• Choroby wirusowe

• Zakażenie organizmu

• Zakażenia miejscowe – wirusy występują w określonym narządzie lub tkance i nie rozprzestrzeniają się na cały organizm; przykładem może być grypa, w przypadku której atakowana jest błona śluzowa gardła.

• Zakażenie uogólnione – dotyczy zwłaszcza chorób gorączkowych; przebiega ono według schematu:

• Leczenie

• Leczenie infekcji wirusowej jest trudne, gdyż nie posiadają one własnego metabolizmu, który można zablokować, jak to robią antybiotyki w przypadku bakterii.

• Większość metod polega na ograniczeniu dalszego rozwoju infekcji, co przekształca chorobę wirusową w chorobę przewlekłą.

• Leki przeciwwirusowe można podzielić na:

• substancje wzmacniające układ odpornościowy w walce z wirusami – np. interferon w leczeniu WZW;

• substancje blokujące rozwój wirusa, np. poprzez blokadę białek wirusowych

• substancje blokujące białka receptorowe, uniemożliwiające przyłączanie wirusów do błony komórkowej.

• Jedną z metod walki z chorobami wirusowymi są szczepienia.

• Mononukleoza
  – choroba pocałunków

• Inne nazwy to: angina monocytowa, gorączka gruczołowa lub choroba Pfeiffera

• Jest to wirusowa choroba zakaźna przenoszona za pośrednictwem śliny lub drogą kropelkową – choroba pocałunków

• Brak szczepionki ochronnej na mononukleozę!

• Przyczyny i objawy

• Wywoływana jest przez wirus Epsteina-Barra (EBV)
  z grupy wirusów Herpes

• Atakuje głównie błonę śluzową nosa, gardła i ucha

• Podobna do przeziębienia

• Występuje bezobjawowo u 80% dorosłych, uaktywnia się przy osłabieniu ukł.immunologicznego

• Objawy : ból gardła, ból głowy, osłabienie, gorączka oraz powiększenie węzłów chłonnych

• U ok.50% chorych dochodzi do powiększenia śledziony, a u około jednej trzeciej zauważa się powiększenie wątroby. Mogą pojawić się wówczas inne objawy, np. mdłości, niestrawność, ból brzucha

• Może przerodzić się w chorobę przewlekłą, tzw. zespół chronicznego zmęczenia, której towarzyszy spadek aktywności, ciągłe zmęczenie i osłabienie oraz problemy z koncentracją

• Przebieg

• W większości przypadków przebiega ona bezobjawowo

• Okres inkubacji choroby trwa przez kilka tygodni

• Gorączka, ból gardła, powiększenie migdałków
  i węzłów chłonnych. Chory jest bardzo osłabiony, senny, potrzebuje dużo snu i odpoczynku.

• Leczenie

• Nie ma jeszcze skutecznego lekarstwa na wirus EBV i dlatego przy mononukleozie jest zazwyczaj stosowane leczenie objawowe, które polega na łagodzeniu najuciążliwszych objawów choroby.

• Leki: przeciwgorączkowe oparte na paracetamolu, ibuprofenie lub stosować zimne okłady.

• Dla uśmierzenia bólu gardła warto go płukać rumiankiem, septosanem lub szałwią oraz stosować tabletki do ssania

• Dużo płynów i lekkostrawne posiłki (nieobciążające wątroby)

• Po ustąpieniu objawów choroby warto jest powtórzyć badania krwi, które potwierdzą powrót do zdrowia.

• Osoba, która przebyła mononukleozę może zarażać jeszcze przez kilka następnych tygodni, a nawet miesięcy i dlatego należy przestrzegać zasad higieny

• Powikłania

• Pęknięcie śledziony - nieszkodliwy uraz może doprowadzić do jej pęknięcia. Chory odczuwa wtedy bolesność w górnej, lewej części brzucha, jest bardzo blady, osłabiony i ma przyspieszone tętno

• Żółtaczka - gdy wirus EBV zaatakuje wątrobę; zażółcenie skóry i białek ocznych

• Zapalenie mięśnia sercowego i tkanek, które otaczają serce.

