Witamina C

Inne nazwy: kwas askorbinowy dehydroaskorbinowy

Witamina C należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Pełni zasadnicze funkcje

w procesach oksydoredukcyjnych ustroju. Jest aktywatorem białkowej przemiany

aminokwasów aromatycznych a przez fosforylację glukozy wpływa na syntezę hormonów

steroidowych kory nadnerczej i syntezę insuliny. Witamina C jest nieodzowna w

prawidłowym funkcjonowaniu tkanki łącznej, gdzie uczestniczy w syntezie kwasu

hialuronowego niezbędnego do syntezy kolagenu oraz w procesach kostnienia. Bierze

także udział hematopoezie, w przyswajaniu żelaza i syntezie hemoglobiny. Odgrywa

ważną rolę w procesach odpornościowych, działa odtruwajaco. Witamina C wpływa też na

wzrost i rozwój komórek organizmu, utrudnia przenikanie do nich wirusów. Ma

właściwości bakteriostatyczne, a nawet bakteriobójcze w stosunku do niektórych

drobnoustrojów chorobotwórczych. Przyspiesza procesy gojenia. Uczestniczy w

regeneracji witaminy E.

Neutralizowanie przez witaminę C szkodliwego wpływu wolnych rodników chroni

organizm przed zmianami nowotworowymi. Przypuszcza się, że witamina ta ogranicza

produkcję działających nowotworowo nitrozamin, czyli substancji powstałych z połączenia

azotynów (dodawanych do konserwowanych produktów żywnościowych, m.in. do mięsa)

z substancjami znajdującymi się w żołądku. Ponadto łagodzi ona nieprzyjemne objawy

uboczne radioterapii stosowanej w leczeniu nowotworów.

Suszenie, solenie, promienie ultrafioletowe, stosowanie benzoesanu sodu czy kwasu

salicylowego do konserwowania przetworów warzywnych i owocowych oraz niektóre leki

np. sulfonamidy, pochodne barbiturowe niszczą witaminę C. Długotrwałe przyjmowanie

aspiryny trzykrotnie zwiększa wydalanie witaminy C, dlatego też należy wtedy zwiększyć

dawki tej witaminy.

Niedobór

Zbyt mała jej ilość w diecie manifestuje się:

osłabieniem, bólami mięśniowymi, apatią, brakiem apetytu

bladością skóry i błon śluzowych,

pękaniem drobnych naczynek krwionośnych,

bólem głowy,

krwawieniem z dziąseł

dużą podatnością na choroby zakaźne.

zwiększoną łamliwością kości, wolniejszym gojeniem się ran

wstępowaniem szkorbutu (gnilca) objawiającego się obrzękami i krwawieniem z dziąseł

oraz wypadaniem zębów

Brak witaminy C w pożywieniu ciężarnej stwarza zagrożenie teratogenne dla płodu. Zbyt

mała ilość witaminy C powoduje zwiększone wydalanie witaminy B6.

Nadmiar

Stosowanie wysokich dawek powoduje zakwaszenie moczu, upośledzając w ten sposób

wydalanie stałych kwasów i zasad. Kwaśny odczyn moczu może powodować wytrącanie

się mocznów i cystynianów oraz tworzenie się kamieni w drogach moczowych, nie należy

więc podawać dużych dawek witaminy C chorym ze skłonnością do dny, cystynurii lub

tworzenia się kamieni moczanowych.

Źródła witaminy C

Głównym źródłem witaminy C są kalafiory, kapusta - zwłaszcza kiszona, kiszone ogórki,

nać pietruszki, chrzan, pomidory, jagody, owoce dzikiej róży, jabłka, w końcu cytrusy.