Definicja Ekonomii wg Begga - ekonomia jest nauką
badającą, w jaki sposób społ. gospodarujące decyduje o
tym, co?, jak? i dla kogo? wytwarzać.
Czym cechuje się zasób rzadki? tym, że przy cenie=0
popyt nań przewyższa dostępną podaż.
Koszt alternatywny dla zasobu rzadkiego - ilość innego
dobra, z którego trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się
wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego dobra.
Krzywa możliwości produkcyjnych – przedst. przy każdej
max wielkości produkcji 1go dobra – max prod 2go dobra.
Podstawowe typy gospodarek: nakazowa, mieszana,
wolnorynkowa, tradycyjna, rynkowa, centralnie planowana.
Ekonomia pozytywna- obiektywne, naukowe objaśnienie
zasad funkcjonowania gosp. Odp na pytanie: jak naprawdę
funkcjonuje otaczający nas świat? (jak jest?).
Ekonomia normatywna – zalecenia i rekomendacje oparte
na subiektywnych sądach wartościujących. Odp na pyt:
jak powinno być?.
Czym zajmuje się mikroekonomia? zajmuje się bad.
zachowania prod. i konsumentów jako podmiotów życia
gospodarczego; jest zainteresowana jednostką.
Rynek - ekonomiczne miejsce wymiany dóbr i usług, zespół
warunków które doprowadzają do kontaktu pomiędzy
kupującym i sprzedającym w procesie wymiany D i U.
Popyt – ilość dobra, które nabywcy pragną i mogą kupić w
danym okresie po danych cenach.
Podaż – ilość dobra, które producenci chcą dostarczyć na
rynek i sprzedać w danym czasie po danych cenach.
Co obrazuje krzywa popytu? pokazuje ilość dobra,
które konsumenci będą chcieli i mogli nabyć przy różnych
cenach rynkowych.
Czynniki mające wpływ na krzywą popytu: ceny innych
dóbr, dochody nabywców, gusty i preferencje.
Dobro niższego rzędu - wzrost dochodu powoduje spadek
popytu na to dobro.
Co obrazuje krzywa podaży? pokazuje dla danego dobra
ile jego jednostek są skłonni wyprodukować producenci
przy danej cenie.
Czynniki mające wpływ na krzywą podaży: technika,
działalność regulacyjna państwa, koszty.
Cena równowagi na rynku – wyst., gdy ilość dobra,
którą kupujący chcą kupić po danej cenie jest = ilości,
którą sprzedający chcą po danej cenie sprzedać.
Czysty monopol- jedyny sprzedawca produktu nie po-
siadający nawet zbliżonych substytutów.
Dobra społecznie pożądane - dobra o których społ
sądzi, że powinny być konsumowane przez ludzi
bez względu na poziom ich dochodów.
Kiedy mamy do czynienia z grą uczciwą - w tym przy-
padku zyski równe są zeru.
Na czym polega zasada łączenia ryzyka? na łączeniu,
niezależnych od siebie rodzajów ryzyka w celu obniżenia
niepewności dla całej zbiorowości.
Technologia – metoda łączenia czynników prod w pro-
cesie wytwarzania dóbr.
Techn. pracochłonna- dużo pracy i mało kapitału.
Techn. kapitałochłonna - duża il kapitału i mało pracy.
Kiedy występują korzyści skali produkcji? Im większa
prod., tym bardziej możliwe jest zastosowanie szybszego
i bardziej wydajnego wyposażenia produkcyjnego.
Źródła zjawiska korzyści skali produkcji.:
- większa specjalizacja robotników (> wydajność)
- wykorzystanie specjalistycznych technik zarządzania,
- malejące przeciętne koszty całkowite.
Źródła zjawiska niekorzyści skali produkcji:
- wraz ze wzrostem prod - kłopoty z zarządzaniem
- konieczność poszukiwania dalszych rynków zbytu
- możliwe kłopoty z pozyskiwaniem poszczególnych
czynników produkcji.
Jakie znasz układy kosztów: rodzajowy, kalkulacyjny,
według miejsc powst, na stałe i zmienne, funkcyjny.
Monopol pełny – (monopol czysty) w danej gałęzi
przemysłu istnieje tylko jedno przeds wytwarzające
produkt nie posiadający substytutów.
Równość pozioma - identyczne traktowanie
identycznych osób.
Definicja Pareta mówi, że dla danego zbioru gustów,
zasobów produkcyjnych i technologii: alokacja jest
efektywna w sensie Pareta, jeśli niemożliwe jest przejście
do innej alokacji, która polepszyłaby położenie niektórych
osób bez szkody dla innych.
„Koncepcja drugiego po najlepszym” - jeśli już musi
nastąpić jakieś zakłócenie rynku to błędem jest ograni-
czanie zasięgu działania tego zakłócenia do jednego
rynku. Wyższą efektywność zapewnia rozłożenie jego
skutków na wiele rynków.
Bariery, z którymi muszą się zmierzyć przedsiębior-
stwa chcące wejść na rynek z monopolem:
- ekonomiczne — przeds. nie dysponuje dostatecznymi
środkami by móc konkurować z monopolistą
- administracyjnoprawne — polityka protekcyjna państwa
chroniąca krajowego producenta przed napływem na
rynek produktów zagranicznych
- techniczne — np. ochrona patentowa
Formy oligopolu:
- zrównoważony - wyst wówczas, gdy firmy wytwarzają
podobne produkty i ich udziały rynkowe nie różnią się
- z dominującym przedsiębiorstwem – przywódcą – to
firmy, które poprzez najniższe koszty produkcji lub
największy udział w sprzedaży rynkowej osiągnęła
przywództwo cenowe. Lider ustanawia ceny, do których
dostosowują się pozostałe firmy – naśladowcy.
Ze wzgl na charakter – rodzaje monopoli:
- państwowy - kiedy prawo danego państwa pozwala
świadczyć usługi lub prod określony asortyment
towarów tylko jednemu podmiotowi,
- wymuszony - kiedy jeden z prod towaru/usługi osiąga
taką pozycję na rynku, że pozostali prod bankrutują;
- naturalny - wynikający z natury dostarczanej usługi/
towaru, gdy ze względów technicznych konkurencja
wielu podmiotów jest niemożliwa lub utrudniona.
Rodzaje monopoli: oligopol, duopol, pool i ring, kartel,
syndykat, trust, koncern, konglomerat, holding,
świadomy paralelizm.