Egzamin – patologia społeczna

Dr Maria Dąbrowska – Bąk

1.Przedmiot i zakres patologii społecznej

Patologia – nauka o cierpieniu ( gr. Pathos – choroba, cierpienie; logos – nauka)

1. A. Podgórecki – twórca i popularyzator polskiej szkoły patologii: „ Patologia społeczna to ten rodzaj zachowania, ten typ instytucji, ten typ funkcjonowania jakiegoś systemu społecznego czy ten rodzaj struktury, który pozostaje w zasadniczej, nie dającej się pogodzić sprzeczności ze światopoglądowymi wartościami, które w danej społeczności SA akceptowane”

2. J. Malec: „patologia społeczną jest ogół przypadków śmierci, obniżenia poziomu moralnego, pogorszenia samopoczucia i strat materialnych spowodowanych naruszeniem reguł prakseologicznych, moralnych i prawnych oraz postępowaniem autodestruktywnym”

Patologia musi uwzględniać następujące warunki:

* Naruszanie norm i wartości

* Destruktywność zachowania mierzoną skalą potępienia społecznego

* Występowanie w większej zbiorowości lub w skali masowej

* Konieczność wykorzystania zbiorowej siły w celu przeciwstawienia się tego rodzaju problemom

Przedmiot patologii uzależniony jest od ludzkich ocen i jest nim zespół zjawisk będących przedmiotem troski obywateli.

Kryterium na podstawie którego określa się istotę i zakres patologii społecznej, stanowi system wartości obowiązujących w danej społeczności. Z tego wniosek, że termin patologia w naukach społecznych ma dość szeroki zakres. Poza zachowaniami jednostek lub grup obejmuje także patologię różnego rodzaju instytucji czy całych struk­tur społecznych.

2. Pojęcie dewiacji

Dewiacja – (łac. devio – schodzę z drogi)

Dewiacja społeczna – to wszelkie odchylenie od normy społecznej, czy społecznych wzorców obowiązujących w danej społeczności.

Dewiacja jest to: “zachowanie poszczególnych jednostek lub zbiorów ludzi niezgodne ze społecznymi wzorami obowiązującymi ludzi poszczególnych kategorii w określonych systemach społecznych” (M.Filipiak, 1997, s.13).

Dewiacja pierwotna i wtórna (Lemert), pierwsza z nich polega na przekroczeniu przez jednostkę normy, nierzadko w wyniku zadziałania pewnych mechanizmów zewnętrznych. Z kolei wtórna rozpoczyna się z chwilą pojawienia się reakcji społecznej na owe naruszenie normy i stanowi właściwy proces stygmatyzowania (naznaczania).

Dwa typy dewiacji:

1. Pozytywna – dotyczy naruszania norm; jej celem jest pomyślność, dobrostan, rozwój. Jej cechy:

- jest odstępstwem od normy powinności

- jest nieegoistyczna w swojej motywacji

- jest wyrazem buntu

- jej skutkiem jest pozytywna reorganizacja

Utożsamiana jest z takimi zachowaniami jak: nonkonformizm, innowacyjność, konstruktywny antagonizm, moralny perfekcjonizm, twórczy niepokój, pozytywne nieprzystosowanie, altruizm

1. Negatywna – odstępstwo od nakazu obowiązku, jest szkodliwa i destruktywna zarówno w swoich motywacjach, jak i konsekwencjach

Kryteria oceny zjawisk dewiacyjnych:

1. Śmierć ludzi, osłabienie ich odporności fizycznej i psychicznej, wzrost zachorowalności i chorobowości, uszkodzenia ciała, nasilenie stresów

2. Internalizacja wadliwych norm i wzorców

3. Straty mienia

3. Pojęcie i elementy zmiennej ustrojowej

a) podkulturowa

Zmienne podkulturowe – zmienne grup społecznych w których człowiek przebywa. Zmienne podkulturowe rzutują na czyny zakwalifikowane do patologii społecznej poprzez profil grupy z którą się jednostka identyfikuje. Grupy antyprawne – gangsterskie, korupcja i grupy filoprawne – wojsko, policja, sądy

b) osobowościowa

Zmienne osobowe – płeć, wiek, stan cywilny, poczucie własnej wartości, rola społeczna, zestaw genów.

4. Charakterystyka elementów zmiennej ustrojowej

Zmienne ustrojowe – dzielą się na 4 subzmienne:

- Ideologia – to istniejący w danym społeczeństwie system przekonań mówiący co jest dobre a co złe. Jaki jest cel struktury i jakie środki do celu wolno nam stosować. Są dwie ideologie w współczesnym świecie: Socjalizm i Kapitalizm. W socjalizmie wartością nadrzędną jest wartość państwowa. W miejsce prywatnej wchodzi państwo, a to równa się biurokracji. Według socjalizmu źródłem zła jest własność prywatna. W kapitalizmie wartościami nadrzędnymi są wolność i własność prywatna – ogranicza się państwo. Naczelnym ogniwem spajającym jest tolerancja.

- Stratyfikacja – mówi nam o tym, jakie są w społeczeństwie proporcje bogatych i biednych. Każda z tych struktur zachęca do innych patologii. I tak Ameryka Łacińska, Indie mają najwięcej biednych, trochę klasy średniej i małą ilość bogatych i rządzących. Szerzy się tam, bieda, mafia, prostytucja. Europa, Ameryka, Kanada mają trochę biednych, dużą warstwę klasy średniej i sporą klasę bogaczy i rządzących. Szerzy się korupcja i przemoc. Kuba, Korea Pł, Rosja gdzie szerzy się komunizm mają olbrzymia ilość biednych i małą, wąską ilość bogaczy i rządzących. Brak jest klasy średniej, bo nie ma własności prywatnej.

3 typy stratyfikacji:

1. tradycyjna stratyfikacja - Ameryka Łacińska

Podstawowe rodzaje patologii, które się pojawiają to czyny oparte o przemoc,

prostytucja, handel ludźmi, pornografia

Ogromną rolę odgrywa tutaj mafia -

droga poprzez gangi jest najlepszą drogą do sukcesu. A nad tym wszystkim

rozprzestrzenia się korupcja. Źródłem kłopotu, który wprowadza tutaj patologie

jest bezrobocie.

1. demokratyczny kapitalizm - Europa, USA, Kanada

Dominuje tutaj klasa średnia. Dużą wagę

przykłada ona do wychowania młodego

pokolenia. W tej strukturze są niewielkie

marginesy biedy i klasy rządzącej. Kraje bogateg bogatego kapitalizmu wydzielają wysokie

zasiłki rodzinne. Patologia - przestępczość

białych kołnierzyków, przestępstwa banków, bankowo – urzędowe, terroryzm.

3. kraje komunistyczne

Cechą charakterystyczną jest to, że nie ma

klasy średniej, jest ona likwidowane ze

względów ideowych. System ten zapada

się gospodarczo.

- Forma Rynku – sposób gospodarowania w strukturze. Sposób w jaki ludzie zarabiają na swoją egzystencję. W cywilizacji wykształciły się 2 sposoby funkcjonowania społecznego ludzi. Charakteryzują się tym, że pozbawione są wojny.

*Gospodarka rynkowa – rynek to miejsce wymiany towarów i usług. Dzieli się na: rynek pieniądza, rynek pracy, rynek towarów i usług. Warunkami istnienia tych rynków jest pieniądz i prawo. Alokacja kapitału – jest to przemieszczanie się pieniądza. Musi też istnieć konkurencja, inaczej rynek zamiera. Mamy też pewne błędne koło. Gdy rośnie cena, spada produkcja, rośnie bezrobocie i wypłacanych jest więcej zasiłków to powoduje podniesienie cen, spadek produkcji i tak w kółko.

Rynek – bez niego społeczeństwo nie rozwijałoby się gospodarczo, działa tylko w warunkach konkurencji. Zagrażają mu dwie formy patologii, które likwidują konkurencje

- monopol – 1 lub 2 podmioty; podmiot umocowany gospodarczo kupuje przepisy prawne umacniające jego monopol

- mafia – przemoc, która likwiduje przedsiębiorczość

* Biurokracja – jej cechy to: apolityczność, fachowość, legalistyczność – trzyma się prawa.

- Forma rządu:

*Dyktatura – rządy jednostki i oligarchii, która nie liczy się z wolą obywateli.

*Demokracja – system rządów przedstawicielskich. Demokracja powstała wyłącznie w cywilizacji łacińskiej. System przedstawicielski w swej dojrzałej formie posługuje się systemem Monteskiusza. Dzieli on władzę na : ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Są one niezależne od siebie. Ordynacje wyborcze: wielkościowa – jednomandatowa(okręgi) oraz proporcjonalne – wielomandatowe (partia wyznacza kandydata i miejsce na liście).

5. Wyjaśnij istotę powiązań między polami działań norm społecznych

wg A. Podgóreckiego

1. czynniki zakłócające działanie tych mechanizmów

Bocheński : „Duchowa sytuacja czasu”:

Karl Jaspers: XX wiek. Książka pt. : „Duchowa sytuacja czasu”- odnosi się do podstaw naszej myśli i czynu tj. światopoglądu..

Współcześnie kryzys spowodowany jest przez zmianę sytuacji duchowej i związane z nią zerwanie z podstawowymi wizjami przyjętymi w przeszłości.

Obecnie mamy do czynienia z 2 wzajemnie niezależnymi zespołami wydarzeń: przełom i rozkład.

Symptomy rozkładu: osłabienie więzi społecznych, zanik woli obrony zbrojnej, niechęć do rodzenia dzieci, sceptyzm,

4 zasadnicze pytania:	średniowiecze	oswiecenie	Dziś
jakie miejsce człowiek zajmuje we wszechświecie	Antropocentryzm-człowiek jest panem ziemii, ośrodkiem wszechświata +	Radykalna postać antropocentryzmu +	Wykluczenie antropocentryzmu _
czy istnieje postęp	Nie, wizja świata i społeczeństwa jest statyczna _	Wiara w nieograniczony postęp +	Postęp technologiczny jest, ale nie ma postępu historycznego, kosmicznego ?
co może nam dać nauka	Umiarkowanie, racjonalizm, wiara w możliwość poznania, ale odróżnienie wiedzy od wiary(wiara i światopogląd nie mogą być udowodnione)	Nieograniczony racjonalizm. Człowiek może wszystko zbadać i wszystko zrozumieć, nauka nie zna granic	Nauka nie daje nam odpowiedzi na najważniejsze pytania(lub te odpowiedzi są wątpliwe)
jak wielka jest moc i niemoc ludzka	Poczucie niemocy	Nieograniczona moc	Poczucie niemocy

Wizja podstawowa: zespół odpowiedzi, pewne stanowisko wobec pytań uważanych w danym okresie

za podstawowe. (są 2 takie główne wizje- średniowieczna i oświeceniowa)

Co zrobić, by nasze życie nie straciło sensu:

- religia powinna być przemyślana na nowo

-potrzeba nowej filozofii i rozróżnienie między światopoglądem a nauką

-poglądy na naukę musza być przemyślane na nowo

6. Pojęcie i podział norm

Norma to wypowiedź sformułowana w danym języku albo dająca się sformułować która narzuca pewnym adresatom pewne obowiązki w pewnych okolicznościach albo zawsze i wszędzie.

