KARPATY

PRZEMYSŁ

Karpaty są krainą ubogą w surowce mineralne. Górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego rozwinęło się tu bardzo wcześnie. Pierwszą kopalnia jest kopalnią w Bóbrce i jest to jedna z najstarszych kopalni na świecie.
Kopalnia powstała w 1854 roku będąc własnością spółki Tytusa Trzecieskiego z Polanki, Ignacego Łukasiewicza, wówczas aptekarza z Gorlic i właściciela Bóbrki Karola Klobasy. Obecnie na terenie kopalni znajduje się Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza.
Skansen jest obiektem unikalnym na skalę światową, znajdują się tu obiekty zabytkowe świadczące o pionierskiej historii polskiego przemysłu naftowego i długiej tradycji górnictwa na tych terenach.
Górnictwo surowców skalnych jest bardzo słabo rozwinięte w Karpatach. Głownie eksploatowane są tutaj piaskowce. Największe kamieniołomy znajdują się w okolicach:
- Bielska-Białej,
- Żywca,
- Myślenic,
- Nowego Sącza,
- Jasła
- Krosna.

Znaczącą rolę w gospodarce odgrywa przemysł przetwórczy. Na terenie Beskidu Śląskiego i Pogórza rozwinął się przemysł włókienniczy i odzieżowy. Głównymi ośrodkami tego przemysłu są
- Bielsko-Biała (przemysł wełniany)
- Kęty
- Andrychów

W regionie karpat kilka innych gałęzi przemysłu rozwinęło się. Głownie:
- Energetyka
- Przemysł samochodowy (fabryka samochodów osobowych FIAT)
- Przemysł elektromaszynowy
- Przemysł spożywczy
- Przemysł obuwniczy

Ważnym miastem w polskich Karpatach jest Bielsko-Biała. To niewielkie miasto wytworzyło wokół siebie „Bielski okręg przemysłowy”. Jego główne ośrodki znajdują się w okolicznych miastach tj. Krosno, Jasło, Sanok czy Nowy Sącz. Okręg ten silnie współpracuje z innym ośrodkiem przemysłowym – Górnośląsko-Krakowskim.
Oprócz górnictwa i przetwórstwa ropy naftowej i gazu ziemnego rozwinął się tu przemysł elektroniczny, środków transportu, mineralny i chemiczny. Największe zakłady to:
- Fabryka Autobusów „Autosan” w Sanoku
- Fabryka amortyzatorów w Krośnie
- Krośnieńskie Huty Szkła
- Zakłady Przemysłu gumowego „Stomil” w Sanoku
- Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego
- Fabryka elektrod węglowych
- Firma komputerowa „Optimus”

Ze względu na warunki przyrodnicze występujące na terenie Karpat znajdują się tam bogate zasoby drewna. W związku z tym rozwinął się przemysł drzewny i papierniczy. Największymi ośrodkami tegoż przemysłu są:
- Żywiec
- Sucha Beskidzka
- Rapedź

ROLNICTWO

Na Ziemi Sądeckiej intensywnie uprawia się owoce i warzywa. Powstały liczne przetwórnie owocowe i warzywne, z których największa znajduje się w Tymbarku k/Limanowej

Karpaty są terenem górzystym więc szansę rozwoju rolnictwa na tym terenie są niewielkie, odgrywają tutaj drugorzędną rolę.
Głownie uprawia się tu żyto, pszenicę (do wysokości ok.700m.n.p.m) oraz ziemniaki i owies, który jest głównym pożywieniem koni hodowanych tu jeszcze w pierwszej połowie XX wieku.
Na wysokości powyżej 1000m.n.p.m występują głównie łąki i pastwiska. Chociaż czasami można spotkać pola uprawne. Dobrze rozwinięte i znaczące jest pasterstwo. Wcześniej hodowano głównie owce, teraz częściej spotyka się hodowle bydła.


