Protokół dyplomatyczny i etykieta w biznesie

Dr Grzegorz Maciejewski

Cel zajęć

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami protokołu dyplomatycznego i etykiety w biznesie – ich istotą, zastosowaniem oraz znaczeniem we współczesnej gospodarce rynkowej i międzynarodowych kontaktach handlowych.

Pytania na początek: kim jest dyplomata; co jest esencją dyplomacji?

Dyplomata to taki facet który mówi do ciebie żebyś spieprzał, ale robi to w taki sposób ze czujesz niezwykłe podniecenie, tak jak przed czekającą cię wspaniałą, egzotyczną podróżą – Kabaret Moralnego Niepokoju

Esencja dyplomacji – włączając kierunkowskaz w prawo skręcić w lewo.

Program zajęć

1. Dyplomacja i jej funkcje

• -historyczny rozwój form dyplomatycznych

• -protokół dyplomatyczny w dobie obecnej

1. Etykieta – wiedza niezbędna

• -kultura języka

• -konwersacja: sztuka mówienia, sztuka słuchania

• -obyczaje dyplomatyczne

• -zasady dobrego wychowania

1. Wygląd i ubiór

• -ogólne zasady ubierania się

• -ubiory w życiu oficjalnym

• -kolory

• -najczęstsze uchybienia

1. Przyjęcia – forma pracy dyplomatycznej

• -znaczenie i zadnia przyjęć

• -rodzaje przyjęć

• -zapraszanie gości

• -powitania

• -menu

• -gospodarze i goście – wzajemne powinności

1. Podejmowanie delegacji

• -delegacje oficjalne i robocze

• -delegacje zagraniczne

• -przygotowanie programu wizyty

• -przebieg wizyty

1. Wyjazdy służbowe za granicę

• -przygotowanie do wyjazdu

• -zachowanie się za granicą

1. Dyplomacja w listach handlowych

• -techniki efektywnego pisania listów

• -korespondencja z partnerami gospodarczymi (krajowymi i zagranicznymi)

• -korespondencja z urzędami

• -korespondencja wewnętrzna

1. Media i public relations

• -konferencje prasowe

• -zaproszenia na ważne wydarzenia

• -artykuły promujące

• -oświadczenia

• -sprostowania zamieszczonych w rasie błędnych informacji

• -odmowy udzielania wywiadów

1. Protokół dyplomatyczny i etykieta – podsumowanie

• -protokół dyplomatyczny a inne dziedziny wiedzy

• -wpis zaliczeń albo i nie

Literatura:

Ikonowicz, piekarski: protokół dyplomatyczny i dobre obyczaje w biznesie

Pietkiewicz: protokół dyplomatyczny

Wainwright: dyplomacja w listach handlowych

Literatura zalecana

Sutor: leksykon dyplomatyczny

Dyplomacja w firmie

Kaminska, radomska: etykieta biznesu czyli międzynarodowy język kurtuazji

Mildner: podstawy etykiety czyli wiza do świata biznesu

Peter: modern diplomacy

Pietkiewicz: etykieta menedżera

Robinson: etykieta w biznesie

Sutor: prawo dyplomatyczne i konsularne

Metody zajęć

• -wykład

• -dyskusja

• -studia przypadków

• -ćwiczenia i prezentacje

• -eseje do samodzielnego opracowania

Zasady zaliczenia

-aktywna obecność na zajęciach

-praca w zespołach – studia przepadków jako ćwiczenia dopuszczające do kolokwium końcowego

-kolokwium (test zdań niedokończonych z zagadnień omawianych na wykładach, 15 pytań, 2 punkty za pytanie, w sumie max 30 punktów, ocena dostateczna od 16 punktów).

Konsultacje

• -środa a 15:00 – 16:30 rond

• -czwartek b 12:00 – 13:30 214e

12.01 kolokwium. (przeniesione na 15.12 – TT)

Dyplomacja i jej funkcje

• -historyczny rozwój form dyplomatycznych

• -protokół dyplomatyczny w dobie obecnej

• -ceremoniały i inne obyczaje dyplomatyczne

Termin dyplomacja – wywodzi się od greckiego wyrazu diploma, oznaczającego arkusz złożony na pół, na którym wypisywano treść zawartej umowy.

Terminy – dyplomacja, korpus dyplomatyczny rozumiane w obecnym znaczeniu pojawiły się dopiero w drugiej połowie XVIII wieku, a do powszechnego użycia weszły na początku wieku XIX.

