Lęk
Strach
Nerwica i/a zaburzenia lękowe
Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i pod postacią somatyczną połączono w jedną kategorię zaburzeń psychicznych (F40-F48)
U podłoża wszystkich jednostek klinicznych z tej grupy stwierdza się występowanie czynników psychologicznych
Zaburzenia lękowe w postaci fobii, inne zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne (główne typy zaburzeń nerwicowych i reakcji na ciężki stres wg. ICD-10).
Od 1980 w DSM-IV nie używa się określenia nerwica – zaburzenia lękowe, zaburzesnia dysocjacyjne, somatoformiczne, zespoly ostrego i przewleklego stresu pourazowgo
Funkcja adaptacyjna lęku i strachu
Strach i lęk pełnią funkcję sygnalizującą niebezpieczeństwo
Jeśli reakcja emocjonalna w postaci strachu lub przerażenia okaże się proporcjonalna do wielkości realnego zagrożenia to jest ona adaptacyjna. Pozwala na uaktywnienie odpowiednich reakcji zaradczych, obronnych
Po pewnym czasie od wystąpienia zagrożenia jej intensywność malej i wraca człowiek do równowagi, poczucie pewności, bezpieczeństwa
Kryteria adaptacyjności vs nieadaptacyjności
Poziom adekwatności reakcji
Czas trwania
Dynamika przebiegu
KRYTERIA RÓŻNICUJĄCE STRACH I LĘK
SILNE PODOBIEŃSTWO
Poziom realności (prawdopodobieństwa) zagrożenia
Umiejscowienie zagrożenia
Stopień konkretności zagrożenia
STRACH I LĘK
Lęk – uczucie obawy spowodowane przewidywanym zagrożeniem, którego źródło może się znajdować na zewnątrz lub wewnątrz jednostki.
Lęk może być wywołany przez bodźce płynące z otoczenia, ciała, psychiki człowieka.
Niebezpieczeństwo – malo realne,
Strach – gdy przyczyna niebezpieczeństwa jest konkretna.
SKŁADNIKI
STRACHU i lęku
Poznawczy – myślenie o zagrożeniu
Fizjologiczny i Somatyczny – reakcja alarmowa pobudzenie układu sympatycznego (zwiększenie zasobów tlenu i energii w tkankach)
Emocjonalny – uczucie obawy, przerażenia, grozy (strach), obawa, niepokój, panika (lęk). Czasami nierozpoznawalne – pobudzenie, napięcie
Behawioralny – wycofanie, ucieczka, walka
PODZIAŁ
LĘKU
Lęk jako reakcja przystosowawcza lub odpowiedź na bezpośrednie niebezpieczeństwo, konflikt lub stres.
Lęk fobiczny (izolowany)- związany z konkretnymi bodźcami
Lęk autonomiczny – nie związany z żadnymi wyraźnymi warunkami
Lęk wtórny – występujący jako objaw innych zaburzeń (somatycznych lub psychicznych) lub niepożądanych leków.
GŁÓWNE POSTACI LĘKU:
Fobie
Agorafobia
Fobie społeczne
Fobie specyficzne
Napady paniki / Lęk paniczny
Lęk uogólniony
PTSD (Post Traumatic Stress Disorder – Stres Posttraumatyczny)
Zaburzenia adaptacyjne
Zaburzenia dysocjacyjne
Zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne
Zaburzenia somatyzacyjne
Hipochondria
Bóle psychogenne
Neurastenia
Zespół depersonalizacji - derealizacji