Psychologia rozwojowa wykład nr.2

CZYNNIKI ROZWOJU PSYCHICZNEGO:

Koncepcja 4 czynników Żebrowskiej/1975/:

.Zadatki organiczne;

.Własna aktywność jednostki;

.Środowisko;

.Wychowanie i nauczanie.

PRZYCZYNY ZABURZEŃ:

PRZYCZYNY BIOLOGICZNE to nieprawidłowości struktury i funkcji CUN

wywołane przez czynniki działające bezpośrednio na tkankę nerwową

lub pośrednio/np. zaburzenia metaboliczne/.

CZYNNIKI PSYCHOSPOŁECZNE -uniemożliwiają zaspokojenie

podstawowych potrzeb emocjonalnych:

akceptacji, miłości, bezpieczeństwa, osiągnięć, przynależności

są to czynniki tkwiące w:rodzinie, szkole, przedszkolu, w grupach rówieśniczych

ŻŁOBEK, PRZEDSZKOLE, SZKOŁA

.przyczyna zaburzeń

.miejsce gdzie się ujawniają

.jeden z elementów patologizacji

NAJWAŻNIEJSZE CZYNNIKI TRAUMATYZUJĄCE W ŻŁOBKU:

.rozłąka z matką w pierwszych miesiącach życia

.zerwanie więzi emocjonalnej między matką a dzieckiem

.przedłużająca się sytuacja sieroctwa lub odrzucenia

.wadliwe systemy instytucjonalne

NAJWAŻNIEJSZE CZYNNIKI TRAUMATYZUJĄCE W SZKOLE:

.warunki: zmianowość, przeludnienie, złe warunki,

.organizacja nauczania: za dużo lekcji, prac domowych, brak indywidualizacji nauczania

.struktura kadry i przygotowanie nauczycieli i ich postawy

Różnego typu trudności mogą pojawiać się zwłaszcza przy okazji „progów”.

• .I próg –rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej, objawy:

1.w zachowaniu /polepszenie-większa samodzielność/, /pogorszenie -płaczliwość, nadpobudliwość/

2.wystąpienie lub nasilenie reakcji nerwicowych

3.czasem b. nasilone –szok szkolny

• .II próg –przejście od nauczania początkowego do systematycznego

• .III próg -rozpoczęcie nauki w szkole ponadpodstawowej

• .Niepowodzenia szkolne –brak harmonii między wymaganiami szkoły a postępowaniem ucznia oceny niedostateczne, drugoroczność

• .Trudności szkolne –radzi sobie ale okupione jest to wielkim wysiłkiem

• .Przystosowanie szkolne –funkcjonowanie w roli ucznia i kolegi na danym etapie rozwoju

Ryzyko złego przystosowania jest większe u dzieci:

• .Z obniżonym poziomem rozwoju intelektualnego

• Wybitnie uzdolnionych

• .Z zaburzeniami dynamiki procesów nerwowych

• .Z nieprawidłowym rozwojem osobowości oraz z

• zaburzeniami zdrowia psychicznego

• .Z fragmentarycznymi deficytami rozwojowymi

• .Z dysharmonia lub opóźnieniem rozwoju somatycznego

• .Z niektórymi chorobami przewlekłymi

Środowisko rówieśnicze:

• .Zaspokaja potrzebę przynależności, aprobaty społecznej, bycia potrzebnym

• .Układ odniesienia, dostarcza wzorce zachowania i oceny

• Umożliwia proces identyfikacji –porównywanie siebie

PODSTAWOWE GRUPY ZABURZEŃ WIEKU DZIECIĘCEGO /DSM III –R/:

• zaburzenia związane z zachowaniem destrukcyjnym:ADHD, zaburzenia zachowania

• zaburzenia emocjonalne: lęk separacyjny, depresja, fobie, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

• zaburzenia nawyków i odżywiania: moczenie, jąkanie, tiki, jadłowstręt

• zaburzenia rozwoju: UU, autyzm

• zaburzenia identyfikacji z płcią: transseksualizm

RODZINA –pierwsze i najdłużej oddziaływujące środowisko-Najważniejsze funkcje rodziny:

• prokreacyjna -zaspokojenie potrzeb seksualnych i zasilenie rodziny nowymi osobami,

• .produkcyjna -nowonarodzeni członkowie społeczeństwa, po dorośnięciu stają się nową „siłą roboczą”,

• .usługowo- opiekuńcza -zaspokaja potrzeby pojawiające się w życiu codziennym, czyli głodu, pragnienia, czystości, "dachu nad głową", czy odzieży, itp., jak również dzięki niej członkowie rodziny, którzy nie potrafią działać samodzielnie, czego przyczyną jest np. wiek, choroba, kalectwo itp. mogą liczyć na zadbanie o nich i ich potrzeby,

• socjalizacyjna -polega na przekazywaniu dzieciom języka, wzorów zachowania, obyczajów, zasad moralnych, norm,

• .psychohigieniczna -zapewnia członkom rodziny odpowiedni rozwój psychiczny m.in. poprzez dawanie poczucia bezpieczeństwa przyczynia się do budowania poczucia własnej wartości, skuteczności itd.

