Zagospodarowanie czasu wolnego w sposób atrakcyjny.

wzrost ilości czasu wolnegowycieczki do miastspotkania towarzyskiekino, teatr, TV

zajmowanie się samochodem remonty praca dodatkowa

Pedagogika - jest to nauka o wychowaniu i jego celach, metodach, środkach i formach organizacji. Zajmuje się procesami świadomego i celowego oddziaływania na rozwój człowieka we wszystkich fazach jego rozwoju.Np. wyróżnia się pedagogikę dorosłych – andragogikę, kultury, naturalistyczną, ogólną, porównawczą, specjalną, społeczną, czasu wolnego i inne.

Formy spędzania czasu wolnego: (grupy czynności wolnoczasowych):

1.Turystyka, Sport, Środki masowego przekazu, Teatry, filharmonie, wystawy, muzea, Samokształcenie, Amatorstwo artystyczne, Majsterkowanie, Hodowla amatorska, Zabawy i kontakty towarzyskie, Kolekcjonerstwo, Aktywność społeczna.

2.Czytanie, Spotkania towarzyskie, Słuchanie radia, Oglądanie TV, Zajęcia turystyczne, Czynne uprawianie sportu, Korzystanie z teatrów, instytucji muzealnych, Hobby, Słuchanie muzyki z płyt, Spacery, Praktyki i zajęcia religijne, Praca i działalność społeczna,Inne formy.

„Pedagogika czasu wolnego” – brak jednoznacznego poglądu na jego stosowanie – wychowanie do spędzania czasu wolnego (Wojciechowski, Wroczyński, Gęsior, Chmielewski); Planowe działanie wychowawcze zmierzające do wyposażenia młodej generacji w umiejętności racjonalnego wykorzystywania wolnego czasu;Dyscyplina tworząca wzory postępowania zgodnie z potrzebami jednostki, nauka operacyjna zdolna w każdej sytuacji do skutecznego działania.

CZAS WOLNY – czas poza pracą zawodową pozostający do swobodnego i bezinteresownego bądź zgodnego z zamiłowaniami człowieka wykorzystania na wypoczynek. J. Danecki- nadwyżki pozostające po wykorzystaniu wszelkich prac o charakterze ekonomicznym. Dla określenia nas całej strefy czasu wydzielonego na wskutek pewnego uregulowania godzin pracy używa pojęcia „czas pozasłużbowy”. Prudieński- czas poza praca zawodową, który bywa wykorzystywany nie tylko na wypoczynek i rozrywkę, ale na naukę o pracy, na podnoszenie kwalifikacji i prace społeczną .Dumazedier- Fran. Socjolog- czas, który pozostaje człowiekowi po wypełnieniu przez niego obowiązków zawodowych, domowych i szkolnych, który jest przeznaczony na wypoczynek, rozrywkę i rozrój osobowości. A zatem jest to nie tylko kategoria czasu , ale również zajęcie, jakaś aktywność podejmowania w określonym czasie. Funkcje czasu wolnego: Reprodukcja sił człowieka, Konsumpcja, Rozwój kulturalny. Funkcje te odnoszą się do trzech faz wykorzystywania czasu wolnego (Opachowski): *po II wojnie światowej, aż do końca lat 50-tych – przeważało nastawienie na wypoczynek mający na celu odtwarzanie sił człowieka *lata 60-te i 70-te – nastawienie na konsumpcję (czas wolny- czas konsumpcji) *lata 80-te i 90-te – czas wolny spędzanie z myślą o rozwoju kulturalnym. Ludzie poświęcali ten czas na tworzenie wartości niematerialnych.

KLASYFIKACJA CZASU WOLNEGO: Wg Kamińskiego – podział instytucjonalny *turystyka *sport *środki masowego przekazu *teatry, filharmonie, wystawy, muzea *samokształcenie *amatorstwo artystyczne *majsterkowanie i amatorstwo techniczne *hodowla amatorska *zabawy i kontakty towarzyskie* kolekcjonerstwo *hobby *aktywność społeczna

Wg Gruszyna – badacz czasu wolnego *aktywna działalność twórcza *nauka i samokształcenie *indywidualne korzystanie z kultury(czytelnictwo, słuchanie radia, oglądanie TV)*zaspokajanie potrzeb kulturalnych o charakterze publiczno- widowiskowym: kino, teatr, koncerty, *uprawianie sportu i turystyki *zajęcia amatorskie ( w tym hobby)*zabawy z dziećmi *spotkania towarzyskie *bierny wypoczynek *bezczynność *zajęcia kulturalne

Wg Skórzyńskiego- dla badań ogólnopolskich, nad sposobami spędzania cz.w. mieszkańców miast wprowadził własny system porządkujący:*potrzeby i zajęcia amatorskie*potrzeby i zajęcia aktywne fizycznie(sport, turystyka)*potrzeby i zajęcia *potrzeby i konsumpcyjne( o charakterze publiczno-widowiskowym)*potrzeby i zajęcia konsumpcyjne o charakterze kameralnym i indywidualnym*potrzeby i zajęcia bierne o charakterze wypoczynkowym Wg Buttlera:*gry i zabawy*sporty*spotkania towarzyskie*amatorstwo muzyczne*roboty ręczne i majsterkowanie*tańce*miłośnictwo przyrody *literaturoznawstwo*kolekcjonerstwo i prace społeczne.

