prokura jest pełnomocnictwem szczególnego rodzaju, upoważniającym do wszystkich czynności, także sądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Specjalnego upoważnienia potrzebuje prokurent tylko do niektórych czynność jak zbycie przedsiębiorstwa, dzierżawa i ustanowienie w nim prawa użytkowania, oraz zbywanie i obciążanie nieruchomości tego przedsiębiorstwa. Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, której udzielić może spółka handlowa. Instytucja ta ułatwia działanie spółki, służy lepszemu i sprawniejszemu zarządzaniu, prokurent bowiem może w imieniu spółki podejmować decyzje ze skutkiem dla niej

Rodzaje prokury

• prokura samodzielna (samoistna) - prokurent działa samodzielnie

• prokura łączna - dla dokonania czynności prawnej konieczne jest współdziałanie wszystkich prokurentów.

• prokura oddziałowa – kiedy zakres umocowania prokurenta ograniczony jest do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa.

Ustanowienie prokury

Zgodnie z art. 60 i nast. kodeksu handlowego prokury może udzielić tylko kupiec rejestrowy, tj. spółka jawna, spółka komandytowa, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjna. Nie może spółka cywilna, fundacje czy inni przedsiębiorcy

Ustanowienie wymaga zgody wszystkich wspólników, czy członków. Powinno nastąpić poprzez pisemne oświadczenie, może być jednak również ustanowiona ustnie.

Spółka może ustanowić prokurę od momentu swego powstania, niemożliwe jest jednak ustanowienie: podczas likwidacji (zawarta przed likwidacja wygasa z wejściem w ten stan, nie można się również powołać na istniejący jeszcze wpis do rejestru, jeśli wpisano do rejestru likwidację), po ogłoszeniu przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości.

Odwołanie prokury

Prokura może być w każdej chwili odwołana. Prokurę może odwołać:

• w spółce jawnej - wspólnik upoważniony do reprezentowania spółki oraz każdy wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki,

• w spółce komandytowej – wspólnik uprawniony do reprezentacji spółki, każdy

• w spółce z o.o. - każdy członek zarządu,

• w spółce akcyjnej - każdy członek zarządu.

Wygaśnięcie prokury

Zgodnie z Art. 65.par.1 kodeksu handlowego, wygaśnięcie prokury podlega zgłoszeniu do rejestru handlowego. Zgłoszenia tego powinna dokonać spółka handlowa, gdyż takie uprawnienie nie przysługuje samemu prokurentowi.

Prokura wygasa z mocy prawa z chwila przejścia spółki w stan likwidacji, a także we wszystkich innych przypadkach, w których nie ma możliwości dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa spółki, jako szczególny rodzaj pełnomocnictwa handlowego, prokura jest ściśle związana z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa, zaś jego brak powoduje, że brak jest również przedmiotu odniesienia dla czynności podejmowanych przez prokurenta. Przyczyny wygaśnięcia prokury mogą leżeć również po stronie prokurenta, dzieje się tak w sytuacjach gdy:

• prokurent przystąpił do spółki jawnej w charakterze wspólnika, do spółki komandytowej w charakterze komplementariusza itd. , tzn. zwiększył zakres swoich uprawnień ponad uprawnienia prokury,

• prokurent został całkowicie ubezwłasnowolniony,

• oraz w przypadku śmierci prokurenta.