Wykład 10 5.04.2011


Ustawa o państwowej służbie cywilnej z dnia 17.02.1922

Ta ustawa nie dotyczyła wszystkich urzędów i urzędników
Nie dotyczyła:
-sędziów
-prokuratorów
-aplikantów
-nauczycieli
-profesorów akademickich
-pracowników poczty, telegrafów, kolei
-pracowników policji, straży granicznej, kontroli państwowej, monopoli państwowej

Wszyscy mają oni mają odrębne przepisy – są poza tą regulacją ustawową.

Wg tej ustawy – stosujemy tylko prawo publiczne. Ich podstawa jest mianowanie.
Wyróżniamy:
-urzędników
-niższych funkcjonariuszy państwowych

W stosunku do służby cywilnej ustawa wyróżniała:
-stan czynny
-stan nieczynny
-stan spoczynku

Kto mógł ubiegać się o urząd w państwowej służbie cywilnej?
1)trzeba było być obywatelem polskim
2) o nieskazitelnej opinii
3) pełna zdolność do czynności prawnych
4) uzdolnienia psychofizyczne
5) biegłe posługiwanie się językiem polskim w mowie i piśmie

*osoba wobec której toczy się postępowanie karne- do momentu zakończenia postępowania nie może być mianowana. Jeśli to postępowanie zakończy się z korzyścią dla niej to wtedy może dopiero zostać mianowana.

6) pełnoletniość
Jednakże osoba niepełnoletnia mogła ubiegać się o urząd, ale potrzebowała zgody naczelnej władzy tej instytucji do której się stara

*ukończenie 40 roku życia- jeśli taka osoba starała się o urząd, a nie była nigdy zatrudniona w służbie cywilnej potrzebowała zgody naczelnej tej instytucji

Wykluczone są osoby ukarane za przestępstwa popełnione z chęci zysku

Nie zatrudnia się w jednym urzędzie osób spokrewnionych lub powinowatych między, którymi zachodzi stosunek ‘przełożony- podwładny’
Natomiast gdyby np. mężczyzna, którego żona pracuje w służbie cywilnej chciałby się ubiegać o urząd musi prosić w takiej sytuacji o zgodę władzy naczelnej.

Wykształcenie, a dostępność urzędów.
Dzielono stanowiska w urzędach na 3 kategorie w zależności od wykształcenia – wyższe, średnie, niższe

By ubiegać się o urząd należy przedstawić świadectwo ukończenia danej szkoły.

Rada Ministrów może na wniosek właściwej władzy naczelnej mianować osoby, które nie posiadają wykształcenia potrzebnego na dane stanowisko, a chcą się o nie ubiegać.

By zostać mianowanym trzeba odbyć również praktykę – roczną służbę przygotowawczą.

Oprócz tego przysięga służbowa wobec swojej przełożonej władzy służbowej.

Praktykanci (mianowani prowizorycznie, nie na stałe) –w momencie odbywania służby składają przyrzeczenie służbowe (nie przysięgę).

Ponadto prowadzony jest wykaz stanu służby (teczka z dokumentami); nie jest ona tajna. Pracownik może ją przeglądać.

Do każdego stanowiska dopisywany jest stopień służbowy.
Ustawa ustanawia 12 stopni.
Ważne”
1. Uposażenie
2. Zaliczenie so określonego stopnia służbowego – np. 4 pierwsze stanowiska Mianowa prezydent, a 5 najniższych kierownik urzędu





Obowiązki urzędników:
1. Wierne służenie państwu
2) przestrzeganie ustaw i przepisów
3) wykonywanie zadań w sposób gorliwy, sumienny i bezstronny.
4) unikanie tego, co może szkodzić osobie urzędnika
5) urzędnik zobowiązany jest wykonywać każde polecenie przełożonego jeśli nie jest ono rażąco naruszające przepisy.
Gdy jednak to zauważy musi powiadomić o tym władze naczelne.
Jeśli to polecenie miało formę ustną to urzędnik może żądać o to, by przełożony wydał je na piśmie.
Urzędnik w sytuacjach nadzwyczajnych –gdy nie może skontaktować się z władzą przełożoną, to musi wykonać to
polecenie, chyba, ze spowodowałoby to duże szkody materialne.
6) Każdy urzędnik musi w razie konieczności i czasowo wykonywać również czynności, które nie mieszczą się w jego zakresie obowiązków.
7) zachowanie tajemnicy państwowej również w sytuacji, gdy rozwiąże się z nim stosunek służbowy lub gdy przejdzie na emeryturę.