TURYSTYKA

Karpaty są największym regionem turystycznym w kraju. Jedyny gdzie występuje krajobraz wysokogórski (tatry).
Sezon turystyczny w Karpatach trwa praktycznie przez cały rok. Turyści przyjeżdżają latem oraz zimą.
Latem, żeby móc podziwiać piękno polskiej przyrody, zimą – żeby uprawiać narciarstwo i inne sporty zimowe.
Ewenementem jest fakt, iż wiele górskich wsi zachowało swój pierwotny charakter. Zachowało się sporo zabytków budownictwa drewnianego. Do dziś przetrwała góralska gwara, którą posługują się górale nie tylko Ci starsi, ale również i młodsi. Przywiązanie do tradycji rdzennych mieszkańców karpat jest spore. W okresie świąt ubierają się w stroje regionalne. Jedynie w Sudetach nie jest to praktykowane gdyż ludność mieszkająca na tamtym terenie jest głównie pochodząca z innych terenów Polski oraz Świata.
Najatrakcyjniejszym regionem turystycznym są Tatry wraz z zimową stolicą kraju – Zakopanem, oraz pieniny ze słynnym przełomem Dunajca po którym organizuje się spływy tratwami.
Im bliżej wschodu tym zagospodarowanie turystyczne maleje. W ostatnich latach bardzo popularne stały się Bieszczady. Bieszczady głównie są odwiedzane latem. Na ich przedpolu powstał sztuczny zalew na Sanie zwany „Morzem Solińskim”. Dobrze rozwija się także agroturystyka.
Wielu turystów z całej Europy do Karpat przyciąga ich uzdrowiskowa moc. Rozwój lecznictwa sanatoryjnego w Karpatach jest ściśle związany z występowaniem wód mineralnych. W Beskidzie Sądeckim, w dolinie Popradu znajdują się najbardziej znane i cenione uzdrowiska tego regionu. Są to:
- Krynica
- Muszyna
- Żegiestów
- Piwniczna Zdrój

Innymi dużymi uzdrowiskami i miejscowościami o wybitnych walorach klimatycznych są:
- Szczawnica
- Rabka
- Iwonicz
- Rymanów
- Zakopane
- Wisła
- Ustroń

SUROWCE

Karpaty dostarczają ropy naftowej i gazu ziemnego (zwłaszcza w Rumunii), węgla kamiennego i brunatnego, rud żelaza i metali kolorowych, soli kamiennej, wapieni. W średniowieczu duże znaczenie miało wydobycie srebra i złota, ale zasoby te uległy przeważnie wyczerpaniu, choć w Karpatach rumuńskich złoto wydobywane jest nadal. Liczne są różne wody lecznicze. Rzeki, przez budowę zapór, dostarczają energii elektrycznej, choć stopień wykorzystywania zasobów wodnych jest jeszcze stosunkowo niewielki. Trzeba jednak stwierdzić, że - mimo różnorodności zasobów naturalnych - nie należą do gór bogato w nie zaopatrzonych pod względem ilościowym. Ważną rolę odgrywają lasy karpackie, jako źródło zaopatrzenia w surowiec drzewny. W gospodarce rolnej istotne znaczenie ma też hodowla.

Głównymi rzekami regionu Karpat są: Wisła, Olza, Soła, Skawa, Raba, Dunajec, Poprad, Biała, Ropa, Wisłoka, Wisłok, Jasiołka, San.

PIĘTRA ROŚLINNE KARPAT

Piętrowy układ roślinności w Karpatach Polskich

Wraz ze wzrostem wysokości n.p.m. zmieniają się warunki klimatyczne – spada temperatura, zwiększa się suma opadów, wydłuża okres zalegania pokrywy śnieżnej i co za tym idzie skraca okres wegetacyjny. Efektem tych zmian jest piętrowy układ roślinności – co kilkaset metrów zmieniją się klimaksowi zespoły roślinne oraz zagęszczają linie pionowych zasięgów gatunków.

W Karpatach wykształciło się 6 pięter roślinności – piętro pogórza, regla dolnego, regla górnego, pietro kosodrzewiny, halne oraz turniowe. Przy czym wszystkie występują jedynie w Tatrach. Na Babiej Górze brakuje już najwyższego pietra turniowego. W wielu pasmach Beskidów brakuje regla górnego Na Pogórzu tylko w wyżej wyniesionych pasmach wykształciło się piętro regla dolnego.

W związku z różnymi warunkami lokalnymi (bezwzględna wysokość pasma, masywność i położenie geograficzne) w poszczególnych masywach zachodzą pewne odrębności w zasięgu pionowym kolejnych pięter.

