Historia Radia i Telewizji prof. Andrzej Staniszewski - wykład

W 2001r. ranking rozgłośni radiowych tworzą następujące stacje:

1. BBC World Service – codziennie odbiera tę stację ponad 150mln ludzi na całym świecie. Historia BBC World Service rozpoczyna się w grudniu 1932r. wtedy to kierownictwo rozgłośni decyduje się na emicję programu w języku angielskim dla krajów brytyjskich, tworzące ówczesne imperium. W 1938r. po raz pierwszy BBC World Service zaczyna być emitowane w językach innych niż angielski tj. : arabski, hiszpański, portugalski. Dzisiaj w 2011r. BBC World Service ukazuje się w ponad 40 językach świata, w strukturze BBC działa sekcja polska od 1939r. Sekcja polska odegrała ważną rolę szczególnie w czasach II wojny światowej oraz w czasach PRL, ponieważ była jedną z trzech niezależnych światowych rozgłośni nadających program do Polski.

2. Głos Ameryki – Jedyna rządowa rozgłośnia w USA dygresja jednozdaniowa system medialny w USA tworzą stacje prywatne, komercyjne wielkie koncerny medialne. Głos Ameryki jest jedyną rządową rozgłośnią w USA. Głos Ameryki ma następujący przywilej: prawo do nadawania programów radiowych tylko za granicę (jako jedyna stacja amerykańska). Dziennikarze tej rozgłośni mają bezpośredni dostęp do prezydenta, do kongresu amerykańskiego, innymi słowy głos Ameryki ma monopol na informacje rządowe. W formacie Głosu Ameryki znajdujemy też audycje w różnych wersjach językowych np. w języku bangla. Zatem specjalnością głosu ameryki są rzadki formaty językowe. Audytorium Głosy Ameryki ok. 90mln. Od 1994r. Głos Ameryki jako pierwsza stacja światowa jest obecna w Internecie.

3. Gołas Rosiji (Głos Rosji) Państwowa Radiostacja Federacji Rosyjskiej jedna z najmłodszych radiostacji światowych utworzona w roku 1996 za czasów rządów Borysa Jelcyna. Stacja ta ma konkretny cel do realizacji zapisany w koncesji a mianowicie szerzyć poza granicami Rosji pozytywny wizerunek Rosji i Rosjan jest to stacja światowa na dorobku, ponad 30 wersji językowych dotyczy audycji. Audycje te są podzielone na sfery wpływów według kontynentów (a nie państw). Zatem tzw. Programy regionalne są kierowane do państw europejskich, afrykańskich, azjatyckich i arabskich. Audytorium zasługuje na uwagę, już dzisiaj obejmuje 100mln słuchaczy.

4. Radio Bejing – 1941r. w czasie gdy Chiny były pod okupacją Japońską. Utworzenie radia sygnował osobiście Mao Tsetung. Oficjalne Państwowe Radio Chińskiej Republiki Ludowej – podstawowy cel zapisany w koncesji – szerzenie wizerunku Chin i Chińczyków poza granicami kraju, wersje językowe ok. 40. Audytorium równie imponującę jak radia moskiewskiego ok. 100mln. Radio Bejing jest szczególnie popularne w Stanach Zjednoczonych i Zachodniej Europy, ze względu na format programowy (medycyna naturalna, ochrona zdrowia).

5. Radio France International (RFI) – wyróżniamy je ze względu na nośnik kulturalny, radio europejskie z ambicjami światowymi. Historia radia rozpoczyna się w 1975r. wtedy to zaczęto emitować programy za granicę. Jest też przedsiębiorstwem państwowym. Media państwowe są to media państwowe finansowane przez dane państwo partie czy rządy, mają bezpośredni dostęp do aktualnych decydentach, rządzących. RFI gloryfikuje język francuski zatem nadaje program dla zagranicy w ok. 20 wersjach językowych dociera do 30mln ludzi na świecie, szczególnie są to kraje byłych kolonii francuskich w Afryce w Azji. Bardzo aktywna jest sekcja Polska w Paryżu, gdzie chętnie zatrudniani są znani Polscy dziennikarze, którzy zapewniają aktualny serwis kulturalny z naszego kraju oraz wymianę informacji bieżących.

