Patogeneza

Patogeneza – wywód choroby:

• ma ważne znaczenie dla poznania mechanizmów powstawania i przebiegu procesów chorobowych

• ułatwia m.in. ustalenie miejsca pierwotnego działania czynnika chorobotwórczego

Brama wejścia – zazwyczaj są to naturalne otwory ciała, również uszkodzona skóra

• wniknięcie czynnika chorobotwórczego do organizmu świadczy o osłabieniu lub zniesieniu odporności

• nie uszkodzona skóra oraz błony śluzowe naturalnych otworów ciała stanowią szczelną mechaniczną barierę ochronną organizmu

• barierę skórną łatwo pokonują owady kłujące, inne pasożyty zewnętrzne, oraz zmiany chorobowe

• działanie obronne polega również na wydzielaniu przez błony śluzowe śluzu, wydalanie śliny, łez oraz moczu i kału

• wspomagają również takie odruchy obronne jak:

• kaszel

• kichanie

• wymioty

• ruch rzęsek nabłonka oddechowego

• przyspieszona i wzmożona perystaltyka jelit

Drogi szerzenia się procesu chorobowego na przykładzie nowotworu:

• przez ciągłość tkanek

• jedna przylega do drugiej

• przy procesie nowotworzeni rozrasta się i obejmuje inne tkanki

• np. nowotwór wątroby

• przez styczność

• jeżeli obok wątroby przebiega naczynie – też zostanie zaatakowane

• przez samowszczepienie

• proces rozprzestrzeniania się w jamie brzusznej

• komórki nowotworowe przedostają się do jamy otrzewnej

• rozpoczyna się ognisko wtórne zakażenia - kolejny nowotwór

• przez przerzuty

• komórki nowotworowe wędrują razem z krwią do płuc, mózgu – tworzą nowe nowotwory

Charakter odczynu chorobowego:

• wielkość odczynu wynika ze zdolności organizmu do obrony oraz siły, miejsca, czasu i aktywności działania czynników chorobotwórczych

• może być miejscowy lub ogólny o przebiegu ostrym, podostrym lub przewlekłym

• reakcja może być gwałtowna lub łagodna

Postacie choroby:

• ze względu na przebieg, czas trwania i objawy kliniczne dzielimy na:

• nadostre – trwają kilka godzin

• ostre – trwają do kilku dni

• podostre – trwają do 1 miesiąca

• przewlekłe – nawet parę lat

Nagły początek choroby:

• jest typowy dla zatruć substancjami chemicznymi

• działania czynników fizycznych – np. udar słoneczny

• niektóre czynniki biologiczne są charakterystyczne dla ostrych stanów, np.:

• wąglik

• różyca świń

• ospa owiec

• cholera drobiu

• rzekomy pomór kur

Powolny przebieg choroby:

• obserwujemy stopniowe narastanie objawów klinicznych

Subkliniczny przebieg choroby:

• utajony przebieg

• nieznaczne, nietypowe i trudne do rozpoznania objawy

W rozwoju choroby możemy wyodrębnić 3 okresy:

• okres zwiastunowy

• faza wylęgania choroby

• najczęściej bezobjawowa

• obejmuje czas od zadziałania czynnika chorobotwórczego do wystąpienia pierwszych objawów klinicznych

• faza narastania choroby

• charakteryzuje się ujawnieniem różnych, nieswoistych objawów chorobotwórczych

• gorączka

• biegunka

• zaparcia

• nie jest charakterystyczna dla choroby, ale ją zwiastuje

• podwyższona i narastająca temperatura

• przyspieszenie oddechu i tętna

• dreszcze

• brak apetytu

• osowienie

• pokładanie się

• nie można rozpoznać czy choroba jest zakaźna czy nie

• okres trwania różny – od kilku godzin do kilku lat

• okres szczytu

• faza ujawniania się choroby

• ujawniają się objawy charakterystyczne dla jakiejś choroby

• proces chorobowy dotyczy zazwyczaj jednego narządu np.

• układ oddechowy – kaszel

• zaburzenia w krążeniu krwi

• faza uogólnienia

• faza pełnego rozprzestrzeniania się procesu chorobowego w organizmie

• występuje wiele zaburzeń czynnościowych i morfologicznych – wtedy najczęściej występują pełne objawy chorobowe

• okres zejścia

• to końcowy etap, który może przebiegać w sposób:

• pomyślny – wyzdrowienie

• niepomyślny – śmierć – szybko lub wolno w zależności od efektów/choroby

Wyzdrowienie (sanatio)

• całkowite

• tylko wtedy, gdy nie doszło do nieodwracalnych zmian w tym organizmie

• zwierzę odzyskuje pełną sprawność fizjologiczną i produkcyjną

• niecałkowite

• w bliżej nieokreślonym czasie nawroty choroby o niepomyślnym rokowaniu (recidiva) lub

• ujawnienie się innych chorób powodujących komplikacje

• po wyzdrowieniu tym mogą występować:

• zaostrzenia choroby

• zmniejszanie się objawów choroby

Powyższy podział to choroba pełnoobjawowa- nie zawsze- może być tylko 1 okres i zaraz zejście!!!

