Uprawnianie pacjenta w domu

1. Narząd ruchu

Narząd ruchu jest strukturalnym i dynamicznym zespołem złożonym z układu kostno-stawowego i nerwowo- mięśniowego umożliwiającym utrzymanie prostej postawy ciała, przemieszczanie się ,zmianę ustawienia względem siebie poszczególnych segmentów narządu ruchu z odpowiednią zmianą siły i szybkości w celu koordynowania czynności

*podstawowym elementem narządu ruchu jest układ kostno-stawowy składający się z kości połączonych ze sobą stawami

*osią układu jest kręgosłup który razem z żebrami i mostkiem tworzy kościec osiowy

*obręcz kończyn górnych jest umocowana na głównej części klatki piersiowej formując żebra zamknięte mostkiem

*układ mięśniowy pod wpływem odpowiednich bodźców wprawia w ruch określone części układu kostnego

*mięsnie wykonują pracę mechaniczną , działając na ukł kostny poprzez stawy które sa punktem podparcia

Mięśnie posiadają 3 właściwości:

*zdolność kurczenia się i rozkurczania

*sprężystość

*zdolność współdziałania z innymi mięśniami

Układ kostno-stawowy

Dzieli się na bierny i czynny

Bierny: Składa się on z kości i systemu ich łączenia

Czynny: składa się z mięśni

Pełni on rolę podporową ruchową i ochronną

*bolesność stawu może powodować różne reakcje mięśni podnoszących ten staw zależnie od patogenezy bólu

*uszkodzenie lub ograniczenie stawu wpływa na zmniejszenie czynności, zanik mięśni .

*większe uszkodzenia lub dłuższe ograniczenia stawu prowadzi do zaniku blaszeczek kostnych

BADANIE NARZĄDU RUCHU

• Badanie dla potrzeb kinezyterapii ma służyć :

• Potwierdzeniu diagnozy

• Dostarczenie danych do programu rehabilitacji ocenę wysiłków podjętych do terapii oraz przygotowanie dalszych jej etapów

Schemat badania

• Badanie kliniczne, podmiotowe a także badania dodatkowe:

• Badanie podmiotowe: wywiad( dane personalne, wiek , płeć, wykształcenie, praca, zamieszkanie)

• Środowiskowe: warunki sanitarne

• Informacje o chorobach przebytych ,przyczyny zgłoszenie się

• Badanie przedmiotowe polega na :

• Oglądania

• Dotykaniu(opukiwanie itp.)

• Badanie siły mięśniowej

• Ustalenie zakresu ruchu

Badanie dotykiem uwzględnia:

Ocenę rozwoju fizycznego i morfologicznego stopień odżywienia, wydolność ogólnoustrojową

Wzrokowa analiza:

1. Wzrokowa ocena sylwetki

2. Analiza poszczególnych elementów postawy

3. metody oparte na wykorzstaniu fotografii

4. zastosowanie aparatury pomiarowej

Oglądając pacjenta z przodu i tyłu zwracamy uwagę na :

• Ustawienie głowy i szyi

• Przebieg wyrostków kolczystych

• Ułożenie barków i łopatek

• Trójkąt talii

• Położenie krętarzy większych

• Ustawienie kolan i stóp

Oglądając sylwetkę z boku oceniamy:

• Nachylenie szyi

• Ustawienie barków i łopatek

• Nachylenie miednicy

• Wsklepienie klatki piersiowej

• Kształt kolan i stóp

CHÓD -rytmiczne gubienie i odzyskiwanie równowagi, w następujących na przemian fazie podporowej i fazie przenoszenia podczas których środek ciężkości biegnie po wypadkowej dwóch sinusoidalnych poziomej i pionowej

Fazy:

1. Kontakt piety z podłożem

2. Ekscentryczne hamowanie – stopa płasko przylega do podłoża, st. kolanowy zgięty

3. Pełne obciążenie – druga kończyna nie ma kontaktu z podłożem

4. Propulsja – przetaczanie stopy – odrywanie stopy od podłoża od pięty do palców

5. Oderwanie palucha od podłoża

Faza podporowa

1. Kontakt piety z podłożem

2. Ekscentryczne hamowanie – stopa płasko przylega do podłoża, st. kolanowy zgięty

3. Pełne obciążenie – druga kończyna nie ma kontaktu z podłożem

4. Propulsja – przetaczanie stopy – odrywanie stopy od podłoża od pięty do palców

5. Oderwanie palucha od podłoża

Faza przenoszenia:

1. Przygotowanie przenoszenia – palce oderwane od podłoża

2. Przyśpieszenie – kończyna zakroczna „goni” ciało

3. Przenoszenie właściwe – podudzie prostopadle do podłoża, kończyna zgięta we wszystkich stawach, najkrótsza

4. Hamowanie – kończyna przygotowuje się na kontakt
   z podłożem

Faza podwójnego przenoszenia:

• Kończyna zakroczna ma kontakt z podłożem poprzez przodostopie i paluch a kończyna wykroczna już zetknęła się z podłożem

• Czas jej trwania zależy od szybkości chodu,
  im szybkość chodu większa tym faza podwójnego przenoszenia krótsza i odwrotnie,

• W szybkim biegu przechodzi w fazę lotu

• Prędkość chodu – ilość kroków na minutę

• Chód normalny – 90 kroków/min

• Chód wolny – 70 kroków/min

• Chód szybki/marsz – 130 kroków/min

• St. Biodrowy –wyprost -10’, zgięcie - 30’,

rotacja wew. i zew. 5’

• St.kolanowy – wyprost – 0’, zgięcie - 70’

• St.skokowy – wyprost – 15’, zgięcie – 25’

Ocena chodu:

• Sposób ustawienia stóp

• Długość kroku

• Różnice długości kroków między KDL i KDP

• Szerokość kroku

• Sposób obciążania KKD

• Sposób wymachu KKG

• Sposób przenoszenia środka ciężkości

• Rodzaj utykania

Pionizacja:

1) Unoszenie głowy

2) Siad z ukośnym ustawienie tułowia

3) Siad płaski

4) Siad płaski z nogami zwieszonymi

5) Stanie z równomiernym obciążaniem kkd

6) Ćw. Równoważne w staniu

7) Nauka chodu

8) Wydłużanie dystansu

9) Zmniejszanie użycia przyrządów

10) Chód po nierównym podłożu i po podłożu o różnej twardości

11) Chód po torze przeszkód

12) Chód po schodach

13) Nauka padania

Przyrządy:

• stół pionizacyjny (w najgorszych przypadkach)

• Parapion

• Parapodium statyczne lub dynamiczne

• Poręcze, Barierki

• Chodzik, balkonik

• Kule

• Laski

• Łuski na kkd blokujące st. Kolanowe

• Podciąg stopy (od stopy do st.kolanowego)

• Łuski na stopę

Pionizacja na stole pionizacyjnym :

• Stabilizacja 3 paskami (st.kolanowe, biodrowe i kl.piersiowa)

• Systematyczna zmiana kąta nachylenia

• Systematyczne wydłużanie czasu pionizacji

• Kontrola tętna i ciśnienia krwi

• Obserwacja stanu klinicznego pacjenta

Przy nauce chodu pamiętamy o :

• Ćwiczeniach równoważnych, ćw. Stabilizacji zwrotnej (Rehabalance)

• Ćw. mm poruszających miednicą (pośladkowych, brzucha, grzbietu)

• Nauce równego obciążania kończyn (test dwóch wag)

• Nauce balansowania miednicą

ASEKURACJI PACJENTA:

1. Terapeuta idzie nieco z tyłu i z boku pacjenta, może trzymać pacjenta za miednicę i podtrzymywać za kg

2. Na schodach – jeśli pacjent idzie w górę – terapeuta z tyłu i z boku, jeśli pacjent idzie w dół – terapeuta z przodu i z boku

3. Jak najmniej pomagać

4. Bezpieczne sprowadzanie na podłogę przy upadku pacjenta

5. Terapeuta musi stać pewnie

Zasady padania:

• Nie bronić się przed upadkiem

• Jeśli chodzi się z kulą lub laską – odrzucić

• Starać się upaść przodem

• Amortyzacja upadku przez ugięcie kkg w st.łokciowych

Nauka padania:

1. Opad na ścianę

2. Upadek na kilka warstw materaca

3. Upadek na jeden materac

4. Upadek na podłogę

5. Upadek na podłogę ze zmianą kierunku

6. Niespodziewany upadek w wiadomym kierunku

7. Niespodziewany upadek w niewiadomym kierunku

Zasady chodu z kulami:

Trójtaktowy

1. Kula(e)

2. Noga chora

3. Obciążenia na kuli(-ach), noga zdrowa

Dwutaktowy

kula + noga chora

noga zdrowa

Czterotaktowy

1. I Kula

2. Noga przeciwna

3. II kula

4. Noga przeciwna

Dwutaktowy

I kula+ noga przeciwna

II kula + noga przeciwna

Chodzenie po schodach

• Krokiem dostawnym

W dół :

• I noga chora, II noga zdrowa

W górę:

I noga zdrowa, II noga chora

Chód patologiczny:

Rodzaje :

• Chód koszący - w niedowładzie połowiczym.

• Chód spastyczny lub nożycowy – w niedowładzie spastycznych kończyn dolnych

• Chód paretyczny - w niedowładzie wiotkiem

• Chód ataktycznyw atakcji móżdżkowej

• Chód tylnopowrózkowy - w zaburzeniach czucia głębokiego

• Chód kłaniający – w sztywności stawy kolanowego

• Chód brodzący – w obustronnej niewydolności m zginaczy grzbietowych

• Chód kaczkowaty – przy dysplazji stawy biodrowego

• Chód kołyszący – przy szpotawości

Skolioza

1. Skoliozy funkcjonalne (czynnościowe, objawowe) 4%

2. Skoliozy strukturalne 96%

utrwalone, nieodwracalne zmiany w budowie poszczergólnych elementów kręgosłupa , torsja , I,II, III rzędowe cechy

Pomiar konta skoliozy:

I stopień 30

II stopień 30-60

III stopień 60-90

iV stopień pow 90

Choroba nowotworowa

Proces chorobowy pod wpływem którego pojawiają się zmutowane kom , dzielą się w sposób niekontrolowany

Powstają pod wpływałem zmian w materiale genetycznym

Kartogeneza :utajenie raka

W każdym zdrowym organizmie występuje:

• Wzrost

• Śmierć komórek

• Nazywa się to homeostazą

Powikłania radioterapii:

• Wczesne- w trakcie do kilku tygodni

• Późne- po roku od naświetlania

• Chemioterapia: kroplówka- zastosowanie

• Ostre- natychmiastowe wymioty

• Wczesne po 6 tyg wymioty wysypki

• Opóżnione- kilkanaście tyg

• Późne –nowe nowotwory

Przeciwskazania do rehabilitacji:

• Ostre zakrzepowe zapalenie żył

• Niewydolność serca

• Zakarzenie grzybicze

• Ostre wirusowa zapalenie

Złamania i urazy

Urazy to:

• Stłuczenia

• Zwichnięcia

• Skręcenia

• Zmiażdżenia

Urazy tkanek miękkich

• Uszkodzenia skóry i tkanki podskórnej

• Uszkodzenia mięśni i ścięgien, włókien

• Uszkodzenia torebki stawowej

Urazy mięśni: 3 typy

-samych włókien (bez pozakomórkowego podłoża, ukrwienia i unerwienia

-zakłóceń nerwowych

-całego mięśnia i tkanki łącznej

Uszkodzenie więzadeł i torebek stawowych:

3 grupy uszkodzenia

-skręcenie lekkie(mały krwiak, brak ruchów patologicznych)

-średniego stopnia (ruchy patologiczne –niewielkie)

-Ciężkie( duża niestabilność stawu silny ból , obrzęk )

Postępowanie:

U młodych osób i sportowców z destabilizacją stawu (staw kolanowy i skokowy, ramienny) podejmuje się zabieg operacyjny

Złamania:-to całkowite przerwanie ciągłości kości po zadziałaniu urazu przekraczającego granice elastyczności tkanki kostnej

Dzielimy je na:

• Otwarte(odłamy kostne przemieszczają się wytwarzając ranę)