 

Normy dzielimy na:

 

1.      Moralne – mówią co jest dobre a co złe. W naszym kręgu jest nim dekalog. Sankcją są wyrzuty sumienia.

2.      Obyczajowe – nie mają innego uzasadnienia niż te że tak się robi albo nie robi. Szczególną role mają normy dobrego wychowania. Sankcją jest ośmieszenie, wyśmianie.

3.      Prawne – stworzone przez państwo i w interesie realizacji tych norm, państwo może uruchomić zinstytucjonalizowany przymus. Sankcja wymierzona przez prawo

7. Rzymskie pojęcie sprawiedliwości i prawa naturalnego

pojęcie sprawiedliwości – jest to niezłomna wola oddania każdemu tego, co mu się należy. Każdy wie co mu się należy, bo zawarł umowę. Umowa zaowocowała rozwojem prawa cywilnego i publicznego. Umowa musi być przemyślana.

Prawo rzymskie rozdziela rzeczywistość prawną na modele:

• model starszy – źródłem prawa jest rola panującego, struktura promuje cechy obywatelskie tj. posłuszeństwo, podporządkowanie, łatwa zmiana orientacji
  w sferze wartości wraz ze zmianą sytuacji społecznej, skrupulatność

• model młodszy – źródłem prawa jest wola stron zaangażowanych w umowę, władza jako mediator zmusza do wykonania umowy, wpływa na rozwój prawa tj. gdy ktoś nie chciał się wywiązać z umowy wkraczało państwo.

Prawa naturalne to takie prawa, które wynikają z samych właściwości natury ludzkiej np. umiejętności dokonywania wyborów wyróżniamy:

1. prawo do życia

2. prawo do wolności - jeżeli nie mogę dokonać wyboru nie jestem wolny

3. prawo do własności – posiadanie tego co się wytworzyło – posiadanie dóbr

8. Wytłumacz:

a) Dura lex sed lex – twarde prawo, ale prawo

b) do ut des – daję abyś dał

c) lex retro non agit - prawo nie działa wstecz

d) nullum crimen sine lege – nie ma przestępstwa bez ustawy

e) pacta sun serwanda – umowa musi być dotrzymana

9. Scharakteryzuj pojęcie przestępstwa

Przestępczość – jest to nagromadzenie danych przestępstw, na danym terytorium w danym czasie. Najszerszą skalą są przestępstwa rzeczywiste, węższą ukryte, potem, jeszcze węższą osądzone, i jeszcze węższą osądzone prawomocnym wyrokiem

Przestępstwo popełniamy wtedy, gdy nie przestrzegamy norm prawa karnego. Jest to centralne pojęcie prawa karnego.

Cechy czynu nazywanego przestępstwem:

• społecznie szkodliwy

• zawiniony

• zabroniony przez ustawę obowiązującą w chwili jego popełnienia

Przestępczość nieletnich – cechy:

 

a.       zaczyna się od kradzieży, włamań, rozboju,

b.      działają w grupach od dwóch do wielu,

c.       przestępczość seksualna,

d.      przestępczość handlu narkotykami,

e.       wzrost przestępstw i agresywność dziewcząt.

 

10. Okoliczności wyłączające winę

• nieletniość – poniżej 17 lat, w wyjątkowych wypadkach po ukończeniu 15 lat może odpowiadać jak dorosły

• niepoczytalność – osoba, która nie może pokierować swoim postępowaniem, ani rozpoznać znaczenia czynu np. upośledzenie psychiczne, choroba psychiczna

• błąd – np. człowiek na polowaniu myśląc, że zabija dzika, zabija człowieka

• rozkaz – uwalnia od odpowiedzialności, gdyż inaczej wojsko nie mogłoby funkcjonować.

11. Okoliczności wyłączające bezprawność

 

a)      Obrona konieczna – siłą odpieram atak na mnie lub dobro społeczne. Zamach musi być bezpośredni i rzeczywisty.

b)     Stan wyższej konieczności – dla ratowania jednego dobra poświęcam inne. Muszą mieć podobną wartość. Nie można ratować mniej cennej rzeczy a poświęcać coś cennego.

c)      Starorzymska zasada volenti non fit iniuria – chcącemu nie dzieje się krzywda,

d)     Czynności lecznicze – uwalnia lekarza od odpowiedzialności lekarza jeżeli ratował życie zgodnie ze sztuką lekarską.

e)      Ryzyko naukowe i naukowo techniczne -  uczony, który dokonuje ryzykownych eksperymentów nie będzie karany, gdy działał zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą i w ramach eksperymentu

12. Wina umyślna oraz nieumyślna – pojęcia

a) umyślna –.„chcę i robię” może przybrać postać winy kwalifikowanej świadomie ze szczególnym okrucieństwem, ze szczególnych pobudek. Atakowanie człowieka pomimo tego, że jego opór został pokonany.

Wina umyślna to postać winy, na którą składają się: wina umyślna w zamiarze bezpośrednim (dolus directus) - sprawca chce popełnić czyn zabroniony, oraz wina umyślna w zamiarze ewentualnym (dolus eventualis) - sprawca, przewidując możliwość popełnienia czynu zabronionego, na to się godzi.

b) nieumyślna –brak zamiaru popełnienia czynu zabronionego. Sprawca popełnia jednak ten czyn na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał (lekkomyślność) albo mógł przewidzieć (niedbalstwo).

13. Istota i zakres prawa karnego

Prawo karne jest zbiorem norm mających na celu eliminację zachowań aspołecznych najcięższej wagi poprzez zastosowanie sankcji kary.

Kryminologia - nauka o przestępstwach.

Wiktymologia - nauka o ofierze przestępstwa

Penitencjarystyka - nauka o karze pozbawienia wolności

- Czyn - wyraz wolnej woli człowieka;

- Wina - więź łącząca świadomość i wolę człowieka;

- Kara - odpowiedź na czyn sprawcy

Wg kodeksu karnego kary dzielimy na :

- zbrodnie – granica zagrożenia karą 3 lata i wzwyż np. gwałt zbiorowy ze szczególnym okrucieństwem

- występki – czyny za które przysługuje kara poniżej 3 lat np. gwałt normalny

Funkcje prawa karnego:

1. kompensacyjna - oznacza, że prawo karne powinno uwzględniać szkodę i jej zadośćuczynienie ( naprawienie szkody w polskim PK).

2. ochrona - polega na tym, że chronione są pewne dobra prawne np. zdrowie, mienie, życie itp., prawo chroni to, co najważniejsze i najcenniejsze społecznie bądź punktu widzenia jednostek

3. gwarancja - polega na ochronie dóbr osobistych przed arbitralnością władzy państwowej, jeżeli nie popełniłem czynu karalnego to nie podlegam odpowiedzialności

Nowe przestępczości

- świadome zarażenie kogoś wirusem HIV

- przestępstwa internetowe ( częściej młodzi)

- przestępstwa przeciwko środowisku

Kary :

- pozbawienie wolności

- kara pozbawienia wolności 25 lat

- kara dożywotniego pozbawienia wolności

14. Pojęcie przemocy – co najmniej 3 definicje

Zwykle definicje przemocy biorą pod uwagę trzy pod-stawowe kryteria: rodzaj zachowania, intencje oraz skutki przemocy. Najdokładniej odzwierciedla to definicja J. Pospiszyl, która nazywa przemoc „wszelkimi nieprzypadkowymi atakami godzącymi w osobistą wolność jednostki lub przyczyniające się do fizycznej, a także psychicznej szkody osoby, wykraczające poza społeczne zasady wzajemnej relacji”.

Światowa Organizacja Zdrowia: przemoc to „celowe użycie siły fizycznej, zagrażające lub rzeczywiste, przeciwko sobie, komuś innemu lub przeciwko grupie lub społeczności, co powoduje lub jest prawdopodobne, że spowoduje zranienie, fizyczne uszkodzenie, śmierć, ból psychologiczny, zaburzenie rozwoju lub deprawację” . Przemoc dzieli się zatem na trzy kategorie: przemoc skierowana do siebie samego, czyli autoagresja, przemoc interpersonalna oraz przemoc grupowa.

Schneidera (1992) uważa że przemoc to "użycie siły fizycznej wobec innych czy samego siebie lub wymuszanie określonego zachowania groźbą zranienia czy zabicia. Przemoc to nie tylko każde zachowanie fizyczne czy werbalne, które ma powodować czy też powoduje wszelkiego rodzaju szkody czy obrażenia u ofiary, za przemoc uznaje się każde destruktywne, niszczące zachowanie, które w wyniku reakcji społecznej zostało trwale zdefiniowane jako przemoc".

J. Rudniański, określając przemoc jako relację pomiędzy ludźmi, polegająca na użyciu przeważającej siły

Bińczycka: „Przez przemoc będziemy rozumieli takie wywieranie wpływu na ludzi, w wyniku którego ich aktualny poziom rozwoju somatycznego i duchowego jest mniejszy niż potencjalny poziom jego rozwoju”

15. Przemoc w teoriach

a) Freuda

Teoria agresji jako instynktu

Podkreśla ona istnienie wrodzonego instynktu agresji, którego energia musi ulec rozładowaniu, poprzez akt agresji niezależny od sytuacji zewnętrznej. Przedstawiciele tej koncepcji zgodnie uważają, że instynkt agresji jest wrodzony i niezmienny, natomiast zachowania agresywne, wzbudzone przez instynkt, są mniej lub bardziej podatne na wpływy zewnętrzne i mogą być modyfikowane przez wychowanie.