6. Deutsche Welle – stacja niemiecka ogólnoświatowa powstała w 1953r. a więc funkcjonuje u początku historii republiki federalnej niemiec. Siedziba rozgłośni znajduje się w Kolonii. Audytorium ok. 80mln. Niemcy nadają program w ok. 40 wersjach językowych. Krąg odbiorców: emigranci, mniejszość niemiecka, do Niemców czasowo przebywającymi poza ojczyzną oraz do osób interesujących się życiem i kulturą niemiec. Deutsche Welle współpracuje chętnie z polskimi rozgłośniami lokalnymi, regionalnymi w takich regionach jak Śląsk, Wielkopolska czy Pomorze (Wrocław, Poznań, Gdańsk) współpraca polega na wymianie serwisów informacyjnych.

1. Początki Radia Brytyjskiego

W 1922r. rozpoczyna się regularna działalność radia brytyjskiego BBC. Regularna działalność radia polskiego rozpoczyna się w roku 1926r. przedsiębiorstwa produkujący sprzęt radiotechniczny tworzą British Broadcasting Company. Cel – stworzenie radiofonii na wyspach brytyjskich, przejęcie monopolu na działalność radiową. Po 5 latach bardzo owocnej działalności firma ta częściowo przekształca swoją nazwę na British Broadcasting Corporation. W 1927r. zaczyna się zatem właściwa historia radia BBC. Ta BBC otrzymała koncesje, stała się monopolistą radiowym na wyspach brytyjskich, licencję na działalność BBC podpisała osobiście królowa brytyjska, dokument ten medialny zawierający przywileje i obowiązki BBC przeszedł do historii mediów światowych jako karta królewska Royal Charter. W tej karcie utrwalono obowiązki ale też przywileje tej korporacji. Pierwszy zapis informował, że BBC otrzymała licencję w 1927r. oraz zachowała tą licencję przez kolejne 10 lat. BBC stała się instytucją użyteczności publicznej. BBC czerpała środki na działalność z trzech źródeł. Pierwsze źródło to były przychody ze sprzedaży tanich odbiorników produkowanych przez owych udziałowców, producentów. Kolejne źródłem były opłaty abonamentowe regularnie ściągane od słuchaczy oraz kapitał zakładowy częściowo finansowany przez państwo. Pierwszym dyrektorem BBC został jeden z najsłynniejszych działaczy medialnych prekursorów radia John Charles Reith (1889-1971) pierwszy dyrektor generalny BBC. Zasługi Reitha są następujące: po pierwsze uruchomił na terenie wysp brytyjskich sprawnie działającą sieć radiowych stacji lokalnych zarówno w Anglii jak i w Szkocji, Walii czy Irlandii. Kolejną zasługą był system abonamentowy radiofonii. Najważniejszą jego zasługą było nadanie BBC charakteru rozgłośni publicznej wypełniającej tzw. Misje edukacyjną tzn. bardzo skrupulatnie przestrzegał rys struktury programu radia publicznej jako BBC. Ustalił kanon wartości programu radiowego, najpierw edukacja, oświata, nauka. W drugiej kolejności informacja bieżąca, w trzeciej kolejności dopiero rozrywka i zabawa. Zatem misja programowa w wykonaniu BBC nawet w dni powszednie charakteryzowała się obecnością kultury, muzyki. Naczelna zasada programowa Reitha „Lepiej przeceniać niż nie doceniać poziomu intelektualnego słuchaczy”. BBC za czasów urzędowania Reitha stworzyła rozgłośnie o charakterze radia publicznego konsekwentnie przestrzeganego przez dyrektora generalnego. Cztery atrybuty wypracowane przez BBC Atrybuty – intymność radia, możliwość przemieszczania się wraz z radiem, poczucie kontaktu osobistego w relacji dziennikarz – odbiorca oraz zdolność do wypełniania pustki tj. tzw. Zjawisko samotności w tłumie milionowego miasta. Materiał dotyczący BBC. W systemie radio BBC działa na wyspach radio regionalne w Anglii, Szkocji, Walii i Irlandii północnej. Sieci regionalne to North, Midlands oraz South and East i South and West. We wszystkich programach BBC jest niezwykła troska o zachowanie kultury językowej.

