1. Pojęcie prawa i norm prawnych

Prawo- ogół norm postępowania pochodzących od państwa, zabezpieczonych przymusem

Normy prawne- wynikające z przepisów normy wydane i ustanowione przez państwo, zagwarantowane przymusem państwowym; wyróżniamy w normie 3 części:

1. Hipoteza- część normy określająca adresata oraz warunek i okoliczności w jakich jest mu nakazane, zakazane, dozwolone

2. Dyspozycja- określa wzór zachowania się

3. Sankcja- określa skutki prawne, które występują, jeżeli adresat wskazanyw hipotezie nie zachowa się tak jak wskazuje dyspozycja

Rodzaje norm:

1. Imperatywne- bezwzględnie obowiązujące

2. Dyspozytywne- względnie obowiązujące; adresat ma prawo wyboru

3. Usprawniające- podział obowiązków, nadanie uprawnienia; dają możliwość podjęcia lub nie podejmowania działania

4. Wolnościowe- przyznają adresatowi swobodę działania w jakimś obszarze stosunków społ.

5. Indywidualne- określają adresata imiennie

6. Generalne- wskazują adresata rodzajowo

1. Rodzaje wykładni prawa

Wykładnia prawa- interpretacja przepisów; ustalenie ich właściwego znaczenia

Rodzaje:

1. Językowa- polega na ustaleniu znaczenia i zakresu wyrażeń tekstu prawnego ze względu na język, w którym zostały sformułowane

2. Systemowa- przepis trzeba interpretować wraz z innymi przepisami

3. Funkcjonalna- wskazuje cel realizacji i odnosi się do wartości moralnych

Wykładnie ze względu na podmiot:

1. Autentyczna- dokonywana przez podmiot, który wydał akt prawny

2. Legalna- dokonują jej uprawnione organy państwowe w ramach swojej działalności

3. Doktrynalna- dokonywana w konkretnym przypadku

4. Operatywna- dokonywana przez uczonych

Wykładnie ze względu na stosunek do prawa i zasad wykładni:

1. Contra legem- sprzeczna z prawem

2. Secundum legem- zgodna z prawem

3. Pretor legem- wykraczająca poza prawo

1. Podmioty stosunku cywilnoprawnego, zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych

Podmioty stosunku cywilnoprawnego:

1. Osoby fizyczne- każdy człowiek od chwili urodzenia do chwili śmierci posiadający zdolność prawną, czyli możliwość bycia podmiotem stosunków prawnych

2. Osoby prawne- trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposażonej przez prawo w osobowość prawną

3. Ułomne osoby prawne- jednostki organizacyjna, którym nie przyznano osobowości prawnej, natomiast przepisy prawa uznają, że jednostki mogą samodzielnie występować w obrocie- przyznają im zdolność prawną, ale nie osobowość prawną

Zdolność prawna- zdolność, by być podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego, ma charakter bierny, nabywa się ją z momentem urodzenia a traci z chwilą śmierci

Zdolność do czynności prawnych- możność doprowadzenia przez własne działania do powstania zmiany lub stosunku- cywilno-prawnego, ma charakter aktywny, musi wiązać się ze świadomym uczestnictwem; rozróżnia się:

1. Pełną zdolność do cz. Pr.- posiada człowiek, który ukończył 18 rok życia, czyli uzyskał pełnoletniość; pełnoletnią staje się kobieta, która po ukończeniu 16 roku życia zawarłą związek małżeński

2. Ograniczoną zdolność do cz. Pr.- posiada osoba, która ukończyła 13 lat; taką samą zdolność posiada osoba pełnoletnia częściowo ubezwłasnowolniona orzeczeniem sądu

1. Pojęcie i struktura prawa cywilnego

Prawo cywilne- gałąź prawa obejmująca zespół norm prawnych regulujących stosunki cywilnoprawne między podmiotami prawa prywatnego, a także sytuację prawną osób i rzeczy jako podmiotów i przedmiotów stosunków cywilnoprawnych oraz treść stosunków prawnych, na którą składają się uprawnienia i obowiązki podmiotów tych stosunków; charakterystycznym elementem jest autonomiczność podmiotów

Struktura prawa cywilnego:

1. część ogólna - dotyczącą zasad oraz instytucji wspólnych całemu prawu cywilnemu

2. prawo rzeczowe - zawierające normy prawa regulujące prawa majątkowe o

charakterze bezwzględnym, skuteczne erga omnes (wobec wszystkich), a odnoszące

się do rzeczy

1. prawo zobowiązań - zawierające normy prawa regulujące prawa majątkowe o

charakterze względnym, skuteczne wobec indywidualnie oznaczonych podmiotów;

podzielone na część ogólną i szczegółową;

1. prawo spadkowe - zawierające normy prawne dotyczące przejścia majątku po

zmarłym na inne podmioty prawa;

1. prawo rodzinne - reguluje stosunki majątkowe i niemajątkowe między małżonkami,

rodzicami i dziećmi, oraz innymi krewnymi i powinowatymi

1. prawo własności intelektualnej i przemysłowej - zwane prawem na dobrach

niematerialnych, które reguluje majątkowe i niemajątkowe prawa podmiotowe do

oryginalnego, niematerialnego wytworu umysłu ludzkiego (utworu, wynalazku, wzoru

użytkowego, projektu racjonalizatorskiego itp.);

1. prawo handlowe - ujęte w Kodeksie spółek handlowych z 2001r.; regulujące sytuację

prawną podmiotów (przedsiębiorców) uczestniczących w obrocie gospodarczym

1. Formy czynności prawnych w prawie cywilnym

1. Forma pisemna zwykła- utrwalenie oświadczenia woli na materialnym nośniku z własnoręcznym podpisem po to, aby zindywidualizować osobę i aby poświadczyć oświadczenie

2. Forma pisma z podpisem urzędowo poświadczonym- dotyczy podpisu notarialnie poświadczonego; czynność prawna w formie dokumentu pisemnego z urzędowo poświadczoną datą polega na stwierdzeniu wiążącym, także osoby nieuczestniczące w czynności prawnej, że dana czynność została dokonana w określonym czasie

3. Forma pisma z datą pewną- pismo, na które znajduje się urzędowa adnotacja (datowana lub podpis), bądź pismo na urzędowym dokumencie; podpis jest urzędowym potwierdzeniem daty

4. Akt notarialny- forma szczególna; występują strony; jej złożenie następuje w obecności notariusza, wymagane podpisy i pieczęcie

5. Forma elektroniczna- elektroniczne środki komunikacji (Internet, fax, telefax)

1. Rodzaje i tryby zawierania umów cywilnoprawnych

Rodzaje umów cywilnoprawnych:

1. Umowa zlecenie- przedmiotem umowy zlecenia jest wykonanie określonej czynności prawnej (odpłatnie lub nieodpłatnie). Stronami umowy zlecenia mogą być dowolne osoby fizyczne lub osoby prawne (pod warunkiem posiadania zdolności do czynności prawnych). Strony umowy zlecenia tradycyjnie nazywa się zleceniodawcą i zleceniobiorcą. Domniemywa się, że za wykonanie zlecenia, zleceniobiorcy należy się wynagrodzenie. Zlecenie może być nieodpłatne, jednak wtedy brak wynagrodzenia powinien być zawarty w umowie

2. Umowa o dzieło- przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowa o dzieło jest umową: zobowiązującą, odpłatną, wzajemną oraz konsensualną. Warunkiem zaistnienia umowy o dzieło jest określenie w umowie dzieła jakie ma wykonać przyjmujący zamówienie. Dziełem może być dowolna rzecz, utwór (np. program komputerowy).

