PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA

Dr W. Szczęsny

Praca pisemna na zaliczenie.

WYKŁAD 1

1. Czym jest natura człowieka?

Resocjalizacja podobna jest do wiary religijnej. Trzeba w nią wierzyć, wierzyć w zmianę człowieka i ją praktykować.

Nie wiemy dlaczego człowiek czyni źle.

Nie wiemy jak sprawić, by człowiek się zmienił.

2. Pojęcia:

- odpowiedzialność prawa

- przystosowanie

- nieprzystosowanie

- postępowanie resocjalizacyjne

3. Antropologiczne postawy resocjalizacji.

Wg koncepcji Froyda osobowość składa się z trzech elementów: Id, Ego i Superego.

Id kieruje się zasadą zmienności. Nie wie co jest dobre, co złe, ale wie co jest przyjemne , a co nieprzyjemne. Ego racjonalizuje.

Człowiek kierujący się popędami ma zaburzoną osobowość. Id, Ego i Superego żyją w harmonijnej całości. Psychoterapia jest dobra na wszystko.

4. Platon dzielił człowieka na:

- ciało

- duszę (emocje, rozum, wola)

5. Wielu filozofów uważa, że źródłem zła jest ciało. Natomiast wartości duchowe są źródłem dobra. Sprawczynią jest wolna wola skażona grzechem pierworodnym. Ona jest skłonna do czynienia zła. I choć grzech został zmazany, została pewna szrama, pewna skłonność do czynienia zła. Wg jednej koncepcji wybiera się zło, bo istnieje wolna wola. Zło jest wynikiem, że wola bierze górę nad rozumem.

Człowiek jest jak „tabula rasa”, czyli czysta tablica; niezapisana. Dopiero życie, społeczeństwo zapisuje tą tablicę.

Człowiek jest szlachetnym dzikusem. Koncepcję tą wykorzystał J.J. Rooson. Człowiek rodzi się z natury dobry. Dopiero cywilizacja sprawia, że człowiek staje się zły.

W naszym rozwoju istotną rolę odgrywa informacja genetyczna. Gen steruje naszym rozwojem. Powstał dylemat o ile środowisko, a o ile gen mają wpływ na kształtowanie człowieka.

Nie można walczyć ze złem. Jak można zwalczyć coś, czego nie ma.

Co jest celem kary?

WYKŁAD 2

T: Nieprzystosowanie społeczne. Koncepcje (definicje). Typologia nieprzystosowania społecznego dzieci i młodzieży.

1. Socjalizacja – proces

poznać zrozumieć zaakceptować zrealizować poznać

2. Resocjalizacja:

a) Wtórna socjalizacja socjalizacja akceptacja realizacja norm społecznych i wartości

b) Zmiana ustosunkowań ustosunkowanie postawa: składnik emocjonalno – motywacyjny, posiadanie pewnej opinii, zawiera element behawioralne (element zachowania werbalnego lub niewerbalnego)

3. Aktymowne deprecjacje – np. na policję mówi się dziś „psy”

Resocjalizować mają odpowiednio wykształceni wychowawcy, pedagodzy. Pedagogika resocjalizacyjna to teoria resocjalizacji, czyli wtórnej resocjalizacji nie przystosowanej społecznie.

O(NS) – osoby nieprzystosowane społecznie

4. Definicja NS wg L. Pytki:

- koncepcje objawowe NS – odwołują się do obserwowanych wskaźników behawioralnych = zachowania

- koncepcje teoretyczne – zawierają terminy nieobserwowalne (teoretyczne) np. osobowość dysfunkcjonalna, postawa dewiacyjna

- definicja operacyjna – te, które wskazują sposoby pomiarów (NS)

5. Skala nieprzystosowania społecznego:

- Podskala nasilenie zachowań antyspołecznych

- Podskala administracyjno – utylitarna

WYKŁAD 3

Uroda to wartość witalna.

1. Deprecjacja – destrukcja wartości duchowej; coś co nas boli, ale duchowo; emocje awersyjne – negatywne np. nazywają nas „jesteś śmieciem” itd.

2. Osoby niedostosowane społecznie, to osoby autogeniczne.

Idea resocjalizacji – to nie tylko wymierzanie sprawiedliwej kary. Podstawą funkcjonowania mafii jest rodzina. Trudno oddzielić dobro od zła. Patologie też opierają się na rodzinie. Rodzina jest strukturą naturalną, która przetrwała wszystkie czasy.

