PRAGMATYKA J

PRAGMATYKA JĘZYKOWA ĆWICZENIA

04.10.2011

Znak – dla człowieka danej zbiorowości ludzkiej jest to taka czynność, względnie taki przedmiot postrzegany, co do których między członkami tej grupy istnieje umowa (wyraźna lub domyślna) odnosząca tą czynność (przedmiot) do określonego fragmentu rzeczywistości zewnętrznej lub psychicznej. Istotą znaku jest zatem połączenie dwóch zjawisk:

- formy oznaczającej, która nas odsyła do czegoś poza sobą.
- treści oznaczającej na którą nasza uwaga się zwraca.

Według Ferdynanda Desausseure’a znak, to reakcja między oznaczającym, a oznaczeniem.

  1. Wzrokowy – np. drogowy

  2. Słuchowe – np. klakson

  3. Dotykowe – np. uścisk dłoni

  4. Powonieniowe – np. perfumy

  5. Smakowe – np. posiłek, lunch

Na początku XX w. Ferdynand Desausseure w obrębie zjawisk porozumienia się odróżnił język (langue), jako abstrakcyjny, społecznie wytworzony system znaków od mówienia (parole), który jest procesem indywidualnym, a zarazem realizacją języka.

Przez wiele lat język (langue) był źródłem zainteresowania językoznawstwa i dopiero badania Austina i Searle’a pozwoliły uznać ważność uwzględniania obu aspektów języka, jako faktu społecznego.

  1. Semantykę – czyli naukę o znaczeniowej stronie języka, o tym jakie relacje zachodzą między znakami i ich znaczeniem (sensem).

  2. Syntaktykę – rozpoczynającą związki zachodzące między znakami i między systemami znaków.

  3. Pragmatyka – będąca warunkiem użycia określonych znaków.

ZNAKI

Symptomy (niecelowe, niezwrotne) Sygnały (celowe)
nie są przestrzegane, lub są w małym
stopniu przez nadawcę.

Apele Sygnały semantyczne (odnoszą się do świata zew.)
nie odnoszą się do świata zew.,
tylko do psychiki odbiorcy np.
muzyka, zapachy, sztuka etc.

Obrazy Sygnały arbitralne (brak podobieństw)

forma zawiera cechy odpowiadające
cechom przedmiotów lub zjawisk
przedstawionych, podobieństwo.

Jednoklasowe (zamknięte) Dwuklasowe (otwarte)
ograniczona ilość np. znaków drogowych

Bezfonemowe Fenomowe
np. pszczoły porozumiewają się można dodawać nowe
ze sobą za pomocą ruchu skrzydeł. znaki dźwiękowe.



11.10.2011

Pragmatyka to stadium użycia języka ( tekstu szeroko pojętego).

  1. Komunikacja, jako proces przepływu komunikatów, dzięki któremu jedna osoba ma wpływ na opinię, emocje i zachowania drugiej osoby (sposób podawania wiadomości przez nadawcę, rodzaj przekaźnika z jakiego korzystał nadawca, dokładność i efekt przekazania wiadomości). Zagadnieniem tym zajmują się nauki społeczne (socjologia i psychologia społ).

  2. Komunikacja, jako tekst (analiza znaczeń, które powstają w chwili, gdy informacje wchodzą w interakcję z ludźmi – „tworzenie znaczeń”, główna metoda badań to semiotyka. Zagadnieniem tym zajmuje się lingwistyka.  Bühler, jako jeden z pierwszych językoznawców podjął problem języka i tekstu (wypowiedzi) parole.

Rzeczywistość

Nadawca Znak Odbiorca


Znak pełni wobec nadawcy funkcję symptomu (wyrażając jego stan fizyczny i psychiczny), odbiorcy funkcję sygnału (apelu), wobec rzeczywistości funkcję symbolu (przedstawienia).
W 1960r. Roman Jakobson w książce „Poetyka w świetle językoznawstwa” rozwinął koncepcję Bühler’a używając nadal określenia funkcji języka odnosząc je do sytuacji komunikacyjnej.
Schemat Jakobsona

- Nadawca może być też odbiorcą
- Kontekst wpływa na komunikat
- Kontakt bardzo się zmienia z upływem lat
- Kod – wiadomo szumy etc.