Choroba przewlekła mimo pozytywnego zakończenia pozostawia ślady, które uniemożliwiają 100% powrót do zdrowia!!

Śmierć (mors)

• następuje najczęściej w skutek ustania czynności ważnych dla życia narządów i układów, tzw. przedsionków śmierci:

• serce

• mózg

• płuca

• nerki

• wątroba

• to zatrzymanie niemal wszystkich czynności życiowych organizmu

• tkanki żyjące po śmierci: włosy i paznokcie – rosną dalej póki starczy im tlenu

• 4 podstawowe przyczyny śmierci:

• przez porażenie mózgu

• przez ustanie oddychania

• przez ustanie czynności serca

• przez samozatrucie

• śmierć może być:

• fizjologiczna

• na skutek procesów starzenia się i zużycia organizmu

• patologiczna

• w następstwie rozwijającego się niepomyślnego przebiegu choroby

• ze względu na czas występuje:

• śmierć nagła

• śmierć powolna

• poprzedzonej konaniem/agonią

• może trwać kilka do kilkunastu godzin

• charakterystyczne dla niej jest:

• tzw. oblicze hipokratesowe – zmniejszenie napięcia mięśni twarzy

• utrata ostrości wzroku

• zmętnienie rogówki

• zapadnięcie gałek ocznych w oczodołach

• rozszerzenie źrenic i brak ich reakcji na światło

• spadek ciśnienia krwi

• obniżenie temperatury ciała

• słabe i nie miarowe tętno

• spłycone i przyspieszone oddechy

• rzężenie

• charczenie

• śmierć rozpoczyna się śmiercią kliniczną

• trwa około 5 minut

• następuje zaprzestanie czynności serca, zatrzymanie oddychania, stopniowe upośledzanie czynności komórek, tkanek i narządów

• po tym okresie przechodzi w śmierć biologiczną

• komórki i tkanki ulegają całkowitemu obumarciu

• najszybciej obumiera tkanka nerwowa i narządy miąższowe – wątroba, płuca, śledziona, nerki

• po 2-3 dniach obumierają komórki naskórka i skóry właściwej, a także komórki kostne

• śmierć biologiczną rozpoznajemy po wystąpieniu następujących objawów:

• oziębienie ciała

• stężenie pośmiertne (rigor mortis)

• bladość skóry i błon śluzowych – krwinki odpływają w dół

• skrzepy krwi

• plamy pośmiertne – opadanie krwi

• autoliza i gnicie

Eutanazja

• jest dopuszczalna wyłącznie w odniesieniu do zwierząt

• wolno uśpić zwierzę zgodnie z zasadami sztuki lekarskiej w przypadku

• nieuleczalnej choroby

• dla celów rozpoznawczych

• dla celów naukowych

• w przypadku szczególnej agresywności zwierzęcia, które jest zagrożeniem,

• w zniedołężnieniu i starości

• w potrzebie regulacji liczby pogłowia

• najpierw daje się domięśniowo Ksylazynę – „głupiego Jasia”

• następnie dożylnie Morbital lub w przypadku małych zwierząt – w klatkę piersiową (w serce) – 1ml/1kg masy ciała

• niektóre organizmy nie reagują na Morbital – podaje się mieszankę ze środków usypiających aż do momentu, gdy serce przestanie bić

• zwłoki muszą być zutylizowane !!!

• wrzuca się zwłoki do zamrażarki – czekają na firmę utylizacyjną

Starzenie się organizmu:

• zjawisko fizjologiczne

• proces zużywania się i zamierania tkanek, komórek i narządów

• w dużej mierze uwarunkowane jest czynnikami genetycznymi

• przebywanie w niekorzystnych warunkach środowiskowych sprzyja starzeniu się

• to proces ciągły, nieprzerwany

• to postępujące zwolnienie czynności organizmu

• obserwujemy:

• zwolnienie tempa przemiany materii

• odwodnienie tkanek

• zmniejszenie ogólnej objętości krwi

• zwiększenie ilości odkładanych w tkankach soli mineralnych

• zmniejszenie ilości białek w osoczu

• zwiększenie zawartości tłuszczów i cholesterolu we krwi

• zmniejszenie zdolności adaptacyjnych i obronnych organizmu

• wzrost stężenia cukrów we krwi

• zanik narządów wewnętrznych oraz skóry wskutek ich niedożywienia i niedotlenienia – siwienie włosów, sierści

• zmniejszenie wydzielania gruczołów wewnętrznych