• Zajęcie ośrodkowego układu nerwowego lub szpiku kostnego - objawy zapalenia mózgowo-rdzeniowego, drgawki i porażenie nerwów czaszkowych (niedomykanie się powiek, opadanie kącików ust)

• Powikłania hematologiczne - obniżenie liczby płytek krwi, wybroczyny na skórze, wysypka krwotoczna lub niedokrwistość

• Zespół przewlekłego zmęczenia

• Chłoniak Burkitta (choroba nowotworowa krwi wywołana przez wirus EBV, występuje głównie w rejonie Afryki)

• WZW

• Wirusowe zapalenie wątroby, WZW (łac. Hepatitis) –choroba wątroby wywołana zakażeniem wirusowym.

• Potocznie nazywana „żółtaczką", jest to jednak określenie nieprawidłowe i niemedyczne
  (w medycynie termin ten oznacza jedynie objaw zażółcenia powłok skórnych) oraz nieścisłe,
  z uwagi na różnorodny przebieg wirusowych zapaleń wątroby (które mogą przebiegać także bez zażółcenia skóry).

• Wirusy hepatotropowe

• Wśród wirusów hepatotropowych możemy rozróżnić:

• Wirus zapalenia wątroby typu A

• Wirus zapalenia wątroby typu B

• Wirus zapalenia wątroby typu C

• Wirus zapalenia wątroby typu D

• Wirus zapalenia wątroby typu E

• Wirus zapalenia wątroby typu G

• SENV

• Wirus zapalenia wątroby typu A

• Tzw. żółtaczka pokarmowa - zakażenie następuje poprzez przewód pokarmowy, przez kontakt
  z wydzielinami chorego lub produktami zakażonymi

• HAV może przez długi czas utrzymywać się
  w środowisku przy dużej wilgotności

• Czas wylęgania 2-6 tygodni (średnio 28 dni)

• Epidemiologia i rozpoznanie

• Zachorowania występują głównie latem i wczesną jesienią.

• Do grup ryzyka należą: osoby wyjeżdżające na wakacje w rejony endemiczne, zatrudnione na oddziałach dziecięcych w szpitalach, przedszkolach, laboratoriach medycznych, pracownicy kanalizacji.

• Test ELISA lub inne metody, wykorzystujące swoiste względem wirusa przeciwciała.

• Można wykorzystać testy na stężenie bilirubiny oraz transaminaz (wyższe stężenie świadczy o chorobach wątroby)

• Objawy

• osłabienie,

• senność,

• bóle głowy,

• brak apetytu,

• wstręt do potraw tłustych,

• czasami gorączka,

• pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka.

• Profilaktyka

• Szczepienia ochronne; szczepienia są szczególnie zalecane dla osób podróżujących po świecie.

• Najważniejszym sposobem zapobiegania rozpowszechnianiu się HAV jest higiena

• HBV (hepatitis B virus)

• Wirus zapalenia wątroby typu B 

• Wrażliwy na środki fizykochemiczne, zachowuje właściwości zakaźne w surowicy w temp. 30 °C przez 6 miesięcy, a w temp –20 °C przez 15 lat

• Zapobieganie – szczepienie ( 3 dawki)

• Zakażenie HBV może powodować wirusowe zapalenie wątroby typu B:

• w postaci ostrej (u 90% samoistne wyleczenie)

• i przewlekłej (gdy trwa ponad 6 miesięcy) – przebieg kliniczny zależy od ilości wirusów w organizmie oraz siły obrony ukł.immunologicznego

• Objawy

• Okres inkubacji (6tyg.-4mies.) – u niektórych objawy grypopodobne, bóle stawów, uczucie rozbicia

• „typowe” objawy (tylko u części chorych) – żółtaczka z jasnym stolcem i brązowym moczem oraz bólami podbrzusza

• ok. 2/3 pacjentów z postacią ostrą choroby nie mają żadnych objawów

• W postaci przewlekłej – jeszcze mniej wyraźne objawy, czasem nadmierne zmęczenie i bóle prawego nadbrzusza

• Drogi zakażenia

• Droga płciowa

• Krew

• Podczas porodu

• Bardziej zakaźny niż HIV czy HCV

• Przenoszony jest tylko z człowieka na człowieka

• HCV (hepatitis C virus)

• Wirus zapalenia wątroby typu C

• HCV jest przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu C. Uznaje się go za przyczynę raka i marskości wątroby

• zidentyfikowany w 1989 roku

• Epidemiologia

• Polska 700 000 zakażonych wirusem HCV

• Świat około 170 mln

• Bezoobjawowość zakażenia, które nawet do 20–30 lat może się nie ujawniać. Nieleczone przewlekłe zakażenie HCV prowadzić może do marskości i raka pierwotnego wątroby

• Wiedza społeczeństwa o HCV jest bardzo niska

• Brak szczepionki przeciw HCV

• Leczenie jest jedyną formą przeciwdziałania szerzeniu się epidemii

• Większość (96%) zakażonych nie jest świadoma swojego stanu, zazwyczaj przewlekła infekcja jest skąpoobjawowa i trwa latami.

