WITAMINY

STOSOWANE

W

KOSMETYCE

1. Witaminy to związki chemiczne, które są niezbędne do procesów biochemicznych zachodzących w organizmie, nie są jednak wytwarzane przez organizm i nie stanowią materiału budulcowego ani źródła energii.

Witaminy biorą udział we wszystkich podstawowych procesach biochemicznych, a ich niedobór powoduje stany chorobowe. W kosmetologii stosowane są one do stymulacji syntezy związków potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania skóry. Mogą one brać udział w takich procesach jak: nawilżanie, keratynizacja, antyoksydacja, ochrona przed promieniowaniem (filtry UV), a także mogą blokować powstawanie szkodliwych związków.

2. Witamina C

Kwas askorbinowy, czyli witamina C. Zaliczana do witamin rozpuszczalnych w wodzie, jest substancją której brak powoduje szkorbut, zwiększoną skłonność organizmu do krwotoków oraz zmiany struktury chrzęści, kości i zębów. Witamina ta występuje w dużych ilościach w cytrynach, czarnej porzeczce, dzikiej róży oraz niektórych warzywach.  Najbardziej charakterystyczną jej własnością jest właśnie zdolność do utleniania się, stąd też wraz z witaminą E stanowi ona doskonałe połączenie antyutleniaczy, które chronią skórę przed wolnymi rodnikami powodującymi starzenie organizmu, w tym także skóry.Dzięki temu komórki są lepiej odżywione i dotlenione, a skóra rozjaśnia się, nabiera blasku i energii. Witamina ta zwiększa również mechaniczną odporność ścian naczyń włosowatych. Dzięki jej delikatnemu działaniu złuszczającemu i rozjaśniającemu zmniejsza też skłonność do przebarwień i piegów. Ostatnio również opisuje się korzystny wpływ kwasu askorbinowego na produkcję kolagenu. Kolagen to białko odpowiedzialne m. in. za elastyczność, sprężystość i gładkość skóry. Witamina C bierze udział w jego syntezie. Początkowo kosmetolodzy obawiali się że cząsteczki kwasu askorbinowego nie mogą tak głęboko wnikać w skórę, by dotrzeć do fibroblastów (komórek produkujących kolagen), jednak w ostatnim czasie udowodniono, że miejscowo stosowany krem zawierający 5 % witaminy C w postaci kwasu L-askorbinowego korzystnie wpływa na tkankę łączną i ogranicza pojawiające się z wiekiem zmiany w naskórku prowadzące do powstawania pierwszych zmarszczek. 

Jeśli chcemy zaaplikować naszej skórze kurację witaminową, szukajmy lepiej preparatów w postaci masek, kremów czy serum. Są one znacznie skuteczniejsze niż np. preparaty do mycia, ponieważ czas kontaktu takiego preparatu ze skórą jest zbyt krótki, aby witaminy zadziałały, nawet jeśli występują one w dużych stężeniach. Poza tym nie bójmy się przedawkowania podczas długotrwałego stosowania kremów z witaminą C, nie jest to raczej możliwe tym bardziej, że zwykle pozyskiwana jest ona ze źródeł naturalnych głównie owoców.