Według nich, niektóre zachowania agresywne u człowieka związane są z zaburzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Stwierdzono także, że guzy w mózgu mogą prowadzić do agresji.

b) Dollarda

teoria frustracja-agresja

akcentuje wpływ frustracji na powstanie napięcia, które z kolei stanowi motywację agresywnego zachowania. Według tej teorii wczesna i ostra frustracja potrzeb psychicznych, przeżywana przez dziecko w związku z zaburzonymi kontaktami uczuciowymi z najbliższym otoczeniem, stanowi ustawicznie działający bodziec pobudzający do agresji.

frustracja nie zawsze rodzi skłonność do agresji. Oprócz agresji wystąpić mogą reakcje niekarzące, autoagresja, a także regresja (prymitywizm zachowania), fiksacja (uporczywe powtarzanie reakcji nie mającej instrumentalnego znaczenia) lub objawy depresyjne.

c) Mertona

teoria anomii. Anomia- stan rozbieżności między kulturowo określanymi celami a instytucjonalne określonymi środkami ich realizacji. Struktura społeczna uniemożliwia niektórym grupom osiąganie kulturowo wyznaczonych wartości w sposób zgodny ze społecznie wyznaczonymi normami. Taki stan powoduje napięcie, a długotrwałe napięcie może powodować agresję.

d) Fromma

Świat można podzielić na dwa skrzydła :

• nekrofilne – zwłoki, gnicie, zabijanie, sadyzm, stała tendencja do przekształcania ludzi w zwłoki, służy temu przemoc; wewnętrzne podmioty dzielą się na ofiary
  i katów; jest to świat niesprawiedliwości, ustawicznych braków sztywnych przepisów, nieskończona pogarda dla słabości

• biofilne – świat dzieli się na kobiety i mężczyzn; jest to świat twórczości, miłości, rozwoju, nie ma lęku, potępiana jest wszelka przemoc; to świat sprawiedliwości
  i obfitości

-obronne zachowania agresywne- biologicznie adaptacyjne, służące ochronie istotnych wartości życia i jednostki
-biologicznie dezadaptacyjne agresywne, określane jako destruktywność i okrucieństwo

16. Wymień inne teorie przemocy

1. Teoria Berkowitza i Brontenbermera

Nie kwestionują łuku „frustracja – agresja”, jednak potrzebny jest dodatkowy czynnik – gniew. Zjawisko patologiczne, gdy gniew przerodzi się w nawyk.

Frustracja Agresja

Gniew

2.Teoria modelowania - zgodnie z którą zachowania agresywne u dzieci i młodzieży są w dużym stopniu efektem naśladownictwa, często modelem jest rodzic, inne osoby dorosłe, a także bohaterowie filmów, opracowań literackich, zespołów muzycznych. Uruchamiany mechanizm identyfikacji z modelem stwarza warunki przyjmowania zachowań, które dzieci i młodzież w różnych sytuacjach ujawniają. Jeśli uwzględnimy podkreślaną przez wielu psychologów nadmierną sugestywność, wówczas możemy przyjąć, iż „agresja naśladowcza” może w znacznym stopniu odnosić się do nich.

3.Przykładem przeciwstawienia się tej teorii jest J. Ranschburg, zdaniem którego „agresja człowieka nie jest instynktowna, jest funkcją odruchów na zespół bodźców zewnętrznych, w jej powstawaniu szczególnie ważną rolę spełniają nasze doświadczenia z przeszłości, doświadczenia społeczne”.

4. Teorią, która nie podzieliła tego losu, jest koncepcja A. Bandury i R. Waltera zakładająca, że agresja jest wynikiem uczenia się za pośrednictwem procesów warunkowania instrumentalnego i modelowania. Wyraża się ona w dwóch hipotezach wyjaśniających zachowanie agresywne, uzasadniając je teorią silnych reakcji oraz na drodze uczenia się poprzez imitację

5. Teoria Davida Grossmanna – Agresja pojawia się przez naśladownictwo.

17. Formy/typy organizacyjne przemocy fizycznej – krótka charakterystyka

Typy przemocy :

1. Fizyczna

Zamierzone działanie człowieka, zwrócone przeciwko fizyczności członka jego rodziny, niosące ryzyko uszkodzenia w ciele. Zamieszki, rozróby, wojny, pacyfikacje, terroryzm.

1. Psychiczna

Wszystkie działania zmierzające do poniżenia ofiary, obrażenia, zastraszenia, pozbawienia wiary we własne możliwości, szantaż emocjonalny, „zabawa” uczuciami członka rodziny, manipulacja

1. Strukturalna

Siła jest przeważająca, obiektywnie zagrażająca ludziom; nie ma wyraźnego sprawcy.

1. Medialna

Narzucanie znaczeń i interpretacji symboli pewnej kultury lub podkultury; legalne prawo narzucania i wpajania tego co służy interesom klasy panującej, selekcjonowanie znaczeń dla pewnych warstw.

Przemoc medialna wg Davida Grossmanna : występuje agresja naśladownicza

1. Brutalizacja – banalizowanie przemocy, czyniąc ją mało groźną

2. Warunkowanie klasyczne – drastyczne obrazy oglądamy w przyjemnych warunkach

3. Warunkowanie instrumentalne – gry komputerowe

4. Wzory osobowe – bezpośredni dowódca – młodociany bandyta

5. Gorąca

U podstaw leżą negatywne, intensywne przeżycia związane z frustracją dążeń i potrzeb. Przejawia się ona w postaci napadów furii i złości, wyładowań emocjonalnych. Jest to przemoc naładowana agresją, gwałtowna, występująca zwykle w afekcie. Towarzyszą jej krzyki, gwałtowne zadawanie bólu, wyzwiska

żal dla ofiary, występuje poprawa

1. Chłodna

Jest ona najczęściej dokonywana z premedytacją. Ma swój cel. Rozwija się przeważnie na gruncie autorytarnych modeli współżycia między ludźmi i kierowania nimi. Sprawca realizuje określony plan działania. Jest to proces pozbawiony silnych i gwałtownych emocji. Emocje są kontrolowane i tłumione. Sprawca uzasadnia swoje czyny poprzez wzniosłe cele; społeczne izolowanie ofiary, krytyka i poniżanie, wymuszanie posłuszeństwa, demonstrowanie przemocy.

Typologia Światowej Organizacji Zdrowia (Bińczycka- Anholcer):
1.przemoc skierowana przeciwko samemu sobie: samobójstwo, samouszkodzenie
2.przemoc przeciwko innym:

• przemoc w rodzinie: najczęściej ma miejsce w domu; występuje jako molestowanie seksualne dzieci; przemoc seksualna wobec partnerów; przemoc wobec osób starszych

• przemoc między osobami, które nie są ze sobą związane formalnie: przemoc wobec osób przypadkowych bez względu na wiek i płeć; są to akty agresji seksualnej; gwałty; przemoc fizyczna; zdarzenia te mają miejsce w szkole, w pracy, domach opieki społecznej, szpitalach i zakładach karnych

3.przemoc grupowa: dzieli się na społeczną, polityczną i ekonomiczną; są to przestępstwa zorganizowane, akty terrorystyczne, wojny i konflikty zbrojne

18. Przemoc gorąca i zimna – podobieństwa i różnice

GORĄCA	ZIMNA
U podstaw leży furia	U podstaw leży konkretny cel, brak furii
Spontaniczna	Zaplanowana
Trwa krótko	Trwa długo
Sprawca odczuwa chwilowe poczucie winy	Sprawca usprawiedliwia swoje działanie

19. Fazy cyklu przemocy w rodzinie

1. Faza narastania napięcia

Partner jest napięty i stale poirytowany. Każdy drobiazg wywołuje jego złość, często robi awanturę, zaczyna więcej pic, przyjmować narkotyki lub inne substancje zmieniające świadomość. Może poniżać partnerkę, poprawiając swoje samopoczucie. Prowokuje kłótnie i staje się coraz bardziej niebezpieczny. Sprawia wrażenie, że nie panuje nad swoim gniewem. Kobieta stara się jakoś opanować sytuację – uspokaja go, spełnia wszystkie zachcianki, wywiązuje się ze wszystkich obowiązków. Często przeprasza sprawcę, zastanawia się co ma zrobić żeby polepszyć mu humor. Niektóre kobiety mają w tej fazie różne problemy, takie jak bóle żołądka, bóle głowy, bezsenność, brak apetytu. Inne wpadają w apatię, tracą chęć do życia lub stają się niespokojne i pobudliwe nerwowo. Jest to wynik narastania napięcia, które z czasem staje się nie do zniesienia. Zdarza się, że kobieta wywołuje awanturę, żeby „mieć to już za sobą”.

1. Faza gwałtownej przemocy

Partner staje się gwałtowny. Wpada w szał i wyładowuje się. Eksplozję wywołuje zazwyczaj jakiś drobiazg, np. lekkie opóźnienie posiłku. Skutki użytej przemocy mogą być różne – podbite oko, połamane kości, obrażenia wewnętrzne, poronienie, śmierć. Kobieta stara się zrobić wszystko, żeby go uspokoić i chronić siebie. Zazwyczaj niezależnie od tego, jak bardzo się stara, wściekłość partnera narasta. Czuje się bezradna. Po zakończeniu wybuchu przemocy, kobieta jest w stanie szoku. Nie może uwierzyć, że to się stało. Odczuwa wstyd i przerażenie. Traci energię do życia, odczuwa złość i bezradność.

1. Faza miodowego miesiąca

Gdy sprawca wyładował już złość i wie, że posunął się za daleko, staje się inną osobą. Szczerze żałuje tego, co uczynił. Okazuje skruchę i obiecuje, że to się już nigdy nie powtórzy. Sprawca okazuje ciepło i miłość. Sprawca i ofiara zachowują się jak świeżo zakochana para. Ofiara zaczyna Wierzyc, że to co partner zrobił, było tylko jednorazowym incydentem. Ale faza miodowego miesiąca przemija i znów pojawia się faza pierwsza. Prawdziwe zagrożenie jakie niesie za sobą faza miodowego miesiąca jest związane z tym, że następny cykl jest dużo bardziej gwałtowny.

Cykliczność przemocy sprawia, że ofiarom trudno jest podjąć działania mające na celu zatrzymanie przemocy

20. Zdefiniuj syndrom sztokholmski

Jest to identyfikacja ofiary ze sprawcą.

Syndrom ten jest skutkiem psychologicznych reakcji na silny stres oraz rezultatem podejmowanych przez porwanych prób zwrócenia się do prześladowców i wywołania u nich współczucia

Nazwa syndromu wiąże się z napadem na Kreditbanken przy placu Norrmalmstorg w Sztokholmie, podczas którego napastnicy przez kilka dni (między 23 a 28 sierpnia 1973) przetrzymywali zakładników. Po złapaniu napastników i uwolnieniu przetrzymywanych przez nich osób, te ostatnie broniły przestępców pomimo sześciodniowego uwięzienia. W czasie przesłuchań odmawiały współpracy z policją. Termin został użyty przez szwedzkiego kryminologa i psychologa, Nilsa Bejerota, który współpracował z policją podczas tego napadu i który przedstawił swoje obserwacje dziennikarzom. Termin wkrótce przyjął się wśród psychologów na całym świecie

W Słowniku Psychologii, syndrom sztokholmski oznacza wytworzenie się więzi emocjonalnej miedzy zakładnikami a napastnikami, obserwowane często, gdy zakładnicy sa przetrzymywani przez długi czas w warunkach emocjonalnego napięcia. Osoby cierpiące na syndrom sztokholmski zaczynają identyfikować się ze swoimi prześladowcami, a nawet opiekować się nimi w akcie desperackiej, nieświadomej samoobrony. Zespół ten występuje w najcięższych psychologicznie sytuacjach, np. podczas porwania czy bycia zakładnikiem, a jego skutki potrafią trwać długo po zakończeniu kryzysu. W najbardziej klasycznych przypadkach, ofiary nadal bronią swoich oprawców i starają się tłumaczyć ich zachowanie nawet po uwolnieniu.