• Średni czas trwania zakażenia HCV, od momentu wniknięcia wirusa do ustroju do poważnych problemów zdrowotnych trwa 5 do 35 lat.

• Choroba często kończy się marskością i rakiem wątroby,

• Poprzedzone poważnymi komplikacjami, uniemożliwiającymi normalne funkcjonowanie (wodobrzusze, żylaki i krwawienia przełyku, żółtaczka, problemy z krzepliwością krwi, zaburzenia psychiczne, do śpiączki wątrobowej włącznie)

• Drogi i mechanizmy zakażenia

• HCV przenosi się podczas kontaktu krwi własnej z krwią nosiciela.

• Potencjalnie zakaźny jest każdy materiał zawierający krew

• Do zakażenia HCV najczęściej dochodzi podczas zabiegów medycznych:

• operacji, zabiegów chirurgicznych, badań
  (np. bronchoskopia)

• zabiegów stomatologicznych

• zastrzyków

• pobierania krwi bez zmiany rękawiczek przez pielęgniarkę;

• dializ

• przyjmowania produktów krwiopochodnych i przeszczepiania narządów (zwłaszcza przed 1992 r.)

• usuwania znamion

• Można się też zakazić podczas:

• manikiuru, pedikiuru

• wizyty u fryzjera (zranienie brzytwą, żyletką, nożyczkami)

• akupunktury

• używania tych samych przyborów kosmetycznych przez członków rodziny

• robienia tatuaży

• przekłuwania uszu lub kolczykowania ciała

• bójki (jeśli doszło do kontaktu z krwią)

• uprawiania sportów kontaktowych (boks, piłka nożna, koszykówka), jeśli doszło do uszkodzenia ciała

• stosunku seksualnego (prawdopodobieństwo zarażenia się HCV od monogamicznego partnera heteroseksualnego wynosi maksymalnie 0,07% rocznie – jedno zakażenie następuje na 190 000 stosunków

• skaleczeń, ran, zadrapań podczas naprawiania sprzętu (zwłaszcza medycznego);

• używania dożylnie narkotyków

• używania iniekcyjnych środków dopingujących;

• podczas ciąży i porodu;

• udzielania pierwszej pomocy ofiarom wypadków bez zachowania należytego zabezpieczenia;

• pracy z chorymi na HCV, bez zachowania należytego bezpieczeństwa przy kontakcie z krwią;

• pracy z materiałem zakaźnym (np. w laboratorium) bez zachowania zasad bezpieczeństwa.

• Wirus HCV nie przenosi się przez:

• kichanie i kaszel

• trzymanie za ręce

• całowanie się

• używanie tej samej toalety, wanny, prysznica

• spożywanie żywności przygotowywanej przez osobę zakażona HCV (jeżeli żywność nie miała kontaktu
  z krwią tej osoby)

• trzymanie kogoś w objęciach, przytulanie

• pływanie w tym samym zbiorniku wodnym

• zabawę z dziećmi, sport (jeśli nie dochodzi do uszkodzeń ciała).

• Leczenie

• szeroka diagnostyka laboratoryjna przed leczeniem

• leczenie polega na stosowaniu:

• interferonu pegylowanego alfa2 (podanie podskórne raz na tydzień zwykle w dawce 180 μg)

• rybawiryny doustnie (dawka zwykle od 800 do 1200 mg na dobę)

• Leczenie jest obarczone ryzykiem wielu skutków ubocznych,
  z których najczęstsze to:

• chroniczne zmęczenie, bóle mięśni, stawów, gorączka, bóle głowy

• zmiany w morfologii krwi (anemia, neutropenia, trombocytopenia, hyperurykemia)

• zmianami psychicznymi (dysforia, bezsenność, depresja)

• uczulenia, wysychanie śluzówek, kaszel, suchość skóry

HIV /AIDS

HIV jest skrótem od angielskiego określenia dla wirusa wywołującego brak odporności immunologicznej (Human Immunodeficiency Virus).