- Funkcja ekspresywna – emocje – nadawca
- f. impresywna – oddziaływanie na kogoś – odbiorca
- f. fatyczna – podtrzymanie kontaktu – kontakt
- f. metajęzykowa np. słowniki, mówienie językiem o języku, kręcenie filmu o kręceniu filmu .
- f. poetycka – wskazanie na formę, która łączy się z treścią np. czytając ustawę od razu po formie wiemy co to jest.

Krytykę koncepcji Romana Jakobsona przeprowadził Grzegorz Furnal, który zaproponował, aby mówić o funkcjach języka, jako narzędzie społecznego porozumiewania się.

Schemat Grzegorza Furnala

Warto również wspomnieć koncepcję Andre Martinet’a 1970r, który w oderwaniu od schematu Bühlerowsko-Jakobsonowskiego mówił o funkcjach języka (systemu), który służy do porozumiewania się (komunikacji), wyrażenia uczyć, podtrzymywania pozycji mówiącego i myślenia. Powyższe funkcje stanowią cele komunikacyjne, które można określić, jako typy funkcji wypowiedzi. Interesująca jest również koncepcja budowy schematu komunikacji językowej Renaty Grzegorczykowej.

FUNKCJE JĘZYKA I WYPOWIEDZI (Renata Grzegorczykowa – z jej książki to coś jest):

Schemat Renaty

Praktycznie w każdym tekście występują wszystkie funkcje językowe ale w różnym stopniu nasilenia.
Przykład f. impresywnej – reklama, ogłoszenie
f. metajęzykowa – słownik
f. informacyjna – encyklopedia, ogłoszenie
f. informacyjna-poetycka – ustawa
f. poetycka-ekspresywna – utwór poetycki.

20.10.2011

John Austin był filozofem, którego interesowało „co znaczy dana wypowiedź”. Odpowiedzi szukał w swoich badaniach i doszedł do wniosków różnicujących wypowiedzi na dwa rodzaje:
- konstatację
- performatywę
Uważał on, że niewiele zdań, które wypowiadamy to zdania po prostu prawdziwe lub fałszywe. „Prawdziwy”, „fałszywy” to ogólne etykiety dla całego wymiaru rozmaitych ocen, które mają jakoś do czynienia z relacją między tym co mówimy, a faktami. Wypowiedzi poddające się tego typu ocenom Austin nazwał konstatacjami.
Austin wskazał na pewien rodzaj użycia języka, pewien rodzaj wypowiedzi wyglądający niczym zdania, które pod względem gramatycznym uznałoby się za zdania nie będące nonsensem, a które nie są ani prawdziwe, ani fałszywe. Są to:
a) zwykłe czasowniki w 1os. Liczby pojedynczej, czasy teraźniejszego, tryb oznajmujący, strony czynnej.
b) w ogóle nie opisuje niezdające sprawy z niczego i niekonstatujące niczego, nie są prawdziwe ani fałszywe

c) wypowiedzenia, które w całości lub części są wykonaniem jakiejś czynności, której nie opisałoby się normalnie, jako mówienie czegoś.

Zdaniem Austina, jeśli ktoś wygłasza wypowiedzi per formatywne, można powiedzieć, że raczej coś robi, niż tylko coś mówi.
- per formatywna np. Ja biorę ciebie za męża…, nazwanie statku, buchnięciem butelką etc.

Najbliższy pełnienia roli wypowiedzi per formatywnej jest termin używany przez prawników „wyrażenie wykonawcze” np. zapisuję ci dom, skazuję cię…etc.

Wypowiedzi per formatywne łączą się ze stosownymi okolicznościami, nie są ani prawdziwe, ani fałszywe ale mogą być udane, fortunne i nieudane (niefortunne) np. wypowiedź rozwodzę się z tobą w otoczeniu domowym (nie w sądzie), stawiam tys, że jutro będzie padał śnieg, niewłaściwa osoba wykonuje czynności – ze statkiem . Niefortunność może być spowodowana również: nieszczerością, nieporozumienie, niezrozumienie, przymus, żart, etc.

25.10.2011

Mówić coś to w pełnym, normalnym sensie – robić coś. Obejmuje to wypowiadanie pewnych dźwięków, wypowiadanie pewnych słów w pewnej składni i wypowiadanie ich z pewnym „znaczeniem” tzn. z pewnym sensem i z pewnym odniesieniem. Czynność „mówienia czegoś” w tym pełnym, normalnym sensie Austin nazwał czynnością lokucyjną, a badanie wypowiedzi w tym zakresie i pod tymi względami badaniem lokucji. Wykonując czynność lokucyjną wykonujemy również takie czynności, jak zapatrywanie lub odpowiadanie na pytanie.
- podawanie jakiejś informacji lub upewnienie lub ostrzeganie
- ogłaszanie werdyktu lub zamiaru, wydawanie wyroku
- mianowanie lub apelowanie lub ostrzeganie
- ogłaszanie werdyktu lub zamiary, wydawanie wyroku
- mianowanie lub apelowanie lub ganienie
- identyfikowanie lub podawanie opisu itp.