Dodatkowym czynnikiem stymulującym wystąpienie syndromu sztokholmskiego jest poddawanie uwięzionego silnym groźbom, jednak jednocześnie okazywanie mu drobnych oznak dobroci

21. Różnica między przymusem a przemocą

Istnieje związek przyczynowo-skutkowy między przymusem a przemocą. Przemoc jest tu narzędziem. Niektóre formy przymuszania niosą ze sobą przemoc. Czy każdy przymus jest przemocą? – NIE

M. Dąbrowska – przymus to naturalne użycie siły, a przemoc do użycie siły z zamachem na dobro dziecka. Dobro dziecka się zmienia w miarę rozwoju.

Przemoc:  

• fizyczna, psychiczna

• werbalna, niewerbalna

• chłodna, gorąca

• medialna

Jest to siła przeważająca, fizyczna, przewaga wykorzystywana do panowania nad kimś, bezprawnie narzucana władza, czyny dokonane z użyciem siły fizycznej- np. gwałt. Użycie siły w celu zrobienia komuś krzywdy.

Przymus:

W intencji wprowadzenia sprawiedliwości (państwo).  Przymus w ujęciu prawa (wikipedia) : 1) są to środki prawne stosowane w celu zapewnienia przestrzegania prawa, przymuszające do zastosowania się do przepisu prawa lub do wyroku sądowego; 2) W prawie cywilnym przymus rozumiany jest jako wywarcie nielegalnego nacisku na osobę fizyczną i jako taki może być okolicznością powodującą nieważność czynności prawnej.

22. Mechanizmy ułatwiające stosowanie przemocy

To nie będzie czasem ten podział z eksperymentu Zimbardo ?

Zimbardo – jak zmusić normalnych ludzi do robienia czegoś czego nie zamierzał 6 kroków prowadzących :

1. My i oni aby coś zaczęło funkcjonować w starciu – aby zantagonizować grupę trzeba ją podzielić. My jesteśmy lepsi a oni gorsi – rywalizacja. „ Dziel i rządź” – rzymska zasada. Strony należy od siebie oddalać a temu służy stygmatyzacja – opatrywanie przeciwnika etykietami , przewagę mają Ci co funkcjonują w mediach.

2. Rola autorytetów – Aby stygmatyzacja nie była chwilowa, autorytet informuje, że tamta strona jest gorsza, dostarcza on argumentów w języku, który jest zrozumiały dla tłumu. Wskazuje co należy robić i dostarcza ideologie jest ona niezmiernie ważna ponieważ nadaje sens działaniu.

3. Poczucie bezkarności – dostarcza nam motywacji do działań i ataku, przejawiania przemocy

4. Dehumanizacja ofiar - pozbawienie ofiar cech ludzkich daje poczucie bezkarności i popycha do użycia przemocy

5. Bierność widowni – bierność innych powoduje, że rozpoczynają się ataki, potwierdza się zatem to, że tak nam wolno

6. Eliminacja fizyczna czasem ze śmiercią włącznie – te wszystkie czynniki przyczyniają się do ataku fizycznej przemocy mogącej się zakończyć śmiercią dla ofiary

23. Cechy sprawcy i ofiary wg Anny Pawełczyńskiej

Tu chodzi o książkę Przemoc i wartości – Anna Pawełczyńska niestety nie ma jej na necie ale ona jest o Oświęcimiu i czasie wojny

24. Skróty

a) AIDS - Acquired immune deficiency syndrome – zespół nabytego niedoboru odporności

b) GRID - gay-related immune deficiency – zespół niedoboru odporności gejów

c) HIV - Human immunodeficiency virus – ludzki wirus niedoboru odporności

d) HTLV - human T-cell leukemia/lymphoma virus - wirus ludzkiej białaczki z komórek T (lub ludzki wirus T-limfotropowy) jest ludzkim jednoniciowym retrowirusem RNA, który wywołuje ostrą białaczkę z limfocytów T oraz chłoniaka z limfocytów T u dorosłych, a także może mieć udział w pewnych chorobach demielinizacyjnych

25. Scharakteryzuj typy i stadia AIDS

3 stopniowy rozwój choroby:

1. nosicielstwo bezobjawowe – człowiek jest zarażony, wirusy się mnożą,

2. objawy wstępne – obfite poty, gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, uczucie jak w ciężkiej grypie,

3. etap zakażeń oportunistycznych- choruje na to z czym się zetknie + objawy towarzyszące. Objawy chorób są bardzo ciężkie, zwykle są to nowotwory lub gruźlicę, towarzyszy temu biegunka i silne zmęczenie a także zmiany skórne

W stadium 2 HIV staje się już chorobą AIDS!!!

26. Hipotezy związane z obecnością HIV w populacji ludzkiej

1.wirus ma charakter odzwierzęcy i przeniósł się na ludzi poprzez zoofilie i kontakty homoseksualne ( Dumas – homoseksualista), jest konsekwencją stosunków seksualnych z małpami człekokształtnymi.

2.Zauważono, że w Afryce środkowej i na Haiti podobne są objawy choroby. W latach 70 – czasy podczas których w Afryce zatrudniano Haitańczyków. Szczepiono ich wszystkich szczepionką przeciwko czarnej ospie – jest ona robiona z pożywki dla owiec i krów. A wirusy potrzebne do jej wytworzenia są podobne do HIV.

3.łączy chorobę z rozpowszechnieniem się przeszczepów – okazało się, że enzym transkryptazy jest niestabilny pojawia się w różnych miejscach w organizmie. Aby dokonać przeszczepu i żeby się on przyjął należy obniżyć odporność biorcy do 0 – ludzie w ten sposób sami stworzyli HIV ( ten enzym transkryptazy, który przyczyna się do powielania tego wirusa) Przed erą przeszczepów nie słyszano o AIDS.

4.Broń biologiczna.

27. Grupy ryzyka zakażeń HIV

• homoseksualiści – większej ilości mężczyźni, którzy preferują kontakty odbytnicze- wszelkie ataki zewnętrzne powodują uszkodzenia a w nich rozwijają się wirusy. Duża różnorodność partnerów przyczynia się do przenoszenia choroby. Bardzo powszechna jest również prostytucja homoseksualna – stary mężczyzna kupuje sobie stosunki seksualne od mężczyzny młodego.

• osoby prowadzące swobodny tryb życia, głównie prostytutki i narkomanii ( seks bez zabezpieczeń )

• dzieci matek chorych na AIDS – najliczniej występuje to w Afryce

• hemofilia – osoba na nią chora – otrzymanie krwi która jest zakażona.

28. Daty w rozwoju wiedzy o AIDS

Pierwsza wzmianka o AIDS pojawiła się w 1981 roku wtedy pojawiła się informacja w czasopiśmie amerykańskim o chorych 5 homoseksualistach

Pierwotną nazwą było GRID, w 1982 roku zmieniono ją na AIDS

W 1983 roku Gallo i Montagnur niezależnie od siebie znaleźli oni wirusa HIV w węzłach chłonnych; od tej pory przyjmuje się, że choroba ma charakter wirusowy

W 1984r. rozpoznano pierwsze przypadki zakażeń wśród osób nie homoseksualnych.

W 1985r. stworzono pierwsze testy które wskazywały seropozytywność.

W 1987r. zaczęto wytwarzać AZT.

W 1989r. WHO ogłosiło 1 grudnia jako Światowy Dzień Walki z AIDS

29. Na czym polega szczególne niebezpieczeństwo związane z epidemią AIDS

30. Cechy naturalnej seksualności człowieka w ujęciu A. Kępińskiego

Do naturalnych cech ludzkiej seksualności należy:

1. długa współrzędna czasowa i duża różnorodność bodźców,

2. dominacja systemu nerwowego nad endokrynologicznym,

3. związek seksualności z macierzyństwem,

4. społeczny charakter popędu seksualnego ( z inną osobą)

31. Wolność jednostki i jej ograniczenia w świetle tekstów Pendereckiego

Człowiek rozwija się wtedy, gdy zdobywa się na metafizyczną pokorę, a marnieje i ginie, gdy ulega pokusie metafizycznego wywyższenia

Chrześcijaństwo powstrzymuje jednostkę przed uzurpatorskim przyznaniem sobie atrybutów boskich i w tym tkwi najgłębsza jego mądrość.

32. Alkohol – pojęcie

Alkoholizm – definicja WHO – zespół uzależnienia od alkoholu jest stanem psychicznym, a zarazem również fizycznym, spowodowanym piciem alkoholu i charakteryzujący się określonymi zachowaniami bądź innymi reakcjami, w których okresowo lub zawsze pojawia się przymus picia alkoholu po to, aby doświadczyć jego działania na psychikę

1. wzory chemiczne

C2H5OH alkohol

b) rodzaje

piwo 4 – 8 % wino 12 – 18 % wódka powyżej 40%

c) właściwości

d) stopnie i objawy upojenia

1. faza wstępna (= przedalkoholowa)

-- powodem do picia są okoliczności zewnętrzne (uroczystości)

- wybiera towarzystwo ludzi, z którymi może pic

- pije coraz więcej

- efekt silnej głowy

- picie epizodyczne lub regularne

- trwa od kilku miesięcy do kilku lat

- momentem krytycznym jest pojawienie się pierwszych palimpsestów (luk pamięciowych)

2.Faza zwiastunów (= ostrzegawcza)

- luki pamięciowe

- picie w ukryciu, częściej, więcej

- poczucie winy, napady irytacji

- głód alkoholu

- picie nie dla rozluźnienia lecz by zredukować zespół odstawienia

- poczucie izolacji od otoczenia

3. Faza krytyczna (= ostra)

- utrata kontroli nad piciem

- picie na czczo

- ukrywanie alkoholu

- mechanizmy obronne: racjonalizacja, wypieranie

- problemy ze zdrowiem

- nieskuteczne próby zaprzestania picia

4. Faza przewlekła

- ciągi picia

- picie alkoholi niekonsumpcyjnych

- drżenie rąk, psychozy, zachowania przestępcze

33. Ostrzegawcze i pełne objawy uzależnienia

1. Ostrzegawcze

- ukrywanie alkoholu

- stawianie sobie barier, podejmowanie prób zaprzestania picia

- pije, by się rozluźnić, stwierdzenie że alkohol odpręża i daje ulgę, redukuje napięcie i niepokój, poczucie winy, ośmiela ułatwia zaśnięcie.

- poszukiwanie , inicjowanie i organizowanie okazji do wypicia oraz picie z chciwością, wyprzedzanie kolejek, powtarzające się przypadki upicie

- picie alkoholu tam gdzie się nie powinno np. w pracy

- możliwość wypicia bielszej ilości alkoholu tzw mocna głowa.