Zazwyczaj wyróżnia się 3 typy czasu wolnego: *krótki(dni wolne)*średni(weekendy)*długi(urlopy, wakacje); Wąski zakres – jako działalność zmierzającą ku wzrostowi kultury; Szeroki zakres – konstrukcja teoretyczna , wartość informacyjna i praktyczna

TEZY KAMIŃSKIEGO:1.Przybywa czasu wolnego po zmianie systemu społecznego – gospodaczego zachodzi konieczność skutecznego jego wykorzystania.2. „uwolniony czas” od pracy zarobkowej jako dobro społeczne wymaga wypełnienia go treściami. Kluczową sprawą stało się poznanie i analiza podstawowych mechanizmów ludzkiego działania. Ich wyjaśnienie można znaleźć w teorii potrzeb Maslowa. Wyodrębnia ona 2 rodzaje potrzeb a)niedostatku b)ludzkiego rozwoju. Teza ta oznacza że człowiek w czasie wolnym powinien rozwijać się intelektualnie (doskonalenie umiejętności)3. Powinniśmy dbać o rozwój biologiczny(zdrowie) i kulturowy, który jest niezbędny dla każnej jednostki.4.Istotny wpływ na zagospodarowanie czasu wolnego powinny odgrywać instytucje i organizacje, które powinny kształtować cechy osobowościowe każdej jednostki w sposób właściwy.5. Zagospodarowanie czasu wolnego wg tezy 5 powinno być twórcze wg określonych wzorów i norm w celu osiągnięcia wyższych sprawności intelektualnych.

SKRACANIE CZASU WOLNEGO WG KAMIŃSKIEGO

1.w układnie tygodniowym- obserwuje się nowe zagospodarowanie czasu rpacy przez wprowadzenie wolnych sobót

2.w układzie rocznym- wydłużenie płatnych urlopów i ogłaszaniu dni świątecznych

3.w układzie ogólnym- obi nażnie wieku emerytalnego oraz wydłużanie czasu nauczania i zwiększenie w konsekwencji czasu przygotowania do zawodu, co opóźnia wejście młodzieży na rynek pracy.

Zależności te może zilustrować układ elementów czasu poza praca zawodową. Układ ten wypełniają:*czas poświęcony pracy w godz. Nadliczbowych*dojazdy do pracy i z pracy*czynności związane z pracami w godz. Nocnych*czas na doskonalenie zawodowe

INNE INSTYTUCJE I URZĄDZENIA INFRASTRUKTURY DOSTARCZAJĄ OFERT WCZASOWANIA, ZASPOKAJAJĄ POTRZEBY

Metody wychowania do wczasów:

Metoda modelowania – imitacja rodziców i starszego rodzeństwa; przykład wychowawczy, który sam praktykuje propagowany przez siebie styl dla wczasowania. Metoda zadaniowa – praktykowanie określonych wzorców wczasowania w toku uczestnictwa. Metoda wpływu społecznego grupy rówieśniczej, stowarzyszeń. Metoda manipulowania społecznie wartościowymi wzorami czasów.

Co daje czas wolny:

Możliwość realizacji odwiecznej potrzeby zabawy

Rozrywki przełamującej akcent życiowy

Wyzwala wizje i fantazję

Przemyślenie własnego stosunku do poszczególnych wartości

Wspólne doznawanie i odtwarzanie przeżyć

Zaspokojenie potrzeby sukcesu i ryzyka (sport, życie towarzyskie)

Odnalezienie własnej autonomii wartości

Stwarza wrażenie wolnienia się od brzemion trudnej kondycji życiowej

Czas wolny rozpatrywany od strony zdrowotno-produkcyjnej, przypisując takie atrybuty jak:

Podnoszenie stanu zdrowia człowieka, Przedłużenie okresu życia

Podniesienia sprawności zdrowotnej, Poprawę stosunków międzyludzkich, Roszczenie możliwości adaptacyjnych człowieka

Cechy wychowawcy	Charakterystyka
Kompetencje	Umiejętności manipulowania wzorami wychowawczymi i uruchamianie adekwatnych procesów wychowawczych.
Czynniki efektywności	Emocjonalne angażowanie, postawa partnerska i umiejętności kierowania zespołem.
Model osobowości	Zamiłowanie do pracy wychowawczej, własne hobby, pasje twórcze, umiejętność przewodzenia, poczucie odpowiedzialności, rozległa wiedza, kultura ogólna wysokie morale.
Cechy uniwersalne	Umiejętność komunikowania się z ludźmi, życzliwe nastawienie, równowaga emocjonalna, dobre zdrowie i poczucie humoru

Styl demokratyczny, autokratyczny, nie ingerujący.

Chcąc wychować - sam musi być gruntownie wychowany.

Chcąc czynić innych lepszymi sam musi być dobry.

Chcąc dawać innym musi sam dużo posiadać.

Rola stanowisk wychowawczych:

Środowisko życia – zespół elementów otaczających strukturę człowieka : strukturę przyrodniczej, społecznej, kulturalnej które działają na niego stale lub przez dłuższy czas, często krótko ale intensywnie jako samorzutny lub zorganizowany system kształtujących go podniet .

Środowisko wychowawcze – część obiektywnego środowiska społecznego człowieka wraz z jego podłożem przyrodniczym i kontekstem kulturowym. Środowisko tworzą osoby, grupy społeczne, instytucje spełniające funkcje wychowawcze, jednostki i grupy (dzieci, młodzieży ,dorosłych) dążące do przyswajania wartości moralnych

zgodnych z nimi zachowań społecznych odpowiadających ideałowi społeczeństwa.

Środowisko społeczne – suma warunków tworzonych przez życie zbiorowe w celu kształtowania życia jednostki człowieka.

FUNKCJE MASOWEGO PRZEKAZU:

Interkomunikacyjna, Emocjonalno-motywacyjna, Poznawczo-kształtująca;

Czynniki wpływające na sposób spędzania wolnego czasu:

Płeć *Stan cywilny *Typ gospodarstwa domowego *Miejsce stałego zamieszkania *Źródło otrzymywania i wysokość dochodu *Wykształcenie *Przynależność do grupy społecznej *Stan zdrowia

Korzyści wynikające ze spędzania czasu wolnego, korzystając ze środków masowego przekazu:

*Socjalizacyjna (miłość do zwierząt, przyrody) *Motywacyjna *Debata i dyskusja *Edukacja *Lektura *Rozrywka *Integracja *Globalizacja

ZNACZENIE ZDROWOTNEGO WYPOCZYNKU:

Odpoczynek polega na odreagowaniu zmęczenia i zniżenia utrudniających lub uniemożliwiających prawidłowe funkcjonowanie ustroju, a tym samym zapobieganiu powstawaniu szeregu niebezpiecznych chorób - ISTOTA

Zmęczenie i znużenie

Jest to spadek zdolność do pracy, które rozwinęło się podczas pracy i jest jego następstwem.