Piętro roślinności zasięg m n.p.m.	Zbiorowiska roślinne
piętro pogórza 450-550	Zbiorowisko dominujące: – wielogatunkowy las liściasty Inne zbiorowiska leśne: – łęgi: wierzbowo topolowe, wiązowy, olchowo-jesionowe – zbiorowiska acydofilne - bór mieszany, bory sosnowe. Naturalna roślinność nieleśna: – zbiorowiska wodne: – roślinność bagienna i szuwarowa – torfowiska niskie – murawy kserotermiczne Zbiorowiska wtórne (antropogeniczne): – półnaturalne łąki, wyróżnić tu można zespół rajgrasu wyniosłego, zespół otrożenia łąkowego, – zespół situ, – pastwiska, – w pełni wtórne zbiorowiska segetalne – roślinnośc ruderalna
regla dolnego 550-1150	Zbiorowisko dominujące: – buczyna karpacka Inne zbiorowiska leśne: – zespół ciepłolubnej buczyny – kwaśna buczyna – las jaworowy, – jaworzyna karpacka – łęgi - górska olszyna bagienna, olszyna karpacka – bór świerkowy, bór świerkowo jodłowy, bór jodłowy. Naturalna roślinność nieleśna: – ziołorośla lepiężnika wyłysiałego oraz ziołorośla parzydła leśnego i omiega górskiego, – mszarnikowi zespół – torfowiska niskie – eutroficzna młaka turzycowa – murawy naskalne (rzadko). Zbiorowiska wtórne (antropogeniczne): – półnaturalne łąki - zespół mietlicy i mieczyka, zespół przelotu i koniczyny górskiej, – pastwiska (tłoki, psiary), – półnaturalne ciepłolubne murawy naskalne - zespół kostrzewy bladej, murawa z lebiodką pospolitą i kłosownicą pierzastą, – zbiorowiska segetalne, – zbiorowiska ruderalne (bardzo rzadkie).
regla górnego 1150-1390 (Babia Góra) i 1500 (Tatry)	Zbiorowisko dominujące: – karpacki bór świerkowy, w Tatrach na podłożu wapiennym Inne zbiorowiska leśne: – jaworzyna karpacka (Babia Góra). Naturalna roślinność nieleśna: – ziołoroślą z miłosną górską, ziołorośla z dominującym tojadem mocnym, zbiorowisko szczawiu alpejskiego, – mszysty zespół źródliskowy (Tatry), – murawy nawapienne. Zbiorowiska wtórne (antropogeniczne): – pastwiska (psiary), – zespoły polan reglowych.
kosodrzewiny (kosówki, subalpejskie) 1390 (Babia Góra) i 1450 (Tatry) – 1650 (Babia Góra) i 1800 (Tatry)	Zbiorowiska dominujące: – zespół kosodrzewiny – zespół olszy zielonej (Bieszczady) Inne: – traworośla, – ziołorośla, – zespół pełnika siedmiogrodzkiego i chabra wschodniokarpackiego (Bieszczady), – borowczyska, – murawy naskalne, – zespół maku alpejskiego i rogownicy szerokolistnej, zbiorowisko szczawióra alpejskiego i skalnicy karpackiej (na piargach).
halne (alpejskie) 1650 (Babia Góra) i 1800–2300(Tatry)	Zbiorowiska dominujące w Tatrach: – zespół murawowy situ skuciny i boimki dwurzędowej – zespół piargowy kosmatki brunatnej Zbiorowiska dominujące w na Babiej Górze: – zespół murawowy situ skuciny i kosodrzewiny niskiej – zespół piargowy śmiałka pogiętego i kosmatki brunatnej. Inne: – zespoły wyleżyskowe - zespół wierzby zielnej, zespół skalnicy tatrzańskiej.
turniowe (subniwalne) powyżej 2300	Zbiorowisko dominujące: – turniowy zespół naskalny boimki dwurzędowej Inne: – zespół piargowy kosmatki brunatnej – zespoły wyleżyskowe – zespół wierzby zielnej, zespół skalnicy tatrzańskiej.

KOTLINY PODKARPACKIE

Kotlinę przecina Wisła oraz jej dopływy: Biała, Soła, Skawa, Pszczynka i Przemsza.

