86. Gospodarka odpadami medycznymi w laboratorium medycznym.

Odpady medyczne to substancje stałe, ciekłe i gazowe powstające przy leczeniu, diagnozowaniu oraz profilaktyce, w działalności medycznej prowadzonej w obiektach lecznictwa zamkniętego, otwartego oraz w obiektach badawczych i eksperymentalnych. Problemy utylizacji odpadów szpitalnych wiąże się przede wszystkim z koniecznością przeciwdziałania skażeniom biologicznym (epidemiologicznym) potencjalnie przez nie wywoływanym. W praktyce, przy braku właściwie zorganizowanych systemów kontroli, ograniczania i segregacji odpadów szpitalnych, stanowią one bardzo zróżnicowaną mieszankę wszelkich typów śmieci - od typowych odpadków komunalnych (żywność, opakowania), poprzez toksyczne chemikalia (leki, odczynniki), a kończąc na zainfekowanych biologicznie (narzędzia, opatrunki, odpady pooperacyjne). Jak w każdym miejscu, również w laboratorium diagnostycznym, kluczem do efektywnej gospodarki odpadami jest:

• ich segregacja na odpowiednie kategorie w miejscu i czasie powstania.

• właściwy podział odpadów, zależnie od poziomu zagrożenia oraz rodzaju materiału, prowadzący do ich ujednolicenia

• znajomość składu i charakteru poszczególnych grup odpadów, a w konsekwencji do poprawy warunków odzysku lub unieszkodliwiania odpadów

• efektywność selektywnej zbiórki zależy od znajomości reguł rozdziału odpadów oraz ilości, rozmieszczenia i oznakowania pojemników

• przyjęte procedury segregacji mają bezpośredni wpływ na koszt i sposób dalszego postępowania z odpadami.

Odpady medyczne zbiera się w miejscu wytwarzania, w miejscu udzielania świadczeń medycznych. Ich segregacja uwzględnia ich właściwości, sposób unieszkodliwiania lub odzysku. Zbierane są w:

• workach czerwonych (odpady o kodach 18 01 02*, 18 01 03* i 18 01 82*)

• workach żółtych (odpady o kodach 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10*)

• workach niebieskich (odpady o kodach 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07, 18 01 09)

Pojemniki lub worki należy zapełniać do 2/3 ich objętości w sposób umożliwiający ich bezpieczne zamknięcie. Niedopuszczalne jest otwieranie raz zamkniętych pojemników lub worków jednorazowego użycia. Odpady medyczne o ostrych końcach i krawędziach zbiera się w pojemnikach jednorazowego użycia, sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, mechanicznie odpornych na przekłucie bądź przecięcie. Przestrzeganie czasu przechowywania nie dłużej niż 72 godziny. Każdy pojemnik i każdy worek z odpadami medycznymi powinien posiadać widoczne oznakowanie identyfikujące zawierające: kod, data ,wytwórca, bezzwłocznie przekazane do miejsca magazynowania.

Do transportu wewnętrznego odpadów medycznych, używa się wózków zamykanych lub wózków przewożących pojemniki zamykane, które dezynfekuje się i myje po każdym użyciu.

Odpady medyczne należy przechowywać o osobnych, specjalnie do tego przeznaczonych pomieszczeniach: osobne wejście, ściany i podłogi zmywalne, dostęp do umywalki z dopływem wody, wentylacja. Pojemniki na krew i każdy inny materiał pochodzący z ludzkiego ciała wymaga dodatkowo magazynowania w chłodziarce.

W każdym laboratorium niezbędne jest opracowanie i wdrożenie odpowiednich procedur postępowania z odpadami na każdym etapie ich obecności w laboratorium.

88. SOP. Rozwiń skrót, jego budowę i zastosowanie w Systemie Zarządzania Jakością.

SOP – Standardowa Procedura Operacyjna

SOP to dokument zawierający wykaz kolejnych etapów realizacji danego procesu.

