2. FILOZOFIE STAROŻYTNYCH CHIN WOBEC PROBLEMÓW OSIĄGANIA POKOJU

STAROŻYTNE CHINY

Systemy filozoficzne stają się religią.

KONFUZJCANIZM:

• V w. p.n.e. (szkoła filozoficzna)

• V – IV w. p.n.e. jest niepopularny

• II w. p.n.e. - doktryna państwowa (nie charakter lokalny, powszechny); później religia

• popularny do dziś w Chinach, Japonii

• Europa, wiek XVII, XVIII – moda na orientalizm

ZAŁOŻENIA:

1. nauka o władzy

2. porządek społeczny – ład, harmonia, szczęście = BEZPIECZEŃSTWO

szacunek dla tradycji, hierarchii, dla tego, co zostało stworzone

1. nawet jeżeli władca jest niesprawiedliwy, powinniśmy oddać mu szacunek dla dobra powszechnego

2. negatywny stosunek do wojny

3. BEZPIECZEŃSTWO – dyplomacja, taktyka, pasywne rozwiązania, np. Chiński Mur.

4. konfucjanizm a wola władcy

TAOIZM:

• religia uzupełniająca

• LAO ZY, LAO TSE

• VI – V w. p.n.e.

• TAO : - istota harmonii, brak jednorazowej interpretacji, droga, harmonia, ład (poszuk. wł. drogi)

• religia indywidualistyczna

• dopóki człowiek nie odnajdzie harmonii, nie odnajdzie się w ogóle – życiu, naturze, kosmosie

• harmonia ze światem

• kwestie społeczne są drugorzędne

• państwo nie powinno ingerować w sprawy człowieka

• krytyka biurokracji

• pacyfista – ład i harmonia, kiedy jesteśmy bezpieczni

• wojna – zła, naganna

• pokój – dążenie do niego celem samym w sobie – nadrzędna wartość

• IIw. n.e – doktryna państwowa

- popularność

SUN ZU:

• „Sztuka wojenna” – co zrobić aby za wszelką cenę wygrać – zwyciężyć, sukces

• lata '70 i '80 w Europie – popularność

• nie szuka harmonii a sukcesu – co zrobić aby wygrać? ; praktycyzm – poszukiwanie konkretnych rozwiązań

• siła umysłu, rozumu

• STRATEGIA

• wojsko

• STRATEGIA, TAKTYKA, WÓDZ – klucz do zwycięstwa

mądrość, charyzma, konsekwencja, spryt

„Wojna jest sztuką wprowadzania w błąd” (upozorowanie siły)

• wojna – kosztowna, niepewna

- ma swój własny bieg

• cynizm – wszystkie środki są ważne do osiągnięcia celu

- brak humanizmu

- praktyczna doktryna

! KONCEPCJA OPARTA NA SILE

3. FILOZOFIE STAROŻYTNEJ GRECJI WOBEC PROBLEMÓW OSIĄGANIA PROBLEMÓW

STAROŻYTNA GRECJA

HERAKLIT - „ O naturze rzeczy” – światem nie rządzi chaos tylko LOGOS – zbudowany na antytezach

• logos: - poszukiwanie porządku

- antytetyczność – każda rzecz ma antytezę

- naturalny porządek rzeczy

- zbudowany na antytezach – woda=ogień

• wojna i pokój - antyteza

• okresy spokoju i zagrożenia

• wojna – ustanawia pewien porządek; świat oparty na sile

ARYSTOTELES - „Polityka”, „Etyka Nikomachejska”; SILNE PAŃSTWO I ARMIA

• bezpieczeństwo – państwo – wspólnota bezpieczeństwa, fascynacja, państwo uczłowiecza; PAŃSTWO jest gwarantem

bezpieczeństwa

• ! ci, którzy żyją poza państwem są gorsi – nie są bezpieczni

• państwo decyduje o tym, co jest dobre, a co złe

stany wyższe – organy decyzyjne- ARYSTOKRACJA – uprawniona z racji pochodzenia do podejmowania decyzji

• koncepcja oparta na sile – silne państwo – nośnik bezpieczeństwa również na zewnątz

• koncepcja pokoju oparta na sile ; POKÓJ - SIŁA

• docenienie stanu wojskowego – dbanie o siłę militarną; ARMIA – niezbędna do zagwarantowania państwu bezp.