- trudności w odtwarzaniu zdarzeń, które miały miejsce podczas picia tzw palimpsesty alkoholowe, urwany film

- picie w samotności przez osoby, które zazwyczaj piły tylko w towarzystwie a póżniej świadome ukrywanie swojego picia

- unikanie rozmów na temat swojego picia a póżniej reagowanie gniewem bądź agresją na sygnały dotyczące ograniczenia picia

- reagowanie rozdrażnieniem w sytuacjach utrudniających dostęp do alkoholu

- picie alkoholu pomimo zaleceń lekarskich dotyczących unikania picia alkoholu

- zdarzające się przypadki prowadzenia samochodu pod wpływem picia alkoholu

2.Pełne

- pije otwarcie i byle co

- zmniejszona tolerancja

- narastające problemy zdrowotne

- brak kontroli nad piciem

- unikanie głodu alkoholowego

- ciągłe zaniki pamięci

- problemy psychiczne

34. Choroby psychiczne w przebiegu uzależnienia od alkoholu

a) Psychoza Korsakowa (inaczej: alkoholowy zespół amnestyczny, zespół Wernickego-Korsakowa) występuje po wielu latach intensywnego picia, jako przejaw ciężkich zaburzeń metabolicznych. Istotną rolę w jej powstaniu odgrywa niedobór witamin z grupy B. Pierwsze doniesienia opisujące związek różnych zaburzeń psychicznych z polineuropatią (zapaleniem wielonerwowym) opublikował Korsakow w latach 1887-1891. Ścisły związek między encefalopatią Wernickego a zespołem Korsakowa zauważono w pierwszych latach XX wieku. Natomiast bliskie pokrewieństwo kliniczne tych dwóch chorób ustalił Bonhoeffer w 1904 roku.
Zdaniem wielu badaczy choroba Korsakowa jest psychicznym przejawem choroby Wernickego. Główne objawy psychozy Korsakowa to:

• spowodowane uszkodzeniem ciał suteczkowatych mózgu, zaburzenia pamięci polegają głównie na występowaniu poważnych trudności lub na całkowitej niezdolności do przyswojenia sobie nowego materiału (uszkodzenie tzw. pamięci świeżej);

• konfabulacje (zmyślone wydarzenia wypełniające luki pamięciowe);

• dezorientacja w czasie i w miejscu;

• zafałszowane poznawanie osób.

b) Otępienie alkoholowe - Postępujące lub przewlekłe zaburzenie współwystępujące z uzależnieniem od alkoholu, często pojawia się w 6. dekadzie życia. Oprócz działania samego alkoholu na rozwój tego zespołu wpływają także: urazy głowy, niedobory pokarmowe, następstwa uszkodzenia wątroby.
Charakteryzuje się upośledzeniem wielu wyższych funkcji korowych, m. in. pamięci, myślenia, orientacji, uczenia się, mowy.
Upośledzeniu funkcji poznawczych towarzyszy na ogół pogorszenie kontroli emocjonalnej, zaburzenia w sferze zachowań społecznych lub upośledzenie motywacji.

c) Zespół Otella to nic innego niż patologiczna zazdrość, często występująca u osób uzależnionych od alkoholu lub mających w inny sposób uszkodzony centralny układ nerwowy np. w postaci starczej psychozy. Przeważnie na to schorzenie cierpią mężczyźni, ale spotyka się również kobiety cierpiące na obłęd zazdrości.
Dominującym objawem są urojenia niewierności małżeńskiej, niekiedy dołączają się urojenia prześladowcze. Charakteryzuje je niedorzeczność podejrzeń, brak możliwości zmiany przekonania o zdradzie przez perswazję.

d) Majaczenie alkoholowe (majaczenie drżenne, delirium tremens, "biała gorączka"), jest najczęściej spotykaną psychozą alkoholową i występuje u ok. 5% uzależnionych. Po raz pierwszy zostało opisane w 1813 r. przez Suttona. Objawy majaczenia alkoholowego pojawiają się w czasie do 72 godzin od zaprzestania picia, kiedy poziom alkoholu we krwi gwałtownie spada. Zawsze towarzyszą one innym objawom zespołu abstynencyjnego. Najpierw pojawia się niepokój, lęk oraz bezsenność, do których dołączają się zaburzenia świadomości (dezorientacja co do miejsca i czasu), urojenia, złudzenia i omamy. Chory widzi ruchliwe, małe i wielkie zwierzęta, różne dziwne stwory, niezwykle twarze i postacie. Obrazy te są zwykle kolorowe i ruchliwe. Niejednokrotnie czuje i widzi chodzące po nim samym owady, robaki czy mrówki, czasem mówi o dziwnych smakach i zapachach. U osób majaczących można czasami wywołać objawy potwierdzające rozpoznanie np. objaw Liepmanna polegający na pojawianiu się omamów wzrokowych po uciśnięciu gałek ocznych; objaw Reichardta ("czystej kartki") polegający na tym, że chory czyta z niezapisanej kartki to, co sugeruje mu badający lub opisuje nieistniejący obrazek; objaw Aschaffenburga - pod wpływem sugestii chory rozmawia przez wyłączony telefon; objaw "nawlekania nitki" - zgodnie z sugestią chory nawleka nieistniejącą nitkę do nieistniejącej igły.

e) Ostra halucynoza alkoholowa (ostra omamica), opisana została w 1883 r. przez Kraepelina. Jest ona drugą co do częstości występowania psychozą alkoholową i towarzyszy innym objawom zespołu abstynencyjnego. Przez niektórych uważana jest za odmianę majaczenia alkoholowego.
Początek jest z reguły nagły. Najczęściej chory zaczyna słyszeć głosy, które grożą mu, wymyślają, czasami oskarżają, a kiedy indziej żywo dyskutują na jego temat, bądź nakazują co ma robić. Zdarza się, że nakazują popełnienie samobójstwa (chory słyszy np.: "powieś się... powieś się"), bądź zrobienie sobie jakiejś krzywdy, np. glos nakazuje odcięcie sobie ręki ("albo sobie utniesz rękę, albo ci urżniemy łeb"). W miarę trwania choroby mogą dołączyć się usystematyzowane urojenia, często prześladowcze, ściśle związane z zasłyszanymi treściami, np. przekonanie, że wrogowie organizują zamach na życie chorego, dysponują aparaturą podsłuchową, a nawet oddziaływają na niego poprzez ściany, sufit czy podłogę. Urojeniom towarzyszy na ogół niepokój, lęk, obniżenie nastroju. Zdarzają się zachowania agresywne i autoagresywne.
f) Stany depresyjne Mogą być przyczyna i skutkiem choroby alkoholowej. Alkohol może być początkowo „lekarstwem" na smutki i czarne widzenie świata. Potem, nawet jeśli depresja nie była przyczyną pijaństwa, alkohol przestaje spełniać taką funkcję. Bardzo szybko traci swoją magiczna moc i przemienia się w czarną chmurę zawieszoną nad całym życiem pijącego. Spycha chorego w coraz intensywniejsze stany depresji. W każdej postaci depresji pojawiają się, choćby przelotne, myśli samobójcze. Przy nasilonych objawach depresyjnych prawdopodobieństwo ich zrealizowania jest bardzo wysokie. Niektórzy badacze przyjmują, że 11%-21% uzależnionych od alkoholu osób dokonuje samobójstw. Należy przy tym pamiętać, że próba samobójcza najczęściej nie jest poprzedzana werbalnym sygnalizowaniem o zamiarze targnięcia się na własne życie. Jedno jest pewne - reakcji depresyjnych alkoholika nigdy nie należy lekceważyć, a wołając pomoc (np. pogotowie) zawsze trzeba informować o pojawiających się wypowiedziach czy zachowaniach samobójczych. Nie należy przy tym liczyć na to, że perswazje, czy „rozmowy na wesołe tematy" cokolwiek mogą zmienić.

g) Padaczka alkoholowa to zespół napadów drgawkowych występujących w trakcie trwania zespołu abstynencyjnego. Wizualnie napad przypomina napad padaczki - chory doświadcza nagłych napięć mięśni kończyn i twarzy, traci przytomność. Padaczka alkoholowa nie jest jednak padaczką sensu stricte, przyczyny padaczki alkoholowej to nie zaburzenia pracy biochemicznej mózgu na skutek jego uszkodzenia, lecz na skutek nadużywania alkoholu i nagłego przerwania picia, bądź mocnego zmniejszenia ilości dostarczanego do organizmu alkoholu.

35. Formy profilaktyki ( AA)

Działania profilaktyczne powinny być wielostopniowe i powinny obejmować :

1. Zapobieganie pierwszorzędowe ( prewencja pierwszorzędowa) – które powinno polegać na niedopuszczeniu do powstawania problemów alkoholowych min. ograniczenie dostępności do alkoholu, podwyższenie poziomu wiedzy o nim czyli o skutkach jego nadużywania oraz kształtowanie postaw preferujących trzeźwość oraz abstynencję. Jest ona najskuteczniejsza w sytuacjach, gdy symptomy zaburzeń jeszcze nie wystąpiły.

2. Zapobieganie drugorzędowe ( prewencja wtórna ) – jest to wczesne wykrywanie i interwencja w stosunku do osób zagrożonych problemem alkoholowym jak i tych, u których podejrzewa się obecność występowania problemu alkoholowego.

3. Zapobieganie trzeciorzędowe ( prewencja trzeciego stopnia ) – są to wszelkie działania mające na celu minimalizację następstw nadmiernego spożywania alkoholu – leczenie i rehabilitacja. Zorientowana jest na minimalizowanie ryzyka pogłębiania się istniejącej już patologii i stwarzanie możliwości powrotu do zdrowia.

Próby zmniejszania kosztów ponoszonych przez pojedyncze osoby, rodziny, grupy i całe społeczeństwa z powodu picia alkoholu i zachęcania ludzi do zdrowego stylu życia są podejmowane w różnych obszarach, zarówno przez jednostki, grupy i organizacje jak i przez instytucje państwowe i międzynarodowe oraz organy władzy różnych szczebli. Strategie postępowania, jakie stosuj się w profilaktyce antyalkoholowej to :

- polityka antyalkoholowa na szczeblu krajowym i lokalnym, obejmująca prawodawstwo fiskalne, regulację cen, ograniczenia w reklamowaniu, wieku nabywcy, ilości miejsc i godzin sprzedaży,

- edukacja dotycząca zagrożeń oraz szkód psychologicznych, fizjologicznych i społecznych związanych ze spożywaniem alkoholu,

- zapobieganie zagrożeniu przez działania wzmacniające i rozwijające zasoby podmiotowe i kontekstowe zmniejszające ryzyko związane z alkoholizmem – rozwijanie umiejętności i zwiększanie kompetencji osób a także tworzenie formalno prawnych i instytucjonalnych warunków zdrowego życia ludzi,

- rozpoznawanie , diagnozowanie oraz wczesna identyfikacja problemów związanych z piciem alkoholu,

- interwencje po wykryciu nadużywania zagrażającego lub szkodliwego spożywania alkoholu oraz leczenie uzależnienia.