1. Początki Radia Polskiego

Polskie Radio – właściwa historia Polskiego Radia rozpoczyna się w ostatnich dniach I wojny światowej. W nocy z 18 na 19 listopada 1918r. oficerowie Wojska Polskiego przejmują warszawskiej cytadeli silną radiostację wojskową niemiecką, która przeszła do kultury mediów polskich. Ta niemiecka wojskowa rozgłośnia funkcjonowała przez kolejne 2 lata. Miała charakter wojskowy, militarny. Ułatwiała łączność między oddziałami wojsk, służyła integracji wojska polskiego. Funkcja symboliczna: dzięki tej stacji odbieralnej w wielu krajach europejskich mieszkańcy Europy, Paryża, Londynu dowiedzieli się, że 11 listopada Polska odzyskała niepodległość. W pierwszych miesiącach po wojnie tj. w 1919r. tworzy się w Polsce bardzo aktywne środowisko pionierów polskiej radiofonii, radiotechników, siły środowiska fanatyków radia. Ci miłośnicy sztuki radiowej tworzą od postaw jedną z najsilniejszych i najciekawszych rozgłośni europejskich. Pionierzy polskiej radiofonii wywodzili się w dwóch środowisk. Pierwsze to Armia Polska – czterech znanych oficerów łączności: Janusz Groszkowski, Kazimierz Jackowski, Jan Machcewicz oraz Antoni Krzyczkowski. Druga grupa pionierów wywodziła się w Uczelni byli to profesorowie inżynierowie: Józef Plebański, Dymitr Sokolcow, Roman Rudniewski, Władysław Heller. Już w 1919r. powstają dwie pierwsze firmy radiotechniczne Heller i Rudniewski zakładają pierwszą firmę Farad. Udziałowcami w Faradzie były obce firmy radiotechniczne. Farad produkował aparaty radiotechniczne m.in. dla Wojska. W tymże roku Faradowi wyrasta konkurencja – powstaje druga firma radiotechniczna – Radiopol. Była to inicjatywa przede wszystkim Józefa Plebańskiego znów z kapitałem zagranicznym (francuskim). W Polskiej konstytucji wówczas obowiązującej nie było zapisu, że obywatel Polski ma prawo do posiadania odbiornika radiowego, które do tej pory było własnością Wojska. Zatem 17 listopada 1921r. powstaje Stowarzyszenie Radiotechników Polskich. Była to pierwsza społeczna organizacja ludzi radia, której celem była zmiana konstytucji względem mediów (głównie radia). Była to inicjatywa wyżej wymienionych pionierów radia. Rozpoczęła się walka propagandowa o to aby każdy Polak miał prawo do instalowania i eksploatowania odbiorników radiowych bez żadnych ograniczeń. 4 czerwca 1924r. Rozpoczęła się walka o koncesję na nadawanie programu radiowego na terenie całego kraju. Dwie firmy Farad i Radiopol wobec uchwały senackiej łączą się w jedno Stowarzyszenie Polskie Towarzystwo Radiotechniczne (PTR) z myślą aby zdobyć koncesję. Kapitał wyjściowy 120 tyś. Dolarów, niestety 2/3 tego kapitału było w rękach anglików i francuzów. 5 lutego 1924r. zostaje zarejestrowana oficjalnie druga spółka pod nazwą Polskie Radio finansowana wyłącznie przez Polaków: udziałowcami w Polskim Radiu było pięciu bankierów, ekonomistów tj.: Tadeusz Sułowski, Leopold Skulski, Paweł Mackiewicz, Józef Lipkowski, Ludwig Chełmiński. Pięciu udziałowców składa po 400zł. Pomysł na utworzenie tej spółki przywiózł z zagranicy (z Wlk. Brytanii) Zygmunt Chamiec, który postanowił w Polsce stworzyć na wzór amerykański.