3. Witamina B5 

Najważniejszą dla kosmetyki witaminą z grupy B jest witamina B5 - kwas pantotenowy. Występuje on w postaci związanej jako koenzym A w komórkach narządów. W większych ilościach znajduje się w wątrobie, mleku, żółtkach jaj, drożdżach, otrębach ryżowych, preparatach pszczelich. Zarówno kwas jak i odpowiadający mu alkohol D-pantenol znajdują szerokie zastosowanie w preparatach do pielęgnacji skóry jak i włosów. Powodem szerokiego zastosowania pantenolu w kosmetyce są jego specyficzne właściwości. Jest on aktywny biologicznie, całkowicie nietoksyczny, nie powoduje uczuleń i podrażnień. Jego fizjologiczne i chemiczne właściwości umożliwiają użycie w kosmetykach. Jest on bowiem łatwo rozpuszczalny w wodzie i alkoholu etylowym. Łatwo wchłania się przez naskórek. Działa aktywizująco na podziały komórek naskórka, przyspieszając gojenie i łagodząc podrażnienia, nawilża i zmiękcza naskórek. Poprawia strukturę naskórka, działa osłaniająco, stymuluje powstawanie nabłonka, działa przeciwzapalnie, poprawia i podwyższa wilgotność skóry - sucha skóra staje się gładka i elastyczna. D-pantenol stosowany w preparatach do włosów nawilża włókno włosowe, poprawia podatność włosów na czesanie, zmniejsza skłonność włosów do rozdwajania, poprawia stan uszkodzonych włosów, pogrubia je. Choć witaminy dostarczane w preparatach kosmetycznych w wielu wypadkach mogą skutecznie spełniać swoją rolę, to jednak celowe wydaje się wspomaganie ich działania również od wewnątrz poprzez stosowanie preparatów doustnych zawierających je w swoim składzie. Pojawia się zjawisko tzw. suplementacji. Coraz więcej mówi się na przykład o połączonym działaniu witamin A i E stosowanych zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie. Przy odpowiednim doborze stężeń witamin w obu preparatach istnieje możliwość uzyskania przedłużonego ich działania.

4. Witamina B2

Witamina B2, podobnie jak B1 wpływa korzystnie na nasz układ nerwowy, a wraz z witaminą A współuczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu błon śluzowych, dróg oddechowych, skóry i odgrywa dużą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu wzroku. 

Ryboflawinę znajdziemy w:

• wątrobie wieprzowej

• wołowinie

• rybach

• nabiale

• migdałach

• słoneczniku

• fasoli

Ryboflawina stosowana jest w preparatach i środkach do skóry narażonej na trądzik i łojotokowe zapalenie skóry. Witamina ta wspomaga utrzymanie kolorytu oraz dobrego stanu skóry; zapobiega wypadaniu włosów oraz łamliwości paznokci – wspomaga skleroproteiny w preparatach do pielęgnacji włosów i paznokci. Witamina B2 pośrednio opóźnia również powstawanie zmarszczek.

5. Witamina B12

Witamina B12 bierze udział w tworzeniu czerwonych krwinek i syntezie DNA. Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Wspomaga mięśnie i pozwala zapobiegać anemii. Najłatwiej znaleźć ją w:

• rybach

• mięsie

• jajach

• mleku

• serach

Cyjanokobalamina wykorzystywana jest w przemyśle kosmetycznym w preparatach redukujących przebarwienia skóry oraz tych wygładzających pierwsze,  mało widoczne zmarszczki.

6. Witamina B1

Rozpuszczalna jest w wodzie, etanolu i rozcieńczonych kwasach, a stosowana jest w formie chlorowodorku. Potrzebna jest do spalania węglowodanów. W kosmetykach stosowana jest w postaci witaminowego B-kompleksu, albo ekstraktów z kiełków zbóż. Występuje w maseczkach, kremach, tonikach oraz preparatach do pielęgnacji włosów. Produktami, w których najłatwiej znaleźć witaminę B1 są:

• drożdże

• płatki owsiane

• wieprzowina

• wątróbka

• groch

• fasola

• zielone warzywa liściaste

• pełnoziarniste pieczywo

7. Witamina B3

Zwana inaczej witaminą PP (niacyna, amid kwasy nikotynowego) uczestniczy w procesach utrzymujących odpowiedni stan skóry, w reakcjach utleniania i redukcji, przemianie węglowodanów, oddychaniu tkankowym, gospodarce wodnej, funkcjonowaniu błon śluzowych, przepływie krwi w naczyniach krwionośnych, usuwa toksyczne substancje z organizmu. Stosowana jest głównie w preparatach do pielęgnacji skóry ze skłonnością do dermatoz oraz przeciwko wypadaniu włosów.