Dyplomacja –określenie pojęcia

• -dyplomacja to działalność organów państwowych realizujących politykę zagraniczną państwa, zarówno w dwustronnych stosunkach z innymi państwami, jak i na różnego typu wielostronnych konferencjach międzynarodowych i w ramach międzynarodowych organizacji

• -termin dyplomacja oznacza tez specyficzne metody prowadzenia tej działalności a także ogół osób zajmujących wyższe stanowiska w służbie zagranicznej państwa.

Dyplomacja – jest narzędziem polityki zagranicznej państwa i służy rozwiązywaniu problemów występujących w stosunkach z innymi państwami lub grupami państw za pomocą:

• -rozmów

• -rokowań

• -korespondencji

• -zawierania umów

Dyplomacja tradycyjna i dyplomacja ad hoc

• -oprócz dyplomacji tradycyjnej, mającej charakter dwustronny i opierającej sie na misjach dyplomatycznych akredytowanych w poszczególnych krajach, istnieją tzw. Misje specjalne, jedno lub kilkuosobowe, zwane dyplomacją ad hoc

• -misje te udają sie jako ambasadorowie nadzwyczajni (delegacje rządowe do różnych krajów w celu zawarcia traktatów, udziału w uroczystościach państwowych, konferencjach, szczytach, itp.).

Historyczny rozwój form dyplomatycznych

• Starożytność (do IV w Ne) Egipt, Babilon, Asyria, państwa greckie, Rzym poselstwa

• Średniowiecze (od IV do XV w) Bizancjum, Hunowie, Frankowie, miasta republiki włoskie: Wenecja, Florencja, genua, Mediolan poselstwa

• Czasy nowożytne (od XVI do XIX) papiestwo, Hiszpania i Portugalia, Francja i Anglia, kongres wiedeński 1815 r stałe poselstwa

• Doba obecna (od XX w) konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 18 kwietnia 1961 roku stałe poselstwa

Dyplomacja w Polsce

• -w drugiej połowie XVII wieku niemal wszystkie państwa w europie przystąpiły do zakładania stałych poselstw

• -w Polsce wszystkie problemy międzynarodowe rozwiązywano starym sposobem – wysyłając w miarę potrzeby poselstwa

• -zbudowana służba została dopiero za Stanisława Augusta Poniatowskiego

• -w 1768 sejm przyznał milion złotych rocznie na „opatrzenie dla posłów, rezydentów, dekretarzów i kawalerów legacji, których do dworów cudzoziemskich wyprawić przyjdzie, na podarunki i przyjmowanie orientalnych posłów i inne nieuchronne wydatki kasy poselskiej dotyczące się”

• -sejm czteroletni sprawy działalności dyplomatycznej powierzył deputacji do spraw zagranicznych której budżet powiększył do 1,5 mln rocznie

• -sejm czteroletni postanowił również utworzył stałe poselstwa za granicą wysyłając swoich przedstawicieli przeważnie w randze posła

• -okres II RP to okres odbudowy stosunków dyplomatycznych wg. wytycznych kongresu wiedeńskiego, przerwany przez wybuch II wojny światowej

• -o pełnej suwerennej polityce zagranicznej polski opartej na protokole dyplomatycznym i konwencji wiedeńskiej możemy mówić dopiero od czasów III RP czyli po roku 1989

Kiedy powstała nazwa ‘protokół dyplomatyczny’?

Protokół dyplomatyczny

• -wiąże się z kongresem wiedeńskim

• -w jego obradach uczestniczyło wielu mężów stanu, książąt, ambasadorów, generałów

• -długotrwałym obradom towarzyszyły liczne przyjęcia, obiady, bale wymagające dokładnego ustalenia procedencji wszystkich gości

• -aby uniknąć pomyłek i nieporozumień ustalono zasadę pierwszeństwa gości i – wbrew uprzednio obowiązującym zwyczajom – zaprotokołowano je

• -od tego czasu wszedł w Zycie zwrot „protokół dyplomatyczny”

Zasady funkcjonowania protokołu dyplomatycznego

• -współpraca państw, obejmująca rożne dziedziny życia, wymaga współdziałania przedstawicieli rządów, parlamentów, misji dyplomatycznych, organizacji międzynarodowych i instytucji gospodarczych, naukowy, kulturalnych

• -w czasie spotkań tych ludzi obowiązują określone zasady postępowania. Zespół tych zasad nazywamy protokołem dyplomatycznym.

Co wchodzi w zakres pojęcia protokół dyplomatyczny?