Polska Historia Radia c.d. wykładu I-szego

Stacja Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego związana jest z początkiem historii polskiego radia. Stacja ta była po części wykorzystując kapitał francuski, angielski. Oczekując na koncesję i wyniki konkursu stacja PTR-u zaczyna nieoczekiwanie emitować regularny program radiowy bez licencji, bez koncesji (jako stacja nielegalna). Program tej stacji PTR przeszedł do historii, przede wszystkim ze względu na prekursorskie audycje radiowe. Twórcą PTR był Roman Rudniewski. Powiadomił on ministerstwo, że testuje radiostacje nadawcze a w istocie przygotował program radiowy. 1 lutego 1925r. Roman Rudniewski rozpoczyna inauguracyjną audycję radiową „Tu próbna stacja radionadawcza Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego w Warszawie, jest dzień 1 lutego 1925r.”. program zapowiada pierwsza polska spikerka radiowa Halina Wilczyńska. Program jest nadawany na żywo, najpierw są to krótkie, kilkuminutowe kompozycje najczęściej muzyki klasycznej. Rudniewski tworzył podstawy serwisu informacyjnego, korzystał z usług Polskiej Agencji Telegraficznej (największa agencja telegraficzna w czasach sanacji). Wykorzystywał komunikaty meteo Państowego Instytutu Meteoroligicznego. W lipcu 1925r. PTR stać na pierwszą próbę odtworzenia na żywo opery. Były to pragmenty opery „Halka” Stanisława Moniuszki. 29 listopada w przeddzień rocznicy Powstania Listopadowego, emitowano przed mikrofonami PTR pierwsze polskie słuchowisko radiowe. 12 lutego 1926r. debiutuje przed mikrofonami PTR Tadeusz Bocheński – nasłynniejszy spiker radiowy w XXw. Wówczas jeszcze był studentem UW. Bocheński przeszedł do historii radia i kultury radiowej, był to najlepszy spikerski głos jaki pojawił się Polsce. Spektakularna akcją Bocheńskiego było nagranie twórczości klasyków Polskich od Mickiewicza do Żeromskiego. Jest jednym z nielicznych dziennikarzy sanacyjnych, którego zaakceptowało także władza ludowa, PRL-owska tzn. umożliwiła mu kontynuowanie działalności radiowej po 1945r., pozwoliła Bocheńskiemu później transmitować najbardziej masowe imprezy socjalistycznego państwa, np. w dniu 1 maja. W głosie Bocheńskiego kochały tysiące polek, jednak nikt go nie widział. Był bowiem ułomny, ukrywał się. Był człowiekiem popularnym, bogatym ale i zarazem nieszczęśliwym.

Znaczenie PTR – w momencie rozpoczęcie działalności stacji Rudniewskiego w Warszawie było zarejestrowanych ok. 80 radioabonentów. Rok później w Warszawie było już 33 tyś. Radioodbiorników. Dzięki PTR, radio stało się coraz bardziej popularnym medium. PTR nadawało 240 dni od 1 lutego 1925r. do 14 marca 1926r. Program PTR zawierał wszystkie elementy współczesnego programu radiowego. Struktura programu codziennego: aktualne wiadomości agencyjne, także światowe, pogadanki, komentarze na aktualne tematy wygłaszane na żywo najczęściej, pojawiła się prognoza pogody, zapowiedzi programu na dzień następny.

Kalendarium wydarzeń 18 sierpnia 1925r. Polskie Radio otrzymuje monopolistyczną koncesję na radiofonię w Polsce ta wiadomość zostaje nadana tego samego dnia przez stację PTR. Rudniewski oddał stację do dyspozycji Polskie Radio, zatem Polskie Radio również zachowuje się po gentlemańsku, nie przeszkodziło Rudniewskiemu do nadawania programu do marca 1926r.

okoliczności odrzucenia propozycji PTR - Polsce niepopularna była obecność kapitału obcego, obawiano się presji i wpływów. Zatem postanowiono przyznać koncesję spółce Polskie Radio, która rozpoczęła działalność regularną 18 kwietnia 1926r. W koncesji zapisano pewne zobowiązania , które do 1939r. wypełniono skrupulatnie, zatem najważniejsze kwestie do realizacji – przede wszystkim budowa od podstaw rozgłośni lokalnych, regionalnych usytuowanych w różnych częściach Polski. Po drugie, pozyskanie określonej liczby abonentów, w pierwszej fazie było to 60 tyś abonentów. Poza tym, produkcja Polskiego Radioodbiornika, budowa drugiej radiostacji w Warszawie i to stało się w 1937r. w Warszawie na fortach mokotowskich. Budowa krótkofalowych stacji dla emigracji polskiej. Rozpoczęcie doświadczeń prekursorskich z telewizją, w 1935r. rozpoczęto doświadczenia w Warszawie. W 1936r. redaktor Polskiego Radia Zygmunt Chamiec, kierował radiem przez następne 9 lat do. W 1935r. państwo sanacyjne wykupuje prawie 100% akcji spółki Polskie Radio. Od tego momentu do 1939r. Polskim Radiem kierowali wysocy oficerowie sanacyjni – Roman Starzyński, po nim Konrad Libicki. 18 kwietnia 1926r. pierwszy program radiowy Polskiego Radia inauguruje Zygmunt Chamiec, nadawanie stałych programów radiowych program zapowiada druga spikerka polskiego radia Janina Sztąpkówna. Program ten otwierał w sposób uroczysty ówczesny premier RP Aleksander Skrzyński. Pierwszy program był bez serwisów informacyjnych, niczym nie odbiegał od pierwszych audycji PTR. Wystąpił słynny aktor ówczesny Stefan Jaracz.