Znużenie zwykle towarzyszy zmęczeniu lecz również występuje często niezależnie od stanu fizycznego ustroju.Powstaje w przypadku bodźców do aktywności umysłowej lub gdy zostaje naruszony

Normalny rytm aktywności. Jest bezpośrednim następstwem obciążenia organizmu ludzkiego wysiłkiem fizycznym lub umysłowym. Zmęczenie i znużenie należą do głównych przyczyn stanów przedzawałowych, przedwczesnej bezpłodności, wczesnej sklerozy i nadciśnienia, przedwczesnego starzenia się.

PRZYCZYNY PRZEWLEKŁEGO ZMĘCZENIA I ZNUŻENIA:

PRACA – intensywność , niepewność (niestabilność)

HAŁAS- Komunikacyjny (drogowy, lotniczy, kolejowy), osiedlowy (komunalny, mieszkaniowy), Przemysłowy(w zakładzie pracy, w otoczeniu zakładu pracy)

ZANIECZYSZCZENIE ŚRODOWISKA

Szkodliwe substancje w atmosferze, Szkodliwe substancje w

wodzie i żywności, w powietrzu w pomieszczeniu zamkniętym- tlenek węgla- dwutlenek węgla, siarki, azotu, - fosforan, rtęć, ołów, - ropa naftowa- tlenek węgla- dwutlenek węgla- tlenek azotu- radon- dym papierosowy -niedobór tlenu

TRUDNOŚCI WSPÓŁŻYCIA: Brak życzliwości, uprzejmości i szczerości w tym ciasnota: - w pracy - w domu - w otoczeniu (w sklepie na ulicy itp.)

ODPOCZYNEK NOCNY I DZIENNY:

Sen nocny 3:8 ( 8h -> w pracy, 8h aktywności zawodowej, 8h snu) Skutek: dobry odpoczynek i samopoczucie. Odpoczynek dzienny – jako odprężenie; odizolowanie od wszystkich hałasów, zgiełku maszyn; potrzeba pełnego odpoczynku ; słusznie kojarzy się z potrzebą nie myślenia o niczym i nic nie robieniu

WARUNKI DOBREGO ODPOCZYNKU:

Własne mieszkanie, Kontakt z przyrodą, życzliwość,

Podstawowe środowisko codziennego odpoczynku

Każdy powinien mieć własny kąt, Bezpieczeństwo socjalne

Możliwość urządzenia go wg własnych upodobań, gdzie czułby się bezpiecznie, Zapewnia najwartościowszy odpoczynek

Najlepszy jest odpoczynek na Świezym powietrzu

Przyjazne środowisko to : słońce, woda, zieleń, świeże powietrze i przestrzeń, Kultura codziennych kontaktów w rodzinie, zakładzie pracy, w sąsiedztwie i miejscach publicznych

Wykluczenie arogancji, nacisków wymuszeń

Brak troski o byt własny i najbliższych, który zapewnia posiadanie stabilnej pracy i zarobku , Dobre warunki mieszkaniowe, Dobra perspektywa na przyszłość, Satysfakcja z dobra wykonywanej pracy, Dobra jakość wpływa korzystnie na jakość odpoczynku

Po pracy odbytej pomyślnie, odpoczynek przebiega w atmosferze satysfakcji, natomiast satysfakcja z odpoczynku maleje po złym przebiegu pracy

CZAS WOLNY W ŚRODOWISKU MIEJSKIM I WIEJSKIM

CZAS WOLNY (wg Jana Pięty)

*Wypoczynek - Odpoczynek, zabawa (gry i rozrywka), hobby

*Praca nad sobą

ODPOCZYNEK:

- cel, formy i część wypoczynku

- jest bierną stroną wypoczynku

- nie powinien być zbyt długi

GRY I ZABAWY:

- charakteryzują się jasno określonymi zasadami, których nieprzestrzeganie może być przyczyną dyskwalifikacji

ROZRYWKA:

- to zdecydowanie luźniejsza forma zabawy, zasady o ile w ogóle istnieją mogą być interpretowane bardzo swobodnie

HOBBY:

- zawiera w sobie cos z każdego rodzaju wypoczynku, będąc jednocześnie bardzo ważnym czynnikiem pracy nad sobą. Słowo to dosłownie oznacza zajmowanie się swoim ulubionym zajęciem.

Współczesne grupy wolno-czasowe:

*Czytanie gazet *Słuchanie radia *Oglądanie TV *Zajęcia turystyczne i turystyka rekreacyjna *Spacery *Hobby *Praca i działalność społeczna np. wolontariat *Czynne uprawianie sportu

Skuteczny wypoczynek:

*Dobrowolny *Rozwija i kształtuje zainteresowania/zdolności *Zmniejsza stres i poprawia samopoczucie *Pozwala na utrzymanie stanu zdrowia *Wpływa na kulturę oraz kontakty społeczno-personalny *Przynosi dochody (gdy płacimy niższą cenę za usługi)

Środowisko miejskie i wiejskie:

Podstawowe różnice: liczba ludności, Zwartość zabudowań, Poziom zatrudnienia w rolnictwie, Dostęp do ośrodków kultury, edukacji, służby zdrowia, rozrywki, Poziom kształcenia

KULTURA: muzea, wystawy, filharmonie, teatry, kina

Edukacja i wychowanie:

Uniwersytety, Politechniki, Akademie, Biblioteka/czytelnie/wypożyczalnie Księgarnie/antykwariaty

Internet

SPORT: m.in. pływanie, jogging, gry zespołowe, sztuki walki, aerobik, taniec

AMATORSTWO ARYSTYCZNE :

Sztuki plastyczne, Fotografia, Granie na instrumentach muzycznych, Tkactwo,Itp.

AMATORSTWO TECHNICZNE:

Budownictwo, Stolarstwo, Ślusarstwo, Malarstwo (remontowe)Itp.