3. Inne umowy: umowa sprzedaży • umowa zamiany • umowa dostawy • umowa kontraktacji • umowa o dzieło • umowa o roboty budowlane • umowa najmu • umowa leasingu • umowa użyczenia • umowa pożyczki •umowa rachunku bankowego • umowa zlecenia • umowa agencyjna • umowa komisu • umowa przewozu • umowa spedycji • umowa ubezpieczenia • umowa przechowania • umowa składu • umowa spółki • umowa poręczenia •umowa darowizny • umowa renty • umowa o dożywocie

Tryby zawierania umów cywilnoprawnych:

1. Porozumienie stron:

- oferta i jej przyjęcie- złożeniu przez oferenta oświadczenia woli drugiej stronie, zwanej tradycyjnie oblatem

- aukcja lub przetarg- (aukcja- zorganizowana forma sprzedaży, będąca formą przetargu prowadzonego na żywo); (przetarg- jeden ze zwyczajowych sposobów wyboru oferty w celu zawarcia umowy)

- rokowania (negocjacje)

1. Szczególny tryb zawierania umów

- umowa adhezyjna- to kategoria umów, których najważniejsze warunki określa jeden z kontrahentów, zwykle ekonomicznie silniejszy występujący często w pozycji monopolistycznej, drugi natomiast może je zaakceptować i przystąpić do umowy lub zrezygnować z jej zawarcia. Cechą umów adhezyjnych jest ich powtarzalność, masowość i w zasadzie jednakowa treść

- zamówienie publiczne- element finansów publicznych obejmujący szczegółowe rozwiązania dotyczące procedur wydatkowania środków publicznych (sposobów wyłonienia wykonawców oraz zasad podpisywania umów)

- giełda towarowa- na niej uczestnicy spotykają się, porozumiewają i zawierają transakcje w ściśle określonym miejscu i czasie, a ich działania ograniczają różnorodne regulaminy

1. Źródła prawa

1. Konstytucja- umowa zasadnicza zawierająca ogół norm regulujących ustrój danego państwa

2. Ratyfikowane umowy międzynarodowe- za umowę międzynarodową uważa się zgodne oświadczenie woli (porozumienie) co najmniej dwóch podmiotów prawa międzynarodowego (przede wszystkim: państw lub organizacji międzynarodowych) regulowane przez prawo międzynarodowe i wywołujące skutki w sferze prawa międzynarodowego, niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym czy w większej liczbie dokumentów, i bez względu na jego nazwę

3. Ustawy- akt prawny o charakterze powszechnie obowiązującym, najczęściej obecnie uchwalany przez parlament (w niektórych państwach zatwierdzany później przez organ władzy wykonawczej)

4. Rozporządzenia- akt normatywny wydawany na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie przez organy władzy wykonawczej; stanowią prawo powszechnie obowiązujące, podlegają ogłoszeniu w Dz. U.

5. Akty prawa miejscowego- akty zawierające przepisy prawne powszechnie obowiązujące na oznaczonej części terytorium państwa, a nie na całym obszarze, wydawane przez organy samorządu terytorialnego lub terenowe organy administracji rządowej

1. Administracja publiczna (rządowa i samorządowa)

Administracja publiczna- zorganizowana działalność, trwała, celowa i planowa, zmierzająca do osiągnięcia pewnych celów

Administracja samorządowa- zespół organów publicznych powołanych do realizowania zadań państwa w terenie

1. Gmina- powstała z mocy prawa wspólnota mieszkańców gminy; do zakresu gminy należą wszelkie sprawy o znaczeniu lokalnym niezastrzeżone ustawami na rzezc innych podmiotów; wykonywane są zadania własne, czyli zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej i zadania zlecone, czyli nałożone ustawowo z zakresu adm.rządowej w drodze porozumienia

2. Powiat- powstała z mocy prawa lokalna wspólnota samorządowa

3. Województwo- powstała z mocy prawa regionalna wspólnota

Administracja rządowa-

1. Stosunek administracyjno- prawny

Stosunek administracyjno- prawny- stosunek między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami adm.publ. a obywatelami i innymi podmiotami, opaty na normach prawa adm. Różni się od stosunku cywilnoprawnego tym, że adm. Działa władczo i może jednostronnie zadecydować o treści danego stosunku. Występuje nierówno rzędność podmiotów.

Elementy stosunku adm.-praw.:

1. Przedmiot- leży zawsze w sferze prawem określonych zadań adm.publ

2. Podmiot- podmiotem jest zawsze organ adm upoważniony do żądania określonego zachowania bądź świadczenia i osoba fizyczna, prawna lub jedn. Org. Do której skierowany jest nakaz, zakaz albo który żąda określonego zachowania się od organu adm

3. Treść- uprawnienia lub obowiązki polegające na działaniu, znoszeniu lub zaniechaniu

Stosunki te mogą powstawać na podstawie ustawowej jednak często sama ustawa nie wystarcza i konieczna jest konkretyzacja w drodze aktu administracyjnego bądź przez zawarcie umowy.

Rodzaje stosunków:

1. Proceduralny- ma charakter stosunku czasowego, przejściowego, podstawą prawną są normy proceduralne; zostaje nawiązany z chwilą wszczęcia post. I wygasa w momencie wydania ostatecznej decyzji adm.

2. Proceduralny stosunek sporno administracyjny/sądowo- procesowy- podstawą prawną są przepisy dopuszczające zaskarżenie aktów do sądu adm. Stosunek trwa od chwili zaskarżenia aktu do momentu wydania orzeczenia przez sąd. Cechą charakterystyczną jest zrównanie podmiotów.

Inne rodzaje:

1. Stosunki trwałe- mają większe znaczenie (prawa osobiste, majątkowe)

2. Ad hoc- odnoszące się do jednorazowego działania

1. Władztwo administracyjne

Władztwo administracyjne- zdolność organu administracji publicznej do jednostronnego kształtowania praw i obowiązków podmiotu administrowanego. Konstrukcja tego władztwa opiera się na nierównorzędności podmiotów, wyrażającej się w możliwości kształtowania przez organ administracji publicznej sytuacji drugiego podmiotu, niezależnie od jego woli, ale zgodnie z prawem przedmiotowym. Administracja publiczna działając w imieniu państwa, może korzystać z przymusu państwowego i dysponować władztwem administracyjnym. W państwie prawnym możliwość ta wynika z samego prawa, a nie jest „przedprawną” cechą administracji publicznej, do której mają się dostosowywać regulacje prawne. Władztwo administracji publicznej istnieje, dlatego, że tak postanowiło państwo w wydanych przez siebie normach i jest zawsze określone przez przepisy prawa.

11.Funkcje administracji publicznej

1. Funkcja porządkowo - reglamentacyjna związana z ochroną porządku publicznego i bezpieczeństwa zbiorowego. Zwana czasem po prostu reglamentacyjną, dotyczącą regulowania życia obywateli (np. kodeksem drogowym

2. Funkcja świadcząca, czyli świadczenia usług publicznych lub ich świadczenia za pośrednictwem instytucji świadczących, należących do sektora publicznego (przedsiębiorstw użyteczności publicznej i zakładów administracyjnych). W ramach tej funkcji organy administracji publicznej zaspokajają potrzeby społeczne, np. utrzymując szpitale.

3. Funkcja regulatora rozwoju gospodarczego przejawiającej się w zastosowaniu klasycznych instrumentów policyjnych i reglamentacyjnych w postacie zezwoleń, kontyngentów, ceł, a także udziale państwa w zarządzaniu gospodarką narodową. Administracja publiczna może nie tylko ingerować w życie gospodarcze interwencjonizm), ale i samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą (etatyzm).

4. Funkcja organizatorska, w ramach której organy administracji podejmują działania twórcze, samodzielne i kreatywne, np. gdy urzędnicy gminni starają się zdobyć fundusze unijne.

5. Funkcja wykonawcza, polegająca na wykonywaniu przepisów. Organy i instytucje administracji muszą przestrzegać prawa, zgodnie z konstytucyjnymi zasadami legalizmu, państwa prawa, państwa prawnego, państwa praworządnego. Wykonywanie prawa ma miejsce nie tylko w ramach prawa administracyjnego materialnego (gdy urzędnik w sposób władczy reguluje prawa i obowiązki obywateli), ale i na gruncie prawa proceduralnego (gdy organ wydaje decyzję administracyjną na podstawie przepisów Kodeksu Postępowani Administracyjnego). Czasem urzędnicy mogą opierać swoje decyzje na podstawie uznania administracyjnego (swobodnego uznania).

6. Funkcja kontrolno - nadzorcza, w ramach której państwo kontroluje i nadzoruje obywateli, np. stowarzyszenia.

7. Funkcja prognostyczno - planistyczna, dzięki której władza publiczna formułuje, np. prognozy wzrostu zanieczyszczenia środowiska naturalnego.

12.organ administracji publicznej

Organ administracji publicznej – w prawie administracyjnym definiowany jest jako podmiot (człowiek lub grupa ludzi) wyodrębniony w strukturze administracji wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający własne, wyróżniające go kompetencje.

Według definicji zawartej w polskim Kodeksie postępowania administracyjnego (k.p.a.) organami administracji publicznej są ministrowie, centralne organy administracji rządowej, wojewodowie, działające w ich imieniu lub we własnym imieniu inne organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty, które są powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień powołane do rozstrzygania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnych.

13.pojecie i podzial decyzji administracyjnych

Decyzja jest aktem administracyjnym rozstrzygającym sprawę. Kończy ona więc postępowanie w danej instancji.