Najważniejsze wydarzenia medialne –

1. Czy władze sanacyjne doceniały radio? – dla władz sanacyjnych radio było obojętne, do momentu, gdy zaczęło ono przynosić milionowe zyski zyskało zainteresowanie władz sanacyjnych. Zamach majowy w 1936r. miesiąc po regularnym rozpoczęciu działalności Polskiego Radia. Stosunek Piłsudskiego do radia – tylko trzy razy występował bezpośrednio przed mikrofonami radia. Bagatelizował funkcję radia, nie traktował radia jako poważnego medium. Jego wypowiedzi są zdawkowe.

2. Pogrzeb Marszałka Piłsudskiego w 1935r. był to pokaz sztuki radiowej w wykonaniu polskiej sztuki radiowej, zamówienia przyszly z całego świata, relacje z pogrzebu Piłsudskiego trwające ponad 15 godzin przekazywano non stop specjalnymi łączami z Warszawy do Berlina a z Berlina dalej – m.in. do USA. Była to relacja przejścia konduktu z Warszawy do Krakowa. Byli oni ustawieni co kilka kilometrów. Był to dowód na to, że radio Polskie pod względem technicznym nie ustępowało innym radiom.

3. Przemówienie ministra Becka było wygłoszone w sejmie polskim 5 maja 1939r. odpowiadał na żądania Hitlera, żeby Polska udostępniła słynny korytarz do wolnego miasta Gdańsk. Cytat Becka „W Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna rzecz w życiu ludzi narodów i państw, która jest bezcenna – tą rzeczą jest honor”. Te słowa kierował do Hitlera.

Dokonania Radia Polskiego, w 1927r. na antenie Polskiego Radia pojawiały się pierwsze stałe dopracowane, na wysokim poziomie cykle radiowe m.in. dla dzieci, transmisje mszy niedzielnych, które zapoczątkowano w poznaniu, transmisje sportowe, odczyty historyczne, audycje poświęcone nauce i technice. Do 1937r. zgodnie z licencją koncesją otrzymano w 1925r. Polskie Radio uruchomiło 7 ośrodków regionalnych:

W 1927r. otworzono 3 stacje regionalne – Kraków, Poznań, Katowice

1928r. Radio Wileńskie

1930r. Radio Lwów, Łódź

1935r. Radio Toruń

Stacje w Baranowiczach i w Łódzku nie zostały dokończone w wyniku działań wojennych. Do 1931r. Polskie Radio dysponowało najsilniejszą stacją nadawczą w Europie. Znajdowała się w Łazach k. Raszyna. Posiadała dwa maszty o wysokości 200 metrów o mocy 120kW. Warszawa Pierwsza zamilkła 8 września 1939r. Warszawa Druga zamilkła dopiero 30 września 1939r., prawdopodobnie dlatego, żeby Europa wiedziała co się dzieje w Warszawie.

