Sterylizacja-zabicie lub usunięcie wszystkich form drobnoustrojów zarówno wegetatywnych jak i spoczynkowych. Metody:

*TERMICZNA:

-NA SUCHO:

=wyżarzanie – polega na rozgrzaniu do czerwoności w płomieniu palnika gazowego ezy lub igły bakteriologicznej przed i po posiewie

=opalanie-wyjaławianie głaszczek, bagietek, szklanych możdzieży, skalpeli przez zanurzenie ich w alkoholu i opalenie płomieniem palnika także opalanie wlotu próbówek, kolbek i innych naczyń zamykanych korkiem, co zapobiega zanieczyszczeniu hodowli.

=suszarka-starylizacja szkła laboratyjnego. Przeprowadza się ja za pomocą gorącego suchego powietrza, które powoduje denaturację białek i kw. Nukleinowych.

-NA MOKRO:

=aparat KOCHA-Upłynnianie pożywek oraz sterylizacja podłóż do hodowli drobnoustrojów, poprzez tyndalizację-ogrzewanie ich w parze w 100◦C przez 30min 3-krotnie co 24h

=Autoklaw – czynnikiem wyjaławiania jest przegrzana nasycona para wodna, pod zwiększonym ciśnieniem. Umożliwia temp powyżej 100◦C. wyjaławia się podłoża mikrobiologiczne

*RADJACYJNA

-promieniowanie UV

-promieniowanie jonizujące

-promieniowanie Roentgena

Filtrowanie-wyjaławie się najczęściej podłoża płynne lub ich składniki, które pod wpływem temp. Zmieniają właściwości. Polega na mechanicznym zatrzymaniu mikroorganizmów na powierzchni filtra.

Dezynfekcja-odkażanie-działanie środkami chemicznymi , niszczą tylko formy wegetatywne. Ich działanie może być:

-zabójcze-zabicie komórek drobnoustrojów

-statyczne-powstrzymanie dalszego rozwoju

Pasteryzacja-ogrzanie płynów do 60-90◦C i natychmiastowe schłodzenie. Zabija tylko formy wegetatywne

Szczepienie-posiew-wprowadzenie badanego materiału.

Przeszczepianie-przesiew-przenoszenie drobnoustrojów z jednej pożywki na drugą.

Czysta kultura-hodowla drobnoustrojów jednego gatunku. Materiał jednorodny pod względam fenotypowym i genotypowym.

Czysty szczep-drobnoustroje jednego gatunku pochodzące z jednej komórki macierzystej

Morfologia Bakterii

1.Formy kuliste

-ziarniak MICROCOCCUS

-dwoinka DIPLOCOCCUS

-czwórniak TETRAGENES

-sześcianka SARCINA

-gronkowiec STAPHYLOCOCCUS

-paciorkowiec STEPTOCOCCUS

2.Formy cylindryczne

-laseczka tlenowa BACILLUS

-STREPTOBACILLUS

-laseczka CLOSTRIDIUM

-pałeczka BACTERIUM

3.Formy spiralne

-przecinkowiec VIBRO

-śrubowiec SPIRILUM

-krętek SPIROCHAETA

Drożdże-to jednokomórkowe grzyby, nie zawirające chlorofilu, są typowymi chemoorganizmami. Rozmnażaja się przez podział, paczkowanie, zarodniki workowe.

Saprofity-odzywiaja się martwą materią organiczną

Pasozyty-odżywiaja się żywą materią organiczną

Drożdże stosuj się w:

-piekarnictwie – SACHAROMYCETES CEREVISIAE

-browarnictiwe – SACHAROMYCETES CALSBERGENSIS

-winnictwie- S. BAYANUS

-gorzelnictwie – S. CEREVISIAE

TEST NA ŻYWOTNOŚC DROŻDŻY-na szkiełko nanosimy kroplę blękitu metylowego, dodajemy drożdże, przykrywamy szkiełkiem nakrywkowym, oglądamy pod ŚREDNIM powiększeniem. Komórki zywe-bezbarwne(Bronia się jeszcze), komórki martwe-ciemnoniebieskie

TEST NA ODŻYWIANIE DROZDŻY- na szkiełko nanosimy kroplę płyny Lugola, dodajemy drożdże, przykrywamy szkiełkiem nakrywkowym. Ogladamy pod średnim powiększeniem. Drożdże dobrze odżywione gromadzą glikogen – barwa czerwona