PRACE SPOŁECZNE:

Wolontariat, Domy pomocy i opieki społecznej, Domy dziecka, Kościoły i klasztory, Organizacje np. WOŚP

AGROTURYSTYKA:

*Uczestniczenie w pracach polowych *Spędzanie wolnego czasu z dala od cywilizacji *Zapoznanie się z urządzeniami rolniczymi *Możliwość spróbowania swoich sił w rzemiośle ludowym *Podpatrywanie i pomoc przy hodowli zwierząt gospodarstwa domowego

INNE FORMY: spacery, zbieranie grzybów, wędkarstwo, jeździectwo, polowania

FUNKCJE CZASU WOLNEGO:

Wypoczynkowa – wynika z aspektu higieniczno-zdrowotnego i polega na regeneracji sił fizycznych i psychicznych organizmu poprzez wypoczynek czynny i bierny.

Rozrywkowa- kompensowanie nudy dnia codziennego poprzez zajęcia w których dominuje odprężenie psychiczne (gry, zabawy) społeczno-aktywizująca realizowanie zajęć odbywających się w otoczeniu innych osób, przez to pomaga rozwijać społecznie kształtować zasady współżycia z innymi ludźmi.

Rozwój zainteresowań i uzdolnień – polega na celowym stwarzaniu sytuacji wychowawczych w wyniku których można rozbudzić określone zainteresowania.

FORMY SPĘDZANIA CZASU WOLNEGO:

Funkcja rozwijająca osobowość – poznanie i odbiór cudzej twórczości (wystawy, koncerty)

Funkcja udoskonalająca osobowość człowieka (muzyczne, fotografowanie, samokształcenie)

Funkcja przywracająca i utrzymująca równowagę człowieka (zajęcia sportowo rekreacyjne)

Współczesne formy spędzania czasu wolnego: sport, turystyka, instytucje kulturalne, amatorstwo artystyczne. Niewłaściwe formy spędzania wolnego czasu: przemoc i agresja, subkultury, sekty, dzieci ulicy Metody redukowania zachowań agresywnych: *Uwalnianie nagromadzonej energii *Uwalnianie nagromadzonych emocji *Modelowanie nieagresywnych zachowań *Rozwijanie empatii *Unikanie tzw. Dehumanitaryzacji stosunków międzyludzkich

STRES: to stan wzmożonego napięcia określony jako normalna reakcja biologiczna każdego organizmu; normalne fizjologiczne zjawisko związane z procesami życia; reakcja na codzienne wyzwania i życiowe zmiany zarówno pozytywne jak i negatywne.

Czynniki stresogenne:

- zewnętrzne tkwiące w środowisku w jakim żyje człowiek np. duży hałas, zanieczyszczenie środowiska

- wewnętrzne tkwiące w samym człowieku nierealistyczne oczekiwanie na nagrodę, pomoc finansową

ZASADY RADZENIA ZE STRESEM W CZASIE WOLNYM:

Utrzymanie kontaktu z naturą, Uprawianie sportu masowego

Zdrowe odżywianie, Unikanie palenia papierosów, picia kawy, alkoholu, Nie starać się być perfekcjonistą, Rozwijanie poczucia humoru, Stawianie realistycznych celów, Lepsze gospodarowanie czasem, Nie troszczyć się o rzeczy, na które nie mamy wpływów

ZAGROŻENIA I OZNAKI WYNIKAJĄCE Z NIEPRAWIDŁOWEGO GOSPODAROWANIA CZASEM:

Trudności w relaksowaniu się, Niemożność cieszenia się wypoczynkiem, Utrzymujące się poczucie zmęczenia i znużenia

Poczucie że stale brakuje nam na cos czasu, Obniżony nastrój

Rosnąca ilość zachowań impulsywnych a nawet agresywnych

Zakłócenia snu, Zaburzenia apetytu, Problemy zdrowotne (bóle głowy, brzucha)Nadużywanie % , palenie papierosów

STRATEGIE UMIEJĘTNEGO GOSPODAROWANIA CZASEM WOLNYM:

Należy ustalać priorytety – szeregowanie zadań od najważniejszych do mniej ważnych

Koncentracja na sprawach najpilniejszych a nie na dawnych czy czekających problemach

Nie należy robić kilu rzeczy na raz

Większe zadania realizować etapowo

Każdego dnia trzeba znaleźć cza na relaks i rekreację

Należy śpieszyć się powoli

Należy być elastycznym w planowaniu swojego czasu (rezerwacja czasu na nieprzewidziane czynności)

Należy prowadzić kalendarze swoich zajęć

Zastanawiać się nad wybranymi celami i zmieniać je w razie potrzeby

Trzeba zadania do wykonania rozkładać w czasie

REGUŁY:

Nie wydawać rozkazów, dać wybór, Nie atakować, a pokazywać uczucia, Nie zadawać a dużo pytań, Unikanie kazań, Przedstawiać oczekiwania

DEKALOG DLA WYCHOWAWCÓW:

Nie upokarzać młodego człowieka, bo on tak jak ty ma silne poczucie własnej godności

Nie stosować metod, których w przeszłości nie akceptowałeś

Pozwalanie dokonywania wyboru

Przeproszenie i wytłumaczenie, jeśli zachowałeś się nie właściwie

Nie mówić źle o danej osobie

Nie mówić „zrób to bo jak tak chcę” uzasadnić czemu

Nie mówić z góry

Nie trzeba być za wszelką cenę konsekwentnym

Gdy nie wiesz jak postąpić, rozwijaj empatię

Czasem bądź adwokatem własnej osoby

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE ILOŚĆ WOLNEGO CZASU:

Status i wiek

Rodzaj szkoły bądź uczelni

Ilość czasu wolnego posiadanego przez dana osobę i możliwość twórczego wykorzystania

Prawidłowa organizacja zajęć

Istniejąca moda

Warunki materialne

DIAGNOZA ILOŚCIOWA CZASU WOLNEGO MIARY:

Czasu, Wydatków, Intensywności uczestnictwa w formach czasu wolnego, Infrastruktura

BUDŻET CZASU – polega na zapisie danych czasowych metodą ankietową, wyrażona liczbą minut lub procentami dobowego, tygodniowego czasu poświęconego na poszczególne czynności, które zostały zliczone do przedziałów czasu wolnego: średni czas trwania czynności oraz przeciętny czas wykonywania czynności. Łącznikiem między tymi miarami jest wskaźnik częstotliwości, czuli odsetek respondentów ankiety wykonywujących daną czynność.

