B. F. SKINNER

STRUKTURA OSOBOWOŚĆI

1. Koncentruje się na zachowaniu, które można zmodyfikować. Kładzie nacisk na kierowanie zachowaniem. Kierowanie implikuje możność zmieniania środowiska w celu uformowania różnych wzorców zachowania.

2. Kładzie mniejszy nacisk na podłoże biologiczne osobowości.

3. Podstawowa klasyfikacja zachowania polega na rozróżnieniu między zachowaniem sprawczym i reaktywnym. Rozróżnienie to oparte jest przede wszystkim na różnicy między reakcjami emitowanymi a reakcjami wywołanymi.

4. Zachowanie sprawcze – jest emitowane pod nieobecność jakiegokolwiek wywołującego je bodźca.

5. Zachowanie reaktywne – jest wywoływane przez znany bodziec.

DYNAMIKA OSOBOWOŚCI

1. W takiej samej sytuacji dana osoba nie zawsze przejawia to samo zachowanie w tym samym stopniu.

2. Za zmienność zachowania odpowiedzialna jest pewna siła wewnętrzna.

3. Nie ma rozróżnienia pomiędzy popędami a emocjami. Taki sam system działania.

4. Pojęcia dynamiczne czy motywacyjne u Skinnera wyjaśniają zmienność zachowania w stałych sytuacjach. Jednak inaczej niż w pozostałych teoriach dynamicznych tworzą odrębną kategorię, ponieważ wiążą grupy reakcji z grupami operacji a nie są stanami aktywacji.

ROZWÓJ OSOBOWOŚCI

„podstawą zrozumienia osobowości jest poznanie rozwoju zachowania człowieka jako organizmu pozostającego w nieustannej interakcji ze środowiskiem.” Skinner

Pionierami badań nad modyfikacją zachowania są Pawłow i Thorndike.

Warunkowanie klasyczne

Jest to dokonanie pewnej manipulacji, która zmienia prawdopodobieństwo wystąpienia tego zachowania w przyszłości.

Pawłow odkrył zasadę wzmocnienia w odniesieniu di warunkowania klasycznego. Z innych zasad trzeba wspomnieć o :
-Wygaszanie – jest to stopniowe zanikanie reakcji warunkowej, które zachodzi wówczas, gdy po reakcji tej przestaje następować wzmocnienie.

Warunkowanie sprawcze

Jako pierwszy prowadził badania Thorndike.

Są pewne zachowania, które odróżniają to warunkowanie :

1. Pewne zachowania nie wydają się związane z łatwym do zidentyfikowania bodźcem wywołującym (np. malowanie obrazu). Reakcje takie wydają się spontaniczne i dowolne.

2. Częstość jego (zachowania) występowania zależy od zdarzenia, jakie następuje po nim. Tzn. siła reakcji wzrośnie, gdy reakcja zostanie wykonana, a po niej nastąpi wzmocnienie.

Zachowania sprawcze jest to reakcja, która oddziałuje na środowisko i zmienia je. Zmiana w środowisku wpływa na występowanie reakcji, czyli czynnik wzmacniający nie jest związany z bodźcem wywołującym, ale z reakcją.

Skinner zmodyfikował koncepcję Thornidike’a pod dwoma względami:

1. Thorndike ujął swoją koncepcję pod postacią prawa efektu. Zgodnie z tym prawem reakcje, które wywołują zadowalający efekt, maja większe prawdopodobieństwo ponownego wystąpienia w tej konkretnej sytuacji, zaś reakcje, które wywołują niezadowalający efekt, maja mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia w tej sytuacji.
   Skinner natomiast sformułował empiryczne prawo efektu to znaczy, że bodziec wzmacniający jest zdarzeniem, które zwiększa częstość zachowania, z którym występuje w parze, bez żadnego odwoływania się do „Zadowolenia” ani jakiegokolwiek innego zdarzenia wewnętrznego.

2. Thorndike model zachowania wymaga, by organizm „wykonał” całe zachowanie, zanim środowisko zdoła wywrzeć nań wpływ.
   Zdaniem Skinnera organizmy mogą nauczyć się takich skomplikowanych zachowań przez kształtowanie, stosując zasadę kolejnych przybliżeń.

   1. Kształtowanie – zaczynamy od wzmacniania zachowania, a następnie stopniowo wzmacniamy coraz dokładniejsze przybliżenia do zachowania ostatecznego.

   2. Bodziec karzący – jest to awersyjny bodziec, którego wystąpienie po reakcji sprawczej zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia tej reakcji w przyszłości.