1. Początki radia niemieckiego

Twórcą radia niemieckiego był Hans Brefow nazywany ojcem niemieckiej radiofonii. Niemcy zaczęli rozbudowywać rozgłośnie niemieckie od podstaw. W 1924r. poza Berlinem pojawiły się stacje regionalne w poszczególnych miastach kolejność powstawania stacji: Lipsk, Monachium, Wrocław, Breslau. Stacja we Wrocławiu powstała w 1924r. Rozgłośnie przez cały okres międzywojenny były związane z wywiadem, radio miało odpowiednie zaplecze techniczne, było bezcennym medium dla wywiadów. Polacy odpowiadali budową nową stacji radiowych w Katowicach, Toruniu, Poznaniu. Między rozgłośniami toczyła się w jakimś sensie wojna medialna. Oryginalna nazwa rozgłośni wrocławskiej – Schlesische Funkstunde (w dosł. Tłum. Śląska radiowa godzina). Niemcy w 1925r. budują filie wrocławskiego radia w Gliwicach (jeszcze bliżej Katowic) – cel tego przedsięwzięcia – radio miało docierać do słuchaczy niemieckich mieszkających w Polsce na górnym i dolnym śląsku. Propaganda niemiecka nie zapomniała o mniejszości niemieckiej na śląsku. Po III Powstaniu Śląskim w interesie niemiec było rozbudowywanie silnych rozgłośni. Rozgłośnia radiowa we Wrocławiu będzie w końcu należeć do najsilniejszych mających bardzo liczne audytorium radiowe. Już w 1925r. to audytorium wynosiło ok . 50 tyś słuchaczy.. Szefem radia wrocławskiego zostaje w 1929r. Fritz Bischoff. Cel działalności radiowej – edukacja, oświata. Firtz Bischoff wzorował się na BBC na działalności Reitha i realizował misję radia oświatowego na bardzo dobrym poziomie technicznym, merytorycznym. Struktura programowa jest następująca: regionalna kultura na pierwszym miejscu, lokalna gospodarka wrocławska, folklor oraz turystyka. Najlepsze programy Bischoffa wrocławskie wędrowały do innych rozgłośni także berlińskiej. Innowacją medialna rozgłośni wrocławskiej była nauka języków obcych, lekcję języków obcych, uczono przez radio zatem angielskiego, francuskiego, esperanto. Niemców za czasów Bischoffa stać było na to, żeby uczyć przez radia niemieckie również języka Polskiego przede wszystkim z myślą o mieszkańców górnego śląska. Była to propagando, w której chodziło o przyciągnięcie do radia niemieckiego. Jeden z najdłuższych programów Niemczech to Wrocław, był dłuższy, bardziej urozmaicony od programu berlińskiego, centralnego. Coraz więcej było w tym programie tematyki kulturalnej prezentowano muzykę klasyczną, przedstawienia teatralne na żywo, słuchowiska radiowe. Po raz pierwszy w dziejach radia niemieckiego rozgłośnia wrocławska zaczyna relacjonować w niedzielę na zmianę msze katolickie i ewangelickie. Dwie główne stacje propagandy hitlerowskiej: Nauen i Konigswusterhausen, kreowały pozytywny wizerunek Niemców i niemiec poza granicami kraju w sposób przemyślany. Były to jak na tamte czasy silne stacje. Pojawialy się akcenty antypolskie, rewindykacyjne (tj. odzyskania Górnego Śląska, dostępu do Gdańska). W styczniu 1933r. Hitler doszedł do władzy, nastąpiła 12-letnia historia hitlerowskich niemiec. Miało to znaczny wpływ na działalność radiową. Goebbels – mistrz propagandy, uznał radio za medium propagandowe. Dokonał lustracji dziennikarzy radiowych. Nastąpiła przez niego działalność cenzury represyjnej (kary więzienne, obóz koncentracyjny) i prewencyjnej (zdejmowanie audycji niezgodnych z duchem hitlerowskim). Władze centralne szukały pretekstu aby cofnąć BIschoffa z funkcji dyrektora. W kwietniu 1933r. w jednym ze słuchowisk radiowych emitowanych we Wrocławiu wystąpił aktor żydowskiego pochodzenia Robert Marlitz. Budynek radia zajęli grupy SSmanów, na miejsce Bischofa pojawił się wysokiej rangi SSman Kriegler. Marlitz szykanowany, poniżany popełnił samobójstwo jeszcze tego samego dnia. Program radiowy zmienił się diametralnie, nie było mowy o misji, edukacji oświatowej. Radio służyło jednemu celowi – umocnieniu rangi SS i szerzeniu kultu Hitlera. Wyrzucono z programów wszystkie audycje kultury Niemców pochodzenia żydowskiego. Dokonano selekcji archiwów radiowych, wybierano tylko te słuchowiska, których twórcami byli rodowici Niemcy. Zatem akceptacje miały kompozycje Beethovena, opery Wagnera oraz wiersze Schillera. Masowa produkcja radioodbiorników o nazwie VE 301 Volksempfanger. 301 oznaczał dzień 30 stycznia, czyli dzień objęcia przez Hitlera kanclerza rzeszy. W 1934r. wyprodukowano prawie milion takich odbiorników. Polska w tym czasie też produkowała tanie odbiorniki radiowe o nazwie detefon. Od 1938r. Niemcy Hitlerowskie zaczęły powoli przygotowywać się do wojny, zatem formatowały odpowiednio program radiowy, zaostrzyła się walka medialna między rozgłośniami polskimi i niemieckimi. Od 1 września 1939r. wolno było słuchać jedynie stacji niemieckich, później pojawił się dekret podpisany przez Himmlera, zakazujący posiadanie w ogóle radioodbiornika.