Podejście do profilaktyki uległo w ostatnim czasie istotnym zmianom. Widoczne jest przenikanie się poszczególnych etapów formowania się tych modeli i koncepcji – modele i koncepcje nowsze zawierają elementy starszych.

Wśród modeli teoretycznych wczesnej profilaktyki uzależnień oraz profilaktyki tzw. grup ryzyka według Krzysztofa Ostaszewskiego wyróżniamy :

1. Model oświaty zdrowotnej (tradycyjny)

Model ten bazuje na przekazywaniu informacji o substancjach uzależniających oraz na konsekwencjach ich używania. Wiedza jest w nim przekazywana w trzech wariantach tj.:

- jako edukacja o efektach działania,

- jako informacje odstraszające ( eksponowanie, a często wyolbrzymianie skutków nadużywania alkoholu),

- podawanie konkretnych przykładów osób uzależnionych – relacje tych osób.

Najczęstszymi formami przekazu tych informacji są : filmy, ulotki, pogadanki, prelekcje, plakaty.

1. Model edukacji humanistycznej

Celem jest w tym modelu pomoc w prawidłowym kształtowaniu się osobowości aby osoba nie musiała pomagać sobie substancjami uzależniającymi. Wykorzystywane są tutaj takie formy edukacji jak : praca w małych grupach nastawiona na integrację i rozwój osobowości, psychologiczne gry i zabawy, dyskusje.

1. Model edukacji społecznej ( wpływów społecznych)

Opiera się on na założeniu, że środowisko jest dla jednostki źródłem przykładów do naśladowania, kar i nagród oraz wywiera na nią presję. Oddziaływania dlatego powinny koncentrować się na uczeniu jednostki rozpoznawania zagrożeń oraz radzenia sobie z niekorzystnymi wpływami. Uczy się ją np. mówienia „nie”, w sytuacjach gdy jednostka nie chce się poddać presji otocznia oraz kreuje liderów młodzieżowych, którzy korzystnie oddziaływają na grupy rówieśnicze.

1. Model edukacji w zakresie umiejętności życiowych

Łączy on w sobie trzy modele a mianowicie : model oświaty zdrowotnej, model edukacji humanistycznej i model edukacji społecznej. Za główne przyczyny sięgania po substancje uzależniające uważa : brak wiedzy, deficyty w zakresie rozwoju osobowości oraz nieumiejętność radzenia sobie z presją społeczną. Działania profilaktyczne według tego modelu polegają na przekazywaniu wiadomości na temat środków uzależniających oraz wpływów społecznych skłaniających o ich zażywania, a także na uczeniu umiejętności zaspakajania swoich potrzeb bez pomocy tych środków.

1. Model form alternatywnych

Proponuje on naukę atrakcyjnych form spędzania wolnego czasu, aby stanowiły one alternatywę dla używania substancji uzależniających np. rozwijanie zainteresowań twórczych, wyprawy turystyczne, nabywanie nowych umiejętności.

1. Model promocji zdrowia

Model ten traktuje zdrowie jako całość w jego psychicznym, fizycznym, duchowym i społecznym wymiarze. Głównym działaniem jest tutaj promocja zdrowia i zdrowego stylu życia. Treści edukacyjne nie dotyczą tylko poszczególnych czynników ryzyka uzależnienia lecz zdrowia jako wartości.

Specjalistyczną agendą rządową zajmującą się szeroko pojętymi zagadnieniami związanymi z alkoholizmem jest Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA). Instytucja działa od 10 lat. Zajmuje się inicjowaniem i udoskonalaniem działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych. PARPA współdziała z administracją samorządową, ustawowo zobowiązaną do realizowania programów profilaktycznych i naprawczych w lokalnych społecznościach, a także z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się problemem alkoholizmu. Cele Agencji są realizowane poprzez prace legislacyjne, nadzór nad lecznictwem odwykowym, prowadzenie interwencji, opracowywanie standardów usług, zlecanie i finansowanie zadań związanych z walką z alkoholizmem, prowadzenie baz danych instytucji i przedsięwzięć zwalczających alkoholizm, organizowanie szkoleń, zlecanie ekspertyz i konsultacji, opracowywanie nowych technologii oddziaływań oraz wydawanie publikacji

W każdym mieście działają finansowane z funduszy Narodowego Funduszu Zdrowia Ośrodki Terapii Uzależnień w ramach, których działają Przychodnie Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, Oddziały Dzienne Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Przychodnie Leczenia Uzależnień zajmujące się nie tylko pomocą osobom uzależnionym, ale również ich rodzinom poprzez świadczenia zapobiegawczo-lecznicze, grupową psychoterapię uzależnień i współuzależnień,. Największe sukcesy w rozwiązywaniu problemów alkoholowych zarówno osób pijących, jak również ich rodzin, ma ruch samopomocowy. Obecnie działa kilka odmian samopomocy skierowanych do różnych grup osób: AA, Alanon, Alteen, DDA

AA
Idea samoorganizowania się alkoholików ma swoje początki w XIX wieku w USA. Jednak za datę powstania Wspólnoty Anonimowych Alkoholików (AA) uznaje się 1935 rok. Do Polski idea przyszła w latach 40-tych XX wieku. Natomiast w 1967 roku w książce “Alkoholizm" ukazał się po raz pierwszy w Polsce pełny tekst 12 Kroków Anonimowych Alkoholików. W połowie lat siedemdziesiątych usamodzielniła się pierwsza polska grupa “Eleusis" (spotkania alkoholików zaczęły odbywać się bez udziału psychologa) i od tego momentu można mówić o powstaniu pierwszej polskiej grupy AA. Proponowany przez Wspólnotę AA program wyłożony jest w 12 Krokach. Program pomaga zapoznać się z istotą uzależnienia, umożliwia analizę siebie i swoich kontaktów interpersonalnych, wspiera w poznawaniu i wzbogacaniu potencjalnych możliwości własnego rozwoju oraz daje wskazówki, w jaki sposób można osiągnąć trzeźwość. Trzeźwość rozumiana jest w AA znacznie szerzej niż sama abstynencja, ponieważ obejmuje ona również zmieniony sposób myślenia, odczuwania siebie i innych oraz dojrzałe, a więc “trzeźwe" funkcjonowanie w życiu.

Al.-anon

Są grupami wsparcia dla rodzin alkoholików, tworzonymi na wzór grup wsparcia dla samych alkoholików. Pierwsze grupy Al.-anon powstały w połowie lat 40-tych również w USA za przykładem dynamicznie rozwijającej się Wspólnoty Anonimowych Alkoholików. Program Alanon wykorzystuje również 12 Kroków. Ta forma samopomocy istnieje w Polsce od 1980 r., kiedy to w Poznaniu powstała grupa “Ariadna". Wzorem Grup Rodzinnych Alanon spotykają się, oparte na tym samym programie, grupy Nar-Anon (bliscy narkomanów), Gam-Anon (bliscy hazardzistów) czy Work-Anon (bliscy pracoholików).

Alateen, Alatot

W rodzinie z problemem alkoholowym panuje nastawienie na obronę. W odpowiedzi na zagrażające sytuacje rodzinne w psychice dzieci powstają mechanizmy obronne, tworzą się też schematy funkcjonowania ułatwiające przetrwanie w trudnych warunkach, dzieci wyrastają w przekonaniu, że są niepotrzebne, nieważne, że nie mają prawa realizować swoich potrzeb, że nie mogą nikomu zaufać, a nawet wierzą, że to one są winne temu, iż rodzic pije. Dlatego powstają programy adresowane do dzieci z rodzin związanych z problemem alkoholowym.
Grupy Alateen przeznaczone są dla nastolatków, dzieci i młodzieży do lat 18, na których życie wpłynął alkoholizm któregoś z rodziców lub innej, bliskiej osoby. Natomiast dzieci alkoholików w wieku 7-8 do 12 lat mogą spotykać się grupach o nazwach Alatot. Założenia terapeutyczne obu grup są oparte o zasady Programu Dwunastu Kroków.
DDA

Grupy są adresowane do osób, które mają doświadczenia bycia dzieckiem w rodzinie z problemem alkoholowym, które to doświadczenia pozostawiają w psychice dziecka trwałe ślady, które determinują uczucia, myśli i zachowanie także dorosłym życiu, rozszerzając się niekiedy na kontakty pozarodzinne. Ślady te tworzą tzw. syndrom DDA - specyficzną konstrukcję psychiczną, powodującą problemy w funkcjonowaniu psychicznym i społecznym dorosłego dziecka alkoholika. W ostatnich latach, wzorem Stanów Zjednoczonych, grupy Dorosłych Dzieci Alkoholików zaczęły powstawać na terenie Polski. Powstały też profesjonalne programy terapeutyczne dla tych osób.
Nowe media
Do walki z alkoholizmem włącza się także Internet. Od 3 lat pod adresem www.akcjasos.pl działa serwis przeznaczony dla osób borykających się z nałogiem, jak również dla ich rodzin. Na stronie serwisu oprócz informacji bieżących na temat spotkań, sympozjów, grup wsparcia, nowych osiągnięć terapii, znajdują się bazy adresowe, linki do piciorysów, działa forum dyskusyjne i chat, funkcjonuje też internetowa grupa AA.

36. Istota „12 kroków” i tradycji w zwalczaniu alkoholizmu

zbiór zaleceń dla osoby uzależnionej, członka grupy samopomocowej 12 kroków, które systematycznie stosowane i wymieniane z innymi uczestnikami mają pomóc uczestnikowi wspólnoty wyzwolić się z uzależnienia

1. Przyznaliśmy, że jesteśmy bezsilni wobec alkoholu, że przestaliśmy kierować własnym życiem.

2. Uwierzyliśmy, że siła większa od nas samych może przywrócić nam zdrowie.

3. Postanowiliśmy powierzyć naszą wolę i nasze życie opiece Boga, jakkolwiek Go pojmujemy.

4. Zrobiliśmy gruntowny i odważny obrachunek moralny.

5. Wyznaliśmy Bogu, sobie i drugiemu człowiekowi istotę naszych błędów.

6. Staliśmy się całkowicie gotowi, aby Bóg uwolnił nas od wszystkich wad charakteru.

7. Zwróciliśmy się do Niego w pokorze, aby usunął nasze braki.

8. Zrobiliśmy listę osób, które skrzywdziliśmy i staliśmy się gotowi zadośćuczynić im wszystkim.

9. Zadośćuczyniliśmy osobiście wszystkim, wobec których było to możliwe, z wyjątkiem tych przypadków, gdy zraniłoby to ich lub innych.

10. Prowadziliśmy nadal obrachunek moralny, z miejsca przyznając się do popełnianych błędów.

11. Dążyliśmy poprzez modlitwę i medytację do coraz doskonalszej więzi z Bogiem, jakkolwiek Go pojmujemy, prosząc jedynie o poznanie Jego woli wobec nas oraz o siłę do jej spełnienia.

12. Przebudzeni duchowo w rezultacie tych kroków, staraliśmy się nieść posłanie innym alkoholikom i stosować te zasady we wszystkich naszych poczynaniach.