Czynności tego typu towarzyszące lokucji Austin nazwał illokucjami, czyli czynnościami kryjącymi się w powiedzeniu czegoś, w przeciwieństwie do wykonania czynności powiedzenia czegoś. Spostrzeżenia te wynikają z uświadomienia, że sytuacja w jakiej pada wypowiedź ma poważne znaczenie oraz, że użyte słowa trzeba w pewnej mierze wyjaśniać przez kontekst, w jakim miały być wypowiedziane lub faktycznie zostały wypowiedziane w ramach wymiany językowej. Powiedzenie czegoś wywołuje często, a nawet normalnie w następstwie pewnie skutki w sferze uczuć, myśli lub działań słuchaczy lub mówiącego, bądź innych osób, a powiedzenie to może być wygłoszone z przeznaczeniem, intencją lub zamiarem wywołania owych skutków. Można wówczas powiedzieć, że mówiący wykonał czynność perlokucyjną.

Lokucja- np. ciemno tutaj (odczytujemy przez kontekst – zapal światło)
Illokucja- zapalanie światła – skutek lokucji.

Lokucja – zastrzel ją!
Illokucja- rada lub żart lub rozkaz (w zależności od sytuacji)
Perlokucja- doprowadzenie do zastrzelenia jej lub nie.

Austin wyróżnił zatem czynność lokucyjną, która ma znaczenie czynności illokucjnej, która ma pewną moc, jaka przysługuje mówieniu czegoś, czynności perlokucyjna, która jest osiągnięciem pewnych skutków poprzez powiedzenie czegoś.

Wyróżnił także trzy sensy, w jakich mogą występować skutki powodowane nawet przez czynności illokucyjne:
zapewnienie pojmowania, wchodzenie w życie i zachęcanie do odpowiedzi. Illokucja i perlokucja mogą być niewerbalne.


8.11.2011

B.Bieniecka „modalność, a illokucja” przegląd humanistyczny nr 11/12 z 94r, str 87-99.

Z problemem illokucji wielu badaczy wiąże kwestię modalności, czyli stosunek mówiącego do treści wypowiedzi wyrażany zwykle za pomocą odpowiedniego trybu czasowników, przymiotników, utartych zwrotów itp. Wg Bonieckiej zbieżności w rozumieniu tych pojęć dotyczą następujących aspektów:

  1. Obydwa pojęcia odnoszą się do zjawisk kultury semantycznej, czyli do komunikowania odbiorcy postaw nadawcy tekstu, autora wypowiedzi.

  2. Zarówno modalność, jak i illokucja traktuje się, jako obligatoryjny komponent znaczenia.

  3. W obydwu wypadkach technicznym zabiegiem stosowanym na potwierdzenie konstruktywnego charakteru owych komponentów są tłumaczenia wypowiedzeń na inny język, język mentalny, parafrazowany.

  4. Obydwa pojęcia służą kreacji świta, modelowania rzeczywistości, w konsekwencji zjawisk.

  5. Obydwa pojęcia mają konotacje trans lingwistyczne, tekstowe, pomagają wykrywać teksty, jako spójne, integralne części.

Dzięki pragmatyce nastąpiło poszerzenie pojęcia modalność o element kontekstowy.

John Austin wyróżnił kierując się głównie klasami czasowników, które wyrażają poszczególne illokucje, 5 różnych wypowiedzi:

  1. Werdektywne – np. oceniać, szacować, zarzucać coś komuś, uniemożliwiać.

  2. Autorytatywne- zakazywać, gaić

  3. Komisywne – obiecywać, zamierzać, zobowiązać się.

  4. Konduktywne – Dziękować, gratulować, pozdrawiać, wyrażać współczucie.

  5. Ekspozytywne – twierdzić, zauważać, zapewniać, zapytać.

John Searle odwołał się do badań przez swojego nauczyciela aktów illokucyjnych i nazwał je aktami językowymi lub aktami mowy. Wytworzenie empirycznego zdania w określonych warunkach jest aktem illokucji i akt ten stanowi podstawową jednostkę komunikacji językowej.
Wykonanie aktu mowy jest podjęciem działania określonego przez pewne reguły:

  1. Regulatywne – określają istniejące dotychczas formy zachowania, normują aktywność już istniejącą np. dzień dobry, ustąpienie miejsca komuś w autobusie itp. Zasady etykiety określają stosunki międzyludzkie lecz stosunki te istnieją niezależnie od etykiety. Przybierają one formę imperatywną lub mogą być tak parafrazowane np. nie mów z pełną buzią przy jedzeniu.