Decyzja powinna mieć formę pisemną. Jest to zrozumiałe jeśli się zważy, że stanowi ona trwałą postawę uzyskiwanych przez stronę uprawnień np.:

- prawo jazdy

- lub nakładanych obowiązków

Decyzja jest to akt stosowania prawa materialnego polegający na ustaleniu (konkretyzacji) wiążących konsekwencji normy prawa administracyjnego w odniesieniu do konkretnego adresu.

Do niezbędnych elementów każdej decyzji należy:

1. oznaczenie organu administracji państwowej lub innych właściwego organu,

2. datę wydania decyzji,

3. oznaczenie strony lub stron, do których decyzja jest skierowana,

4. podstawa prawa decyzji,

5. rozstrzygnięcie sprawy,

6. uzasadnienie faktyczne i prawne,

7. pouczenie o możliwości odwołania, terminach i trybie,

8. podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji (art. 107)

W literaturze dzieli się decyzje administracyjne na merytoryczne, które zawierają rozstrzygnięcie co do istoty sprawy, w sposób władczy określają uprawnienia i obowiązki indywidualnego adresata w sferze prawa materialnego, oraz decyzje, które w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Do tych ostatnich zalicza się decyzję o umorzeniu postępowania administracyjnego, decyzję kasacyjną organu odwoławczego, który uchyla orzeczenie organu I instancji i przekazuje temu organowi sprawę do ponownego rozpatrzenia, decyzję o odmowie wznowienia postępowania oraz decyzję o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.

Decyzje mogą być:

• nieostateczne lub ostateczne (wydane przez organ II instancji lub ministra albo niezaskarżone)

• wykonalne, w tym z rygorem natychmiastowej wykonalności jeszcze przed uostatecznieniem

14. właściwość organu administracji

Właściwość rzeczowa organów administracji publicznej oznacza, że na ten organ został nałożony obowiązek załatwiania określonych spraw. Właściwość rzeczowa jest ustalana na podstawie przepisów materialnego prawa administracyjnego.
Właściwość miejscowa
Po ustaleniu właściwości rzeczowej organu administracji publicznej należy ustalić czy organ jest właściwy miejscowo do załatwienia sprawy. Ustalenie właściwości miejscowej polega na sprawdzeniu, czy sprawą powinien zajmować się organ administracji publicznej działający na określonym obszarze.
Zasady ustalania właściwości miejscowej:

• w sprawach dotyczących nieruchomości właściwy jest ten organ administracji, na którego terenie działania znajduje się nieruchomość,

• w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy właściwy jest ten organ, na którego terenie działania zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony,

• w innych sprawach –właściwy jest ten organ, na terenie którego mieszka lub ma siedzibę strona lub jedna ze stron postępowania administracyjnego,

• jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w wyżej opisany sposób, to sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania albo w razie braku ustalenia takiego miejsca – do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w Warszawie.

15. zasady postępowania administracyjnego

Zasada praworządności (legalności)

Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego (nie jest związany podstawą prawną podaną przez stronę). Tak więc podstawą prawną decyzji administracyjnej nie mogą być przykładowo preambuły aktów normatywnych, uchwały Rady Ministrów czy zarządzenia Prezesa Rady Ministrów.

Zasada prawdy obiektywnej

Organy administracji publicznej obowiązane są podejmować wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. Zgodnie z konkretyzacją tej zasady, organ administracji publicznej jest w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Zasadę prawdy obiektywnej urzeczywistnia m.in. prawo strony do czynnego udziału w postępowaniu.

Zasada uwzględnienia z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu strony

Organ administracji publicznej jest zobowiązany do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli (tj. tylko taki, który znajduje oparcie w normie prawnej ustanowionej dla jego ochrony). Załatwienie sprawy przez organ administracji publicznej powinno być wyrazem pogodzenia tych interesów

Zasada pogłębiania zaufania do organów Państwa

Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa. Przyjmuje się, że w związku z tą zasadą praktyka organów administracji publicznej powinna (...) spełniać postulat przewidywalności i pewności, a ponadto opierać się na przejrzystych i czytelnych zasadachWyprowadza się też z niej obowiązek równego traktowania stron, zasadę pewności i kulturę administrowania

Zasada pogłębiania świadomości i kultury prawnej obywateli

Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać świadomość i kulturą prawną obywateli. Z tą zasadą wiąże się zasada informowania stron i innych uczestników postępowania.

Zasada informowania stron i pozostałych uczestników postępowania

Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego.

Organy czuwają także nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. Zasada ta konkretyzowana jest w przepisach m.in. o obowiązku wskazaniu w wezwaniu skutków prawnych niezastosowania się do wezwania, pouczeniu o skutkach nieusunięcia braków podania w wezwaniu do usunięciu braków (skutkiem jest pozostawienie podania bez rozpoznania), pouczeniu stron o skutkach prawnych zawieszenia postępowania na żądanie strony oraz pouczenie o dopuszczalności i trybie wniesienia środka prawnego w odniesieniu do decyzji administracyjnej i postanowienia, które może być zaskarżone do sądu administracyjnego.

Błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia.

Jeżeli strona korzysta z wykwalifikowanego pełnomocnika (np. adwokata czy radcy prawnego), obowiązki informacyjne organu administracji publicznej są węższe niż w sytuacji, w której strona nie ma takiego pełnomocnika.

Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu

Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Zasada ta może doznać pewnego ograniczenia - organy administracji publicznej mogą od niej odstąpić w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. Organ administracji publicznej jest zobowiązany utrwalić w aktach sprawy (w drodze adnotacji) przyczyny odstąpienia od zasady czynnego udziału stron.

Zasada ta stanowi procesowe uprawnienie strony, tak więc strona nie ma obowiązku czynnie uczestniczyć w postępowaniu.

Przejawami zasady czynnego udziału stron w postępowaniu są: prawo inicjatywy dowodowej, prawo do czynnego udziału w czynnościach postępowania dowodowego, prawo wypowiadania się co do wyników postępowania dowodowego oraz co do zgromadzonych dowodów i materiałów w sprawie, a także prawo strony do wglądu w akta sprawy^[3].

Jeżeli strona bez własnej winy nie brała udziału w sprawie, następuje wznowienie postępowania zakończonego decyzją ostateczną.

Zasada przekonywania

Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy, aby w ten sposób w miarę możliwości doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Ważną rolę w realizacji tej zasady odgrywa uzasadnienie decyzji administracyjnej.

Zasada szybkości i prostoty postępowania

Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie.

Realizacja tej zasady nie może prowadzić do pogwałcenia przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, które przewidują m.in. termin na zawiadomienie strony o terminie i miejscu przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin (przynajmniej 7 dni) czy termin na wezwanie i ogłoszenie o rozprawie administracyjne (przynajmniej 7 dni).

W zgodzie z zasadą prostoty (ekonomiki) postępowania pozostają przepisy o tzw. pomocy prawnej oraz o wezwaniu uczestników postępowania do czynności procesowych.

Zasada ugodowego załatwiania spornych spraw administracyjnych

Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane w drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej. Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie, powinien w tych przypadkach podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody, z kolei strona ma prawo do zawarcia ugody.

Zasada pisemności

Sprawy w postępowaniu administracyjnym należy załatwiać w formie pisemnej. Sprawy mogą być załatwiane w formie ustnej, jeżeli przemawia za tym interes strony, a przepis prawa nie stoi temu na przeszkodzie, jednak treść i istotne motywy takiego załatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji^[4].

Zasada dwuinstancyjności

Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Ważniejszy jest tutaj aspekt materialny (prawna możność dwukrotnego rozstrzygnięcia tej samej sprawy) niż procesowy - tak więc wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy nie jest wyjątkiem od zasady dwuinstancyjności.

Zasada trwałości decyzji ostatecznych

Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych. Trybami nadzwyczajnymi, którymi można wzruszyć decyzję ostateczną są

• postępowanie w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego,

• postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji,

• postępowanie, którego celem jest uchylenie lub zmiana decyzji administracyjnej dotkniętej wadą lub nie, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony,

• postępowanie w sprawie uchylenia lub zmienienia decyzji w stanach nagłej konieczności administracyjnej,

• postępowanie w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia decyzji,

• postępowanie w sprawie uchylenia decyzji, jeżeli strona nie dopełniła określonych czynności w terminie,

• postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji, przewidziane przez przepisy szczególne.

Naruszenie tej zasady jako rażące naruszenie prawa stanowi jedną z przesłanek stwierdzenia nieważności.

Zasada sądowej weryfikacji (kontroli) decyzji ostatecznych

Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego, decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych ustawach. Taką ustawą jest Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, która przewiduje nawet szerszy zakres kognicji sądów administracyjnych.