   3. Wzmocnienie negatywne – mówimy w przypadku gdy zachowanie jest wzmocnione poprze usunięcie negatywnego bodźca.

   4. Skrzynka Skinnera – pomieszczenie o nieprzezroczystych ścianach, dźwiękoszczelne. Pomieszczenie dobrze oświetlone. Osłania ono przed znaczną częścią nie kontrolowanej zmienności środowiskowej, a ponadto umożliwia zmechanizowaną czy automatyczną kontrolę obu rodzajów zdarzeń bodźcowych oraz rejestrowanie reakcji. W środku przycisk przezroczysty, podświetlony czerwonym światłem.

   5. Wzmacnianie według rozkładu ciągłego.

Rozkłady wzmocnień

Mamy różne rodzaje wzmocnień:

1. Wzmacnianie według odstępów czasowych – wzmacnianie jest uzależnione od upływu czasu.

2. Wzmacnianie o stałych odstępach czasowych – gdy czas jest stały pomiędzy wzmocnieniami.

3. Wzmacnianie według określonych proporcji – liczba wzmocnień zależy od własnego zachowania

4. Wzmacnianie o stałych proporcjach – wzmacnia się co pewne zachowanie, co dziesiąte, co dwudzieste (lub co jakąkolwiek liczę).

5. Wzmacnianie o zmiennych proporcjach – różnie

Zachowania przesądne

Typ reakcji warunkowych, w wypadku których nie istnieje związek przyczynowy między reakcją a czynnikiem wzmacniającym.

Wzmocnienie wtórne

Wtórny czynnik wzmacniający – czynnik wzmacniający, ponieważ prezentowanie go zwiększa tempo emitowania reakcji (np. naciskanie pedału w skrzynce Skinnera). Warunkowy czynnik bo ta jego zdolność zwiększania tempa reakcji zależy od skojarzenia z innym czynnikiem wzmacniającym.

Skinner jest przekonany, że warunkowe czynniki wzmacniające odgrywają ogromną rolę w kierowaniu zachowaniem ludzkim.

Generalizacja i różnicowanie bodźców

Generalizacja jest ważna z kilku powodów:

1. Okazuje się, że dana reakcja może być emitowana w sytuacji różniącej się nieco od tej, w której pierwotnie była ona wzmacniana.

2. Siła tej reakcji zostaje w pewnym stopniu zmniejszona w takiej zmienionej sytuacji.

3. Jeśli sytuacja jest wystarczająco odmienna od sytuacji treningowej, to reakcja nie wystąpi.

Różnicowanie bodźców – jest to zjawisko bardzo ważne. Dzięki niemu generalizacja ma pewne granice, i reakcje nie są przenoszone na wszystkie sytuacje. Gdyby tak było doprowadziłoby to do niemocy uczenia się.

Zachowanie społeczne

Skinner a wnioski dotyczące rozwoju osobowości u ludzi:

1. Nie przypisuje zachowaniu społecznemu żadnego specjalnego znaczenia, odmiennego niż w wypadku innych form zachowania.

2. Polega ono na interakcji między dwiema lub więcej osobami.

3. Zmiany zachowania w środowisku obiektów nieożywionych, determinują także zmiany zachowania w środowisku obiektów ożywionych.

4. Wzmocnienia otrzymywane przez daną osobę są zwykle całkowicie uzależnione od jej zachowania.

Skinner uważa, że terminy stosowane najczęściej do określania cech osobowości mają sens tylko dlatego, że ostatecznie można je sprowadzić do opisu wielu konkretnych reakcji, które występują w sytuacjach pewnego rodzaju i są ze sobą związane.

Dana osoba nabywa ogólnej cechy dominacji, ponieważ jakaś grupa, np. rodzina, w dostarczanych przez siebie wzmocnieniach wysoko premiuje tę kategorię reakcji.

Reakcje często są związane ze sobą także dzięki temu, ze są funkcjonalnie równoważne i jedna może zastępować drugą.

Ta sama sytuacja nie musi wywoływać tego samego zachowania u różnych osób.

Zachowania anormalne

Zasady kształtowania zachowania anormalnego, są takie same jak zasady kształtowania zachowania normalnego.

Skinner wielokrotnie stwierdza, że celem terapii jest po prostu zastąpienie zachowania anormalnego zachowaniem normalnym, a to można osiągnąć poprzez bezpośrednią manipulację zachowaniem. Manipulowanie środowiskiem następuje za pomocą technik warunkowania sprawczego (instrumentalnego) oraz warunkowania reaktywnego (klasycznego).

Jak leczyć?

1. Próba sekwencyjnego wygaszania uwarunkowanych rekacji.

2. Niedopuszczenie do wystąpienia reakcji unikania, którą to procedurę nazywa się czasami ZATAPIANIEM.