 

8. Witamina B6

Występuje w postaciach biologicznie czynnych jako: pirydoksol, pirydoksal oraz pirydoksamina. Rozpuszcza się w wodzie, słabo w etanolu, nie rozpuszcza się w eterze. Podatna jest na działanie promieniowania UV. Syntetyczna odmiana witaminy B6 produkowana jest jako chlorowodorek. Stosowana jest w postaci palmitynianu w kremach odżywczych, przeciwzmarszczkowych, regenerujących oraz do cery trądzikowej. Umożliwia zachowanie zdrowego wyglądu skóry, zatrzymuje wodę w organizmie. Najlepszym źródłem witaminy B6 są:

• produkty z ciemnej mąki

• produkty drożdżowe

• wątróbka

• ziemniaki

• banany

9. Witamina B7 (biotyna, koenzym R)

Zwana inaczej witaminą H lub witaminą skóry. Aktywna jest tylko w postaci izomeru cis-D-(+)-biotyny. Jako sól sodowa rozpuszcza się dobrze w wodzie. W postaci biotyny słabo rozpuszczalna w wodzie, etanolu, eterze dietylowym i naftowym. Promieniowanie UV ja dezaktywuje. Stanowi ona składnik, który jest niezbędny do wewnątrzkomórkowego metabolizmu. Wpływa na skład keratyny, ma działanie antyłojotokowe, wpływa na jakość suchej i łuszczącej się skóry, poprawia kontury skóry, zmniejsza zmarszczki, likwiduje worki pod oczami, nawilża, zamyka pory oraz rozjaśnia przebarwienia. Ma działanie kondycjonujące włosy – zwiększa ich grubość, elastyczność i połysk, zapobiega ich wypadaniu oraz odbarwianiu. W preparatach do pielęgnacji paznokci powoduje zwiększenie ich twardości i odporności na złamanie. Witaminę B7 można znaleźć w:

• mleku

• wątrobie

• nerkach

• żółtku jaj

• serze

• otrębach

• rybach

• drożdżach

• ciemnym ryżu

• kukurydzy

• mące ze zbóż

W owocach: arbuzach, bananach, melonach, grejpfrutach, brzoskwiniach, winogronach oraz w 

warzywach: kalafiorze, burakach, grochu, pomidorach, szpinaku, marchwi.

10. Witamina B9

Dobrze rozpuszcza się w wodzie. Wpływa na przedłużenie żywotności komórek skóry, ułatwia utrzymanie jej zdrowego wyglądu, opóźnia depigmentację włosów. Stosowana jest w kremach i maseczkach poprawiających elastyczność skóry, w preparatach przeciw zmarszczkom. Źródłem witaminy B9 jest szpinak oraz inne warzywa liściaste takie, jak kapusta, brokuły i kalafior.

11.Witamina A

Najczęściej występuje w postaci retinolu i jego pochodnych. Wyraźnie poprawia wygląd skóry i ujmuje jej lat. Witamina A wpływa bowiem pośrednio i bezpośrednio na syntezę kolagenu i elastyny, a tym samym poprawia jędrność i elastyczność skóry, redukuje drobne zmarszczki. Ponadto neutralizuje niszczycielskie wolne rodniki, a więc opóźnia procesy starzenia. Ma także działanie złuszczające – doskonale sprawdza się w walce z przebarwieniami skóry i odblokowuje pory. Wpływa również na procesy keratynizacji naskórka – pobudzając odnowę jego wierzchnich warstw, powoduje pogrubienie naskórka. Kosmetyki z witaminą A przeznaczone są przeważnie do cery dojrzałej, zmęczonej i szarej albo ze skłonnością do trądziku, a także do skóry zniszczonej intensywnym opalaniem. Trzeba pamiętać, że witamina A uwrażliwia skórę na promienie UV, co sprzyja pojawieniu się przebarwień. Dlatego kosmetyki, które ją zawierają, należy stosować na noc albo jednocześnie z filtrami przeciwsłonecznymi. Powinny one zapewnić również odpowiednie nawilżenie i natłuszczenie skóry, gdyż retinol zmniejsza wydzielanie sebum i działa wysuszająco. Ponadto, ponieważ witamina A szybko się utlenia (przeciwdziała temu dodatek witaminy E jako przeciwutleniacza), kosmetyki z jej zawartością należy przechowywać w miejscu ciemnym i chłodnym; ich trwałość po otwarciu nie przekracza 8 tygodni. 