HIV poza organizmem człowieka ginie pod wpływem typowych środków odkażających. Po zakażeniu wirus atakuje limfocyty T , szczególnie te, na których występują antygeny CD4 (tzw. limfocyty T4). Wirus w żywej komórce dokonuje procesu odwrotnej transkrypcji– przy pomocy enzymów zapisuje informację genetyczną ze swojego RNA do DNA limfocytu T4, który później powiela wirusa HIV. Od momentu gdy wirus powiela się w komórce limfocytu, czyni ją niewidzialną dla układu odpornościowego. Oprócz tego na powierzchni zarażonego limfocytu T wirus umieszcza białka uśmiercające każdą zdrową komórkę limfocytu Th (limfocyty wspomagające), która zbliży się do niej.  Wirusa zabija już podgrzewanie do temperatury 56 °C przez pół godziny.

Powoli osłabia system odpornościowy, aż do jego ostatecznego zniszczenia. Wirus ten może przez wiele lat dokonywać uszkodzeń w systemie immunologicznym, zanim osoba zakażona zacznie chorować. Co za tym idzie, to, że ktoś jest zakażony HIV, nie musi oznaczać, iż ma AIDS ani że wkrótce będzie poważnie chory.

Do zakażenia może dojść poprzez:

kontakt zakażonej krwi z krwią lub błoną śluzową osoby zdrowej, np. używanie tej samej igły , niewysterylizowanych narzędzi dentystycznych, itp.,

kontakty seksualne (sperma, preejakulat, śluz szyjkowy), dot. także kontaktów oralnych

przeniesienie z matki na dziecko (krew kobiety i dziecka nie miesza się, jednak może do tego dojść np. podczas jakichś komplikacji porodowych).

Istnieje możliwość przeniesienia wirusa z matki na dziecko podczas karmienia piersią.

 Możliwe jest także zakażenie przez transfuzję krwi, podczas dializ, przeszczepów , zabiegów chirurgicznych i przyjmowanie preparatów krwiopochodnych (zdarza się to obecnie bardzo rzadko, ze względu na badania dawców).

Poprzez korzystanie ze wspólnej maszynki do golenia lub szczoteczki do zębów ze względu na to, że może znajdować się na nich krew - nawet, jeżeli nie widać jej gołym okiem

Jak się nie zarazimy wirusem:

W normalnych, codziennych kontaktach (zarówno zawodowych, jak i towarzyskich) nie ma ryzyka zakażenia się HIV

HIV nie zakazimy się poprzez dotykanie drugiej osoby, podawanie ręki, ściskanie lub całowanie nowo poznawanej osoby. Łzy drugiej osoby także nie spowodują zakażenia HIV.

Nie można zakazić się wirusem poprzez pływanie w tym samym basenie, korzystanie ze wspólnej toalety, dzielenie się jedzeniem, wspólne korzystanie ze sztućców, naczyń, ręczników oraz książek.

Można bez obaw mieszkać w jednym mieszkaniu, domu lub razem pracować.

HIV nie przenosi się poprzez kaszel lub kichanie.

Nie można zakazić się HIV od psów, kotów lub innych zwierząt.

Ukąszenia komarów bądź innych owadów nie rozprzestrzeniają zakażenia HIV..

Szybkie rozpoznanie zakażenia wirusem HIV ma podstawowe znaczenie w diagnostyce, leczeniu i rokowaniach. Zakażenie to jest dynamicznym, kilkuetapowym procesem, który prowadzi do postępującego i nieodwracalnego niszczenia układu odpornościowego.