PRZEMYSŁ

Najbardziej zaludnioną częścią Kotliny jest jej południe. Największymi miastami tego regionu są Bochnia, Tarnów, Dębica, Rzeszów, Łańcut, Jarosław, Przeworsk, Przemyśl. Wyznaczają one przebieg dawnego szlaku handlowego, który prowadził z Krakowa do Lwowa. W okresie międzywojennym na obszarze Kotliny zaczął rozwijać się przemysł. W 1936r. rozpoczęto budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP), który miał być największym okręgiem przemysłowym w Polsce. Miał obejmować obszar dawnych województw: kieleckiego, rzeszowskiego, lubelskiego, tarnobrzeskiego i tarnowskiego. O lokalizacji COP decydowały względy obronne (oddalenie od zachodniej granicy) oraz demograficzne (zmniejszenie bezrobocia w regionie). Budowy większości zakładów nie ukończono przed 1939 r., ich budowę kontynuowano po wojnie. Z planowanych obiektów powstała huta i zakłady mechaniczne w Stalowej Woli, fabryka nawozów azotowych w Mościcach oraz kilka zakładów przemysłu zbrojeniowego, między innymi fabryka samolotów w Mielcu.

W związku z odkryciem bogatych złóż siarki w okolicach Tarnobrzegu w latach 50. powstały kopalnie (Machów, Jeziórko) i zakłady przetwórcze "Siarkopol" w Machowie (w ramach Tarnobrzeskiego Okręgu Siarkowego). Początkowo rudę wydobywano metodą odkrywkową. Ze względu na degradację środowiska i duże koszty tej metody obecnie stosuje się tanią metodę otworową. Do złoża zostaje wtłoczona gorąca woda, tworzy się roztwór, który musi być wypompowany na powierzchnię.

W Goczałkowicach na Wiśle utworzono zbiornik retencyjny, który zaopatruje w wodę Górnośląski Okręg Przemysłowy, a także mieszkańców regionu krakowskiego. Charakterystyczne dla krajobrazu Kotliny Oświęcimskiej są liczne stawy rybne. W Oświęcimiu rozwinął się przemysł chemiczny (Zakłady Karbochemiczne), powstała fabryka części do maszyn górniczych oraz elektrownia.

Drugim ważnym miastem regionu są Czechowice-Dziedzice. W mieście żyje około 35 000 mieszkańców. W mieście działa rafineria ropy naftowej, elektrociepłownia, walcownia metali (przetwórstwo miedzi), wytwórnia kabli, a także filia bielskiej Fabryki Samochodów Małolitrażowych.

TURYSTYKA

Na pograniczu Kotliny Sandomierskiej i Bramy Krakowskiej jest położone największe miasto Kotlin Podkarpackich - Kraków. Jest to jeden z ważniejszych ośrodków kulturalnych i naukowych kraju i jedno z największych miast w Polsce (około 750 000 mieszkańców). Kraków uzyskał prawa miejskie w 1257 r. Od czasów panowania Kazimierza Odnowiciela do roku 1596 był stolicą kraju. Podczas okupacji hitlerowskiej w Krakowie była siedziba Generalnego Gubernatorstwa. Miasto zostało wyzwolone bez większych zniszczeń.

Obecnie w Krakowie funkcjonuje około 15 uczelni wyższych, liczne instytucje kulturalne. W centrum miasta znajduje się duże skupisko zabytków i dzieł sztuki (Stare Miasto, Wawel, Kazimierz), z tego względu Kraków został wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO. Najważniejszymi obiektami zabytkowymi miasta są: Katedra na Wawelu z renesansową Kaplicą Zygmuntowską, zamek królewski, gotycki kościół mariacki (XIV-XV w.) na Rynku Głównym, renesansowo-neogotyckie Sukiennice, fragmenty gotyckich murów miejskich z Barbakanem i Bramą Floriańską, pochodzących z XIII w. Zagrożeniem dla wielu obiektów jest silne zanieczyszczenie powietrza.

Przy ujściu Soły do Wisły leży największe miasto regionu - Oświęcim. Obecnie mieszka tam około 43 000 mieszkańców. Oświęcim uzyskał prawa miejskie przed 1272 r., a od około 1315 r. był stolicą księstwa oświęcimskiego. W latach 1772-1918 miasto znajdowało się w zaborze austriackim, a podczas II wojny światowej zostało włączone do Niemiec. W czasie wojny, w latach 1940-1945, na przedmieściu miasta został utworzony największy na niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz, który stał się największym ośrodkiem zagłady Żydów. Obecnie na terenie obozu znajduje się Państwowe Muzeum Oświęcim-Brzezinka.

W mieście znajduje się wiele zabytków: kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z XIV w., przebudowany w XVI w., kościół Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki z XIV w., przebudowany w XIX w. z XIV-wieczną kaplicą Świętego Jacka oraz zamek książąt oświęcimskich z przełomu XIII i XIV w.