 

12.Witamina E

Głównym zadaniem tej witaminy (czyli mieszaniny tokoferoli) jest neutralizacja wolnych rodników – chroni ona przed utlenieniem i zniszczeniem lipidy naskórka, włókna kolagenowe i elastyczne skóry. Aktywizuje i działa odżywczo na skórę, poprawia jej ukrwienie i zwiększa elastyczność tkanki łącznej. Wygładza, ujędrnia, natłuszcza i nawilża skórę, przeciwdziałając w ten sposób procesom starzenia. Ma też właściwości przeciwzapalne i przeciwobrzękowe, a ponadto – co niedawno potwierdzono – zdolność do wychwytywania i wiązania wolnych rodników powstających w wyniku promieniowania UV. Witamina E znajduje się w bardzo wielu kosmetykach adresowanych do osób w każdym wieku i niezależnie od rodzaju skóry – w kremach, balsamach i mleczkach, szminkach, preparatach do pielęgnacji paznokci i kosmetykach plażowych. Wybierając kosmetyk z witaminą E, należy zwrócić uwagę na jej ilość. Przy niskich stężeniach pełni ona bowiem jedynie rolę ochronną – głównie wobec nienasyconych kwasów tłuszczowych obecnych w kremie czy balsamie. Żeby zaś skóra rzeczywiście mogła korzystać z dobroczynnego działania tej witaminy, jej stężenie powinno się wahać od 1,5 do 3 proc., a w kosmetykach zapewniających ochronę przeciwsłoneczną dochodzić nawet do 5 proc.

13.Witamina K

To witamina znana z właściwości przeciwkrwotocznych – wpływa na prawidłową krzepliwość krwi. Uszczelnia naczynia krwionośne, działa przeciwobrzękowo, zapobiega powstawaniu siniaków. Rozjaśnia także zaczerwienienia i łagodzi podrażnienie spowodowane zbyt intensywnym opalaniem się. Witamina K jest bardzo ważnym składnikiem kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji cery naczyniowej. Dobrze, gdy jednocześnie zawierają one antyoksydacyjnie działające witaminy C i E.

14.Witamina F

Tak nazywa się mieszaninę niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych: linolowego, linolenowego i arachidonowego – bardzo dobrze przyswajalnych i odbudowujących płaszcz lipidowy naskórka, normalizujących jego fizjologiczne funkcje ochronne. Witamina F znajdująca się w różnego rodzaju kosmetykach ułatwia przyswajanie innych zawartych w nich witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – A, D, E, K. Ponadto przyśpiesza regenerację tkanki skórnej, przywraca równowagę kwasowo-wodnolipidową skóry, nadając jej korzystne kwaśne pH (poniżej 5,5). Zapewnia także prawidłowe nawilżenie, ma działanie natłuszczające i odżywcze. 
Witamina F jest ważnym składnikiem kremów i balsamów przeznaczonych do skóry suchej – poprawia jej kondycję i elastyczność. Wchodzi też w skład szamponów i odżywek do włosów suchych i zniszczonych, np. farbowaniem lub trwałą ondulacją. Dodaje się ją do zmywaczy i lakierów do paznokci, ponieważ odżywia płytkę paznokciową. Jest także częstym składnikiem pielęgnacyjnych kosmetyków dla dzieci, płynnych mydeł, płynów do kąpieli.

15.Witamina D

Występuje w dwóch formach: witaminy D2 (ergokalcyferol) i witaminy D3 (cholekalcyferol). Trwalszą formą jest witamina D3. Witamina D zwiększa napięcie naskórka, przyśpiesza regenerację ran. Jest rzadko stosowana w kosmetykach ze względu na możliwość wystąpienia hiperwitaminozy. Jednak stosuje się ją w kremach wyszczuplających, preparatach zapobiegających łysieniu oraz parodontozie i łojotokowi, w preparatach do łamliwych paznokci.