16. Pojęcie strony postępowania administracyjnego , podmioty w postępowaniu administracyjnym.

Art. 28 k.p.a. stanowi, że stroną jest każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Stroną w postępowaniu administracyjnym, czyli podmiotem mającym zdolność administracyjno-prawną może być osoba fizyczna i osoba prawna oraz państwowa jednostka organizacyjna i organizacja społeczna – nawet jeżeli nie posiadają osobowości prawnej. Osoba fizyczna lub inny podmiot, która uważa, że w określonej sprawie należy przeprowadzić postępowanie administracyjne zakończone decyzją, powinna zgłosić wniosek o wszczęcie postępowania. Jeżeli zaś zamierza wziąć udział w już toczącym się postępowaniu, może zgłosić organowi prowadzącemu postępowanie żądanie o dopuszczenie do postępowania.
Warto też podkreślić, że w postępowaniu administracyjnym może występować jedna strona lub kilka stron, przy czym strony może łączyć ten sam lub zbliżony interes prawny. Zdarzają się jednak również sytuacje, że strony postępowania mają rozbieżne interesy.

Do podmiotów postępowania zaliczamy organy administracji publicznej oraz te podmioty, które mają w postępowaniu administracyjnym interesy chronione przez prawo, czyli strona (strony) oraz podmioty na prawach strony. Podmioty postępowania korzystają z przyznanych im przez prawo procesowe, pełni praw procesowych, wyrażających się w zespole uprawnień i obowiązków procesowych, zróżnicowanych ze względu na pozycję prawną określonego podmiotu w postępowaniu administracyjnym.

17. Struktura sądownictwa administracyjnego

Sądy oraz Trybunały Konstytucyjny i Stanu są częścią aparatu państwowego. Do kompetencji sądów należy rozstrzyganie sporów na podstawie ustaw oraz rozstrzyganie sporów konstytucyjnych. Są one władzą niezależną i odrębną od innych władz państwowych. Wyroki wydają w imieniu Rzeczypospolitej.

Wymiar sprawiedliwości w Polsce sprawują:

• Sąd Najwyższy

• Sądy powszechne

• Sądy administracyjne

• Sądy wojskowe

18. Funkcje finansów publicznych.

I Ekonomiczne
1. fiskalna (alimentacyjna) polega na dążeniu do gromadzenia dochodów do budżetów publicznych, zapewnienia odpowiedni wysokich wpływów umożliwiających dostarczenie budżetom publicznym wystarczających środków na realizację zadań podmiotów publicznych
2. redystrybucyjna (rozdzielcza) blisko związana z funkcją fiskalną, będąca jej kontynuacją , rozumiana jako świadome i celowe wykorzystywanie systemu finansowego do gromadzenia i rozdzielania środków pieniężnych w państwie
3. stymulacyjna (bodźcowa) polegająca na oddziaływaniu na stosunki społeczne lub ekonomiczne w drodze do zachęcania do określonego działania lub zaniechania w kierunku oczekiwanym przez podmioty publiczne za pomocą instrumentów finansowych
4. ewidencyjno kontrolna (informacyjna) polega na ewidencji oraz kontroli przebiegu zjawisk gospodarczych, procesów finansowych, dokonywaniu ich analizy, podejmowaniu stanowczych środków w celu inicjowania procesów rzeczowych i operacji finansowych oraz zapobiegania niepożądanym przez władzę publiczną zjawiskom.

II Polityczne -wyraża się w kształtowaniu, przekształcaniu, wpływaniu na rzeczywistość społeczno-gospodarczą w kierunku wskazanym przez władzę publiczną.
   Z funkcją polityczną wiąże się zarządzanie publiczną gospodarką finansową, podejmowanie świadomej działalności finansowej przez podmioty publiczne polegające na wyborze, ustaleniu i realizacji określonych celów za pomocą operacji finansowych.
  Cele polityki finansowej są wyznaczane przez cele polityki społeczno- gospodarczej państwa lub są ich odbiciem

19. Jednostka Budżetowa

jest to jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych, która nie posiada osobowości prawnej. Wszystkie swoje wydatki pokrywa bezpośrednio z budżetu, natomiast wszystkie dochody takiej jednostki odprowadzane są odpowiednio, albo na rachunek budżetu państwa, albo na rachunek jednostki samorządu terytorialnego (rozliczenie brutto – pełnymi kwotami).

Jednostki budżetowe tworzą, łączą i likwidują:

• ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych ustaw - państwowe jednostki budżetowe;

• organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego - gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe;

• Prezes Rady Ministrów - jednostkę budżetową realizującą zadania na rzecz administracji rządowej. Podlega ona Prezesowi Rady Ministrów albo wskazanemu przez niego ministrowi lub kierownikowi urzędu centralnego.

Każda jednostka budżetowa działa na podstawie statutu, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej. Statut taki powinien zawierać w szczególności: nazwę, siedzibę i przedmiot działalności. Przy tworzeniu jednostki budżetowej określa się również mienie przekazywane tej jednostce przez zarząd.

Likwidując jednostkę budżetową, określa się przeznaczenie mienia znajdującego się w zarządzie tej jednostki, a także możliwe jest postanowienie o utworzeniu jednostki o innej formie organizacyjno-prawnej, jak i można zdecydować o przejęciu należności i zobowiązań likwidowanej jednostki przez nowo utworzoną.

Jednostka budżetowa jest prowadzona na podstawie planu finansowego - planu dochodów i wydatków.

Typowym przykładem jednostki budżetowej jest np. Urząd Skarbowy.

20. Samorządowy zakład budżetowy:

Jest formą zakładu budżetowego, którą tworzy, łączy, przekształca i likwiduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

Tworząc taki zakład określa się: nazwę i siedzibę zakładu, przedmiot jego działalności, źródła przychodów własnych zakładu, stan wyposażenia zakładu w środki obrotowe, składniki majątkowe przekazane na użytkowanie oraz zasady polityki finansowej wobec jednostki samorządu terytorialnego.

Likwidując samorządowy zakład budżetowy określa się przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu tego zakładu.

Przekształcenie takiego zakładu w inną formę organizacyjno-prawną wymaga jednak uprzednio jego likwidacji.

Samorządowy zakład budżetowy może wykonywać zadania własne jednostki samorządu terytorialnego w zakresie m.in. gospodarki mieszkaniowej, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, lokalnego transportu zbiorowego, targowisk i hal targowych, zieleni gminnej cmentarzy.

Zakład taki wykonuje zadania odpłatnie, pokrywając koszty swojej działalności zazwyczaj z przychodów własnych. Podstawą gospodarki finansowej samorządowego zakładu budżetowego jest roczny plan finansowy obejmujący przychody, w tym dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, koszty i inne obciążenia, stan środków obrotowych, stan należności i zobowiązań na początek i koniec okresu oraz rozliczenia z budżetem jednostki samorządu terytorialnego.

Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej.

W planie finansowym zakładu mogą nastąpić zmiany w ciągu roku w przypadku realizowania wyższych od planowanych przychodów i kosztów, ale pod warunkiem, że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu jednostki samorządu terytorialnego ani zwiększenia dotacji z tego budżetu.

Zakład ten może otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego:

• dotacje przedmiotowe;

• dotacje celowe na zadania bieżące, finansowane z udziałem środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi;

• dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji;

• dotację podmiotową;

• dotację jednorazową na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.

21. Spółki osobowe:

Spółka - umowny związek dwóch lub więcej osób dla osiągnięcia wspólnego celu , głównie gospodarczego, przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności wniesienie wkładów. W przypadkach przewidzianych prawem spółka może zostać zawiązana na podstawie oświadczenia jednej osoby. W Polsce przyjmuje się podział na spółki osobowe i spółki kapitałowe; oraz podział na spółki prawa handlowego i spółki prawa cywilnego.

opierają swą działalność na osobistej pracy wspólników w przedsiębiorstwie spółki. Spółki osobowe to:

• spółka jawna,

• spółka partnerska,

• spółka komandytowa,

• spółka komandytowo-akcyjna.