PRZEJAWY NIEPRAWIDŁOWEGO FUNKCJONOWANIA RODZINY:

• .niewypełnienie podstawowych zadań opieki nad dzieckiem lub delegowanie jej na inne osoby,

• .separacja emocjonalna między poszczególnymi członkami rodziny, lub pomiędzy rodziną a innymi ludźmi,

• nadmierna symbioza między członkami rodziny, niewypuszczanie dziecka z pola oddziaływań rodziny,

• zaburzenia komunikacji

- wszyscy musza wszystko wiedzieć,

-brak intymności,brak przepływu informacji między członkami rodziny,›

-podwójne wiązanie –komunikaty werbalne sprzeczne z pozawerbalnymi

• .erotyzacja stosunku rodzic –dziecko /obdarzanie dziecka rolą współmałżonka/,

• .opór przeciwko ujawnianiu konfliktów, zaprzeczaniu ich istnieniu,

• .generalnie –nieprawidłowe postawy rodzicielskie,nieprawidłowe więzi.

patogenne matki:.matka agresywna,matka nadmiernie lękowa,matka kompensująca

patogenni ojcowie:ojciec nieobecny,ojciec rygorystyczny i surowy,ojciec groźny

cechy matki sprzyjające reakcjom nerwicowym dziecka:. Agresywność,, perfekcjonizm, .lękliwość,.nadopiekuńczość

cechy ojca sprzyjające reakcjom nerwicowym dziecka:bierność, chwiejność afektywna, .nadmierny rygoryzm, .zbytnia surowość, .konfliktowość

Zasady toksycznej pedagogiki /Alece Miller/

.Dziecko musi być posłuszne

.Dziecko musi być obowiązkowe

.Dziecko musi być czyste

.Dziecko musi potrafi kontrolować swoje emocje i pragnienia

.Dziecko jest o.k. gdy myśli i zachowuje się w sposób w jaki je nauczono

.Im bardziej dziecko widać a mniej słychać tym lepiej

.Dziecko powinno odzywać się, tylko gdy jest o to proszone

.Pytanie jest aktem nieposłuszeństwa

.Tylko dorośli wiedzą co jest dobre dla dziecka

.Dziecko odpowiedzialne jest za złość dorosłych

.Rodzice zasługują na szacunek ponieważ są rodzicami

.Dzieci nie zasługują na szacunek ponieważ są dziećmi

.Reagowanie na potrzeby dziecka jest niewłaściwe

.To jak się zachowujesz jest ważniejsze od tego kim naprawdę jesteś

.Rodzice zawsze maja rację

Głównym elementem rodziny jest związek małżeński. On daje możliwość rozwoju dzieciom.

Zdrowy związek małżeński:

• .Relacja oparta na równości –równość pomiędzy dwiema samorealizującymi się osobami;

• .Każdy partner wie, że ostatecznie każdy sam jest odpowiedzialny za swoje działania i swoje szczęście. Szczęścia nie można osiągnąć, jeżeli uzależnia się je od czegoś zewnętrznego poza sobą;

• .Żadna relacja nie jest zdrowa jeśli opiera się na własnych brakach i niezaspokojeniu potrzeb /jak dwie osoby grające ten sam utwór/;

Efektywna komunikacja

.komunikat ja

.informacje zwrotne na nieuświadamiane zachowania innych

.konkretne fakty

Zasady uczciwej kłótni

.zachowania asertywne a nie agresywne

.trzymanie się teraźniejszości, a nie wyliczanie starych win

.konkretne, obserwowalne fakty

.unikanie ocen

.unikanie kłócenia się o szczegóły

.unikanie oskarżania

.parafrazowanie, uzgodnienie czy dobrze zrozumiałeś

.walka o jedną sprawę na raz

.idź bardziej w kierunku rozwiązania niż udowodnienia że

masz rację

Reguły rodziny funkcjonalnej

.Reguły jawne i jednoznaczne

.Różnice nie są traktowane jako dobre czy złe

.Brak podwójnych norm

.Problemy są zauważane i rozwiązywane

.Promowane pięć wolności

.Relacje oparte na dialogu i równości. Każdy jest tak samo ceniony jako osoba.

.Bezpośrednia komunikacja

.Członkowie rodziny mogą zaspokajać swoje potrzeby

.Atmosfera radosna i pełna spontaniczności

.Zasady wymagają uzasadnienia

.Naruszenie wartości drugiej osoby budzi poczucie winy

.Błędy są wybaczane i traktowane jako okazja do uczenia się

.System rodzinny służy jednostkom kocham cię ponieważ cię potrzebuję –w zdrowej:

„potrzebuję cię ponieważ cię kocham”

Pięć wolności

.wolność do spostrzegania i słyszenia tego co jest, a nie tego co było, będzie, czy powinno być

.do myślenia, a nie tego co powinno się myśled

.do czucia

.do pragnienia i wybierania

.do wyobrażania sobie swojej własnej samorealizacji, a nie grania sztywnej roli