  2. Konstytutywne- nie tylko regulują lecz tworzą i określają nowe formy zachowania np., zasady footballu – nie tylko regulują jej grę lecz stanowią jej podstawę…

Przybierają formę np. „zdobycie gola będzie wtedy, gdy piłka całym obwodem
przekroczy linię bramki”.

  1. Reprezentatywny (asertywny)– stwierdzić, konstatować, mówiący przedstawia coś, jako podlegający ocenie w kategoriach prawdy i fałszu.
    Służą one do wyrażania stwierdzeń, przekazywania opisów stanu rzeczy i zdobywania informacji z pomocą pytań.

  2. Komisywny- obiecywać, wyrażać gotowość – mówiący określa swoją przyszłość, której oczekuje słuchacz.
    Wyraża obietnice, zobowiązania, zapewnienia, które nakłada na siebie nadawca.

  3. Dyrektywy- prosić, rozkazywać, radzić – mówiący próbuje nakłonić słuchacza do jakiegoś działania czy reakcji.
    Są środkiem do wydawania poleceń, wydawania próśb. Mają skłaniać odbiorcę do działania, określonego zachowania.

  4. Ekspresywny- gratulować, narzekać, usprawiedliwiać się – mówiący wyraża swoje psychiczne nastawienia wobec treści.
    Wyrażają stany emocjonalne nadawcy.

  5. Deklaratywny- zwalniać, uznać za winnego, mianować, nadawać imię – poprzez wypowiedź zostają stworzone nowe fakty społeczne.
    Służą zadeklarowaniu, ukonstytuowaniu jakiegoś nowego fakty społecznego.

Oferta handlowa /sianko wigilijne/ wypowiedź zachęcająca do zakupu – dyrektywna
Programy wyborcze partii /obietnice/ - komisywna
Wypowiedź Ziobry dot. wyrzucenia go z partii – wypowiedź ekspresywna
Art. „jak stworzyć atrakcyjny profil” – poradnik – dyrektywna
Reklama kuchni z Idei – dyrektywa oraz wypowiedź o charakterze komisywnej.

1. Asertywa – p. sprzątaczka zniszczyła dzieło
2. Komisywa- obiecuję, że p. sprzątaczka poniesie konsekwencje
3. Dyrektywy- proszę zwolnić p. sprzątaczkę
4. Ekspresywa- sądzę, że p. sprzątaczka nie zdawała sobie do końca sprawy z czym dokładnie miała do czynienia.
5. Deklaratywa- uznaję winną p. sprzątaczkę zniszczenia dzieła.

15.11.2011


Anna Wierzbicka
wysunęła następującą hipotezę:

Różne tzw. akty mowy – w rodzaju mówienia komuś, pytania, radzenia, obiecywania itp. implikują z definicji różne intencje i założenia. W zależności od 2 czynników, po Isze od tego co się mówi, po IIgie od tego czy sądzimy, że intencje i założenia wyrażone albo w słowach albo w intonacji – mogą być rzeczywiście przypisane mówiącemu.

Według Wierzbickiej, prośby, rozkazy, rady, błagania i inne imperatywy odróżnia intonacja. Różnica między rozkazem a prośbą tkwi w założeniach: rozkaz zawiera w strukturze głębokiej założenie, że adresat może zrobić to, co mówiący chce aby zrobił; prośba zawiera w strukturze głębokiej założenie, że adresat może zrobić to, albo nie zrobić tego, co mówiący chce aby zrobił. Wspólny komponent „chcąc spowodować żebyś to zrobił „jest potrzebny” do tego, aby odróżnić takie gry językowe jak rozkazywanie, proszenie, zakazywanie, żądanie itp. od oznajmionego chcenia „chcę żebyś tu przyszedł”.

Przykład przeprosin: przepraszam = widząc, że spowodowałem dla ciebie coś złego, chcąc spowodować, żebyś mi wybaczył mówię: żałuję, że to zrobiłem.