Spółki: jawną, komandytową oraz komandytowo - akcyjną można założyć tylko w celu prowadzenia przedsiębiorstwa pod własną firmą. Spółkę zaś partnerską założyć można w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce, prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Spółki osobowe posiadają następujące cechy:

• brak osobowości prawnej (są bowiem tzw. ułomnymi osobami prawnymi),

• wspólnicy reprezentują spółkę (co do zasady, bo np. w spółce partnerskiej może zostać powołany do tego zarząd),

• istnieje stała więź między wspólnikami,

• wspólnicy muszą być ujawnieni (są jednak wyjątki od tej zasady, np. komandytariusze, jeśli nie chcą ponosić pełnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki, nie powinni być ujawniani w firmie spółki),

• wspólnicy wnoszą wkłady,

• nieograniczona i solidarna odpowiedzialność osobistym majątkiem wspólników za zobowiązania spółki (są wyjątki od tej zasady, gdyż np. akcjonariusze w spółce komandytowo-akcyjnej nie odpowiadają za zobowiązania spółki),

• wspólnicy pracują na rzecz spółki (nie wszyscy mają taki obowiązek, czasem wystarczy wniesienie wkładów w odpowiedniej wysokości),

• uproszczona księgowość.

22. Spółki kapitałowe:

forma prawna organizacji podmiotów gospodarczych, najczęściej wykorzystywana w prowadzeniu dużych przedsiębiorstw, a także w wewnętrznej organizacji grup kapitałowych. W prawie polskim do kategorii spółek kapitałowych należą, wedle Kodeksu spółek handlowych, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjne. Oba typy spółek posiadają szereg cech klasycznych dla konstrukcji spółki kapitałowej, a więc: kapitał zakładowy, osobowość prawną, brak odpowiedzialności wspólników/akcjonariuszy za zobowiązania spółki, rozdział między sferązarządu, a sferą właścicielską.

23. Tryby zamówień publicznych:

Ustawa Prawo zamówień publicznych przewiduje osiem trybów, w których Zamawiający mogą przeprowadzić postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Są to następujące tryby:

1. przetarg nieograniczony (art. 39-46 Pzp)
2. przetarg ograniczony (art. 47-53 Pzp)
3. negocjacje z ogłoszeniem (art. 54-60 Pzp)
4. dialog konkurencyjny (art. 60a-60e Pzp)
5. negocjacje bez ogłoszenia (art. 61-65 Pzp)
6. zamówienie z wolnej ręki (art. 66-68 Pzp)
7. zapytanie o cenę (art. 69-73 Pzp)
8. licytacja elektroniczna (art. 74-81 Pzp)

Dwa tryby zostały uznane za podstawowe. Są to przetarg nieograniczony i przetarg ograniczony (art. 10 ust. 1 ustawy Pzp). Do ich zastosowania nie muszą być zachowane żadne szczególne przesłanki. Pozostałe tryby mają charakter wyjątkowy i zgodnie z art. 10 ust. 2 Pzp ich zastosowanie może mieć miejsce tylko w przypadkach określonych w ustawie (tzw. przesłanki zastosowania trybów).

Ustawa przewiduje także pewne złagodzenie tych wymogów w przypadku zamówień na usługi nie priorytetowe, których wykaz jest ogłoszony w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie  wykazu usług o charakterze priorytetowym i nie priorytetowym. 

Zgodnie z art. 5 Pzp Zamawiający jest wówczas zwolniony z obowiązku wykazania przesłanek zastosowania trybów:
1. negocjacji z ogłoszeniem, 
2. dialogu konkurencyjnego oraz 
3. licytacji elektronicznej. 

Co więcej, skorzystanie w takim zamówieniu z trybu negocjacji bez ogłoszenia i zamówienia z wolnej ręki jest dopuszczalne także poza przypadkami określonymi w art. 62 ust. 1 i 67 ust. 1 Pzp. Zamawiający można je zastosować takaże wtedy, gdy zastosowanie innego trybu mogłoby skutkować co najmniej jedną z następujących okoliczności:
1. naruszeniem zasad celowego, oszczędnego i efektywnego dokonywania wydatków,
2. naruszeniem zasad dokonywania wydatków w wysokości i w terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań, 
3. poniesieniem straty w mieniu publicznym, 
4. uniemożliwieniem terminowej realizacji zadań.
Należy jednak zauważyć, że zaistnienie którejś z powyższych przesłanek wydaje się trudne do udowodnienia.

24. Stowarzyszenie i Fundacje:

Stowarzyszenie- organizacja społeczna (zrzeszenie) powoływana przez grupę osób mających wspólne cele lub zainteresowania. Reprezentowane jest przez jego organ , którym jest zarząd , z tym że sposób reprezentacji określa statut. Majątek stowarzyszenia może pochodzić ze składek członkowskich , darowizn spadków , zapisów, dochodów z działalności gosp.

Specjalnymi odmianami stowarzyszeń, oddzielnie skodyfikowanymi i mającymi specjalne cele, są w Polsce partie polityczne, komitety wyborcze, związki wyznaniowe, organizacje pracodawców, związki zawodowe, cechy rzemieślnicze. Cechą wspólną wszystkich tych organizacji jest działalność niezarobkowa. Funkcjonowanie stowarzyszeń regulowane jest ustawa z dn. 07.04.1989 r. –prawo o stowarzyszeniach. Wyróżniamy stowarzyszenia :

• mające osobowość prawną- są osobami prawnymi typu korporacyjnego. Są one dobrowolnymi, samorządowymi , trwałymi zrzeszeniami o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie samodzielne określa swoje cele , które zapisane są w jego statucie.

• stowarzyszenia zwykłe - są uproszczoną formą stowarzyszenia. Nie posiadają one osobowości prawnej i nie mogą prowadzić działalności gosp. Ustalone cele realizują wiec przede wszystkim dzięki składkom członkowskim .

Fundacje: są osobami prawnymi typu zakładowego .

Forma prawna organizacji pozarządowej, której istotnym substratem jest kapitał przeznaczony na określony cel oraz statut zawierający reguły dysponowania tym kapitałem. Fundacje są po stowarzyszeniach drugą co do popularności formą prawną wśród organizacji pozarządowych.

Fundacja jest zakładem (osobą prawną typu zakładowego), a więc – w odróżnieniu od np. stowarzyszeń, związków zawodowych, partii, samorządów zawodowych i innych korporacji – nie ma członków (jest bezosobowa). Jest przez to bardziej niezależna niż korporacja od osób fizycznych, o celu, majątku, zasadach działania decyduje jej twórca. W związku z tym – zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego – nie zaliczano fundacji do organizacji społecznych, co uzasadniano właśnie tym, że fundacja nie jest korporacją obywateli, ale wyodrębnioną masą majątkową .W związku z tym odmawiano fundacjom np. prawa uczestnictwa w postępowaniach administracyjnych na prawach strony (które to uprawnienie organizacjom społecznym przyznaje art. 31 Kodeksu postępowania administracyjnego), czy też prawa do składania skarg do sądów administracyjnych w sprawach dotyczących innych osób (uprawnienie przyznane organizacjom społecznym na podstawie art. 50 ust. 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Ostatnio jednak pogląd ten został przełamany przez uchwałę siedmiu sędziów NSA, w której stwierdzono, iż także fundacjom przysługuje status organizacji . W Polsce podstawowym aktem prawnym regulującym problematykę fundacji, ich zakładania i funkcjonowania jest ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach .

25. Prezydent RP

Zgodnie z Konstytucją, najwyższy przedstawiciel polskich władz, gwarant ciągłości władzy państwowej, najwyższy organ państwa w zakresie władzy wykonawczej, czuwa nad przestrzeganiem postanowień i przepisów Konstytucji, zwierzchnik Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Siedzibą Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej jest m.st. Warszawa, rezydencją Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1922–1926 i 1989–1993 był Belweder, w latach 1926–1939 Zamek Królewski, od 1993 jest nią Pałac Prezydencki (dawny Pałac Namiestnikowski) od 2010 siedzibą Prezydenta RP ponownie jest Belweder .Od 6 sierpnia 2010 urząd Prezydenta RP pełni Bronisław Komorowski.

• Wojciech Jaruzelski (III RP)

• Lech Wałęsa (III RP)

• Aleksander Kwaśniewski (III RP)

• Lech Kaczyński (IV RP)

• Bronisław Komorowski (III RP)

ww. dotychczasowi prezydenci III i IV RP

26. Sejm RP , Senat RP

Sejm RP : od 1505 roku najwyższy organ władzy ustawodawczej w Polsce. W III Rzeczypospolitej Sejm stanowi pierwszą izbę polskiego parlamentu. Składa się on z 460 posłów, wybieranych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym (wybory pięcioprzymiotnikowe). Kadencja Sejmu, zgodnie z Konstytucją, trwa 4 lata; biegnie od dnia pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji. Zakończenie kadencji może także nastąpić w wyniku jej skrócenia przez Prezydenta RP: obligatoryjnie (obowiązkowo), jeżeli procedura zasadnicza powoływania Rady Ministrów oraz obie procedury rezerwowe zakończą się fiaskiem, lub fakultatywnie (nieobowiązkowo), jeżeli Prezydent, w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia projektu ustawy budżetowej Sejmowi przez Radę Ministrów, nie otrzyma jej do podpisu (na wydanie postanowienia w tej sprawie przysługuje Głowie Państwa czas 14 dni).Budynek Sejmu i inne gmachy parlamentu usytuowane są nad skarpą wiślaną w rejonie ulic Wiejskiej, Górnośląskiej i Maszyńskiego w Warszawie. Najważniejszymi pomieszczeniami w Sejmie są Sala Posiedzeń i Sala Kolumnowa. Cały kompleks został zbudowany między 1925 a 1928 rokiem. Obecny Sejm obraduje ciągle, pod przewodnictwem marszałka. Jego obrady są jawne (transmitowane przez radio i telewizję). Trzydniowe obrady odbywają się zazwyczaj co drugi tydzień. Do pomocy w jego działaniu powołana jest Kancelaria Sejmu.

