Diagnostyka ginekologiczna
Przed wykonaniem badania ginekologicznego przez lekarza, pielęgniarka (położna) musi wykonać podstawowe czynności związane z przyjęciem chorej, założeniem dokumentacji medycznej i oceną stanu ogólnego. Po zebraniu określonych danych i wprowadzeniu ich do dokumentacji szpitalnej lub ambulatoryjnej należy zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi, tętno i temperaturę ciała. O przeprowadzeniu wstępnego wywiadu powinien zostać zawiadomiony lekarz. Lekarz przed przystąpieniem do badania musi zebrać szczegółowy wywiad dotyczący powodu zgłoszenia się pacjentki. Niezbędne jest określenie typu dolegliwości, ich nasilenia, oraz czasu trwania. Pomieszczenie w którym jest przeprowadzone badanie powinno być zaopatrzone w system wentylacyjny, aby zapewnić stałą, umiarkowaną temperaturę i wilgotność powietrza. Niezbędne jest odpowiednie oświetlenie pomieszczenia i pacjentki. Badanie należy rozpocząć od oglądania zewnętrznych narządów płciowych. Następnie do pochwy zakładany jest ciepły wziernik w celu oceny ścian pochwy i szyjki macicy. Badanie zestawione dwuręczne lekarz wykonuje stojąc. Ocenia palpacyjnie ściany pochwy, szyjkę macicy, macicę i przydatki. Niezbędną częścią badania jest ocena palpacyjna gruczołów sutkowych. Badanie ginekologiczne powinno być zawsze uzupełnione badaniem ultrasonograficznym-sondą dopochwową.
Do najczęściej wykonywanych badań dodatkowych należy mikrobiologiczna ocena wymazów pochwowych (posiewy i wymazy bakteriologiczne).
Badanie cytologiczne wymazu z pochwy lub popłuczyn jest szczególnie ważne w diagnostyce nowotworów i krwawień z pochwy.
Nieinwazyjne badania ultrasonograficzne narządów miednicy mniejszej pozwalają na ocenę budowy i stopnia rozwoju macicy i jajników. Są najlepszą metodą profilaktyki onkologicznej guzów jajnika u dziewcząt. Stanowią również podstawę diagnostyki wad rozwojowych narządów płciowych.
Histerosalpingografia (HSG)- jest to metoda umożliwiająca uwidocznienie macicy oraz jajowodów po podaniu bezpośrednio do jamy macicy jodowego środka cieniującego przy zastosowaniu cewników jednorazowych lub aparatu Schultzego.
Podstawowym wskazaniem do wykonania HSG jest diagnostyka niepłodności. Poszukując jej przyczyn można dzięki tej metodzie rozpoznać wady wewnętrznych narządów płciowych, całkowitą lub tylko częściową niedrożność jajowodów.
Mammografia - jest podstawową metodą diagnostyczną gruczołów sutkowych. Jej najwieksza zaleta jest możliwość wykrycia małego, niepalpacyjnego raka już o średnicy 3-5mm. Jako metoda wystandaryzowana ma szerokie i wieloletnie zastosowanie w badaniach kobiet bezobjawowych (tzw. badania skiringowe). Czułość mammografi w wykrywaniu wczesnych, niezaawansowanych postaci raka jest wysoka, sięga bowiem 95 procent. Mammografia jest bezwzględnie przeciwwskazana u kobiet młodych, ciężarnych i ww okresie laktacji.
Tomografia komputerowa – jest to metoda badania polegająca na rejestracji danych z warstwy narządu w matrycy cyfrowej i rekonstrukcji obrazu morfologicznego przez komputer na ekranie monitora telewizyjnego.
TK jest metodą pomocną w wielu sytuacjach klinicznych, uzupełniając badanie USG jamy brzusznej i miednicy lub je zastępując. Dotyczy to zwłaszcza kobiet otyłych lub świerzo po zabiegach operacyjnych na jamie brzusznej. Metoda przydatna jest w obrazowaniu zmian w jajnikach.
Tomografia rezonansu magnetycznego – jest to nieinwazyjna i nienarażająca badanego na promieniowanie jonizujące metoda obrazowania całego ciała ludzkiego. Dotychczas nie stwierdzono szkodliwego działania związanego z jej zastosowaniem.
Tomografia rezonansu magnetycznego w schorzeniach jajnika nie wykazuje wyższości nad dobrym badaniem ultrasonograficznym ani nad tomografią komputerową. Natomiast MR w raku szyjki macicy jest metoda z wyboru.
Rezonans magnetyczny jest najbardziej przydatny w wykrywaniu małych guzów, do 4 cm. Również u kobiet z histologicznym rozpoznaniem adenocarcinoma badanie MR jest bardzo istotne dla wykazania, czy guz wnika do kanału szyjki macicy lub do endometrium.
Dla pełnej diagnostyki schorzeń okresu rozwojowego niezbędne są badania hormonalne.(gonadotropina FSH i LH, estradiolu, progesteronu, prolaktyny i testosteronu).
Markery nowotworowe
Badania cytogenetyczne