Wydział Ekonomii i Zarządzania

Kierunek: Bezpieczeństwo Narodowe

Behawioryzm

Referat

Prowadząca:

Wykonał:

Sama nazwa behawioryzm pochodzi z języka angielskiego od słowa bahavior co oznacza postepowanie. Twórca tego kierunku był John Broadus Watson, którego celem było przekształcenie psychologii w naukę ekstremalną, niczym nauki przyrodnicze. Behawioryzm w ślad swej myśli kładzie nacisk na obserwacje zachowania ludzkiego, oraz na zmiany fizjologiczne u ludzi i zwierząt pojawiające się na skutek pewnych substancji naturalnej bądź ekstremalnych. Behawiorystyczna szkoła myślenia została rozwinięta w latach 50 przez Skinnera. To on podjął próbę analizy ludzkiego zachowania w oparciu o wzmocnienia i bodźce wzmacniające.

Natomiast zachowanie danej jednostki jest uwarunkowane jej aktywnością naukową, twórczą, a nawet kontakty z innymi ludźmi te właśnie umiejętności, zdolności są zdeterminowana przez geny jak i przez szereg czynników środowiska. Właśnie te czynniki kładą nacisk behawioryści. Do tych czynników można zaliczyć specyficzną sytuacje rodzinna, szkolną, również na człowieka może wpłynąć reklamy, telewizja, internet. Behawioryści uznają, że środowisko w jakim się wychowujemy jest niepowtarzalną skarbnicom bodźców. Bodźce właśnie determinują zachowanie człowieka. Jeśli określimy bodziec litera „B”, a reakcje litera „R” to wystąpi następujący wzór

R=F(B1, B2, Bn). Ten wzór można interpretować następująco R reakcja jest suma zachowań człowieka, czyli funkcja wszystkich bodźców jakie na człowieka oddziałują. W ten sposób behawioryzm ukazuje, że większość zachowani człowieka przychodzi z zewnątrz poprzez otoczenie w jakim się obraca. W efekcie tej myśli chcąc wyszkolić w człowieku pewne cechy musimy sprawić, aby środowisko odpowiednio na niego wpływało.

Odziaływanie stosowane na człowieka w behawioryzmie mogą być pozytywne i negatywne i co pomoże je wzmocnić. Człowiek jak i zwierzę dąży do osiągnięcia pewnych celów. Na podstawie różnych eksperymentów okazało się że można nauczyć zwierzę zachowania, które przynosi mu nagrodę.

Wzmocnienia wobec jednostki można stosować różne. Najbardziej efektywne są wzmocnienia pozytywne i negatywne. Jednym słowem mówiąc wzmocnienie pozytywne może wiązać się z nagrodą. Może to być otrzymanie jakieś cukierka za posprzątanie pokoju, za odrobienie dobrze zadania domowego, bądź awans lub podwyżka w pracy. Natomiast negatywne wzmocnienie ma na celu zwiększenia prawdopodobieństwa nie wystąpienia tego czynu ponownie, przykładem może być wtedy gdy uczeń nie umie zachować się na zajęciach, przez to pani każe mu iść do konta, jest to wzmocnienie negatywne nie zaś kara. Ponieważ dla chłopca stanie w koncie jest zwolnieniem od ciężkiego obowiązku uczenia się, co za tym idzie duże prawdopodobieństwo że złe zachowanie będzie się powtarzało. Natomiast jeśli dziecko chciało by się uczyć to wtedy była by to kara. Gdyż dziecko prawdopodobnie wyeliminowało by swoje złe zachowanie. Kara więc, ma za zadanie eliminowanie złego zachowanie.

W związku z tym stosując pozytywne wzmocnienie powinno się zastosować do kilku procedur:

• Procedura stałych odstępów czasowych – polega na tym iż nagradzamy osobę w jakimś odstępie czasowym, co z tym idzie osoba ta po otrzymaniu nagrody zaczyna jej aktywność spadać, natomiast przed dniem nagrody ponownie wzrasta

• Procedura stałych proporcji – polega na tym iż jednostka otrzymuje nagrodę po określonej porcji bodźców, natomiast istotnym elementem w tej procedurze jest podanie nagrody w odpowiednim momęcie

• Procedura zmiennych odstępów czasowych – ta procedura daje możliwość nagradzanie jednostki w różnych odstępach czasowych co powoduje brak pewności kiedy otrzyma się nagrodę

• Procedura zmiennych proporcji – występuje wtedy gdy jednostka wykona zadane jej zadanie ale nagroda nie będzie taka sama jak ostatnio, może być większa bądź mniejsza.