Odpoczynek- racjonalny ; zabawa –dobry poziom kulturalny; praca nad sobą- wzbogacenie osobowości

Czynności dobrze spełniające psychospołeczne funkcje są czynności wczasowania, zwłaszcza gdy są świadome i dają:

Odprężenie fizyczne i psychiczne , Zaspokajają potrzeby rozwoju, Pobudzają osobowość do ekspresji

Ukierunkowują działania ku wartościowemu życiu;

W wymiarze społecznym:

Przyczyniają się do lepszej komunikacji międzyludzkiej

Dostarczają społecznych pożądanych wzorów kultury

Umożliwiają szerokim rzeszom pozytywne współzawodnictwo w wielu sferach społecznego działania

WYCHOWANIE DO SPĘDZANIA WOLNEGO CZASU – czynniki subiektywne:

Płeć, Rodzaj wykonywanej pracy, Wiek, Stan zdrowia, Stan i rodzaj zmęczenia

Czas wolny wśród młodzieży miejskiej (wzory zachowań):

Wzór intelektualny – kształcenie, dokształcanie, Wzór społeczny – akcje społeczne, Wzór artystyczny, Zajęcia techniczne, Wzór sportowy, Wzór turystyki, Uczestnictwo w kulturze, Wzór towarzyski. Wzór patologiczny.

Czas wolny wśród młodzieży wiejskiej:

Typ odbiorcy środków masowego przekazu (oglądanie TV)

Typ zorientowany na współżycie w grupie (czytanie książek, rozmowy towarzyskie)

Typ poszukujący rozrywki w zakresie zabawy tanecznej

Typ przejawiający aktywność twórczo-ekspresyjną

Typ sportowca (stałe uprawianie sportu)

Typ zorientowany na konsumpcję kulturalną z wyłączeniem zachowań zorientowanych na środki masowego przekazu.

RYTM ŻYCIA

czas wolny mężczyzn

czas wolny kobiet

czas pracy mężczyzn

czas pracy kobiet

Czynniki warunkujące czas wolny wśród młodzieży:

wiek i status młodzieży

rodzaj szkoły i lata nauki

ilość czasu posiadanego przez ucznia i możliwość jego spożytkowania twórczego (kółka teatralne)

prawidłowa organizacja zajęć ucznia w domu i szkole

istniejąca moda

warunki materialne rodziców i opiekunów

posiadanie przez domy rodzinne środków masowego przekazu

wykształcenie i kultura życia codziennego rodziców

stosowane formy spędzania czasu wolnego przez osoby dorosłe (rodzeństwo) w dni powszednie i świąteczne

wytworzone tradycje i nawyki w zakresie kulturowego wypoczynku w czasie wolnym

środowisko lokalne

Miary wydatków na cele czasu wolnego:

wielkości absolutne i względne, ujęcie dynamiczne i statyczne

ceny stałe i zmienne, waluty danego kraju i obca, skali określonego kraju, regionu, skala międzynarodowa, wysokość określa pojemność rynku, odnoszone do grup dochodowych, poziomu cen, grup wiekowych, miejsc zamieszkania, poziomu wykształcenia, odzwierciedlają popyt, zestawienie wydatków w formie dobra – usługi

Wydatki:

utrzymanie domu, usługi osobiste, zakupy osobiste, paliwo, bilety, rekreacja, prywatne kształcenie, działalność religijna, turystyka zagraniczna

Miary intensywności uczestnictwa:

Odsetek osób korzystających w badanym w badanym okresie z danej formy czasu wolnego miara stopnia rozpowszechnienia i demokratycznej danej formy wypoczynku.

Infrastruktura czasu wolnego:

Środki trwałe służące potrzebom wypoczynku (obiekty sportowe, placówki kulturalne) jak też w odniesieniu do naturalnego wyposażenia w tereny służące rekreacji (parki narodowe). Ważna jest statystyka krajów i zakres infrastruktury będącej częścią konsumpcji zbiorowej.

Katalog miar infrastrukturalnych (jest szeroki) :

Liczba miejsc w teatrach, na stadionach

Liczba bibliotek, tytułów w księgarniach, liczba domów kulturalnych

Liczba boisk sportowych, terenów rekreacyjno-sportowych, pływalni

Potencjał hotelarsko-gastronomiczny, biura podróży i oferowane przez nie wycieczki, baza wczasowa

Naturalne warunki wypoczynku, liczba i powierzchnia Parków Narodowych i parków Krajobrazowych, skansenów, zabytków i pamiątek narodowych, dostępne plaże i jeziora

Klasyfikacja czasu wolnego(wg. A.Kłoskowskiej):

Układ I – kontakty nieformalne i osobiste (zakres jednostkowy)

Układ II – lokalne instytucje kulturalne (zakres lokalny)

Układ III – środki masowego przekazu (zakres ponadlokalny)

Interpretacja E.Wnuk –Lipiński – rozszerzył o 1 układ:

Układ I – dom

Układ II – lokalne instytucje i kontakty poza domem

Układ III – środki masowego przekazu

Układ IV – wyjazdy, turystyka

Czas interpersonalny ( układ I), czas instytucjonalny (układ II ) i czas medialny (układ III).

Klasyfikacje powinny być dostosowane do danych statystycznych, które operują wykazem grup, produktów i usług sporządzonych w myśl klasyfikacji podziału na branże i resorty.

ZNACZENIE SPORTU MASOWEGO W ŻYCIU CZŁOWIEKA:

„Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu”. Sport to formy aktywności fizycznej i umysłowej, świadoma działalność mająca na celu podnoszenie sprawności fizycznego. Sport to element kulturowo-cywilizacyjny, który polega na systematycznym uprawianiu ćwiczeń.

