TEORIA PODMIOTOWOŚCI
W. BUCKLEY, A.ETZIONI, A. TOURAINE, T.BURNS, A. GIDDENS, M. ARCHER
PODMIOTOWOŚĆ to podstawowe przyczyny zdarzeń, motor zjawisk i procesów, ukryte sprężyny dynamiki społecznej, funkcjonowania i przekształcania.
Założenia ogólne :
Poza ludzkim i społecznym światem, w postaci sił metafizycznych i ponadnaturalnych – działa z zewnątrz, kształtuje i kontroluje życie indywidualne i zbiorowe oraz społeczną historię
Sekularyzacja – odkrywana poza człowiekiem i społeczeństwem siła natury, determinująca funkcjonowanie i zmianę społeczeństwa
Humanizacja – istota ludzka, Wielkie Jednostki wprawiają w ruch społeczeństwo, ich charyzmatyczne zdolności nie pochodzą ze społeczeństwa lecz są wrodzone
Początkowo uważano, że jest to siła ponadnaturalna i wywodzi się od bóstw, bogów, działa z zewnątrz kształtując i kontrolując życie indywidualne i zbiorowe jednostek. Później podmiotowe moce przypisano istotom ludzkim tj. prorokom, bohaterom, geniuszom, przywódcom, wynalazcom, odkrywcom
Socjalizacja i dehumanizacja – w obrębie społeczeństwa czyli samoregulującej i samo kształtującej się całości
Humanizacja i socjalizacja – wybitni ludzie, postrzegani jako ucieleśnienie napięć strukturalnych
Role społeczne wprowadzające i wymuszające zmiany
Zmiana jako łączny rezultat poczynań wszystkich jednostek
Działania odgórne i oddolne podmiotów grupowych lub zbiorowych
Odgórne - poprzez ustanowione prawa – rząd
Oddolne - poprzez stowarzyszenia, ruchy społeczne
W. BUCKLEY pojęcie morfogenezy
Chciał połączyć teorię wymiany, interakcjonizm symboliczny, teorię gier, modele zachowania zbiorowego, ich podstawą integracji był model systemowy, który zakładał ciągłą wymianę ze zmieniającym się środowiskiem zewnętrznym i wewnętrznym
A.ETZIONI społeczeństwo aktywne
Opracował teorię samo kreowania, w centrum której znajduje się pojęcie mobilizacji lub aktywacji społeczeństwa. Uważał, że mobilizacyjny zapał w zbiorowościach i społeczeństwach jest źródłem przekształceń w społecznych oraz zmianach w relacjach jednostek. Jego TEORIA Kierowania pyta jak dana jednostka działająca kieruje procesem i jak ten proces zmienia strukturę i granice jednostki
A. TOURAINE
Odrzucił ewolucjonizm i awans ruchów społecznych
Uważał, że ludzie sami tworzą swoją historię, a ruch społeczny jest najważniejszym z podmiotów działających. Rzeczywistość historyczna jest tworzona przez konflikty i negocjacje ruchów społecznych, które wpływają na orientacje kulturowe ludzi.
T.BURNS teoria systemów reguł
Uważał, że aktywność ludzka jest organizowana i regulowana przez społecznie określone reguły i systemy reguł, a posiadanie wspólnych norm i symboli mających określone znaczenie pozwala na przewidywanie działania.
Uważał, że systemy reguł społecznych są konstrukcjami ludzkimi.
Ludzie TWORZĄ, INTERPRETUJĄ i STOSUJĄ reguły, przez co organizują i regulują społeczne transakcje.
A. GIDDENS Teoria sekularyzacji
Uważał, że życie ludzkie to pasmo przekształceń, a jego podstawową treścią jest ciągłe wytwarzanie i reprodukowanie społeczeństwa.
określił sekularyzacje jako proces, w wyniku którego religia traci wpływ na różne dziedziny życia społecznego. Przejawem sekularyzacji jest spadek liczby członków należących do Kościołów i uczestniczących w kulcie religijnym, zmniejszanie sie wpływu organizacji religijnych na życie społeczne i spadek ich prestiżu w społeczeństwie oraz utrata znaczenia religijnych przekonań i wartości. Jednak jego zdaniem, religia nadal zachowuje swoja potężną siłę. Jej oddziaływanie zarówno w tradycyjnych jak i nowych formach prawdopodobnie pozostanie ogromne. Jest to spowodowane tym, ¿e daje ona wielu ludziom odpowiedz na trudne pytania o istotę i sens życia, wobec których racjonalizm pozostaje bezradny.
M. ARCHER teoria morfogenezy
Unikalną cechą odróżniającą systemy społeczne od organicznych I mechanicznych jest ich zdolność do przechodzenia gwałtownej restrukturyzacji.
Twierdziła, że założone wymiany między strukturami a działaniami, które prowadzą do zmiany formy struktury i stanu systemu.
Struktura jest medium, warunkującym i rozbudowanym wynikiem interakcji. Podmiotowość jest kształtowana i przekształca strukturę podczas, gdy ona sama przekształca się w tym procesie,