Niestety metody sterowania działalnością człowieka będą bezowocne, jeżeli człowieka nie nauczy się odpowiednich zachowań. W systemie sterowania jednostką trzeba także uwzględnić metody konstruowania reakcji człowieka. Wśród tych metod możemy wyróżnić na przykład metodę kolejnych przybliżeń. Polega ona na tym, iż w początkowej fazie osoba sterująca zachowaniem jednostki (nauczyciel, terapeuta) nagradza zachowania będące znacznie odległe od pożądanych, stanowiące jednak pewien krok na przód. W dalszej pracy z człowiekiem, nagradzane są już coraz bardziej złożone reakcje, zachowania, które są w znacznie większym stopniu podobne do oczekiwanych rezultatów.

Najczęściej popełnianym błędem podczas wzmacniania pozytywnego zachowań ludzkich jest opóźnienie gratyfikacji. W sytuacji gdy uczeń dostanie dobra ocenę za swój wysiłek po znacznym okresie czasu, nie będzie to dla niego motywujące. Tak samo dzieje się w przypadku odroczenia zapłaty za wykonaną pracę. Aktywność zarówno pracownika jak i ucznia w sytuacji odroczonej nagrody, pochwały znacznie spada, niźli w przypadku gdy wzmocnienie pozytywne wystąpiłoby w krótkim odstępie czasu po wykonaniu zadania, pojawieniu się reakcji pożądanej.

W sytuacji sterowania negatywnego, jak już wyżej wspomniałam, będę się tu odnosić do kar. Należy jednak mieć w pamięci koncepcje Skinnera, który odróżnia proces wzmacniania negatywnego od kary. Jednak w proponowanym spojrzeniu na sterowanie negatywne jako postać kary. Kara jest inaczej nazywana, by zgodnie ze Skinnerem nie używać pojęcia wzmacniania negatywnego, sterowaniem awersyjnym, punitywnym i dążyć ma ono do wyeliminowania zachowań nieporządnych. Sterowanie to polega na stosowaniu negatywnych oddziaływań takich jak kary pieniężne, derywacja pokarmowa złe stopnie, represje, nagana, odrzucenie przez grupę społeczną, przesunięcie na niższe stanowisko.

Behawioryści w oparciu o swoje badania stwierdzili, iż pozytywne wzmocnienia są znacznie lepsze w osiąganiu rezultatów. Natomiast kara powoduje stłumienie zachowania, które podlega naganie. Jednak po zaprzestaniu regresji, zachowanie to może ponownie powrócić. Należy więc uświadomić sobie fakt, iż kara nie jest sposobem na uzyskanie zachowań pozytywnych. By bowiem osiągnąć ten cel poza sterowaniem negatywnym, należy pokazać jednostce drogę do osiągnięcia nagrody i nauczenia się zachowania akceptowanego, podlegającego wzmacnianiu pozytywnemu. Sterowanie punitywne często prowadzi do:

• Generalizacja hamowania – możliwe jest w związku ze stosowaniem kar dojdzie nie tylko do zaprzestania negatywnego, ale także do wygaszenia postaw i postepowań społecznie akceptowalnych, poza stosowaniem kar należy również wzmacniać pozytywne postawy i zachowań jednostek.

• Zaburzenie emocjonalne – w sytuacji zbyt silnych i nieodpowiednich kar może dojść do uczucia leku, agresji i wycofania.

• Unikania źródła karania – jest to unikanie ludzi miejsc w których jesteśmy karani, co przecież nie jest celem wychowania i nauczania.

• Dostarczanie negatywnych wzorców – jest to przekazywanie następnemu pokoleniu w jaki sposób karać, a ono przekaże to dalej.

Jednym z sposobów z wzmocnień negatywnych nie jest to karanie ale pozbawianie nagród, w ten sposób osoba zacznie unikać źródła karania.