Ogólnie przez metodę rozumie się jakiś utrwalony sposób postępowania dający się powtórzyć. Technika to skonkretyzowany sposób, czyli konkretne działanie w konkretnej sytuacji.

Resocjalizacja to odczucie pewnych zachowań i uczenie innych zachowań.

3. Metody resocjalizacji:

- metody antropotechniczne – oparte na oddziaływaniach osób; jednostki na jednostkę; grupy na jednostkę. Istotną rolę odgrywa psychika.

- metody socjotechniczne – istotną rolę pełni tu rodzina; stosujemy tu grupę

- metody kulturo techniczne – konkretyzacją jest tu kultura, czyli wartości estetyczne, etyczne, a nawet poznawcze (prawda o sobie). Środkami kulturo techniki jest np. teatr, muzeum, filharmonia.

4. Człowiek z natury nie chce złych rzeczy. Może podświadomie robić źle, a myśleć, że to dobre. Człowiek nie czyni zła, bo wie, że to złe. Należy podważyć przekonanie, że to co czynimy jest dobre, a inni uważają, że to jest złe.

Należy nawiązać kontakt sympatii, znalezienie wspólnych wartości, czegoś co wspólnie cenimy.

5. Skuteczne sposoby resocjalizacji:

- znalezienie wspólnej sfery wartości np. słuchamy tej samej muzyki, lubimy ten sam sport, zainteresowanie grami, komputerem

- nawiązanie nici sympatii

Początkiem udanej resocjalizacji jest umiejętność nawiązania kontaktu z drugą osobą. Wtedy musimy znaleźć z nią wspólne „interesy”, zainteresowania. Dopiero wtedy jest możliwość nawiązania sympatii. Kłopot z resocjalizacją polega na tym, że inne wartości życia nadaje niedostosowanie społeczne, a inne my. Pojawia się wtedy konflikt między „zły” a „dobry”.

WYKŁAD 4

„Eksperyment jako metoda badań – przykład eksperyment więzienny” (Philip Zimbardo – amer. Psycholog)

1. Teoria resocjalizacyjna lub teoria edukacji resocjalizacyjnej zajmuje się osobami np. niepełnosprawnymi.

2. resocjalizacja stosowana – czyli metodyka oddziaływań resocjalizacyjnych (praktyka)

Jak ludzie zwykli w pewnych okolicznościach stają się oprawcami. Jak ludzie stają się źli? Wg Philipa Zimbardo definicja eksperymentu (DE):

Eksperyment jest zabiegiem przedsiębiorczym w celu dokonania obserwacji, który bądż wywołuje samo obserwowane zjawisko (proces faktu), bądź wpływa na jego przebieg.

3. Przykład eksperymentu:

Wygląd „skazanego” fotografia

- grupa skazanych

- grupa strażników

Rola: być więźniem:

- ubiór

- zależność i niepewność tzn. uzależniamy się od czegoś

- bierny lub bezradny

- deindywiduacja (tzn. cechy indywidualne)

4. Przykład eksperymentu:

Wygląd „strażnika – klawisza” fotografia

Rola: być „strażnikiem – klawiszem”

- ubiór

- ja tu rządzę

Wchodzenie w role:

- aresztowanie

- więzienie eksperymentalne: przyjście, kraty, karcer

- zatrzymanie

-upokorzenie

Proces depersonalizacji – zależność człowieka:

- 3 wyjścia do ubikacji

- karcer – kara

- apele, krzyki, bezwarunkowe posłuszeństwo

- pogarszanie warunków pobytu

5. Nagradzanie jako forma uzależnienia:

Faworyzowanie posłuszeństwa Lojalność wobec strażników poprawa warunków uprzywilejowanie

Buntownik

„realizm” – utrata nadziei / fotografie

PRZEMIANA: Co się stało z ludźmi?

- utrata poczucia tożsamości

- stałem się tylko „numerem”

- de indywidualizacja (pozbawienie cech indywidualnych)

- bezradność i bierność

6. „Oprawca” / Fotografia

Ja tu rządzę:

- czerpanie przyjemności z upokarzania innych

- wzrost agresji: znieważenie, poniżenie

- autorytaryzm narastający poza kontrolą (np. prawo dotyczy, ale nie w roli przypadku)

A jednak człowiek / fotografia

Hipoteza: źle robią nie tylko źli