Protokół dyplomatyczny to

• -zasada pierwszeństwa

• -ceremoniały: powitania, pożegnania, wręczanie listów uwierzytelniających, składanie wieńców, itp.

• -korespondencja dyplomatyczna

• -wizyty i przyjęcia

• -ubiory i etykieta

Zadania protokołu dyplomatycznego

1. Wykluczenie jakichkolwiek sporów, waśni, nieporozumień na tle pierwszeństwa miedzy osobami reprezentującymi oficjalne stanowiska

2. Wytworzenie odpowiedniego klimatu w czasie wizyt, uroczystości, spotkań mającego poprzez wyszukaną uprzejmość sprzyjać obu stornom w dochodzeniu do osiągnięcia pozytywnych rezultatów

3. Stworzenie swoistego języka komunikacji, rozumianego i uznawanego przez wszystkie kraje zapewniającego ład i porządek w kontaktach międzynarodowych.

Zasada pierwszeństwa

• -to oś protokołu dyplomatycznego

• -występuje we wszystkich kontaktach oficjalnych – podczas powitania i pożegnania gości, rozsadzania przy stole, wygłaszania przemówień, wznoszenia toastu, podawania do stołu, zajmowania miejsc w samochodzie itp.

• -zasada ta opiera się na kilku kryteriach, główne to: klasy, rangi, okres pełnienia funkcji oraz takie normy postępowania jak: gość przed gospodarzem, gość z zagranicy przed gościem z kraju, kobieta przed mężczyzną, starszy przed młodszym

• -rozróżniamy pierwszeństwo: osobiste pierwszeństwo misji i pierwszeństwo wewnątrz misji

Pierwszeństwo najwyższych stanowisk w Polsce

• -prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

• -Marszałek sejmu

• -marszałek senatu

• -prezes rady ministrów

• -wicemarszałkowie sejmu

• -wicemarszałkowie senatu

• -wiceprezesi rady ministrów

• -ministrowie – członkowie rady ministrów

• -posłowie

• -senatorowie

• -wojewodowie

• -prezydenci miast, burmistrzowie, wójtowie, sołtysi

Pierwszeństwo protokolarne

• -ambasador nadzwyczajny i pełnomocny

• -poseł nadzwyczajny

• -minister pełnomocny

• -charge d’affaires en pied

• -charge d’affaires ad interim

• -radca-minister pełnomocny […]

Korpus dyplomatyczny

• -w znaczeniu węższym: szefowie misji akredytowani przy głowie określonego państwa

• -w znaczeniu szerszym: cały personel dyplomatyczny misji

• -na czele korpusu dyplomatycznego stoi dziekan. Dziekanem zostaje ambasador najdłużej przebywający w kraju przyjmującym. W krajach utrzymujących dobre stosunki z Watykanem dziekanem korpusu jest nuncjusz apostolski, a najstarszy ambasador – wicedziekanem.

Czym są ceremoniały i jakie pełnią zadania?

Ceremoniały

• -ceremoniał powitania głowy obcego państwa

• -ceremoniał przedstawiania szefów misji dyplomatycznych głowie obcego państwa

• -ceremoniał złożenia wieńca (w Polsce na grobie nieznanego żołnierza)

Zadania ceremoniałów

• -u podstaw ceremoniałów będących zespołem form kurtuazyjnych leży dążenie do okazania szacunku osobie reprezentującej obce państwo

• -charakter ceremoniałów opiera się na obyczajach danego kraju i na obyczajach międzynarodowych. Zależy on przede wszystkim od funkcji piastowanej przez przedstawiciela obcego państwa oraz od stanu stosunków miedzy obydwoma państwami

• -im wyższe stanowisko i lepsze stosunki tym większe honory.

Inne obyczaje dyplomatyczne

• -nominacja szefa misji. Wystąpienie o agrement

• -regulacja stanu liczebnego misji

• -przyjazd szefa misji

• -wizyta u dyrektora Protokołu dyplomatycznego

• -wizyta wstępna u ministra spraw zagranicznych

• -wręczanie listów uwierzytelniających

• -nota podpisania do szefów misji dyplomatycznych

• -mianowanie członków personelu dyplomatycznego misji

• -w związku z podjęciem obowiązku służbowych w nowym miejscu pracy występują trzy powinności o charakterze protokolarnym:

• --przedstawienie się za pomocą biletów wizytowych

• --złożenie wizyt najwyższym urzędnikom państwa przyjmującego oraz prezydentowi miasta stołecznego

• --złożenie wizyt członkom korpusu dyplomatycznego