Mini studium przypadku dziecka z autyzmem i dziecka z zespołem Aspergera

Autyzm wczesnodziecięcy:

Michał:

Wiek: 4 lata

Diagnoza: całościowe zaburzenia rozwoju pod postacią autyzmu

Placówka: przedszkole integracyjne

Posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Diagnoza funkcjonalna

Sporządzona przez przedszkolnego psychologa na potrzeby opracowania indywidualnego planu terapii, na podstawie sześciotygodniowej obserwacji

- chłopiec w naturalny sposób zaadaptował się w nowym środowisku przedszkolnym

- zaakceptował towarzystwo innych dzieci i osób dorosłych, nie nawiązał jednak z nimi bliższego kontaktu

- wykazuje typowe przy jego schorzeniu , zaburzenia w zakresie emocjonalności

- reaguje impulsywnie

- występują problemy z odraczaniem gratyfikacji

- w sytuacji dyskomfortowej reaguje krzykiem, płaczem

- występują zaburzenia w kontakcie wzrokowym

- zaznaczają się zachowania hiperkinetyczne, stereotypie ruchowe

- widoczna skłonność do rytualizacji

- sfera intelektualna rozwinięta w sposób nieharmonijny, można stwierdzić zaburzenia w zakresie rozwoju mowy czynnej – wypowiada kilkanaście słów, rozumie większość kierowanych do niego poleceń,

- dobrze odnajduje się w sytuacjach dnia codziennego

- można zaobserwować rozwijanie naśladownictwa i wzrastającą inicjatywę komunikacyjną

Cele postępowania terapeutycznego

- zaspokajanie potrzeby bezpieczeństwa

- zdobywanie pewności siebie

- usuwanie napięć psychofizycznych

- poszerzanie umiejętności nazywania emocji

- rozwijanie umiejętności identyfikacji własnych emocji

- rozwijanie umiejętności ekspresji emocji

- socjalizacja emocji

(nie zdążyłam)

Indywidualny program terapii (tj. dotychczasowe formy i metody pracy z Michałem)

- nawiązywano kontakt emocjonalny z dzieckiem

- ćwiczono poznawanie samego siebie i rozwijanie autoorientacji

- rozwijano sposoby komunikowania się z otoczeniem

• Ćwiczenie umiejętności naśladowania gestów, ruchów, mimiki, odtwarzania odgłosów z otoczenia, naśladowanie schematów zachowań

• Zachęcano do wokalizacji, posługiwania się słowami, które dziecko już znało

• Nawiązywano dialog wokalizacyjny przez melodię, natężenie, rytm głosu

• Wzmacniano podejmowanie przez dziecko próby mówienia, prowokowano do mówienia, odpowiadano na przejawy komunikacji intencjonalnej.

Indywidualny program terapii

- poszukiwano nowych form porozumiewania się

• Etykietowanie otoczenia

• Prezentowanie przedmiotów, etykiet, gestów przed wykonaniem czynności

• Wytwarzanie reakcji na imię i na polecenia słowne

- ćwiczono poznawanie przez zmysł dotyku

• Zabawy manipulacyjne (dotykanie, ściskanie, otwieranie, nakładanie)

• Wskazywanie w najbliższym otoczeniu przedmiotów do manipulacji

• Wyciąganie ręki po wskazany przedmiot

• Wodzenie wzrokiem

- rozwijano umiejętności odbierania bodźców słuchowych i reagowania na nie rozpoznawanie dźwięków dochodzących z otoczenia

• Rozpoznawanie charakterystycznych dźwięków

• Próby samodzielnego wytwarzania dźwięków

- kształtowano ogólną koordynację ruchów

- rozwijano orientację w przestrzeni

Podsumowanie rezultatów dotychczasowej pracy:

- chłopiec zaakceptował przedszkole

- posiadł podstawową orientację w schemacie ciała

-wzrosła inicjatywa komunikacyjna

- reaguje na proste polecenia

- nastąpiło wzbogacenie adekwatnej do sytuacji ekspresji mimicznej

- wydłużył się kontakt wzrokowy

-różnicuje większość dźwięków niewerbalnych

- naśladuje proste czynności ruchowe,

- polubił zabawy manipulacyjne

- dobrze radzi sobie z klasyfikowaniem przedmiotów w oparciu o jedną cechę – kolor

- pojawiły się oznaki współbrzmienia emocjonalnego z innymi dziećmi

- w sytuacji niekomfortowej nadal reaguje krzykiem, płaczem

- nadal zaburzona jest ogólna koordynacja ruchowa

- praca zmysłów i integracja sensoryczna pozostały zaburzone

Sfera emocjonalna Michała

Jego reakcje emocjonalne są często nieadekwatne do sytuacji

- okazuje proste uczucia takie jak: gniew ,strach, radość, smutek

- braki umiejętności rozpoznawania uczuć własnych i innych

Propozycja dalszych ćwiczeń w aspekcie rozwijania sfery emocjonalnej
- akceptacja dla wszystkich emocji odczuwanych przez dziecko

- powstrzymywanie się od natychmiastowej pomocy w sytuacji wystąpienia trudności

- umożliwienie jak najpełniejszego uczestnictwa w życiu przedszkolnej grupy integracyjnej

Ćwiczenia na rozpoznawanie i nazywanie emocji

- zabawy z wykorzystaniem ilustracji, fotografii przedstawiających emocje

- pacynki, odgadywanie emocji

- przykładowe zabawy:

• kto potrafi głośniej krzyczeć

• pokaż mi jak mnie lubisz

• zabawa w naśladowanie różnych zjawisk np. wiatru

- wszelkiego rodzaju zabawy ze śpiewem, pląsy i tym podobne

Ćwiczenie umiejętności dostosowania własnego zachowania aktualnej sytuacji

- odgadywanie emocji, które przedstawiamy na pacynkach oraz uzasadnienie „dlaczego?”