SUROWCE

Podczas alpejskich ruchów górotwórczych w trzeciorzędzie powstało na przedpolu Karpat duże zapadlisko tektoniczne. Przez wiele milionów lat wypełniało je morze i gromadziły się w nim grube (dochodzące do 2500 m) warstwy skał osadowych: iłów, piaskowców, gipsów i zlepieńców. Wśród tych skał występują najcenniejsze bogactwa mineralne tej krainy: ropa naftowa, sól kamienna, siarka (jedne z największych na świecie złóż w Tarnobrzegu), gaz ziemny (Lubaczów) i gipsy. W okresie zlodowacenia krakowskiego zapadlisko wypełnił lądolód, który pozostawił tu piaski, gliny oraz iły.

ROLNICTWO

Gleby są tu mało żyzne, wykształcone na już
wspomnianych piaskach i glinach. Czarnoziemy i gleby brunatne to żyzne gleby, które uformowały się na lessach. Są też mady rzeczne wykształcone w dolinach rzek. Na lepszych glebach uprawia się pszenicę i buraki cukrowe, a na gorszych ziemniaki i
żyto. Kotliny Podkarpackie należą do najcieplejszych regionów w Polsce. Lato jest tu długie i ciepłe, ze średnią temperaturą lipca sięgającą 19°C. Zimy nie trwają długo, a temperatury w styczniu wachają się od -3°C do -5°C. Roczna suma opadów
atmosferycznych osiągają 600-800 mm.

WYŻYNY

PRZEMYSŁ

Wyżyna Śląska jest krainą najsilniej uprzemysłowioną o największym w kraju skupisku ludności
Główną gałęzią przemysłu jest górnictwo, koksownictwo. W związku z wydobyciem węgla rozwinięta jest także energetyka. Rozwinęło się też górnictwo rud cynku i ołowiu oraz hutnictwo tych metali. Rozwinął się także przemysł chemiczny (karbochemia oraz produkcja nawozów azotowych i fosforowych), elektromaszynowy (produkcja maszyn i urządzeń dla górnictwa i hutnictwa oraz przemysł śródków transporu), mineralny, drzewno-papierniczy i spożywczy.
Rolnictwo Górnego Śląska odgrywa niewielką rolę w gospodarce tego regionu. Uprawia się tam ziemniaki i żyto.
Na Wyż. Krakowsko- Częstochowskiej rozwinęło się górnictwo rud cynku i ołowiu, eksploatacja wapieni, wydobywnictwo rud żelaza. Częstochowa jest jednym z większych ośrodków przemysłu włókienniczego i odzieżowego w Polsce. Rolnictwo na tej wyżynie jest słabo rozwinięty; uprawia ise głównie żyto i ziemniaki; w rejonach większych miast rozwinięte jest warzywnictwo i sadownictwo. Rozwinięta jest tu także turystyka.
Podstawą gospodarki Niecki Nidziańskiej jest rolnictwo. Uprawia się tu pszenicę, żyto i ziemniaki. Turystyka jest słabo rozwinięta.
Na Wyż. Kielecko- Sandomierskiej ekspolatuje się różne surowce skalne: wapienie, piaskowce, zlepieńce, kwarcyty. Rozwinął się także przemysł elektromaszynowy. We wschodniej części wyżyny uprawia się pszenicę, buraki cukrowe, rzepak i tytoń. Rozwinięte jest warzywnicto i ogrodnictwo. Dużą rolę spełnia turystyka.
Wyż. Lubelska to typowa kraina przemysłowo- rolnicza, na Roztoczu zaś przeważa rolnictwo. Wydobywa się tu także margle, wapienie i kredę piszącą.
Najważniejszą gałęzią gospodarki Lubelszczyzny jest przemysł elektromaszynowy oraz przemysł rolno-spożywczy. Na Roztoczu rozwinął się przeysł drzewny i produkcja mebli. Warunki glebowe i klimatyczne sprzyjają rolnictwu; uprawia się tam głównie pszenicę, buraki cukrowe, konopie, chmiel, tytoń, ziemniaki, żyto i jęczmień. Rozwinięte jest także sadownictwo oraz turystyka.