Prowokacja Gliwicka, rozegrana przez Niemców SS rozpoczęła się 31 sierpnia 1939r. Przebieg tej akcji osobiście nadzorował Reinchard Heydinh, Alfred Naujocks, Franz Honiok. Ten ostatni był ślązakiem, który stał się ofiarą prowokacji. Przebrano SS manów na polskich powstańców, którzy rzekomo mieli atakować radiostację w Gliwicach, scenariusz 31 sierpnia 1939r. jest następujący. Ok 18. Gestapo zabrało Honioka z więzienia w Gliwicach, napadli na stacje niemiecką w Gliwicach. Mówili po polsku, przeklinali Niemców (Wszystko po to aby stworzyć wrażenie, że to rzeczywiście Polacy). Naujocks strzelił w głowę Honikowi, natychmiast przekazano rozgłośni w Gliwicach komunikat do Berlina. Był to pretekst aby następnego dnia rozpocząć II Wojnę Światową.

1. Telewizja brytyjska

2 listopada 1936r. rozpoczyna oficjalnie działalność BBC Television Service kierowane przez Reitha. Jeden z pierwszych krajów europejskich zaczyna działalność telewizyjną, początkowo system umożliwia działalność regularną telewizji, Brytyjczycy szybko przechodzą na przekaz elektroniczny, bardziej nowoczesny. Dzielono obraz na tzw. linie - im więcej linii tym obraz był bardziej przejrzysty i wyrazisty. Przekaz elektroniczny pozwalał Brytyjczykom na transmisje w rozdzielczości 405 linii. Odbiornik telewizyjny kosztował w latach 30, 100 funtów. Do 1938 roku zakupiono raptem 5 tyś odbiorników, ekrany miały rozdzielność 8 celi. Brytyjska telewizja spełnia taką samą rolę jak brytyjskie radio BBC, struktura programu jest mniej więcej podobna, tzn. dominują programy wypełniające misję edukacyjno –oświatowe. Na okres II Wojny Światowej tv brytyjska zawiesza działalność. Sukces medialny telewizji brytyjskiej w pierwszych latach działalności to transmisja z dnia 2 czerwca 1953r. była to transmisja koronacyjna Elżbiety II, wielkie wydarzenie medialne, techniczna bariera została pokonana, mianowicie nagrano na taśmę filmową, później retransmitowano przebieg tych uroczystości w większości krajów. W tych czerwcowych dniach 1953r. na wyspach brytyjskich zdetronizowano brytyjskie radio. Kupiono wtedy więcej odbiorników telewizyjnych niż radiowych (fakt ten uznaje się za symboliczny początek nowej ery). W 1954r. Elżbieta II podpisuje Television ACT decyzję o utworzeniu telewizji komercyjnej. Sygnowała także rządowe przyzwolenie na brytyjską telewizję komercyjną, ta TV zaczęła działać oficjalnie we wrześniu 1955r., świadectwem tej komercji było pokazanie się pierwszych reklam w telewizji brytyjskiej. Była to reklama pasty do zębów. Telewizja od września 1952r. była sygnowana jako Independent Television (ITV). Po 5 latach działalności już 11 milionów abonentów.

Geneza powstania europejskiego i amerykańskiego systemu telewizyjnego.