Nazwa Sejm oznacza w języku staropolskim zjazd ludności. Historycznie udokumentowany sejm wyznaczył Władysław Łokietek na 26 maja 1331 w Chęcinach. Ten ogólnopolski sejm rokował do 14 czerwca tycząc wojny znanej z bitwy pod Płowcami. Wydarzenie to odnotowane jest przez wielu historyków, począwszy od Jana Długosza. W roku 1493 królJan Olbracht zwołał sejm walny (wielki), czyli zjazd ogólnokrajowy, na którym wyłoniła się izba poselska – osobna izba sejmowa, będąca reprezentacją szlachty wybraną na sejmikach ziemskich. W okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej Sejm był przedstawicielem wyłącznie stanu szlacheckiego. Był on jednym z najważniejszych przywilejów szlacheckich.W 1505 roku podczas Sejmu w Radomiu uchwalono konstytucję Nihil novi w której poważnie ograniczono kompetencje prawodawcze monarchy I Rzeczypospolitej na rzecz szlachty. Zakazywała ona królowi wydawania ustaw bez uzyskania zgody szlachty, reprezentowanej przez Senat i izbę poselską; król mógł wydawać samodzielne edykty tylko w sprawach miast królewskich, Żydów, lenn, chłopów w królewszczyznach i w sprawach górniczych. Trzy stany reprezentowane w Sejmie to: posłowie, senatorowie i król. Ustawy wówczas nazywano konstytucjami.W kompetencjach Sejmu było: uchwalanie konstytucji (ustaw) w sprawach wydatków i dochodów państwa, wielkości podatków, liczebności wojska oraz podejmowanie decyzji o wojnie, przymierzach politycznych i sojuszach wojskowych. Sejm był zwoływany przez króla, a w okresie bezkrólewia(interregnum) przez prymasa-interrexa.

Sejmy były:

• zwyczajne, które zbierały się co 2 lata na okres 6 tygodni;

• nadzwyczajne, które mogły być zwołane w dowolnym terminie na okres 2 tygodni.

W XVII w. Rzeczpospolita przeżywała kryzys. Jednym z jego objawów, choć na pewno nie główną przyczyną, było częste zrywanie sejmu za pomocą liberum veto.

Próby zażegnania kryzysu podjął się Sejm Czteroletni z 1791 roku, który uchwalił Konstytucję 3 maja. Próba nie powiodła się, a wręcz przeciwnie – zakończyła się ostatecznym upadkiem Rzeczypospolitej.W XIX w. pewną rolę odegrały Sejmy Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, Sejm Wielkiego Księstwa Poznańskiego oraz Sejm Krajowy w Galicji.W 1918 przedstawiciele Polaków żyjących w Niemczech zebrali się na Polskim Sejmie Dzielnicowym w Poznaniu.W okresie międzywojennym po odzyskaniu niepodległości przez Polskę zwołano jednoizbowy Sejm Ustawodawczy, którego zadaniem było uchwalenie tzw.Małej Konstytucji, która wprowadziła ustrój republikański i system rządów parlamentarnych.Konstytucja marcowa z 1921 umocniła rolę Sejmu czyniąc z niego (obok Senatu) centralny organ w państwie (tzw. sejmokracja).Po zamachu majowym, a w szczególności po wejściu w życie konstytucji kwietniowej rola parlamentu zmalała; zwierzchnia władza należała do Prezydenta. W czasie II wojny światowej władze RP na uchodźstwie powołały Radę Narodową Rzeczypospolitej Polskiej, która jako organ mianowany przez prezydenta RP z konieczności przejęła większość funkcji parlamentu. W czasie okupacji rolę tę w kraju pełniła Rada Jedności Narodowej.Po wojnie, w znajdującej się pod kontrolą Związku Radzieckiego Polsce Ludowej powstał parlament jednoizbowy, o roli fasadowej wobec rządzącej PZPR.W czerwcu 1989 odbyły się wybory do dwuizbowego Sejmu kontraktowego. Porozumienia Okrągłego Stołu zapewniły automatycznie większość kandydatom PZPR i jej koalicjantom (tylko wybory do Senatu nie miały tych ograniczeń). Następne wybory w latach 1991 i 1993 przeprowadzono już na podstawie demokratycznych ordynacji. Zgodnie z art. 95 Konstytucji, Sejm i Senat są organami państwa w zakresie władzy ustawodawczej.

Organy SEJMU:

• Marszałek Sejmu

• Prezydium Sejmu

• Konwent Seniorów

• Komisje sejmowe

Kadencja Sejmu trwa 4 lata od dnia zebrania się nowo wybranego parlamentu do dnia poprzedzającego zebranie się następnego parlamentu.

Wybory zarządza Prezydent i wyznacza ich datę:

• w ciągu 30 dni przed zakończeniem kadencji ustępującego parlamentu (w normalnym trybie),

• w ciągu 45 dni po dniu ogłoszenia skrócenia kadencji parlamentu przez Prezydenta.

Pierwsze posiedzenie parlamentu zwołuje Prezydent:

• w 30 dni od daty wyborów (w normalnym trybie),

• w 15 dni od daty wyborów (w przypadku skrócenia kadencji parlamentu).

Zakończenie kadencji Sejmu

• w sposób zwyczajny – upływ kadencji (4 lata),

• w sposób nadzwyczajny – przed upływem kadencji:

  • na skutek uchwały Sejmu o skróceniu kadencji parlamentu podjętej przez 2/3 ustawowej liczby posłów,

  • na skutek skrócenia kadencji parlamentu przez Prezydenta (obowiązkowo musi przed dokonaniem tej czynności zapoznać się z opiniąMarszałków Sejmu i Senatu; nadto Prezydent nie może dokonać skrócenia kadencji w czasie stanu nadzwyczajnego):

    • fakultatywnie – w sytuacji, kiedy w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia projektu ustawy budżetowej Sejmowi przez Radę Ministrów nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi do podpisu (Prezydent ma 14 dni na zdecydowanie o skróceniu kadencji parlamentu),

    • obligatoryjnie – jeśli procedura zasadnicza i obie procedury powoływania Rady Ministrów zakończą się fiaskiem.

Senat RP: organ władzy ustawodawczej, druga izba polskiego parlamentu. Składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych w jedno mandatowych okręgach wyborczych na czteroletnią kadencję, rozpoczynającą się i kończącą wraz z kadencją Sejmu (jeśli kadencja Sejmu zostanie skrócona, skróceniu ulega także kadencja Senatu). W przypadku wygaśnięcia mandatu Prezydent RP zarządza wybory uzupełniające.

Bierne prawo wyborcze w wyborach do Senatu RP uzyskuje się w wieku 30 lat.

Organy senatu:

• Marszałek

• Prezydium Senatu

• Konwent Seniorów

• Komisje

Senat RP wywodzi się z Rady królewskiej.W I Rzeczypospolitej, od schyłku XV wieku, był wyższą izbą Sejmu. W skład Senatu I Rzeczypospolitej wchodzili biskupi katoliccy oraz, pochodzący z nominacji królewskiej, wyżsi urzędnicy państwowi (wiryliści).W II Rzeczypospolitej instytucja Senatu została (mimo sprzeciwów lewicy) przywrócona od roku 1921 w konstytucji marcowej; senatorowie byli wybierani w wyborach powszechnych – w sumie pięć razy aż do wybuchu wojny w 1939 r. Konstytucja kwietniowa z 1935 znacznie ograniczyła czynne prawo wyborcze do Senatu – przysługiwało ono niewiele ponad 100 tys. wyborców – oraz nadała Prezydentowi Rzeczypospolitej uprawnienia do mianowania jednej trzeciej senatorów.Senat spełniał rolę izby korygującej projekty ustaw uchwalonych wcześniej przez izbę niższą – Sejm.W PRL, po II wojnie światowej, instytucja Senatu została zniesiona na podstawie wyników referendum w 1946 r., które zostało sfałszowane. Przez ponad 50 lat Sejm był jedyną izbą polskiego parlamentu aż do wyborów, które odbyły się 4 czerwca 1989 r. Wybrano wówczas Senat I kadencji, głosowanie zakończyło się ogromnym sukcesem „Solidarności”, udało jej się wprowadzić aż 99 przedstawicieli do izby. Senat powstał na podstawieumów okrągłostołowych; ustalono, iż w każdym z województw wybieranych będzie po 2 senatorów (oprócz warszawskiego i katowickiego, w których wybierano po 3).