Wnioskiem z przeprowadzonych analiz było to, że typu wypowiedzi różnią się między sobą strukturą semantyczną. Dalszy ciąg rozważań Wierzbickiej na ten temat znalazł odzwierciedlenie w koncepcji genów mowy. Jest to metoda prowadząca do wymodelowania każdego genu poprzez ciąg prostych zdań wyrażające założenie, intencje i inne akty umysłowe mówiącego definiując dany typ wypowiedzi.

Autorka podała przykładowy zestaw formuł def. wybrane genry mowy: pytanie, prośbę, rozkaz, groźbę, ostrzeżenie, pozwolenie, podziękowania, gratulacje, przeprosiny, wykład, rozmowa, kłótnie, zawiadomienie, żart, flirt, toast itp.

Przykład: donos

Mówię: x zrobi z

Wiem, że wy uważacie Z za coś złego

Wiem, że chcecie wiedzieć kiedy ktoś zrobi Z

Sądzę, że zrobiliście X coś złego z powodu wrobienia Z

Sądzę, że nie powiecie X, że ja wam to powiedziałem

Mówię to, bo sądzę, że zrobicie dla mnie coś dobrego dlatego, że wam to powiedziałem.

22.11.2011

Komunikacja niewerbalna jest częścią komunikacji werbalnej, często wyprzedza komunikację słowną, nierzadko nie ma z nią nic wspólnego. Można przestać mówić, ale nie można przesrać komunikować się ciałem.

  1. Kinezyka /kinetyka, kinezjetyka/ - badania nad systemem komunikowania niewerbalnego określonego czasem także, jako język ciała.

  2. Parajęzyk /wokalika, akty poza lingwistyczne/ - cechy lokalne głosu w czasie tworzenia wypowiedzi i znaczące pauzy, barwa głosu, tempo mowy, wysokość głosu, głośność, czas trwania wypowiadanych głosek, milczenie, wahanie, drżenie głosu, charakterystyczne przerwy.

„Warto pamiętać o ostrzeżeniu Monteskiusza: każdy, kto monopolizuje rozmowę jest głupcem”.

  1. Okulestyka – badanie sposobu w jaki posługujemy się oczami w trakcie konwersacji, jak często nawiązujemy kontakt wzrokowy z rozmówcą, w którą stronę patrzymy w czasie interakcji, jak długo trwa spojrzenie i jakie zmiany w spojrzeniu się dokonują. Spojrzenie w lewo, w kierunku lewej półkuli mózgu uaktywnia wspomnienia, rzeczy, logikę, wnioski. Spojrzenie na prawo, w kierunku prawej półkuli uaktywnia wyobrażenia i kreatywność (zmyślanie, kłamstwo).

  2. Autoprezentacja – badania nad rolą w komunikacji czynników składająca się na image osoby: budowa ciała, wygląd fizyczny, sylwetka, fryzura, makijaż, noszone dodatki, ubiór i jego kolorystyka. Jednostka działa tak, by w sposób umyślny lub mimowolny wyrazić siebie, a inni pozostają pod jakimś jej wrażeniem.

  3. Proksemika – zakłada ona, że człowiek żyje w pewnej przestrzeni osobistej, która wyznacza granice i dystanse dzielące nas od innych.

  1. Intymny 16 - 45cm

  2. Indywidualny 45 - 110cm.

  3. Społeczny 120 – 560 cm – lekarz-pacjent

  4. Publiczny 560 – 760 cm – wykładowca-student

  1. Haptyka – zachowanie dotykowe w komunikacji: uścisk dłoni, poklepanie, obejmowanie, pocałunki etc.

  2. Chronemika – studia nad użyciem i waloryzację czasu przez ludzi: oczekiwanie, spóźnienie, punktualność, czas trwania.

  3. Elementy otoczenia – temperatura, oświetlenie, kolory, sposób urządzenia przestrzeni, akustyka pomieszczenia, zmiany w środowisku.

13.12.2011

Rozważania na temat wzajemnych uwarunkować, zachodzących między językiem, a społeczeństwem da się sprowadzić do dwóch następujących tez:

  1. Język jest tworem społecznym i podobnie jak inne zjawiska powstałe w aktach społecznych zachowuje w swojej istocie piętno zbiorowego pochodzenia: jednostki nie mogą tworzyć go dowolnie, jego indywidualne użycia zależne są od użyć zbiorowych.

  2. Język jako narzędzie komunikacji jest także sposobem interpretowania rzeczywistości i w związki z tym warunkuje zarówno wszelkie zachowania społeczne, jak i zachowania indywidualne.