• Objawy kliniczne zakażenia HIV dzieli się na:

• Zakażenie wczesne może przebiegać bezobjawowo lub w postaci ostrej infekcji HIV (50-90% zakażonych). Ostra infekcja występuje około 2-8 tygodni po zakażeniu. Wówczas najczęściej występuje gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, zapalenie gardła, plamisto-grudkowa wysypka, zmiany wrzodziejące w jamie ustnej, przełyku, bóle mięśni i stawów. Po upływie około 10 dni od początku objawów w surowicy krwi pojawiają się przeciwciała anty-HIV

• Okres bezobjawowy trwa od 1,5 do 15 lat (średnio 8 lat). Zakażeni zwykle nie odczuwają żadnych dolegliwości, są zdolni do prowadzenia zupełnie normalnego życia. Jedynym odchyleniem od normy jest obecność przeciwciał anty-HIV we krwi. Niestety każda z takich osób może nieświadomie zarażać innych przez kontakty seksualne.

• Jest to okres w którym dochodzi do zakażeń wskazujących na obniżenie odporności. Zalicza się do nich m.in. grzybicę jamy ustnej lub pochwy, półpasiec, choroby zapalne miednicy, gorączkę, biegunkę.

• HIV należy obecnie do najlepiej poznanych wirusów, ale charakteryzuje się dużą zmiennością, która może się objawiać nawet u jednego pacjenta (w różnych okresach rozwoju choroby

• W marcu 2013 roku amerykańscy lekarze ogłosili, że udało im się wyleczyć dziecko zarażone wirusem HIV. Pierwszy koktajl leków został podany w 30 godzin po urodzeniu. Po 10 miesiącach terapii u dziecka nie wykryto wirusa

• Fazy AIDS

• Faza pierwsza 3-6 tygodni od zakażenia: ból mięśni, bóle stawów, wysypka, powiększone węzły chłonne, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz mocna potliwość.

• Faza druga może trwać nawet kilka lat: zmęczenie, spadek wagi, okresowe stany gorączkowe, biegunki, powiększone węzły chłonne oraz mocna potliwość
  w nocy.

• Faza trzecia pełnoobjawowy AIDS: zapalenie płuc, gruźlica, biegunka o ciężkim przebiegu, choroby grzybiczne przełyku, opryszczka, nowotwór skóry, wysypka skórna oraz osłabienie pamięci, mniejsza aktywność i ataki drgawek

AIDS

Jest to końcowe stadium zakażenia wirusem zespołu nabytego braku odporności (HIV) charakteryzujące się bardzo niskim poziomem limfocytów CD4, a więc wyniszczeniem układu immunologicznego, co skutkuje zapadalnością na tzw. choroby wskaźnikowe (niektóre formy nowotworów, grzybic, nietypowe zapalenia płuc) mogące zakończyć się śmiercią pacjenta. W latach 1983–2008 na AIDS zmarło 25 mln ludzi; obecnie rocznie z tego powodu umiera 2 mln osób.

Ponieważ dostępne są coraz bardziej skuteczne i silne leki, zwiększa się prawdopodobieństwo, że okres od zakażenia do rozwoju AIDS będzie dłuższy.

Chorzy na AIDS stają się podatni na wiele chorób, na które nie zapadliby przy prawidłowo działającym układzie odpornościowym.

Może dojść także do rozwoju nowotworów. Najczęściej u osób chorych na AIDS pojawiają się mięsak Kaposi’ego oraz pewne postaci chłoniaków. Mięsak Kaposi’ego jest nowotworem występującym w skórze i najczęściej pojawia się w postaci bordowych lub brązowych plam. Chłoniaki, to nowotwory rozwijające się w węzłach chłonnych.

Diagnozowanie i leczenie

W diagnostyce zakażenia wirusem HIV wykorzystuje się badania przesiewowe, testy IV generacji, metody biologii molekularnej (PCR).

BADANIEM PRZESIEWOWYM w kierunku zakażenia HIV jest oznaczenie obecności przeciwciał anty-HIV w surowicy. Należy jednak pamiętać, że badanie wykonywane do 3 miesięcy po zakażeniu może dawać wynik negatywny, ponieważ organizm mógł nie zdążyć wytworzyć przeciwciał. Ten okres nazywa się okienkiem serologicznym. Z tego powodu badanie powinno się powtórzyć kilkukrotnie w różnych odstępach czasu.

PROFILAKTYKA!!

Stosowanie prezerwatyw

Obrzezanie

Brak rozwiązłości seksualnej – stali partnerzy

Unikanie kontaktów z zakażoną krwią, śluzem zakażonego lub preparatami krwiopochodnymi.

Nie używanie tych samych igieł, żyletek, szczoteczek do zębów itp.