37. Koalkoholizm

a) istota

• współuzależnienie jest emocjonalnym, psychicznym behawioralnym stanem, który jest wynikiem działania na jednostkę zbioru wprowadzonych w życie przez inne osoby przykrych i uciążliwych reguł, które uniemożliwiają otwarte demonstrowanie uczuć oraz bezpośrednią wymianę poglądów, na temat problemów osobistych i interpersonalnych

• jeden z pionierów tej dyscypliny definiuje współuzależnienie jako: "autodestrukcyjne zachowania lub wady charakterystyczne, które upośledzają zdolność inicjowania związków opartych na miłości i zdolności uczestnictwa w nich"

b)cechy

* poddanie się rytmowi picia alkoholika,
* przejmowanie za niego odpowiedzialności,
* obsesyjne kontrolowanie go,
* pomaganie i nadmierne opiekowanie się nim (w tym niedopuszczanie do tego, aby ponosił on pełne konsekwencje swojego picia i swoich zachowań),
* wysoka tolerancja na różnego rodzaju patologiczne zachowania alkoholika z jednoczesnym występowaniem poczucia winy i poczucia małej wartości oraz zaniedbywaniem samego siebie.

38. Stadia „zaczarowanego koła zaprzeczeń” w ujęciu Kellermana

1. Jeden człowiek pije i upija się- inni reagują na jego picie i zachowywanie się. Pijący reaguje z kolei na ich reakcje i znowu pije. W ten właśnie sposób zaczyna się obracać zaczarowane koło oskarżeń i zaprzeczeń- staczająca się w dół spirala alkoholizmu.

Najważniejszym słowem w alkoholizmie jest „zaprzeczanie’’, gdyż ludzie niezmiennie robią to, czego postanawiają nigdy więcej nie robić, albo zaprzeczają temu, co zrobili

Tu właśnie jest pierwsza część zaprzeczania: ukrywanie ilości wypitego alkoholu. Dowodzi to, że pijący zdaje sobie sprawę z tego, że pije zbyt wiele, pije częściej i więcej niż inni, a przede wszystkim – że picie znaczy dla niego o wiele więcej niż dla innych ludzi. Fakt, że pije za wiele i zbyt często, nie jest zależny od jego woli. I tu dostrzegamy pierwszą oznakę alkoholizmu

2.W drugim akcie alkoholik nie robi nic innego, jak tylko oczekuje pomocy innych. Pozostali trzej aktorzy tej sztuki odgrywają swoje role i alkoholik z nich korzysta. Sam nie robi nic, albo niewiele. Wszystko robione jest za niego.

Alkoholik zostaje ,,wyratowany” ze swojej bezradności, przyjęty na nowo do pracy i na łono rodziny. I powtarza się to wiele razy. Daje mu to uczucie, że jest jednak odpowiedzialnym człowiekiem i utwierdza go w przekonaniu, że rozwiązanie jego problemów i wywołanych piciem kłopotów jest obowiązkiem otoczenia.

3.Alkoholik zaprzecza, że ma jakikolwiek problem z piciem. Absolutnie wypiera się tego, że ktokolwiek i kiedykolwiek mu pomagał. Przeczy, że może utracić pracę i uważa że w pracy jest niezastąpionym. Nade wszystko zaprzecza, że jego zachowanie przyczyniło się do jakichkolwiek kłopotów w rodzinie. Wręcz odwrotnie. Wini on swą rodzinę, a szczególnie żonę za wywoływanie kłótni, za narzekania i kłopoty. Często twierdzi, że jego żona jest nienormalna i potrzebuje pomocy psychiatrycznej. Wraz z postępem choroby oraz wywołanej nią sytuacji – alkoholik często oskarża żonę o zdradę małżeńską, o afery z innymi mężczyznami, choć nie ma najmniejszych powodów do tego rodzaju podejrzeń. Niektórzy alkoholicy uzyskują takie same rezultaty przez zachowanie kamiennego milczenia, odmawianie jakichkolwiek rozmów na temat picia

Żona albo matka musza brać udział w czynnym programie, który będzie im doradzał, a jednocześnie leczył

Kiedy alkoholizm staje się widoczny dla ludzi spoza kręgu rodziny i alkoholik sam wreszcie szuka pomocy u profesjonalistów – zapewni sobie zmniejszenie problemów z wiązanych z piciem. Korzysta bowiem z tych osób jako Wybawców. A ta sytuacja utrzymuje Zaczarowane Koło Zaprzeczeń w ciągłych obrotach

http://flandra.wordpress.com/2010/01/06/zaczarowane-kolo-zaprzeczen/

39. Role domowników w rodzinie z problemem alkoholowym

Dorośli: Uzależniony, pełnomocnik – koalkoholik

Dzieci; Bohater rodzinny, maskotka, ułatwiacz, kozioł ofiarny, zagubione dziecko

40. Alkohol jako czynnik kryminogenny

Kodeks Karny reguluję te sprawę

Art. 31 kk

1. Nie popełnia przestępstwa ten, kto z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł w stanie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.

2. Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu była w znacznym stopniu ograniczona sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary

3. Przepisów 1 i 2 nie stosuje się gdy sprawdza wprawi się w stan nietrzeźwości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności , które przewidywał lub mógł przewidzieć.

Kodeks jednocześnie wyjaśnia że stan nietrzeźwości w rozumieniu kodeksu zachodzi wtedy gdy:

1. Zawartość alkoholu we krwi przekracza 0.5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość

2. Zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0.25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość

Postępowanie ze sprawcami uzależnionymi regulują 96 – 98 art.

1. Sąd może orzec kare pozbawienia wolności poprzez umieszczenie skazanego w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo ponownego popełnienia przestępstwa pod wpływem alkoholu

2. Środka tego nie stosuje się gdy sprawcę skazano na karę pozbawienia wolności powyżej 2 lat

Związek alkoholu z przestępczością występuje w różnym nasileniu w odniesieniu do poszczególnych rodzajów przestępstw. Szczególnie jaskrawo uwidacznia się on przy przestępstwach:
*przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu – stwierdzono, że alkoholicy stanowią jedną z grup osób szczególnie predestynowanych do roli ofiar zabójstw.
*przestępstwa seksualne – najpoważniejszym i zarazem najczęstszym spośród nich są zgwałcenia. Dokonanie zgwałcenia zbiorowego poprzedzane bywa często wspólnym piciem alkoholu przez sprawców i pokrzywdzoną. Materiały uzyskiwane w trakcie badań empirycznych wskazują także na związek pomiędzy konsumpcją napojów alkoholowych a przestępstwami takimi, jak popełnianie czynów nierządnych z osobą psychicznie upośledzoną, stosunki kazirodcze lub dopuszczanie się czynów lubieżnych w stosunku do osób poniżej 15 lat.
*przestępstwa przeciwko mieniu – szczególnie groźnym jest rozbój – przestępstwo skierowane jednocześnie przeciwko osobie i mieniu. Sprawcami rozbojów są przede wszystkim osoby młode, większość sprawców jest w wieku 17 – 20 lat.
*przestępstwa przeciwko rodzinie – okazuje się, że w 90 % przypadków działania agresywne skierowane były przeciwko żonom sprawców, a tylko sporadycznie przeciwko innym członkom rodziny. Przebieg konfliktów rodzinnych, wywołanych z powodu nadużywania alkoholu, bywa często dramatyczny i wiąże się z użyciem siły. Sprawcami aktów przemocy w rodzinie są zazwyczaj osoby znajdujące się pod wpływem alkoholu, choć niekoniecznie będące alkoholikami, a znaczna część ofiar również jest nietrzeźwa w momencie pobicia. Istnieje silna zależność pomiędzy nadużywaniem alkoholu przez rodziców a krzywdzeniem dzieci, w tym wykorzystywaniem seksualnym. Molestowania własnych dzieci po wypiciu alkoholu dopuszczają się nie tylko rodzice, którzy są nałogowymi alkoholikami, ale również ci, którzy piją okazjonalnie. Alkoholizm rodziców jest dla dziecka źródłem wielu przeżyć, które działają z tym większą szkodą dla jego rozwoju, im jest ono młodsze.

*przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu – wiele z tych przestępstw ma charakter chuligański, jakkolwiek dotyczy to także pewnej części przestępstw innych rodzajów. Zjawisko chuligaństwa jest szczególnie silnie związane z nadużywaniem alkoholu. Wśród przestępstw przeciwko władzom i urzędom najczęściej występują znieważenia i czynna napaść na urzędnika oraz stawianie mu oporu. Występują także liczne wykroczenia przeciwko porządkowi publicznemu, popełniane przez osoby w stanie nietrzeźwym.
*przestępstwa drogowe – na przestrzeni ostatnich lat obserwuje się zjawisko wzrostu liczby sprawców przestępstw drogowych pod wpływem alkoholu. Zgodnie ze zmianą ustawy kodeksu karnego, jeśli kierowca podczas kontroli drogowej będzie miał we krwi powyżej 0,5 promila alkoholu (stan nietrzeźwości) sąd może go ukarać grzywną, ograniczeniem wolności lub więzieniem do 2 lat. Rowerzysta naraża się na Podobne kary z ograniczeniem wolności do 1 roku.
*nielegalne gorzelnictwo – przestępstwa te nie są zazwyczaj popełniane pod wpływem alkoholu, lecz z chęci zysku. Domowy wyrób spirytusu stanowi na gruncie naszego prawa czyn przestępczy. Istotę tego rodzaju zachowań stanowi bezprawne wytwarzanie płynu zawierającego alkohol etylowy.