• wojsko nie może rządzić: - TYRANIA

- silne na zew.

- słabe wew., słabsza od ludu

• demokracja

• źródła wojen – rządze, ambicje, zwiększenie stanu posiadania

• „humanizacja wojny”

• silne państwo i armia

PLATON – różny od Arystotelesa

PRZYCZYNY ZAGROŻEŃ:

• brak harmonii, ładu, porządku społecznego - BUNT

• brak sprawiedliwości – przyczyna do buntu (relacje społeczne)

• przeludnienia – głód, potrzeby

• podbite narody – podst. dla przyszłych wojen

! podnosi kwestię podbitych narodów, grup etnicznych o względnie ugruntowanej tożsamości

KONCEPCJA BEZPIECZEŃSTWA: oparta na sprawiedliwym porządku społecznym

• sprawiedliwe warunki społecznego bytu

• brak krzywdy społecznej

• dyplomacja – ale ciężko będzie zaniechać wojen

• umiarkowanie

• państwa silne i słabe

TUKIDYDES:

• „Wojna Peloponeska” - opis. hist, analizy

• obiektywizm

• wiele źródeł

• brak mitologii

! filozofia, myśl – WOJNA – naturalna, powszechna, zawsze obecna

• stosunki między państwami amoralne

POKÓJ A STABILNOŚĆ PAŃSTWA – długotrwały pokój = ROZWÓJ = WOJNA = ZNISZCZENIE

WZÓR PAŃSTW – dyplomacja, umiarkowanie

• z historii należy umiejętnie korzystać

GRECJA:

• złoty środek

• umiarkowanie

• szlachetność

• system polityczny a religia – mitlogia

• sakralizacja wojny; kult – SPARTANIE

STAROŻYTNY RZYM – wojowniczy naród

1. BEZPIECZEŃSTWO – siła, ekspansja terytorialna; aż do załamania się Imperium Rzymskiego w V w. n.e – „Wędrówka Ludów”

2. PORZĄDEK I ŁAD SPOŁECZNY – ustrój – REPUBLIKA

- romanizacja

PAX DEORUM:

• wewnątrz państwa

• głoszenie pokoju z bogami

• charakter ściśle społeczny – kontakt z bogiem

PAX ROMANA – okres cesarstwa:

• zachowanie bezp. wew. i zew.

• wszelki bunt jest niemoralny

• pokój, bezpieczeństwo za posłuszeństwo

• romanizacja – edykty

• stłumienie buntu – wszelkimi dostępnymi sposobami

• walka o utrzymanie tego, co udało się zdobyć – POKÓJ, TERYTORIA, STABILNOŚĆ

Koncepcja zakładająca, że podbiliśmy połowę świata, daliśmy podbitym krajom drogi, porządek, bezpieczeństwo więc mają to szanować. Wszelki bunt jest niemoralny, zabroniony, więc możemy go stłumić wszelkimi dostępnymi metodami - chodzi o to żeby rzymski pokój trwał jak najdłużej. Bezpieczeństwo oparte wyłącznie na sile.

RZYMSKI POKÓJ POWINIEN TRWAĆ JAK NAJDŁUŻEJ – RZYMSKA DOMINACJA

! BEZPIECZEŃSTWO OPARTE NA SILE

CYCERON - „ściąga” ze starozytnej Grecji; przypomina Platona - „O Państwie”, „O Prawie”

• ceni POKÓJj – najważniejszy, wartość

• człowiek może się rozwijać w pokojowych warunkach; POKÓJ jest gwarantem rozwoju człowieka

• rolnictwo – wyżywienie, bezpieczeństwo

BEZPIECZEŃSTWO:

• sprawiedliwe rządy (Platon) – idea sprawiedliwości

• ROZUM - kierowanie się rozumem – racjonalizacja, wyzbycie się złych emocji, wojna z konieczności

• nie wolno budować bezpieczeństwa na krzywdzie innych

• sojusze , pakty – klucz do bezpieczeństwa

• krzewienie cnót obywatelskich – do pokoju trzeba ludzi wychować – socjalizacja, stłumienie popędów, namiętności,

skłonności do czynienia złego

• możliwość realizacji – ograniczenie wojen