Funkcja zdrowotna:

Sport jest związany z naturą człowieka:

- pomaga w rozwoju ruchowym człowieka -powoduje rozwój układów mięśniowych -usprawnia krążenie -sposób wyładowania nadmiaru energii -warunek zachowania zdrowia i odpowiedniej kultury fizyczno-biologicznej. Nikt nie powinien zaniedbywać różnych form sportu. Wysiłek fizyczny to podstawa kanonu zdrowotności człowieka.

Funkcja wychowawcza:

Sport przyczynia się do fizycznego i psychicznego rozwoju człowieka. Jest to:

-sposób rozwijania procesów poznawania

-istotny czynnik samokontroli

-rozwija intuicję człowieka i jego wyobraźnię i odpowiedzialność

-rodzi umiejętności podejmowania świadomych decyzji

-budzi naturalne zamiłowanie do zabawy oraz gier

-pozwala na przeżywanie radości z lat dzieciństwa

-jest źródłem satysfakcji

- oczekiwaną przez dzieci i młodzież przerwą w czasie nauki

-stanowi okazję do chwil relaksu

-jest alternatywą dla szerzących się patologii społecznych

Funkcja integralno-społeczna:

Sport stwarza pozytywne warunki rozwoju życia społecznego:

-wymaga współdziałania

-jest przyczyną nawiązywania i odbudowywania między ludźmi nowych relacji interpersonalnych

-uczy wzajemnego poszanowania, siebie nawzajem, pomocy drugiemu człowiekowi

-stanowi funkcję integracyjno-społeczną

Funkcja widowiskowo-ekonomiczna:

Sport spełnia istotną funkcję w zakresie kultury masowej:

-dostarcza każdemu człowiekowi nie tylko przyjemności widowiskowej lecz także określonych emocji, wrażeń -zaspokaja potrzebę dużej części społeczeństwa patrzenia na rywalizację sportową

To ważny element ekonomiki:

-dostarcza korzyści finansowych -wiąże się z wydatkami materialnymi , złączony jest x tym faktem wielki przemysł, kapitał ludzki, biznes

Cechy sportu masowego:

-nie stawia bariery niedostępności i ograniczoności dla uczestników -nie ogranicza wachlarza dyscyplin -dopuszcza różne formy uczestnictwa sportowego -nie przesądza o wyniku sportowym

-nie eliminuje mniej lub inaczej sprawnych -nie określa kategorycznie momentu w którym powinna nastąpić sportowa inicjacja, stwarza szansę na ten rodzaj samorealizacji w chwili gdy uczestnik podejmie taką właśnie decyzję.

„Sport to zdrowie” Sport masowy jest realizowany poprzez np. organizacje imprez sportowych, uczestnictwo w różnego rodzaju rozgrywkach między drużynami, udziału w zawodach, organizacji prowadzenie obozów, itp.

Sporty zespołowe są bardziej rozwijające. Sport uczy szybkiego podejmowania decyzji i pracy w drużynie, uczy odpowiedzialności za to co się robi, wymaga zdecydowania i dynamiki, zmusza do poprawy umiejętności, uczy wytrwałości i upartości.

Korzyści ze sportu:

Uprawianie sportu jest korzystne z punktu widzenia:

-higieny życia -medycyny -psychologii -podatności na urazy -osteoporoza -nadciśnienie

Pływanie:

-poprawia ogólny stan zdrowia i koordynację -wpływa na proporcje ciała -wpływa na prawidłową postawę ciała -zapobiega skrzywieniom kręgosłupa -uodparnia organizm na przeziębienia i opóźnia proces starzenia -wpływa na układ oddechowy i krążenia -korzystnie wpływa na układ krwionośny

Jogging:

-poprawia stan zdrowia -poprawia sprawnoścći wydolność fizyczną -środek antystresowy -dodaje energii -zwiększa pewność siebie i samopoczucie -uczy cierpliwości i akceptacji swojego ciała -usprawnia układ krążenia -wzmacnia serce i układ oddechowy -obniża ciśnienie -zwiększa wytrzymałość i odporność organizmu -redukcja tkanki tłuszczowej

NIEWŁAŚCIWE SPĘDZANIE CZASU WOLNEGO:

W czasie wolnym organizacja i rodzaj zajęć zależy m. in. od: -preferencji i zainteresowań, przyzwyczajeń danej osoby –wieku -rodzaju wykonywanej pracy -innych obowiązków -ilości dostępnego czasu (dzień powszedni, weekend, urlop, wakacje) -możliwości finansowych

Przyczyny niewłaściwego spędzania czasu wolnego:

-brak autorytetów, wzorców do naśladowania -zachowania dewiacyjne wśród dzieci i młodzieży -dostęp do używek, alkoholu i narkotyków -brak zainteresowania ze strony bliskich osób -napływ ideologii subkultur młodzieżowych -ucieczka od tradycyjnych wzorów współżycia społecznego

Przemoc i agresja wśród młodzieży:

-pijaństwo -czyny zabronione przez nieletnich

Zachowania młodych kibiców podczas imprez sportowych:

kibice zwykli, pseudokibice, fani, hools, szalikowcy, rowdyści (wandalizm, część to szalikowcy)

Subkultury-grupa społeczna – jej kulturę wyodrębniono wg. jakiegoś kryterium np. zawodowego .

Przyczyny agresji:

-tłumione w rodzicie, istniejące w szkole, grupie rówieśniczej, wpływ mediów

Profilaktyka społeczna – wczesne działania obejmujące redukcję stanów zagrożenia moralnego, zdrowotnego, kulturalnego, społecznego oraz organizowania przez wychowawcę formy pomocy wspierającej pomyślny rozwój

Rodzaje: wychowawcza, społeczna, specjalna, ogólna, opiekuńcza

Zmniejszenie agresji:

-zmiana warunków egzystowania młodych ludzi -redukcja okazji do zachowań agresywnych

-zmiana mentalności młodego pokolenia -stworzenie realnej szansy na realizację marzeń -uwalnianie nagromadzonej energii poprzez: jazdę rowerem, pływanie, prace na działce, zmywanie naczyń

Metody redukowania zachowań agresywnych:

-uwolnienie nagromadzonej energii i emocji -modelowanie nieagresywnych zachowań -rozwój empatii -unikanie dehumanizacji stosunków międzyludzkich

Czynniki warunkujące ilość czasu wolnego:

wiek i status , rodzaj szkoły i lata nauki, możliwość twórczego spożytkowania czasu, prawidłowa organizacja zajęć, istniejąca moda, warunki materialne grup, posiadanie przez domy rodzinne środków masowego przekazu, wykształcenie i kultura osobista, stosowane formy spędzania czasu wolnego w dni powszednie i świąteczne, wytworzone tradycje i nawyki w zakresie kulturowego wypoczynku w czasie wolnym, środowisko lokalne

Infrastruktura czasu wolnego:

aspekt praktyczny, problem jakości

Typologia struktury czasu wolnego:

Jakości, warunki społeczne i psychologiczne ( rozważania o naturze ludzkiej)

Czynności w czasie wolnym:

gry i zabawy, sport masowy, loterie i gry pieniężne, kółka dramatyczne (kola zainteresowań)

udział w tańcach

Weryfikacja empiryczna czasu wolnego dzielona jest na :

kultura (bierna i czynna), rekreacja (bierna i czynna) -> życie towarzyskie, gry i zabawy, turystyka, sport masowy

Typologia czasu wolnego:

czas wolny pod wpływem pracy

czas komplementarny

czas na regenerację zdrowia fizycznego i psychicznego (wypoczynek w domu i poza nim)

Lindem: czas podażowy i popytowy

Wikermann: wypoczynek rynkowy i nierynkowy

Podstawowy wyróżnik czasu wolnego: usługi kulturalno – rekreacyjne.

potrzeby rzeczywiste,potrzeby otoczkowe;

Czas wolny daje możliwość rozrywki, zabawy, wyzwala iluzje i fantazje.

Elementy tworzące formę wykorzystania czasu wolnego:

Motywowanie czasem wolnym:

swoboda zachowań konsumpcyjnych „luz”

uzewnętrznienie tłumionych potrzeb

ekspresja osobowości

ekspansja, przybierająca także postać mobilną

elitarny charakter niektórych preferencji

Warunkowane konsumpcję rynkową:

uzależnienie od nabywania posiadanie dóbr (rzeczy)

uzależnienie od stanu zaopatrzenia rynku

wpływ determinacji dochodowej na realizację popytu

masowość zjawisk

wzrost znaczenia czasu instytucjonalnego

Prawo Engela: w miarę wzrostu dochodów maleje udział wydatków na żywność a w stosunkowo szybciej rosną wydatki na artykuły przemysłowe, zwłaszcza trwałego użytku

Prawa:

wraz ze wzrostem dochodów spada proporcja wydatków na żywność

w miarę wzrostu dochodów wydatki na mieszkanie, opał i światło skokowo wzrastają

w miarę wzrostu dochodów zwiększają się proporcje (udział) wydatków na potrzeby dalsze lub luksusowe

W zależności od czynności jakie można wykonywać wyróżniamy 3 rodzaje czasu:

1) interpersonalny (rozmowy w rodzinie i sąsiadami, spacery, odpoczynek bierny, hobby, spotkania, zabawy)

2) instytucjonalny (praktyki religijne, teatr, kino, koncerty, spot, wycieczki, praca społeczna, czynny kontakt z kulturą)

3) apersonalny (medialny czas, kontakt z kulturą za pomocą TV, radia, pracy, książek, słuchania nagrań)

Znaczenie pracy fizycznej i umysłowej w czasie wolnym.

Rola aktywności ruchowej dotyczy nie tylko jej pozytywnego wpływu na zdrowie fizyczne i psychiczne, ale także jej walorów wychowawczych w kształtowaniu nawyków kulturalnego spędzania czasu wolnego. Rekreacja ruchowa jako wypadkowa czasu wolnego posiada nie tylko wartości rozrywkowe, ale również wychowawcze.

Należy pamiętać, że przez aktywną formę wypoczynku można doskonalić szereg cech osobowości takich jak:Systematyczność, Odwagę, Wytrwałość, Koleżeńskość, Uczciwość, Punktualność

Już samo doskonalenie sprawności fizycznej stanowi jeden z elementów wychowania- wychowania fizycznego.

Do skutków dodatnich zalicza się zwiększenie zasobów czasu wolnego, który można przeznaczyć na naukę, odpoczynek.

Do ujemnych zalicza się szereg skutków biologicznych i psychicznych, których przyczyną jest ograniczenie aktywności ruchowej poniżej fizjologicznego poziomu.

Nasze mięśnie stanowią 30-40% masy ciała. Podczas nasilonej czynności posiadają one zdolność zwiększania przemiany materii w stopniu niedostępnym dla innych tkanek i narządów.

Praca mięśni wywiera bardzo duży wpływ na wiele funkcji naszego ustroju.

Do najbardziej rozpowszechnionych chorób cywilizacyjnych zalicza się Choroba wieńcowa, Choroba nadciśnieniowa, Nerwice, Choroby układu krążenia, Miażdżyca, Otyłość, Cukrzyca, Choroby wrzodowe układu pokarmowego, Choroby uczuleniowe

Przyczyną takiego stanu naszej cywilizacji są:

Zjawisko stresu ( stany ciągłych napięć i znużenia ), Brak ruchu, Niewłaściwa dieta

Uciążliwość środowiska wielkomiejskiego jest czynnikiem:

Dużego zagęszczenia ludności wielkich miast na stosunkowo małym obszarze, Ruchu ulicznego i hałasu, Pyłów i gazów przemysłowych, Rosnących odległości i trudności komunikacyjnych związanych z dojazdami do pracy, szkoły, Ogólnej nerwowości, Atmosfery stałego pośpiechu bardzo wyczerpującej układ nerwowy, Jednostajnego, długotrwałego wysiłku fizycznego, Emocjonalnego napięcia układu nerwowego, Wyobcowania z kręgu rodziny i przyjaciół, Nadużywania leków i środków pobudzających

Czynniki pozytywnie oddziaływujące na człowieka to:

Ruch, Powietrze, Woda, Słońce

Instytucje mogące realizować program wychowania do aktywności ruchowej to:

Rodzina, Szkoła Oraz wszystkie instytucje powołane do zaspokojenia potrzeb rekreacyjno – sportowych młodzieży

Formy ruchu:

Jazda na rowerze, Marsze i biegi, Gimnastyka, Narciarstwo Oraz wszystkie formy turystyki połączone z aktywnością ruchową

INSTYTUCJE KULTURALNE SPOSOBEM NA ZAGOSPODAROWANIE CZASU WOLNEGO

Wolny czas mądrze wypełniony odpowiednimi zajęciami ma zasadnicze i pozytywne znaczenie dla rozwoju osobowości jednostki.