Po przywróceniu Senatu w 1989 r., miejscem jego posiedzeń do maja 1991 r. była Sala Kolumnowa w Sejmie. Obecnie posiedzenia odbywają się w Sali Obrad w budynku Senatu, mieszczącym się w kompleksie parlamentarnym tuż obok budynku Sejmu.

27. Rada Ministrów

- konstytucyjny organ władzy wykonawczej w Polsce.

Rada Ministrów składa się z :

• Prezesa RM

• Ministrów

W skład Rady Ministrów mogą być powoływani Wiceprezesi Rady Ministrów oraz przewodniczący określonych w ustawach komitetów. Prezes oraz Wiceprezesi Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra lub przewodniczącego komitetu (art. 147 Konstytucji).Organizację i tryb pracy Rady Ministrów reguluje Ustawa z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów

Rada Ministrów:

• prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej

• kieruje administracją rządową

• w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach, na podstawie art. 146 ust. 4 Konstytucji, w szczególności:

  • zapewnia wykonanie ustaw,

  • wydaje rozporządzenia,

  • koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,

  • chroni interesy Skarbu Państwa,

  • uchwala projekt budżetu państwa,

  • kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,

  • zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,

  • zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,

  • sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,

  • zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,

  • sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,

  • określa organizację i tryb swojej pracy.

Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych oraz samorządu terytorialnego .

28. Droga legislacyjna ustawy

Procedura uchwalania ustaw w Polsce (droga legislacyjna) jest najważniejszą funkcją, która należy do parlamentu. Na podstawowe etapy tworzenia ustawy składają się:

inicjatywa ustawodawcza

• rozpatrzenie projektu ustawy przez Sejm

• rozpatrzenie projektu ustawy przez Senat

• ewentualne ponowne rozpatrzenie projektu ustawy przez Sejm

• podpisanie albo odmówienie podpisania projektu przez prezydenta

• ewentualne ponowne uchwalenie projektu przez Sejm

• podpisanie ustawy przez prezydenta oraz ogłoszenie jej w Dzienniku Ustaw RP

 Proces ustawodawczy rozpoczyna inicjatywa ustawodawcza. Zgodnie z art. 118 konstytucji przysługuje ona: 15 posłom, Senatowi, prezydentowi RP, Radzie Ministrów oraz grupie 100 tys. obywateli. Jedynie z projektem ustawy budżetowej oraz z projektami ustaw, które upoważniają Radę Ministrów do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy, może występować rząd. Projekt ustawy należy przedłożyć w formie pisemnej Marszałkowi Sejmu. Ten zarządza jego wydrukowanie oraz doręczenie posłom, którzy muszą się z nim zapoznać.Rozpatrywanie projektów ustaw odbywa się w Sejmie w trzech czytaniach. Do czasu zakończenie drugiego czytania, wnioskodawca może jeszcze go wycofać. Pierwsze czytanie projektu ustawy odbywa się na posiedzeniu komisji. Na plenarnych posiedzeniach Sejmu mają miejsce czytania tylko projektów ustaw, dotyczących zmiany konstytucji, ustawy budżetowej, projekty zmieniające zasady prawa wyborczego czy wolności, prawa i obowiązki obywatelskie. Podczas pierwszego czytania projekt ustawy musi zostać uzasadniony przez osobę składającą go. Posłowie mają czas na zadawanie pytań i na debatę nad projektem. W trakcie drugiego czytania (już na forum Sejmu) zostaje przedstawione sprawozdanie komisji dotyczące projektu. Ma miejsce wówczas także debata oraz jest czas na zgłaszanie wniosków i poprawek. Podczas trzeciego czytania następuje uchwalenie projektu ustawy bądź jego odrzucenie.Po uchwaleniu projektu ustawy przez Sejm, Marszałek przesyła go do Senatu. Senat w ciągu 30 dni może projekt ustawy przyjąć, odrzucić go w całości lub wprowadzić do niego poprawki. Jeśli w ciągu 30 dni Senat nie podejmie żadnej decyzji, ustawę uważa się za przyjętą w brzemieniu zaakceptowanym przez Sejm. Jeśli Senat projekt ustawy odrzucił bądź wprowadził do niej poprawki, podlega ona ponownemu rozpatrzeniu przez Sejm. Sejm może odrzucić bezwzględną większością głosów uchwałę Senatu o odrzuceniu lub też wprowadzeniu poprawek do projektu ustawy.Przyjęta przez Sejm i Senat ustawa trafia w następnej kolejności do prezydenta. Ten ma trzy możliwości. Może dany projekt w ciągu 21 dni podpisać i zarządzić jego ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP, w tym samym terminie może odmówić podpisania projektu. Odmowa musi zostać umotywowana. Wówczas powraca do Sejmu i jest ponownie rozpatrywana. Sejm jednak może odrzucić prezydenckie weto większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Wówczas prezydent jest zobowiązany do podpisania takiego projektu ustawy. Prezydent ma jeszcze do dyspozycji jedną możliwość. Może wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności projektu ustawy z konstytucją. Taki wniosek może złożyć prezydent także bezpośrednio po otrzymaniu projektu ustawy od Marszałka Sejmu.

Proces legislacyjny ustawy zostaje zakończony wraz z podpisaniem projektu przez prezydenta. Wówczas ustawa wchodzi w życie w ciągu 14 dni od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw RP (jeśli projekt ustawy nie wskazuje konkretnego terminu wejścia w życie).Od powyższej drogi postępowania ustawodawczego mogą wystąpić odrębności. Pierwsza z nich będzie dotyczyć projektów ustaw określanych jako pilne. Wówczas czas drogi legislacyjnej ulega skróceniu. Mianowicie czytanie tego typu projektów ustaw odbywa się w dwóch czytaniach. Komisje muszą do 30 dni przedstawić sprawozdania o projekcie w Sejmie. Senat ma 14 dni na ustosunkowanie do niego, a prezydent 7 dni na podpisanie ustawy. Druga ewentualność dotyczy projektu ustawy budżetowej. Sejm ma do dyspozycji 4 miesiące, aby uchwalić ten projekt. Później przekazuje go do rozpatrzenia Senatowi. Senat może przyjąć sejmowy projekt, może zaproponować do niego poprawki, nie może jednak tego projektu odrzucić. Na ustosunkowanie się do projektu Senat ma 20 dni. Taki sam termin został przyznany prezydentowi na podpisanie tej ustawy. Jeżeli w ciągu 3 miesięcy Sejm nie zdoła uchwalić i przekazać Senatowi do rozpatrzenia projektu ustawy budżetowej, prezydent ma prawo do rozwiązania parlamentu, w ciągu kolejnych 3 tygodni. Trzecie odstępstwo od zwykłe drogi legislacyjnej ustawy dotyczy projektów ustaw o zmianie konstytucji. W tej sytuacji polega na istnieniu wymogu głosowania większością 2/3 głosów (zarówno w Sejmie jaki i Senacie) nad projektem ustawy. 