Procedury opisujące wszelkie działania podejmowane w laboratorium. Definiujące jak korzystać z protokołów badań. Często są chronologicznym zapisem kolejnych działań związanych z daną aktywnością. Zostały sporządzone w celu ułatwienia pracy. Są podstawowym elementem sprawdzanym podczas audytu.

SOP-y tworzymy w celu: powtarzalności czynności, zapewnienia jakości, ułatwienia podejmowania decyzji, udokumentowania, archiwizacji i kontroli wykonanych działań

SOP-y powinny tworzyć: instytucje, osoby merytorycznie przygotowane, specjaliści z danego tematu, realizatorzy procesu

Zakres obejmowania procedur:

 Najważniejsze i jasno określone czynności

 Sytuacje zwykłe (rutynowe) i nadzwyczajne

 Procedury dla stanowiska oraz dla wydziału i organizacji

Format i struktura procedury:

1. Tabela tytułowa - nagłówek

2. Cel i zakres procedury

3. Zakres zadań i odpowiedzialność

4. Procedura – opis postępowania

5. Wyposażenie stanowiska

6. Kwalifikacje

7. Schemat graficzny lub tabelaryczny

8. Załączniki

89. Jakie normy ISO znajdują zastosowanie w tworzeniu SZJ w laboratoriach medycznych?

Norma ISO 15189 to międzynarodowa norma oparta na ISO /IEC 17025 „Ogólne wymagania dotyczące laboratoriów badawczych i wzorcujących ”oraz ISO 9001 ,,System zarządzania jakością’’.

Dokument ten dotyczy systemu jakości i kompetencji technicznych laboratoriów medycznych. Norma przeznaczona jest również dla jednostek akredytujących w celu potwierdzania i uznawania ich kompetencji.

Norma ISO 15189 składa się z części stanowiącej wprowadzenie (zakres normy, powołania normatywne oraz terminy i definicje), oraz z części dotyczącej wymagań.

STRUKTURA NORMY

1. Zakres normy

2. Powołania normatywne

3. Terminy i definicje

4. Wymagania dotyczące zarządzania
   4.1. Organizacja i zarządzanie
   4.2. System zarządzania jakością
   4.3. Kontrola dokumentów
   4.4. Przegląd umów
   4.5. Badania wykonywane przez laboratoria
   4.6. Usługi zewnętrzne i dostawy
   4.7. Usługi doradcze
   4.8. Rozpatrywanie skarg
   4.9. Identyfikowanie i nadzorowanie
   4.10. Działania korygujące
   4.11. Działania zapobiegawcze
   4.12. Ciągłe doskonalenie
   4.13. Zapisy dotyczące jakości i zapisy
   4.14. Audity wewnętrzne
   4.15. Przegląd zarządzania
    

5. Wymagania techniczne
   5.1. Personel
   5.2. Warunki lokalowe
   5.3. Wyposażenie laboratorium
   5.4. Procedury przedanalityczne
   5.5. Procedury badawcze
   5.6. Zapewnienie jakości procedur
   5.7. Procedury poanalityczne
   5.8. Przedstawianie wyników

Odpowiedzialność za projektowanie, wdrożenie, utrzymywanie oraz doskonalenie systemu zarządzania jakością zgodnego z normą ISO 15189 ponosi kierownik laboratorium

W normie ISO 15189 szczególny nacisk kładzie się na jakość urządzeń i środków badawczych.

90. Omów cykl Deminga

Cykl Deminga - to schemat ilustrujący podstawową zasadę ciągłego ulepszania.

PDCA – ang. plan, do, check, act.

ZAPLANUJ (ang. Plan): Zaplanuj lepszy sposób działania, lepszą metodę.

WYKONAJ, ZRÓB (ang. Do): Zrealizuj plan na próbę.

SPRAWDŹ (ang. Check): Zbadaj, czy rzeczywiście nowy sposób działania przynosi lepsze rezultaty.

DZIAŁAJ (ang. Act): Jeśli nowy sposób działania przynosi lepsze rezultaty, uznaj go za normę (obowiązującą procedurę), zestandaryzuj i monitoruj jego stosowanie.