Z powyższych tez wynika, że społeczeństwo tworzy język i decyduje o zasadach jego użycia. Jednocześnie jednak społeczeństwo w swoich zbiorowych i indywidualnych zachowaniach jest uwarunkowane i strukturę zbudowanego przez siebie języka i zasadami jego użyć. E. Benveniste ujął to słowami „Społeczeństwo tworzy język ale równocześnie język tworzy społeczeństwo”.

Tajemnica związku zachodzącego między językiem, myśleniem i rzeczywistością należy do podstawowych problemów teorii poznania.

Filozofem zajmującym się tym zagadnieniem był między innymi J.G. Herder (koniec XVIII w.), który stwierdził, że: „Jeżeli jest prawdą, że nie potrafimy myśleć bez myśli i , że uczymy się myśleć za pomocą słów, to język wyznacza granicę i zarys całego ludzkiego poznania”.

W odniesieniu do tego można stwierdzić, że myślimy za pomocą języka, a użycie języka jest jednoznacznie projekcją społecznych doświadczeń tkwiących w językowych stereotypach.

W tej sposób język narzucając formę myślom tworzy taki obraz rzeczywistości, który jest zgodny z utrwalonymi w tym języku poglądem na świat.

Na początku XX w. rozpoczęły się badania nad kulturą tzw. ludów prymitywnych, które nazwano antropologią aspołeczną. Posługując się drobiazgowym opisem języka Indian i ich zachowań E. Sapir postawił tezę podobną do Hunboldtowskiej, a B. Worf zweryfikował ją i w ten sposób powstała hipoteza Sapira – Worfa o treści:

Język określonej zbiorowości będący jej tworem, narzędziem myślenia i komunikowania się, organizuje sposób postrzegania świata i w związku z tym kształtuje świat. Ponieważ różne zbiorowości wytworzyły odmienne systemy językowe, dlatego ludzie posługujący się tymi systemami postrzegają świat rozmaicie.

Teza powyższa stała się punktem wyjścia dla teorii B. Bernsteina, że wpływ języka na myślenie i zachowania komunikacyjne realizują się nie tyle poprzez tradycyjne rozumianą gramatykę, co poprzez pewne całości, obejmuje wiele elementów komunikacji, które w sumie składają się na różne sposoby myślenia.

W latach 70 XX w. J.A. Fishman stwierdził, że człowiek tej samej wspólnoty komunikacyjnej w różnego typu kontaktach nie zawsze używają tego samego języka i niejednokrotnie odnoszą się do języków w tych kontaktach stosowanych.

Ta różnorodność zależy od tego:
Kto mówi lub pisze (możliwość nadawcy)
Jakim językiem (lub jaką odmianą języka)
Do kogo (postawa odbiorcy)
Kiedy (sytuacja, w jakiej rozmowa zachodzi)

Najważniejszym zadaniem socjologizującego językoznawstwa stała się typologia odmian współczesnej polszczyzny.

Język narodowy


- odmiany teoretyczne Odmiana ogólna
(gwary, dialekty)
- odmiany zawodowe
- odmiany środowiskowe
Odmiana mówiona Odmiana pisana


Staranna Swobodna Staranna Swobodna

Różne style funkcjonowania
np. język naukowy, publicystyczny etc.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Społeczno pragmatyczna teoria uczenia sie słów
Pedagogika pragmatyzmu, studia, pedagogika
10 pragmatyzm, dośw, jak est, zycie jako sztuka, somaestetyka
5 Pragmatyzm
11 Pragmatics
PRAGMATYKA ZAWODU KURATOR SĄDOWY
118 Model poliarchii wg R Dahla i ego implikacje pragmatyczne w nauce o polityceid033
pragmatyczne aspekty jos
Pragmata 7 8 id 384639 Nieznany
Intencjonalność działań komunikacyjnych Awdiejew Habrajska, Pragmatyka
System medialny, FILOLOGIA POLSKA, Pragmalingwistyka
Pragmatics and the Philosophy of Language
R. Rorty Konsekwencje pragmatyzmu dla badan lit, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
pragmatyzm id 384640 Nieznany
Pragmatyczny programista Od czeladnika do mistrza pragpr
pragmatyka granat
9 Pragmatics
rozdzial 8 pragmatyczna, UKW, pedagogika, kierunki
Logika Pragmatyczna ~$wyklad

więcej podobnych podstron