Czas wolny racjonalnie przeznacza się na:

Odpoczynek, tj. Regenerację sił fizycznych i psychicznych, Rozrywkę, która sprawia przyjemność,

Działalność społeczną o charakterze dobrowolnym, Rozwój zainteresowań i uzdolnień jednostki przez zdobywanie wiedzy i amatorską działalność artystyczną, techniczną, naukową czy sportową

Istnieją różne czynniki od których zależy formułowanie definicji czasu wolnego. Są to m.in. :

warunki środowiskowe, poziom materialny życia, tradycje kulturowe, poziom intelektualny społeczeństwa i jednostek

CZAS WOLNY DZIECI I MŁODZIEŻY JEST KATEGORIĄ RÓŻNĄ NIŻ CZAS WOLNY DOROSŁYCH

Różnice: jest dłuższy, Mniej urozmaicone formy spędzania go, Większa kontrola i opieka ze strony dorosłych, Większy jest udział odpoczynku biernego, W mniejszym stopniu jest to czas w którym zachowanie dzieci stanowi dziedzinę swobodnego wyboru form i miejsca wykorzystania czasu wolnego

Czas wolny dzieci i młodzieży występuje w 3 podstawowych kategoriach:

Czas dyspozycyjny np. czas wolny w pracach społecznych, samodzielna pomoc w pewnych pracach w domu rodzinnym Czas wpół wolny np. udział w pracach społecznych, samodzielna pomoc w pewnych pracach w domu rodzinnym Wczasowanie, np. spędzanie czasu wolnego na koloniach, zimowiskach, w innych placówkach wczasowych

Czas wolny można rozpatrywać w kategorii rozwoju kulturalnego młodzieży. O sposobie wykorzystania tej wartości decyduje wychowanie, które musi być tak zorganizowane, aby od najmłodszych lat kształtować umiejętność racjonalnego spędzania czasu wolnego.

Funkcje wychowawcze czasu wolnego:

Służy on wypoczynkowi odnawiającemu zdolności produkcyjne człowieka

Służy zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Służy nabywaniu i doskonaleniu kwalifikacji zawodowych i zwiększaniu zasobu wiedzy ogólnej. Ma znaczenie fizjologiczne – pozwala na zregenerowanie sił i usunięcie fizycznego i psychicznego zmęczenia z organizmu.

Służy on rozwijaniu osobowości człowieka i uczestnictwo w życiu społecznym

Instytucje i placówko działalności kulturalno-oświatowej:

Dają możliwość rozwijania zainteresowań, zajęcie czasu wolnego, jest ich bardzo mało, bywa że korzystanie z nich jest często drogie, oferty tych placówek odbiegają od wymagań młodzieży, w małych miasteczkach z braku funduszy placówki te są likwidowane

Dom kultury: FUNKCJE: mają kształcić, dawać możliwość na spędzanie czasu wolnego

wychowawcza, urozmaicić dzień i wychowuje, kreatywna, opiekuńcza, edukacyjna, rekreacyjna (relaks, wypoczynek, zabawa)

Świetlice: TYPY: szkolna, osiedlowa, parafialna, zakładowa, środowiskowa, szpitalna

Zadania świetlicy szkolnej: opieka nad dziećmi aż do momentu przyjścia rodziców

pomoc w nauce, wypełnianie czasu wolnego, prowadzenie zajęć korekcyjnych

prowadzenie sekcji zainteresowań, prowadzenie stołówki

FUNKCJE: wychowawcza-spełnia ją głównie szkoła podstawowa, ekonomiczna-opieka w sensie dożywiania osób ze środowisk patologicznych, edukacyjna-pomoc w nauce

Formy pracy: Zbiorowe, indywidualne

Biblioteka i czytelnia:

Szkolna, publiczna, specjalistyczna, pedagogiczna

FUNKCJE rozwijanie kultury czytelniczej, rozwijanie technik samokształcących, uczestnictwo w realizacji zadań dydaktyczno- wychowawczych szkoły, udostępnienie zbiorów, udzielanie pomocy, informacji, analiza stanów czytelnictwa, organizacja konkursów

Galerie handlowe:

FUNKCJE Ekonomiczna, Edukacyjna, Rozrywkowa, Społeczna, Wychowawcza

TEATR łączy obraz z dźwiękiem, ukazuje bezruch lub ruch. Może odwołać się do zmysłu węchu lub dotyku. Rodzaje widowisk: Opera Operetka Balet Pantonima Teatr plastyczny

Teatr: lalkowy, szkolny, objazdowy, kukiełkowy, uliczny, radiowy

Funkcje: Propagandowa, Estetyczna, Informatywna, Usługowa (dostarczanie rozrywki)

Kino:Funkcje:Wychowawcza, rozrywkowa, naukowa, kreatywna, relaksacyjna

Muzeum-instytucja powołana do gromadzenia

Funkcje: Ochronna Edukacyjna Estetyczna

ZOO : Funkcje: Edukacyjna Rekreacyjna Wychowawcza

Obiekty sportowe: park, stadion, lodowisko

Formy aktywności związane z konsumpcją czasu wolnego:

aktywność dobowa : wypoczynek bierny tj. oglądanie TV, czytanie książek, gazet i czasopism, rozmowy rodzinne, spacery aktywność weekendowa: aspekt turystyczny ( nastąpił spadek o około 15%) aktywność urlopowa: wg POT w 2009 roku nastąpił spadek o 16%