Leki naczyniorozszerzające

LEKI i ich mechanizmy

Uwalnianie NO z leku lub śródbłonka	● NITROPRUSYDEK ● HYDRALAZYNA ● AZOTANY ● HISTAMINA ● ACETYLOCHOLINA
Zmniejszenie napływu jonów Ca2+	● WERAPAMIL ● DILTIAZEM ● NIFELDYPINA
Hiperpolaryzacja błony komórkowej mięśni gładkich przez otwarcie kanałów K+	● MINOKSYDYL ● DIAZOKSYD
Aktywacja receptorów dopaminowych	● FENOLDOPAM

1. HYDRALAZYNA I DIHYDRALAZYNA

a) mechanizm działania:

• rozszerzenie tętnic, ALE NIE ŻYŁY! ↓oporu obwodowego ↓ p krwi

• hamuje wpływ na zależne od IP3 uwalnianie Ca2+ z REP

• ↑ ukrwienia nerek – bez wpływu na filtrację

b) wskazania:

• Ciężkie NT

• Niewydolność serca - +azotany

Po podaniu p.o. szybko ulega efektowi pierwszego przejścia

c) DN:

• Tachyfilaksja

• Ból głowy, nudności, anoreksja, palpitacje, pocenie się i zaczerwienienie

• Odruchowa tachykardia i stymulacja współczulna (nasilenie bolów wieńcowych lub niedokrwienne zaburzenia rytmu) w ChNS

• Zespół przypominający tocznia rumieniowatego – ból stawów, mięśni, wysypka, gorączka (odwracalne)

• Neuropatie obwodowe i gorączka polekowa

d) odtrutka – witamina B6

2. Minoksydyl

a) mechanizm działania:

• Zwiększenie prawdopodobieństwa otwarcia ATP-zależnych annałów K+, przez co zwieksza potencjał spoczynkowej błony komórkowej (hiperpolaryzacja) – to prowadzi do ↓ napływu Ca2+ przez napięciozależne kanały Ca2+

• ↓Ca2+ w komórce – to w arteriolach wywołuje spadek napięcia mięśni gładkich i co za tym idzie ↓p krwi

• Rozkurcza tętniczki, ALE NIE ŻYŁY

b) wskazanie:

• Stosować razem z B-blokerami i diuretykami pętlowymi – NT

c) DN:

• Tachykardia, bóle wieńcowe, obrzęk

• Ból głowy, pocenie, nadmierne owłosienie – miejscowy porost włosów

• Uposledzenie czynności nerek, płyn w osierdziu

• Wywołuje efekt p/regulacyjny – pobudza ukł. Współczulny, retencja Na+ i H20

3. DIAZOKSYD

a) mechanizm działania:

• Otwiera kanały K+ i stabilizuje błonę kom. W spoczynku

  • Natychmiastowo obniża opór obwodowy i p tętnicze

  • Zapobiega skurczom m. gładkich naczyń

  • Rozkurcza tętniczki

b) wskazania:

• Nagłe stany nadciśnienia – razem z B-blokerami

• Hipoglikemia wtórna do guza trzustki

c) DN:

• Nadmierny ↓p udar mózgu lub zawał serca

• Bóle wieńcowe, zmiany niedokrwienne w EKG i niewydolność serca – przed odpowiedzią ukł. współczulnego

• Hamuje uwalnianie insuliny – przez otwarcie kanałów K+

• Zatrzymuje H20 i Na+ w organizmie – nie stanowi problemu

4. NITROPRUSYDEK SODU – i.v. (swiatłowrażliwy)

a) mechanizm działania:

• Uwalnianie NO lub bezpośrednio działając aktywacja cyklazy guanylanowej rozkurcz m. gładkich

• Rozszerzenie:

  • Tętniczek przedwłosowatych

  • Żyłek zawłosowatych

• Brak wpływu na układ wegetatywny

• Czas działania – działa w 30 sek (i.v), przez 10 minut

* erytrocyty wychwytują lek i uwalniają CN w mitochondrium tiocyjanian wydalany nerkami

b) wskazania:

• Przełomy nadciśnieniowe

• Operacje chirurgiczne – głowa, gardło – naczynia

• Regulacja obniżenia p krwi – krótki wlew po ponad 1h jest toksyczny

c) DN:

• Nadmierny spadek p krwi, utrata świadomości i tętna

• Przedawkowanie – nudności, wymioty, kurczowe bóle brzucha, zanik odruchów

• Zatrucie cyjankami – akumulacja CN – psychoza, osłabienie, skurcze mięśni drgawki, niewydolność tarczycy; metHb podać aztoan amylu i azotyn sodu

• Leczenie ponad 2 dni – akumulacja tiocyjanków:

  • Zaburzenie mowy, osłabienie mięśni, reakcje psychotyczne

• Odtrutka – tiosiarczek sodu, hydroksykobalamina

5. FENOLDOPAM

a) mechanizm działania:

• Rozkurcza obwodowe tt. i powoduje natiurezę – AGONISTA rec. D1

b) wskazania:

• Nagłe wzrosty ciśnienia

• Nadciśnienie pooperacyjne

c) DN:

• Odruchowa tachykardia

• Ból głwy i zaczerwienienie twarzy

• Podnosi ciśnienie śródgałkowe

d) P/wskazanie

• jaskra

AZOTANY

• organiczne estry kwasu azotowego i azotawego – donory NO

• rozszerzają żyły i tętnice

• działają antyagregacyjnie

• ↓ obciążenia wstępnego i następczego MS

• ↓ zapotrzebowania na O2

• Znoszą ból dławicowy

• Poprawia przepływ przez naczynia wieńcowe

• Obniżają p tętnicze

Przykłady:

1. NITROGLICERYNA = TRIAZOTAN GLICEROLU – pod język, i.v., p.o.; działa 2h, start w 1min

1. Mechanizm działania:

• Szybko metabolizowany do NO przez reduktazę aldehydową m. gładkich żył – a to NO:

  • Rozszerza żyły (↓ pre-load)

  • Rozkurcza tętnice wieńcowe (przeciwdławicowy efekt NTG)

1. DIAZOTAN i MONOAZOTAN IZOSORBIDU – język, tabl., maści, plastry

2. MOLSIDOMINA – uwalnia NO z m. gładkich (p.o.)

b) wskazania:

• Przerywanie napadów dławicy piersiowej + zapobieganie

• Skurcz przełyku

• Napad kolki żółciowej – skurcz zwieracza Oddiego po morfinie

• Zespół Raynauda

• Niestabilna ch. wieńcowa

• Obrzęk płuc

• Przełom nadciśnieniowy

• Angina Prinzmetala

c) p/wskazania:

• Nadwrażliwość, hipotonia w zawale serca, kardiomiopatia przerostowa

• Zaciskające zapalenie osierdzia, tamponada serca

• Krwotok śródczaszkowy

• Jaskra z zamykającym się kontem przesączania

• INHIBITORY 5-FOSFODIESTERAZY – bo zwiększa się efekt NO

d) DN:

• Zaczerwienienie, zawroty głowy i bóle głowy, ↓p tętniczego, nudności, wymioty, alergie

• Zatrucia - ↑ ryzyka u osób zatrutych ETANOLEM sinica, niewydolność K-O

• Leczenie MetHb – błękit metylenowy

LEKI BLOKUJĄCE KANAŁ CA2+

a) mechanizm działania:

• Blokują kanał Ca2+ typu L – powolny kanał zależny od potencjału dostarczający Ca2+ do komórki:

  • W kom. Przewodnictwa serca uczestniczy w automatyzmie

  • W mięśniu – umożliwia skurcz i daje sygnał do wzrostu

  • W mózgu - ??????????????????????????????????

• Efekty działania:

  • ↓ pracy serca

  • ↓ arytmii

  • ↓ hipertrofii

  • ↓ przerostu wieńcowego

  • ↓ RR

  • Rozkurcz naczyń mózgowych

b) wskazania:

Poch. Fenyloalkiloaminy:	Werapamil Gallopamil	● arytmie nadkomorowe ● migotanie przedsionków ● ChNS ● NT
Poch. Benzotiazepiny:	Diltiazem Klentiazem
Poch. Dihydropirydyny	Nifel-, Amlo-, Felo-, Isra-, Nikar-, Klewi- DYPINA	● NT, ChNS ● krwotok podpajęczy ● migrena, ch. Raynauda ● Achalazja przełyku

* podział na generacje:

I generacja – konwencjonalne: Werapamil Diltiazem Nifeldypina Felodypina Isradypina Nikardypina Nitrendypina
II generacja – zmodyfikowane uwalnianie: Werapamil SR Nifeldypina XL Felodypina ER Diltiazem CD Isradypina CR
III generacja – o naturalnym długim działaniu: Długi osoczowy T1/2 - Amlodypina Długi recepotrowy T1/2 - Lerkanidypina, Lacydypina, Manidypina

c) DN:

Dihydropirydyny	Werapamil i Diltiazem
Nadmierne rozszerzenie naczyń: Bóle i zawroty głowy Zaczerwienienie twarzy Obrzęk kostek Hipotensja, ↑HR p/wskazania: NYHA III, IV Niestabilne ChNS, świeży zawał Ciąża, karmienie	Działanie na serce: ↓HR, ↓SV Blok A-V Zaparcia (25%) p/wskazania: - jak poch. Dihydropirydyny - zespół WPW - blok AV – II, III - bradykardia, zespół chorej zatoki - B-blokery

INHIBITORY FOSFODIESTERAZY PDE III

a) mechanizm działania:

• znoszą działanie inaktywujące PDE III, który hamował cAMP I cGMP

  • ↑cAMP i cGMP rozkurcz naczynia

• Działa inotropowo(+) - ↑ kurczliwości serca przez ↑Ca2+ prądu dokomórkowego w czasie potencjału czynnościowego, zmienia prądy Ca2+ wewkom. zależne od REP

• Efekt naczyniorozszerzający

• Zwiększa siłę skurczu i szybkość rozkurczu, wyraźnie obniża opór płucny

b) wskazania:

• Krótkotrwałe leczenie (48h) dorosłych, którzy nie reagują na konwencjonalne leczenie

• U dzieci – w objawach ostrej niewydolności serca np.:

  • Pooperacyjne zespoły małego rzutu (do 35h) – nie reagujące na normalne leki

c) DN:

• Nudności, wymioty

• Zaburzenia rytmu

• Trombocytopenia

• Zmiana enzymów wątrobowych

• Uszkadza szpik kostny i wątrobę

• Nagły zgon

d) Przedstawiciele:

• INAMRYNON

• MILRYNON

• VESNARYNON

• ENOXIMON