Urzędnik – jak się musi zachowywać w miejscu pracy
1) musi strzec powagi swego stanowiska
2) nie może stać się stroną umów, które mogą zakłócić bieg jego urzędowania
3) z uszanowaniem, uprzejmością do innych urzędników
4) zachowanie drogi służbowej – każde zażalenie, wniosek zawsze musi odbywać się drogą służbową
5) nie może w żaden sposób w prasie wyjawiać informacji na temat jego działalności.
Ma nie wypowiadać się na temat jego pracy bez zgody przełożonego
6) ma działać szybko, przestrzegać godzin pracy.
Władze mogą jednak przedłużyć czas pracy, ale zasada jest taka, by nie pozbawiać urzędników odpoczynku niedzielnego. Czasem można też skrócić czas pracy urzędnika.
7) regularne badanie swego stanu zdrowia.
Jeśli by zachorował musi natychmiast donieść przełożonemu o tym.
Władza może zmusić go do poddania się dodatkowym badaniom lekarskim.
8) nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia, jeśli obowiązki urzędnicze kolidują z jego dodatkową pracą.
9) jeśli jednak chce podjąć dodatkową pracę musi informować o tym przełożonego.

Ustawa nakazywała, również by urzędnik mieszkał w pobliżu urzędu.

Prawa urzędnicze:
1) szczególna ochrona prawna
2) korzystanie z tytułu
3) noszenie mundury, odznak służbowych
4) prawo do urlopu wypoczynkowego.
Urlopy:
-wypoczynkowy
-specjalny, czyli do załatwienia spraw osobistych
-do poratowania zdrowia
5) do wynagrodzenia
6) awansu
7) zapewnienia opieki lekarskiej i środków leczniczych (dotyczy to również jego rodziny!)
8) do emerytury
wdowa i sieroty mają prawo do uposażenia

*praktykanci nie pobierają żadnego wynagrodzenia, a jeśli byłaby zawarta jakakolwiek umowa co do wynagrodzenia to jest i tak nieważna.
* urzędnik zatrudniony na stałe może uzyskać zaliczkę w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia
*urzędnika można przenosić z miejsca na miejsce. Może być ono na wniosek urzędnika lub z urzędu. Jeśli z urzędu to dostaje dodatkowo środki na przeniesienie, np. na transport mebli, a jeśli na wniosek urzędnika to nic nie dostawał.
*gdy w pewnym momencie na skutek reorganizacji urzędu urzędnik nie ma dla siebie stanowiska, a nie został zwolniony znajduje się w stanie nieczynnym. Przysługuje mu pełne uposażenie służbowe Czasem w wysokości emerytury.
Jeśli ma to miejsce dłużej, niż pół roku to osoba taka przechodzi na emeryturę.

Odpowiedzialność urzędników:
1) sądowa
2) służbowa
a) porządkowa –za wykroczenie służbowe
b) dyscyplinarna – za występek służbowy

wykroczenie- każde naruszenie obowiązków służbowych, które nie mieszczą się w ramach występku. Innymi słowy
przewinienia na niższą skalę. Kilka wykroczeń czasem przyjmuje miarę występku.
występek- takie naruszenie obowiązków, które powoduje obrazę interesu publicznego lub naraża dobro publiczne na
szkodę.

Kary:
za wykroczenia – kary porządkowe – upomnienia
- skrócenie/ odmowa urlopu wypoczynkowego

za występki – kary dyscyplinarne – nagana
-odliczenie lat służby od roku do 3 lat
-obniżenie stopnia służbowego o 1 lub 2!
-zawieszenie możliwości awansu do 3 lat
-przeniesienie w stan spoczynku z umniejszonym uposażeniem (najwyżej zmniejszyć je można o 50%)
-wydalenie ze służby. Wydalony ze służby traci wszystkie prawa, również do emerytury.