• Zamknięte(bez przemieszczenie, odłamków kostnych lub z przemieszczeniem odłamków kostnych)

• Przezstawowe

• Śródstawowe

Przyczyny :

• Uderzenia

• Zmiażdżenia

• Upadki

• Przegięcia

• Postrzały

Objawy:

• Nieprawidłowe ustawienie

• Patologiczna ruchomość

• Bolesność i obrzęk

Ograniczenie ruchomości lub jej zniesienie

Okresy gojenie się złamania

1. Powstawanie krwiaka

2. Powstawanie tkanki ziarnistej ok 10 dni

3. Powstawanie tkanki przedkostnej ok 15 dni

4. Tworzenie się tkanki kostnej 5-10tyg

5. Przebudowa,dojrzewanie tkanki kostnej i powstanie tkanki kostnej

Leczenie:

1. Unieruchomienie

2. Kinezyterapia

3. Farmakoterapia

4. Fizykoterapia

-operacyjnie

1. Ingerencja chirurgiczna

2. Unieruchomienie zewnętrzne lub wewnętrzne

Leczenie operacyjne tkanek miękkich

Polega na zespoleniu rekonstrukcji uszkodzonych tkanek:

• Zszycia

• Rekonstrukcje

• Przeszczepy

Leczenie operacyjne złamania

Polega na zespoleniu odłamów kostnych przy pomocy śrub gwoździ śródszpikowych drutów płyt

Postępowanie

• Stabilizacja poprzez dołączenie kończyny zdrowej do chorej w pozycji fizjologicznej

• Wypełnienie przestrzeni między nogami przy uszyciu swetra

• Unieruchomienie związanie kończyn nad i pod kolanami ale nie w miejscu złamania

• Założenie ósemki na stopy

Kinezyterapia

• Prioprioreceptory stymulacja mięśni i scięgien

• Stymulacja do stabilizacji miejscowej

• Torowanie krążenie obocznego

• Nauka kokalnej kontroli aktywności mięśniowej

• Umiejętność posługiwania się kończyną

• Działania przeciwbólowe

Urazy kończyn górnych:

Funkcja:

• Czynności manualne

• Statyka ciała

• Dotyk precyzyjny

• Przenoszenie różnych przedmiotów

Patomechanizm uszkodzenia stożka rotatorów

W czasie uszkodzenia stożka rotatorów mięsień naramienny zaczyna pociagac głowe kości ramiennej do góry w tak zwany górny staw. W bezpośredniej styczności ze stożkiem rotatorów położone jest ścięgno mięśnia dwugłowego

-przy zamrożonym stawie barkowym dochodzi często do uszkodzenia przedniej komponenty ztożka czyli ścięgna mięśnia podłopatkowego

-uszkodzenia nagłe

-uszkodzenia powolne

Objawy uszkodzenia stożka rotatorów

• Asymetria barku

• Ograniczenie ruchomości w stawie

• Utrudnienie początkowego odwodzenia

• Tkliwość w okolicy guzka większego ,obrzęk stawu

• Bolesność ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia wykazuje nadmierną ruchomość

Kinezyterapia

Dłuższe unieruchomienie grozi powstaniem zrostów i hamuje przebieg rehabilitacji

Terapia funkcjonalną

Mobilność na stabilność

Złamania kończyny górnej

Postępowanie:

-stabilizacja w pozycji fizjologicznej stosując wyciąg

-Przymocowanie kończyny do klatki piersiowej za pomocą bandaża lub chusty trójkątnej

-W przypadku braku koszulką poszkodowanego

Złamania otwarte:

• Kończynę i sąsiadujące stawy unieruchomić

• Ranę opatrzyć czystym najlepiej wyjałowionym opatrunkiem

• Przy złamaniu nie wolno !

• Poruszać kończyna w celu stwierdzenia ruchomości odłamków oraz nie należy zbytnio korygować ułożenia kończyny

Zwichnięcie

Objawy:

• Deformacja

• Obrzęk

• Ból

• Brak ruchomości

Postępowanie

• Stabilizacja w pozycji zbliżonej do fizjologicznej w razie potrzeby zastałej

• Traktować jak złamanie

• Zapewnić pomoc medyczną