Barwniki-Substancje syntetyczne pochodzenia naturalnego, które absorbują się lub rozpuszczają w barwionych substancjach, dając trwałe połączenia barwne. Zwiazki stosowane do barwienia posiadają grupę:

-chromoforową-barwna

-auksochromową-nasilaja barwienie

Podział barwników:

-barwniki kwaśnie-kationem jest metal a jonem barwnym anion(eozyna, fuksyna kwaśna, zieleń jasna)

-barwniki zasadowe-sola, barwny jest kation, roztwory na skutek hydrolizy są kwaśne(błękit metylowy, fiolet krystaliczny, fuksyna)

Przeważnie stosuje się barwniki zasadowe ze względu na budowę i skład chemiczny komórki oraz kw. Nukleinowych.

Cele barwienia:

-odróżnienie bakterii od otoczenia

-odróżnienie poszczególnych bakterii miedzy sobą

-odróżnienie szczegółów w budowie bakterii

-wykazanie zmian czynnościowych w bakterii

Barwienie:

*proste(barwi się jednym barwnikiem)

-pozytywne-drobnoustroje sa zabarwione a tło jest bezbarwne

-negatywne-drobnoustroje nie SA zabarwione a tło jest zabarwione

*złożone(barwi się kilkoma barwnikami)

Imersja-wypełnienie olejkiem immersyjnym przestrzeni między szkiełkiem a obiektywem, ma o zapobiec załamaniu się światła, i usunięciu powietrza z między obiektywem a preparatem.

Podłoża mikrobiologiczne(pożywki)-to środowiska w których sztucznie stworzono odpowiednie warunki dla wzrostu i rozwoju mikroorganizmów. Cechy:

-łatwo dostępne źródło węgla, azotu

-obecność soli mineralnych

-izotoniczność środowiska

-odpowiednie pH

-substancje różnicujące i wybiórcze

Podział podłóż:

*ze względu na skład chemiczny:

-naturalne

-syntetyczne

-półsyntetyczne

*ze względu na zastosowanie:

-podstawowe

-wzbogacone

-ogólne

-wybiórcze

-namnażające

-różnicujące

*ze względu na konsystencje:

-płynne

-półpłynne

-stałe

Warunki rozwoju mikroorganizmów:

-woda

-sole mineralne i substancje odżywcze

-pH

-temperatura

-skład atmosferyczny środowiska

Metoda Grama:

-barwnik podstawowy-fiolet krystaliczny

-bejca-płyn Lugola

-odbarwiacz-95%etanol

-barwnik kontrastowy – safranina

Bakterie Gramdodatnie-zatrzymują barwnik podstawowy pk utrwaleniu płynem Lugola, nie odbarwiają się pod wpływem alkoholu. Barwa-fioletowa. LASECZKI i FORMY KULISTE

Bakterie Gramujemne-nie zatrzymują barwnika podstawowego, odbarwiają się pod wpływem alkoholu i przyjmują barwnik kontrastowy. Barwa-różowa. PAŁECZKI

Formy cylindryczne bakterii:

*pałeczki(gram-, nie wytwarzają przetrwalników, brak zjawiska atrakcji w barwieniu prostym negatywnym, mniejsze)

*laseczki(gram+, wytwarzaj przetrwalniki, wykazują zjawisko atrakcji, większe)

-tlenowe lub względnie tlenowe BACILLUS(średnica przetrwalnika nie przekracza średnicy komórki wegetatywnej)

-beztlenowe CLOSTRIDIUM(średnica przetrwalnika przekracza średnice komórki wegetatywnej)

ACTINOMYCETES/promieniowiec -mikroorganizmy z pogranicza bakterii i grzybów. Grupa gram+ bakterii o zróżnicowanej morfologii i właściwościach fiz-biochemicznych, które w swoim DNA posiadają nukleotydy guanin owy i cytoz owy ponad 55mol%

PROMIENIOWCE:

*cechy bakterii:

-budowa cytologiczna

-rozmiary

*cechy grzybów

-budowa morfologiczna grzybnia

-sposób rozmnażania

NAJWAŻNIEJSZE RODZAJE:

STREPTOMYCES, ACTINOMYCES, MOCARDIA, MYCOBACTERIUM, FRANKIA

Cechy fizjologiczne promieniowców:

-różnorodność w rozmnażaniu

-głownie tlenowe

-głownie saprofity

-jednokomórkowce

Znaczenie pozytywne:

-produkują antybiotyki, barwniki, witaminy

-biorą udział w krążeniu pierwiastków w przyrodzie

-czynnik glebotwórczy, strukturotwórczy

-rozkładają celulozę, ligninę, chitynę i wiele innych

-rozkładają mikrotoksyny i pestycydy

-biorą udział w samoczuszczeniu wód

-niektóre wiążą azot atmosferyczny z roślinami wyższymi

-wytwarzają geosminę

SYSTEMATYA GRZYBÓW:

-Klasa: PHYCOMYCETES glonowce

Rząd: MUCORALES

Rodzina: MUCORACEAE, MUCOR, RHIZOPUS

-Klasa: ASCOMYCETES workowce

-Klasa: DEUTEROMYCETES fungi / grzyby niedoskonałe

Rząd: MONILIALES

Rodzina: MONILIACEAE (oosporany, aspergillus/kropidlak, penicillum/pędzlak, trichothecium)

Rodzina: DEMATIACEAE (alternaria, cladosporium)

Rodzina: TUBERCULARIACEAE (fuzarium)

-Klasa: ARCHIMYCETES pragrzyby

-Klasa: BASIDIOMYCETES podstawczak

Oidia-grzyb, który jest szkodnikiem fermentacji mlekowej. Zużywa kwas mlekowy, powoduje zmianę pH z kwaśnego na obojętny lub zasadowy.

PENICILLUM/pędzlak-rozwija się w wodzie, glebie, często na produktach żywnościowych.

Zastosowania: do produkcji antybiotyków, preparatów enzymatycznych, serów pleśniowych

Szkodliwe działanie:

-wytwarza mikrotoksyny, powoduje mikrotoksykozy

-zakaża mleko, produkty owocowo-warzywne, kosmetyki

-szkodnik magazynów

-powoduję tzw. Zieloną zgniliznę na owocach południowych

-powoduje mokrą zgnilizną na jabłkach i gruszkach

ASPERGILLUS/kropidlak-rozwija się w glebie na szczątkach organicznych

Zastosowania: do produkcji preparat iw enzymatycznych, kwasów organicznych, do rozkładu skrobii, wina

Szkodliwe działanie:

- wytwarza mikrotoksyny, powoduje mikrotoksykozy

-powodują schorzenia płuc

-zakaża mleko, produkty konserwowane solą lub cukrem, orzeszki

-szkodnik magazynów

-powoduje czarna zgniliznę na cytrusach

FERMENTACJA-proces utleniania cukrów w warunkach beztlenowych, powstają kwasy organiczne lub alkoholowe.

Bakterie mlekowe wywoływują właściwą fermentacje mlekową, polegającą na przekształceniu cukrów prostych w kwas mlekowy. Dzielą się na:

-homofermetatywne-podczas fermentacji z laktozy wytwarzają prawie wyłącznie kwas mlekowy (85-90%)

-heterifermentatywne-podczas fermentacji z laktozy wytwarza 60% kw mlekowego i 40% produktow ubocznych(etanol, Co₂, kwas octowy)

Cechy bakterii mlekowych:

-są zróżnicowane morfologicznie

-gram+

-przeprowadzają właściwą fermentacje mlekową

-nie wytwarzają przetrwalników

-giną w temp. 65-75◦ (w 15min)

-nieruchliwe

-względnie beztlenowe

-nie rozkładają białka

-wymagajace

ZJAWISKO METACHROMZAJI-zjawisko występujące wyłącznie przy błękicie metylowym. Bakterie fermentacji mlekowej barwią się na kolor granatowy, a tło preparatu na jasny niebieski

WYKORZYSTYWANIE DROŻDŻY:

-przemysł mleczarski(uzyskiwanie śmietanki, mleka do produkcji serów, serów podpuszczkowych, mlecznych napojów fermentowanych)

Zsiadłe mleko – powstaje przez samorzutną fermentację mleka wywołaną przez paciorkowiec STREPTOCOCCUS LACTIS w temp. Pokojowej.

Jogurt-sfermentowane mleko krowie przez bakterie LACTOBACILLUS DELBRUECKII SSP. Niekiedy z dodatkie drozdży SACHAROMYCES

Kefir – sfermentowane mleko krowie lub kozie przez drobnoustroje w postaci ziaren kefirowych złożonych z STREPTOCOCTUS LACTIS, BACTERIUM CANCIUSUM, SACHAROMYCES KEFIR