej w samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
-wprowadzenie rachunku kosztów w publicznych zakładach opieki zdrowotnej,
-przejęcie części zadań ochrony zdrowia przez samorząd terytorialny (gminny),
-powstanie niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, zwłaszcza w podstawowej opiece zdrowotnej i specjalistycznym lecznictwie ambulatoryjnym,
-zawieranie kontraktów na świadczenia zdrowotne między dysponentami środków publicznych (władze państwowe
i samorządowe, a publicznymi i niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej,
-powstanie instytucji lekarza rodzinnego,
-prywatyzacja aptek i hurtowni leków.
Reforma opieki zdrowotnej w 1999 roku
*1 stycznia 1999 r. dotychczasowy system budżetowy finansowania ochrony zdrowia został przekształcony w system ubezpieczeniowo-budżetowy.
Powszechne ubezpieczenie zdrowotne stało się zasadniczym filarem finansowania ochrony zdrowia.
*Z tym dniem przekształcone zostały wszystkie publiczne zoz-y, które zostały włączone w system kontraktowania usług zdrowotnych, w samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej.
*Fundamentalne zasady powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, wprowadzonego w 1999 roku:
- zasada solidarności społecznej,
- zasada samorządności i samofinansowania,
- prawo wolnego wyboru lekarza i Kasy Chorych,
- zapewnienie równego dostępu do świadczeń.
System opieki zdrowotnej w Polsce od 1999 roku
*Polski system opieki zdrowotnej opiera się na modelu ubezpieczeniowym.
*Każdy obywatel Polski ma prawo do ochrony zdrowia. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń zdrowotnych określa ustawa.
*Obecnie system jest kształtowany przez dwie podstawowe ustawy:
-ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
-ustawę o zakładach opieki zdrowotnej;
*Publiczny zakład opieki zdrowotnej może być prowadzony w formie:
Samodzielnej jednostki - samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej jednostki budżetowej zakładu budżetowego
Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej (sp zoz) jest podstawową formą publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
Inne formy – jednostka budżetowa albo zakład budżetowy są dopuszczalne tylko wtedy, jeżeli prowadzenie zakładu w formie sp zoz byłoby niecelowe lub przedwczesne.
Finansowanie ochrony zdrowia
-Składka w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego
-budżet państwa
-budżet samorządów terytorialnych
-wydatki gospodarstw domowych
Źródła finansowania
*Ubezpieczenie zdrowotne w NFZ
-głównym źródłem finansowania systemu jest ubezpieczenie zdrowotne w NFZ. Obywatele obciążeni są obowiązkową składką ubezpieczeniową stanowiącą 9% dochodów osobistych (7,75% odliczane jest od podatku dochodowego, zaś 1,25% pokrywa ubezpieczony), która odprowadzana jest do instytucji ubezpieczenia zdrowotnego (NFZ).
*Budżet państwa
-Niektóre świadczenia wysokospecjalistyczne finansowane są bezpośrednio z budżetu Ministerstwa Zdrowia, a nie ze środków NFZ.
-Od 1 stycznia 2007r. z budżetu państwa finansowane jest również w całości przedszpitalne ratownictwo medyczne (pogotowie ratunkowe).
*Ubezpieczenia indywidualne w komercyjnych instytucjach
-Odpłatność za koszty leczenia pokrywa ubezpieczyciel. Kwoty refundacji ustalone są poprzez wartość dobrowolnego ubezpieczenia i mogą pokrywać 100% lub mniej rzeczywistych kosztów leczenia.
Zakres działania Narodowego Funduszu Zdrowia (Płatnika) w szczególności obejmuje:
-zabezpieczenie ubezpieczonym świadczeń zdrowotnych służących zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia
- przeprowadzanie konkursów ofert, rokowań i zawieranie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych,
- określenie jakości i dostępności oraz analiza kosztów świadczeń zdrowotnych w zakresie niezbędnym do prawidłowego zawierania umów.
Problemy polskiego systemu opieki zdrowotnej
*System opieki zdrowotnej w Polsce od wielu lat przeżywa poważne trudności. W rankingu Europejskiego Konsumenckiego Indeksu Zdrowia Polska klasyfikuje się na 27. pozycji z 33.
*Problemy te to:
- utrudnionym dostępem do lecznictwa specjalistycznego (w szczególności szpitalnego) i długimi kolejkami oczekujących na świadczenia; czas oczekiwania sięga kilku lat i często rośnie, ze względu na znaczną liczbę pacjentów przyjmowanych poza kolejką bez uzasadnienia medycznego, w tym także w wyniku korupcji
-niezadowalającą jakością udzielanych świadczeń zdrowotnych – m.in. wysokim poziomem śmiertelności w wyniku powikłań pooperacyjnych, przekraczająca 10% przy średniej unijnej na poziomie 4%
-niskimi płacami w sektorze opieki zdrowotnej i masową emigracją specjalistycznych kadr medycznych do pozostałych krajów Unii Europejskiej,
-zadłużaniem się publicznych zakładów opieki zdrowotnej (na koniec 2008 r. długi szpitali wyniosły 3,5 mld zł) i handlem długami polskich szpitali