- nauka radzenia co zrobić jak ktoś (nazwa emocji)

Elementy biblioterapii

Dogoterapia

Muzykoterapia

- ćwiczenia relaksacyjne

- metoda ruchu rozwijającego W. Shernborn

- Metoda M. i Ch. Knillów, dotyk i komunikacja

Gdy dziecko nie radzi sobie z emocjami

- w sytuacji wzburzenia odizoluj dziecko i daj możliwość zrelaksowania (np., przez muzykę)

- ucz sposobów radzenia sobie z trudnymi sytuacjami

- sprawdź czy dziecko nie doświadcza agresji ze str. innych osób

- unikaj konfrontacji, przymusu i wyrażania gniewu w stosunku do dziecka

- nie bierz do siebie każdego niegrzecznego zachowania

- wspieraj rozwój umiejętności rozpoznawania i rozumienia emocji, nazywając w sposób adekwatny do wieku dziecka mimikę, gesty, mowę ciała.

Zespół Aspergera

Dawid:

Jest uczniem klasy 3, szk. Podst w Rudzie Śląskiej

- wiek przedszkolny – konsultacje poradni psych-ped z powodu objawów nadpobudliwości

- 5 marca 2010 r opinia PP-P dot. Dostosowania wymagań eduk ze względu na zaburzenia i odchylenia rozwojowe

Rozwój poznawczy: nierozumienie złożonych poleceń

- płynne czytanie ze zrozumieniem

- pismo nieczytelne, liczne błędy

- ujmowanie związków przyczynowo-skutkowych na materiale konkretnych

- dobre umiejętności mat.

- spostrzegawczość i percepcja wzrokowa oraz wyobraźnia przestrzenna

- brak trudności z wykonywaniem operacji uogólniania i klasyfikowania

- lubi grać w szachy

- ograniczona samodzielna praca nad zadaniami

- brak umiejętności zorganizowania się

- stereotypie ruchowe

- skupienei się w sposób szczególny na 1 elemencjie

- sztywność zachowania, słaba kontrola emocji

- powtarzanie tych samych regułek

-niechęć do zmian w otoczeniu, trudności z adaptacją

- lubi jasno określone sytuacje

- deficyty uwagi

- niecierpliwość i bierność podczas lekcji

- wierci sięm, zrzuca przedmioty, podśpiewuje

-pochopność w pmyśleniu i działaniu

-rozległa wiedza nt, dinozaurów

- nieumiejętność podporządkowanai się w czasie zajęć WF

- niezgrabność ruchowa

- czułość i opiekuńczość wobec siostry (sam nie lubi być dotykany)

- nadwrażliwość na smaki i dźwięk

- bardzo niska samoocena

- łatwo daje się sprowokować

- wybuchy złości, agresywne zachowania

- głośne komentowanie

- śpiewanie w cxzasie lekcji

- naśladowanie zachowań nauczyciela

- nieumiejętność stosowania norm społ.

- często jest powodem konfliktów

- uderzanie dzieci na przerwie

- chłopiec nie rozumie, że zrobił coś złego

-nie nawiązuje kontaktu wzrokowego

- przemoc ze str rówieśników

- brak chęci do nawiąż. Kontaktów

Cele rewalidacji

- wydłużenie okresu koncentracji uwagi

- wyciszenie emocji

- pozytywne postrzeanie siebie i innych

- konstruktywne komunikowanie się z innymi

- nie zdążyłam

- bycie asertywnym

- wykonywanie zadań wg instrukcji werb alnej i niewerbalnej

- mówienie o swoich osiągnięciach i porażkach

- rozwijanie sprawności motorycznej

- właściwe posługiwanie się narzędziem pisarskim

- doprowadzenie pracy do końca

Metody rewalidacji

Trening umiejętności, metody aktywujące, klauza, W. Sherborne, kinezjologia itp.

Zadania wychowawcze

- kształtowanie umiejętnośi organizowania miejsca pracy i utrzymywania porządku

- przedstawienie konkretnych oczekiwań

- systematyczne wdrażanie do przestrzegania zasad zachowania na lekcjach i przerwach

- przygotowanie ucznia na potencjalne zmiany

- sformułowanie listy nagradzanych zachowań i systematyczne przyznawanie punktów

- częste chwalenie ucznia

- nauczenie proszenia o pomoc

- bycie spokojnym, przewidującym

- wdrażanie pomocy koleżeńskiej

- zachęcenie do włączanie się do grupowych gier i zabaw

- zachęcenie do współpracy w parach i małej grupie

- ochrona przez zaczepianiem

- udzielanie wsparcia w sytuacjach stresowych

Zadanie edukacyjne

- stałe miejsce w klasie

- schemat pracy (plan dnia
- powtarzanie poleceń

- określenie oczekiwać

- częsta pomoc nauczyciela

-dzielenie zad. Na mniejsze części

- zrelaksowanie się (kącik ucznia)

- korzystanie z ilustracji, plansz,

- sprawdzać wiedzę ucznia w formie odp. Ustnych oraz testów, tekstów z lukami, zadawanie pytań wymagających krótkich wypowiedzi

- bazować na wymaganiach koniecznych

- nawiązywanie do doświadczeń ucznia