Badacze wyróżniają cztery segmenty czynników rozróżniające te systemy:

1. Czynniki geograficzno-demograficzne. Europa liczy 10 milionów km2. USA 9,3mln km2

Europa liczyła 670mln ludzi a USA 220mln. (Dane z 1945r.)

W USA był jednolity system geopolityczny.

1. Czynniki ekonomiczne. USA po raz II zwycięsko wychodziły z wojny, kontynent amerykański nie był zniszczony działaniami wojennymi. Europa musiała się odbudować po wojnie, tymczasem zysk szedł w bardzo wysokim procencie na rozwój mediów. Europa myślała o odbudowie a nie o telewizji.

2. Czynniki polityczne w czasie wojny światowej amerykanie zaczęli wydawać licencję na stacje telewizyjne, każdy obywatel amerykański dysponujący odpowiednią gotówką mógł taką stację kupić.

5. Telewizja amerykańska

W USA od początku istnienia telewizji karierę robią znani dziennikarze. Gwiazdą staje się Edward Marrow. Uznaje sławe pieniądze jako radiowy korespondent w Europie. Armia amerykańska po I i II Wojnie Światowej nie chciała przekazać cywilom monopol na działalność radiowo telewizyjną. Dopiero po zakońzceniu działań wojennych przekazują społeczeństwu amerykańskiemu w sierpniu 1945r. licencję na działalność telewizyjną . Armia amerykańska dysponowała telewizją na bardzo wysokim poziomie TV standard 525 lini rozdzielczości obrazu telewizyjnego, przed wojną największa rozdzielczość stworzyła tv niemiecka. W latach 1945 – 1960r. USA zdobywa przodującą do dziś pozycję medialną. Oto kilka faktów sprzyjającej tej ekspansji. 3 fakty tworzące kontekst gospodarczo polityczny. W tym 15-leciu ludność amerykańskich zwiększyła się o 40mln. Po drugie liczba ludności posiadających własne domu wzrosła o 50%. Przez te 15 lecie cały obszar pokryła sieć telewizyjna.

Granica między epoką radia a telewizji w USA nastąpiła w 1948r. – po raz pierwszy liczba odbiorników TV był większy niż odbiorników radiowych. Telewizja kolorowa – regularny program TV kolorowej zaczyna funkcjonować w 1971r.

CNN – 1980r. kanał informacyjny nadawany przez całą dobą w Atlancie, okolicach i stanie Georgia. Rozwój sieci kablowej o zasięgu ogólnokrajowym. Sukces medialny, finansowy i prestiżowy przychodzi w 1990, dziennikarze CNN stają się słynni na cały świat, jest pierwsa wojna w zatoce perskiej, Turner wpada na pomysł i zaopatrza dziennikarzy wojennych, korespondentów. Dziennikarze przedostają się do Bagdadu, dzięki połączeniu z siecią satelitarną a później kablową realizują na cały świat informacje z przebiegu wydarzeń wojennych. Zaopatrzył dziennikarzy w nowoczesny sprzęt elektroniczny, stworzył nowy rodzaj dziennikarstwa światowego, błyskawicznego. W podręcznikach od tej pory zaczął pokazywać się skrót VJ – Video Journalist (wideodziennikarstwo). Połączył osiągnięcia techniczne największe światowej klasy, do takiej transmisji potrzeba było dziennikarzy o niebywałej inwencji, osobowości, charakteru. Połączył indywidualny styl prowadzenia programów z techniką wideo. W podręcznikach medialnych znajdziemy określenie teoria efektu CNN. Po ataku na WTC media stworzyły psychozę i potrzebe odwetu, prezydent Bush uległ temu, który doprowadziły do wojny niemal światowej.

Rynek amerykański radiowo-telewizyjny tworzyly trzy potężne koncerny medialne 1926 – National Broadcasting Company – był to pierwszy krajowy ogólnokrajowy koncern radiowy.

Columbia Broadcasting System (CBS) – 1927r., American Broadcasting Company (ABC) – 1941r.

Te koncerny medialne są wspierane przez potężne filmy np. NBC współpracuje z firmą General Electric. CBS wpiera Westinghouse, natomiast ABC współpracuje z Disneyem. Nieoczekiwanie pojawił się konkurent, Rupert Murdoh utworzył czwarty koncern konkurujący FOX.

miłej nauki,

miro