TURYSTYKA

Na północ od Podkarpacia rozciąga się pas starych gór i wyżyn. Silnie zróżnicowany pod względem przeszłości geologicznej, struktury, rzeźby, cechuje się dużym bogactwem form. Jego zachodni trzon stanowią — przecięte granicą z Czechami — Sudety, kilkakrotnie fałdowane i odmłodzone w okresie ruchów alpejskich. W Polsce zajmują obszar 9,3 tys. km2 (3% pow. kraju). Tworzą je grupy górskie o budowie zrębowej — płaskich zazwyczaj wierzchowinach, stromych stokach i rozmaitych kształtach — poprzedzielane rozległymi kotlinami (Jeleniogórska, Kłodzka); najwyżej wzniesionymi masywami są Karkonosze (Śnieżka 1602 m n.p.m.) w obrębie Sudetów Zachodnich. Na północnym-wschodzie góry przechodzą w Przedgórze Sudeckie — falistą równinę (200-300 m n.p.m.) urozmaiconą sterczącymi stromo pagórami twardzielcowymi (Ślęża 719 m n.p.m.).

Na wschód od doliny górnej Odry leżą Wyżyny Polskie, wzniesione średnio 250-350 m n.p.m. Wyżyna Śląska najwyższą wysokość osiąga na Górze Św. Anny (400 m). W części środkowej (Wyżyna Katowicka) silnie przekształcona, stanowi najbardziej uprzemysłowiony i zurbanizowany obszar Polski — Górnośląski Okręg Przemysłowy.

Z Wyżyną Śląską graniczy stromą krawędzią (wysokości względne do 150 m — kuesta jurajska) Wyżyna Krakowsko-Częstochowska. Ma ona postać wierzchowiny zrównanej na wysokości 350-450 m n.p.m., ponad którą sterczą wapienne ostańce (najwyższe k. Ogrodzieńca 504 m, Ojcowa 502 m). Charakterystyczne są głębokie doliny o stromych, urwistych zboczach; powszechne są formy krasowe (m.in. Dolina Prądnika).

Niecka Nidziańska (190-300 m n.p.m.) oddziela Wyżynę Krakowsko-Częstochowską od Kieleckiej (Kielecko-Sandomierskiej). Jej północną część tworzą łagodne wzgórza i pagóry na wysokości 300-400 m n.p.m., w części środkowej natomiast wyrastają stromo ponad ogólny poziom — zbudowane z odpornych kwarcytów, piaskowców, wapieni — pasma starych Gór Świętokrzyskich; najwyższe Łysogóry (Łysica 612 m). W przedłużeniu Gór Świętokrzyskich w kierunku południowo-wschodnim leży Wyżyna Sandomierska (Opatowska) z charakterystycznymi w krajobrazie wąwozami lessowymi. Stroma, urwista krawędź wyżyny nad doliną Wisły nosi nazwę Gór Pieprzowych.
Pas Wyżyn Polskich przecina południkowo przełomowa dolina Wisły. Na wschód od niej leży Wyżyna Lubelska wzniesiona 220-320 m n.p.m. Tworzą ją w większości lekko sfalowane, pokryte lessem wierzchowiny, porozcinane gęsto głębokimi wąwozami; miejscami łagodne garby, a także strome pagóry. Wyżynę Lubelską zamyka od południa wąski wał Roztocza (15-20 km) wzniesiony powyżej 350 m n.p.m. (Wielki Dział 390 m — najwyższy po stronie polskiej) z licznymi dolinami o płaskich dnach i wysokich, stromych zboczach. Na wschód od Wyżyny Lubelskiej w granice Polski wchodzi fragment Wyżyny Zachodnio-wołyńskiej.

ROLNICTWO

Gleby wyżyn są zróżnicowane, występują tu gleby brunatne, rędziny, czarnoziemy i mady w dolinach rzek. Największe obszary leśne to Puszcza Świętokrzyska i Puszcza Solska. Na obszarze wyżyn spotyka się grądy, buczyny, lasy jodłowe.

Rolnictwo rozwinęło się najlepiej na Wyżynie Lubelskiej i Kielecko-Sandomierskiej oraz w Niecce Nidy. Uprawia się tu między innymi pszenicę, buraki cukrowe, rzepak, tytoń i chmiel (szczególnie na Wyżynie Lubelskiej). Dobrze rozwinięte jest sadownictwo i warzywnictwo. Na terenie wyżyn eksploatuje się surowce skalne (piaskowce, zlepieńce, wapienie, gipsy, kredę), węgiel kamienny, rudy żelaza oraz rudy cynku i ołowiu. Lokalizacja przemysłu jest nierównomierna. Największe skupisko przemysłu znajduje się na terenie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, w wyniku czego nastąpiła silna degradacja środowiska.