29. Formy gospodarki komunalnej

Gospodarka komunalna w sferze użyteczności publicznej może być prowadzona w formie : zakładu budżetowego, kapitałowej spółki prawa handlowego lub powierzenia wykonywania zadań osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej w drodze umowy na zasadach określonych prawem zamówień publicznych. JST ma swobodę wyboru formy organizacyjno- prawnej prowadzenia gospodarki komunalnej. Wybór formy optymalnej w danych warunkach jest uwarunkowany wieloma czynnikami. W zakresie użyteczności publicznej gospodarka komunalna, niezależnie od formy organizacyjno-prawnej, nie jest nastawiona na osiągnięcie maksymalnych zysków, lecz zaspokojenie potrzeb mieszkańców. Ceny usług są ustalane przez organ stanowiący JST. Przy ich określaniu ścierają się dwie racje: ekonomiczna i społeczna. Trudności finansowe mieszkańców i bezrobocie są powodem ustalania cen za usługi komunalne na poziomie, który często wystarcza jedynie na pokrycie wydatków bieżących. Stosowanie ulg, zwolnień i umorzeń w opłatach za usługi komunalne przekształca się w formę pomocy społecznej. Zakłady budżetowe najpowszechniejsze Zakłady budżetowe nadal należą do najpowszechniejszej formy organizacyjno-prawnej prowadzenia działalności komunalnej. Zakład budżetowy nie posiada osobowości prawnej. Rozlicza się z JST metodą netto. Przynajmniej 50 proc. kosztów pokrywa z uzyskanych przychodów. Brak osobowości prawnej zakładu oznacza niesamodzielność funkcjonowania, przejawiającą się m.in. niemożnością zadłużania się na finansowanie wydatków inwestycyjnych. Często wszelkie wydatki inwestycyjne obciążają budżet JST. Kapitałowe spółki komunalne, dysponując osobowością prawną, są bardziej samodzielne pod względem organizacyjnym i finansowym, lecz nie oznacza to wraz ze zmianą formy organizacyjno- prawnej automatycznego zaniechania dotowania usług przez JST. Podmiotowość prawna umożliwia bezpośrednie ubieganie się o środki Unii Europejskiej. Spółki komunalne dysponują majątkiem o znacznej wartości księgowej, lecz podobnie jak zakłady budżetowe osiągają niskie wskaźniki rentowności. Ubiegając się o środki zwrotne, bywają postrzegane jako mało wiarygodne pod względem możliwości generowania wystarczających zysków, które gwarantowałyby spłatę zadłużenia. Banki żądają poręczenia założyciela spółki komunalnej, czyli JST. Oznacza to powrót problemu finansowania wydatków inwestycyjnych do jednostki samorządu. Potencjalne kwoty z tytułu udzielonych przez JST poręczeń i gwarancji ujmowane są do limitu 15 proc. dochodów na spłatę i obsługę zadłużenia. Niedogodność ta może być złagodzona w przypadku, gdy JST nie jest jedynym właścicielem spółki komunalnej. O ile kondycja finansowa współwłaściciela na to pozwala, może on ponieść część kosztów inwestycji lub poręczać za spółkę komunalną. Powierzenie wykonywania zadań publicznych osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej oznacza dla JST zaniechanie aktywnych działań w danym rodzaju działalności komunalnej. Na samorządzie nadal jednak ciąży obowiązek zaspokojenia potrzeb mieszkańców z zakresu zadań publicznych. W okresie wykonywania usług przez podmiot prywatny na podstawie umowy prawa cywilnego JST ma obowiązek kontroli jakości zaspokajania usług. Od strony finansowej na JST może ciążyć obowiązek uiszczenia wynagrodzenia dla podmiotu prywatnego lub jego części. Odciążenie JST od ponoszenia jakichkolwiek opłat na rzecz zleceniobiorcy możliwe jest w przypadku, gdy opłaty od mieszkańców pokrywają całość wynagrodzenia podmiotu prywatnego. Przy wyborze formy organizacyjno- -prawnej prowadzenia gospodarki komunalnej JST powinna kierować się następującymi kryteriami: ? rodzajem prowadzonej działalności i związanych z tym koniecznych nakładów kapitałowych (np. znaczne nakłady na ciepłownictwo, wodociągi, kanalizację, mniejsze na utrzymanie dróg, wywóz nieczystości), ? rozmiarem prowadzonej działalności, co zwykle determinuje wielkość JST, ? uwarunkowaniami lokalnymi. Stały postęp w dziedzinie techniki sprawia, że dotychczasowe monopole naturalne można zastąpić świadczeniem usług na zasadach rynkowych. Najłatwiej można to uczynić w działach gospodarki komunalnej całkowicie finansujących się z opłat i niewymagających dużych nakładów inwestycyjnych. Jako przykład można wskazać usuwanie nieczystości oraz utrzymanie dróg. W JST zadania te mogą być powierzone kilku podmiotom, świadczącym usługi na określonej części terytorium. Doświadczenia francuskie Jak pokazały doświadczenia Francji, możliwe jest również odchodzenie od monopolu naturalnego w działach gospodarki komunalnej, których oddzielenie od sfery publicznej wydawało się niemożliwe, jak np. ciepłownictwo, wodociągi i kanalizacja. Ponad połowa francuskich odbiorców wody i jedna trzecia użytkowników kanalizacji jest obsługiwana przez przedsiębiorców prywatnych. Stało się to możliwe dzięki współfinansowaniu przez podmioty prywatne części inwestycji oraz oddawanie im w zarząd świadczenia usług. Francuskie JST zachowują pełną kontrolę nad świadczony mi usługami. Działania w tym zakresie sprowadzają się do roli organizatora i nadzorcy rynku. Przekształcenia w sektorze komunalnym idące w kierunku odchodzenia od zakładów budżetowych do spółek prawa handlowego nie zawsze przynoszą spodziewaną poprawę rentowności oraz jakości świadczenia usług. Należy wziąć pod uwagę wzrost kosztów osobowych funkcjonowania spółek komunalnych, które obligatoryjnie muszą mieć radę nadzorczą. Członkowie rady muszą spełniać wymogi analogiczne jak członkowie rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa. W małych JST mogą wystąpić trudności w znalezieniu kandydatów posiadających kwalifikacje na członka rady nadzorczej spółki komunalnej. Niewątpliwie przekształcenie zakładu budżetowego w spółkę komunalną daje zarządowi większy zakres samodzielności w zarządzaniu. Nie oznacza to jednak automatycznego podniesienia jakości świadczonych usług mierzonej: zmniejszeniem liczby awarii, szybszym ich usuwaniem, lepszą obsługą odbiorców itp. Nie należy również oczekiwać, że dzięki zmianie formy organizacyjno-prawnej nastąpi gwałtowna poprawa infrastruktury technicznej. Pożądane efekty Przekształcenia w sektorze komunalnym nie mogą być samoistnym celem. Przed ich dokonaniem należy dokładnie rozważyć, czy osiągnie się efekty w zakresie: racjonalizacji kosztów, zmniejszenia dotacji z budżetu JST, możliwości zaangażowania się kapitału prywatnego i poprawy jakości usług. W dużych JST, w których usługi są świadczone na znaczną skalę, jako podstawowa forma organizacyjno-prawna gospodarki komunalnej powinny dominować spółki prawa handlowego. W małych gminach te same efekty można uzyskać, świadcząc usługi poprzez zakłady budżetowe. Zmiana formy na spółki prawa handlowego może nie przynieść efektów, które osiągają duże i średnie miasta. Swobody, jaką dysponują JST w zakresie wyboru formy organizacyjnoprawnej, nie należy ograniczać. W projektach nowej ustawy o finansach publicznych zakłada się likwidację zakładów budżetowych. W świetle powyższych uwag nie jest to najlepsze rozwiązanie dla małych i niezamożnych JST. Odgórne zmuszanie samorządów do przekształcania zakładów budżetowych w spółki komunalne nie przyniesie znacznej poprawy świadczenia usług dla odbiorców. Od strony finansowej JST nadal będą zmuszone dotować spółki komunalne, jak czyniły to w przypadku zakładów budżetowych.

30. Procedura uchwalania budżetu:

Procedury - to zasady postępowania w trakcie:
1) przygotowywania projektu budżetu
Minister Centralnego Urzędu Planowania wspólnie z Ministrem Finansów oraz innymi ministrami przygotowuje projekt. Ten projekt następnie uchwalany jest przez Radę Ministrów, a następnie przez Sejm i Senat. Do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy Rada Ministrów przedkłada projekt Sejmowi. Jeśli Sejm nie zatwierdzi projektu - obowiązuje Prowizorium Budżetowe.
2) uchwalania budżetu
Uchwalenie budżetu leży w kompetencjach Sejmu i Senatu i odbywa się w 3 czytaniach projektu budżetu. Ustawa budżetowa uchwalona jest zwykłą większością głosów, jeżeli frekwencja jest większa niż 50%. Jeśli ustawa nie zostanie uchwalona w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia w Sejmie projektu, to Prezydent może rozwiązać Sejm.
3) wykonywania budżetu
Wykonywanie budżetu polega na pobieraniu dochodów i dokonywaniu wydatków. Wśród podmiotów wykonujących budżet można wyróżnić: 
podmioty bezpośrednie (organy państwowe i podlegające im jednostki budżetowe),
podmioty pośrednie (tylko i wyłącznie sprawujące nadzór i kontrolę nad wykonywaniem budżetu),
banki (sprawują kontrolę kasową, obsługują budżet)
4) kontroli wykonywania budżetu
 funkcję tą sprawuje Sejm.