41. narkomania – problemy definicyjne

42. Etiologia narkomanii

Wydaje mi się że to są uwarunkowania które sa w pospiszyl

43. Typy środków uzależniających i ich charakterystyka

1. Środki tłumiące

Alkohol, środki uspokajające, nasenne, antydepresyjne, środki rozluźniające, pigułki gwałtu, leki przeciwalergiczne i przeciwkaszlowe

Wygląd: pastylki, tabletki, w płynie

Działanie: oszołomienie, przyćmienie świadomości, utrata przytomności, koordynacji ruchowej, niewyraźna mowa, spowolnione ruchy gałek ocznych, rozszerzenie źrenic, podwójne widzenie, nudności, wymioty, suchość w ustach, niskie ciśnienie krwi, śpiączka

Objawy abstynencyjne: nadwrażliwość sensoryczna, huśtawka nastrojów, bezsenność, koszmary nocne, utrata łaknienia, stany hipodepresyjne, depresja

2.Środki pobudzające

Kofeina, nikotyna, amfetamina, met amfetamina, AMU, kokaina, crack, ecstasy, rośliny o działaniu stymulującym, np. wilcza jagoda, żeń – szeń, mandragora, chrzan, lubczyk

Objawy: rozszerzenie źrenic, gadatliwość, zgrzytanie zębami, bladość twarzy, nadpobudliwość psychoruchowa, niepokój, agresywność, majaczenie, drżenie, wzrost ciśnienia krwi, wzrost temperatury, pocenie się, nudności, wymioty, wysypka, bóle w klatce piersiowej

Objawy abstynencyjne: wyczerpanie, depresja, huśtawka nastrojów, niespokojny sen, katar

3.Halucynogeny

Kanabinole, pochodne konopii indyjskich – marihuana, haszysz, olej haszyszowy

Objawy: uczucie odprężenia, znieruchomienie, senność, rozszerzone źrenice, suchość w ustach, zaczerwienione oczy, pociąganie nosem

4.Środki wziewne (= inhalatory)

Kleje, farby, rozpuszczalniki, aceton, płyn do chłodnic, aerozole

Objawy: stany podrażnienia śluzówek oczu, nosa, spowolnione ruchy, zamazana mowa, senność, rozszerzone źrenice

5.Środki uśmierzające

Opiaty: opium, kodeina, heroina

Objawy: spowolnione ruchy, sennośc, swędzenie i pieczenie skóry, potliwość, opadające powieki, zwężone źrenice

Objawy abstynencyjne: Potliwość, dreszcze, utrata łaknienia

44. Sygnały ostrzegawcze w kolejnych fazach narkomańskiej kariery

1. faza eksperymentalna

- nadmierna ospałośc lub przeciwnie wesołkowatośc

- nadpobudliwośc psychoruchowa

- zmiana codziennych rytuałów

- zaczerwienione oczy

- pociąganie nosem

- rozszerzone źrenice

- specyficzny zapach ubrań, wlosów, skóry

- nadmierne perfumowanie się

2. faza fascynacji

- zaniedbanie

- zmiana rytmu życia

- zachowania impulsywne

- utrata kontaktu z osobami bliskimi

- kłamstwa

- wyłudzanie pieniędzy

- Dziwaczny nastrój i zachowania

- manifestowanie własnej dorosłości i niezależności

3.faza przymusu brania

- zachowania nielegalne

- wynoszenie z domu cennych przedmiotów

- bójki lub inne patologie

- porzucenie szkoły

- prostytucja

- przebywanie poza domem dłuższy czas bez uprzedzenia

4.faza przyjmowania po to, żeby zachować sprawność

- wszystkie poprzednie symptomy ulegają zwielokrotnieniu

45. Charakterystyka „czerwonych sygnałów” wg Carpera i Dimoffa

oznaki wskazujące na ewentualne używanie i nadużywanie środków uzależniających.

ZMIANY OSOBOWOŚCI	chwilowe zmiany nastroju, skryty, nadwrażliwy, wybuchowy, wrogo nastawiony do otoczenia, nie okazujący jak dotychczas uczuć bliskim osobom narastający konflikt z rodzicami, lekceważy, łamie podstawowe obowiązki i zasady, nie rozmawia z rodzicami, zrywa kontakty z dotychczasowymi kolegami - koleżankami, dobiera nowe często starsze towarzystwo, brak dążeń do zdobywania wiedzy oraz kontynuacji dotychczasowych zainteresowań ma niską samoocenę, nie wierzy we własne siły, pojawiają się notoryczne kłamstwa, spóźnia się do szkoły, coraz później wraca do domu, odczuwa lęki.
ZMIANY W AKTYWNOŚCI I NAWYKACH	przesiaduje godzinami w swoim pokoju, bez uprzedzenia nie wraca do domu na noc, znika na krótko z domu, zaniedbuje domowe obowiązki, ma bałagan w pokoju, odbiera dziwne telefony o różnych porach, ma wyraźny przypływ apetytu lub utraty łaknienia, śpi w dzień a zaczyna aktywne życie w nocy, znikają pewne wartościowe rzeczy z domu, stale coś chowa prze domownikami, używa przekleństw, niezrozumiałego języka, często wietrzy pokój, używa kadzideł i odświeżaczy powietrza, nie odrabia lekcji, wagaruje, narusza dyscyplinę szkolną, jest zawieszony w prawach ucznia, podczas przerw szuka ustronnych miejsc.
ZMIANY W WYGLĄDZIE FIZYCZNYM	spadek ciężaru ciała, przeziębienia, grypy, bóle żołądka, złe samopoczucie rano, zahamowanie wzrostu, potężny przyrost masy mięśniowej, bulimia, nieregularne miesiączkowanie, niespójna bełkotliwa mowa, potok słów, okresy niepamięci, gorsza pamięć, napuchnięte, czerwone oczy, rozszerzone lub zwężone źrenice, zapalenie spojówek, katary, krwawienia z nosa, oddech z zapachem alkoholu (marihuany), nikotyny, kaszel, ślady po wstrzyknięciach, noszenie długich rękawów nawet w gorące dni, swędzenie i pieczenie skóry, nadmierna potliwość, zawroty głowy, chwiejny chód, niechlujny wygląd.
PRZYRZĄDY	fajki, dodatki do fajek, zamykane skrytki, bibułki do skrętów, okulary słoneczne, krople do oczu, leki przeciwbólowe.
KOLIZJE Z PRAWEM	napaść, włamanie, kradzież, przemoc.

46. Fazy wchodzenia w uzależnienie

1. Faza eksperymentowania

- zaczyna się od pierwszego kontaktu z narkotykiem

- momentem krytycznym staje się sytuacja, w której osoba zaczyna szukać kontaktu z używką

- skłonność do izolowania się

- niechęć do tzw. Szczerych rozmów

- nadmierne chronienie własnej prywatności

- z badań wynika, ze inicjacja narkotykowa zaczyna się od kanabinoli i leków

2. Faza fascynacji

- eksperymentowanie z różnymi środkami

- nawiązanie kontaktu z innymi biorącymi

- brak reakcji otoczenia na pierwsze eksperymenty

- osoba zwiększa dawkę

- momentem krytycznym jest konieczność przyjęcia środka po to, aby zachować wyrównany nastrój

3. Faza przymusu brania

- uzależnienie fizyczne i psychiczne

- włączenie narkotyku w strukturę potrzeb

- przyjmowanie narkotyku regularnie

- zwiększanie dawki

- jednostka wpada w ciągi odurzenia

- bezmyślne łączenie różnych środków aby wzmocnić ich działanie

4. Faza przyjmowania po to, żeby zachować sprawność

- zespół abstynencyjny

- jednostka nie potrafi funkcjonować bez odurzenia

- potrzeba coraz większych dawek

- organizm jest wycieńczony, rozregulowany i osłabiony

- coraz częstsze przedawkowania

- stany paranoidalne, psychozy, amnezja

47. Formy rodzicielskich zaprzeczeń

- ignorowanie sygnałów ostrzegawczych

- obwinianie

- poszukiwanie innych przyczyn

- bagatelizowanie

48. Formy zaprzeczeń narkomanów

- wykręcanie się („to nie moje”)

- pomniejszanie problemu

- uogólnianie („teraz wszyscy to robią”)

- intelektualizowanie („ludzie od wieków brali narkotyki..”)

- racjonalizowanie (to mi pomaga)

- obwinianie

- wypieranie (kontroluję sytuację)

49. Pojęcie i typy prostytucji

Prostytucję definiują 3 elementy:

- zachowanie, które dla klienta ma znaczenie seksualne

- jest formą transakcji handlowej

- towarzyszy mu uczuciowa obojętność

Typy:

1. Call girls

2. W hotelach i klubach nocnych

3. Prostytutki uliczne

4. W agencjach towarzyskich i salonach masażu erotycznego

5. Okazjonalne

6. Damy do towarzystwa

50. Cechy prostytucji

a) męskiej

b) dziecięcej

51. Wpływ grupy rówieśniczej na dewiacyjną aktywność seksualną młodych

52. prostytucja w ujęciu historycznym

53. Prostytucja a prawo karne

Zjawiska związane z prostytucją- Prostytucja w myśl prawa polskiego nie jest karana. Kodeks karny (art.202,203,204,205 K.K.) przewiduje jednak kary za sutenerstwo (czerpanie korzyści majątkowych z prostytucji), stręczycielstwo (nakłanianie do nierządu), kuplerstwo (ułatwianie prostytucji), handel ludźmi (art. 253 K.K.). Kwestię tę regulują także akty prawa międzynarodowego: Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji, w sprawie eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet.

54. Formy autodestrukcji i ich charakterystyka

Samobójstwo, eutanazja, autoagresja, syndrom presuicydalny, uzależnienia

55. geneza samobójstwa, jego zróżnicowania wg znanych kryteriów

56. Typy samobójstwa wg Durkheima

1. Anomiczne

- powstaje na tle rozerwania lub rozluźnienia więzi między jednostka a społeczeństwem

- czynnikami wyzwalającymi mogą być kryzysy gospodarcze lub systemowe, nagłe wzbogacenie, utrata pracy lub gwałtowny awans społeczny odrywający jednostkę od dotychczasowego środowiska

2. Egoistyczne

- dominuje u osób, które nigdy nie wytworzyły silnych więzi ze środowiskiem społecznym

- towarzyszy im poczucie wyobcowania

- jest przejawem braku zainteresowania wyzwaniami życia

3. Altruistyczne

- efekt przesocjalizowania

- wypływa z silnego przywiązania jednostki do norm społecznych

- często przejawia się w postaci heroicznej

4. Fatalistyczne

- wywołane jest zdarzeniem losowym, z którym jednostka nie jest w stanie się pogodzic

- tu zalicza się też eutanazję

57.Filary cywilizacji łacińskiej – Grecja, Rzym, chrześcijaństwo

Trzy filary wartości cywilizacji łacińskiej:

 

1.      Forma grecka – Grecja dała początek pojęciu prawdy (ma ona charakter absolutny i jej kryterium jest zgodność z rzeczywistością), Prawda dała nam metody badawcze oraz bezinteresowne poznawanie. Grecja dała nam też wychowanie oraz archetypy zachowań społecznych. (monogamia, miłość silniejsza od śmierci, wychowanie muzyczne, wierność Bogu nie ludziom, spryt życiowy, równoważąca siła, element harmonii.

2.      Prawo rzymskie – dało nam pojęcie sprawiedliwości – jest to niezłomna wola oddania każdemu tego, co mu się należy. Każdy wie co mu się należy, bo zawarł umowę. Umowa zaowocowała rozwojem prawa cywilnego i publicznego. Umowa musi być przemyślana. Naturalne prawa człowieka: wolność, własność, życie.   

3.      Religia chrześcijańska – zapoczątkowała ją śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa 2010 lat temu. Chrześcijaństwo wniosło szereg pierwiastków uzupełniających Grecję i Rzym. Pierwszą było zakwestionowanie niewolnictwa. Potem docenienie roli kobiety – przez wzór Maryi Dziewicy. Równość wszystkich. Potępienie okrucieństwa, wartość pracy fizycznej, intelektualizmu, dało dekalog.

 

58. Aksjologia

Oziewicz J.: „Islam a idea wielokulturowej Europy”