Atopia – genetycznie uwarunkowana skłonność do nadmiernego wytwarzania przeciwciał klasy IgE, zwiększa podatność na alergie
Ze względu na drogi penetracji alergeny dzielimy na:
Wziewne
Pokarmowe
Kontaktowe
Choroby autoimmunizacyjne narządowo-swoiste:
• Choroba Hashimoto - przewlekłe limfocytowe zapalenie gruczołu tarczowego; choroba o bardzo zróżnicowanych objawach, która po raz pierwszy została opisana w 1912 roku przez Hakaru Hashimoto; często współistnieje również z innymi chorobami autoimmunizacyjnymi;
• Choroba Gravesa-Basedowa - zaburzenie funkcjonowania tarczycy; o wiele częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn; nasilenie i objawy choroby mogą być bardzo różne i związane zarówno z nadczynnością, jak i niedoczynnością gruczołu oraz zaburzeniami czynności układu odpornościowego;
• Niedokrwistość złośliwa (inaczej niedokrwistość Addisona-Biermera) - objawia się jako niedokrwistość związana z zaburzeniami wchłaniania witaminy B12; odpowiedź autoimmunologiczna jest tu skierowana przeciwko komórkom błony śluzowej żołądka; z niewiadomych przyczyn najczęściej występuje u osób z grupą krwi A;
• Choroba Addisona - na skutek autoagresji dochodzi w niej do zniszczenia kory nadnerczy i niedoboru produkowanej przez nią hormonów;
• Cukrzyca typu I - polega na zniszczeniu komórek β wysp trzustkowych Langerhansa odpowiedzialnych za produkcję insuliny
• Miastenia - zaburzenie przekaźnictwa nerwowo - mięśniowego związane z obecnością przeciwciał skierowanych przeciw receptorom acetylocholiny błony postsynaptycznej, charakteryzujące się osłabieniem i zmęczeniem występującym po wysiłku fizycznym;
• Pęcherzyca zwykła - choroba skóry objawiająca się powstawaniem pęcherzy; autoantygeny są w niej zlokalizowane w błonie komórkowej keratocytów;
• Stwardnienie rozsiane - choroba po raz pierwszy opisana w 1868 roku przez francuskiego neurologa Jeana Martina Charcota; komórki układu odpornościowego atakują w niej antygeny osłonki mielinowej, w wyniku czego neurony tracą zdolność do przekazywania bodźców.
W chorobach autoimmunologicznych gdy dominuje odpowiedź humoralna tkanki są niszczone przez: przede wszystkim przeciwciała i kompleksy przeciwciał z antygenami. Przykłady: Pęcherzyca zwykła, Miastenia, Choroba Gravesa-Basedowa, Toczeń układowy rumieniowaty
Cechy przeszczepu allogenicznego:
Dawca i biorca są różni genetycznie, ale należą do tego samego gatunku
Antygeny są wysoce immunogenne
Dawcę i biorcę przeszczepu trzeba dobrać tak, aby mieli identyczne cząsteczki HLA
Cząsteczki HLA klasy I prezentują limfocytom T antygeny endogenne (własne białka komórki, antygeny wirusowe), taki sygnał odbiera limfocyt cytotoksyczny CD8+
Limfocyty Th1 wytwarzają: IL-2, IFN-y
Do ziarnistości swoistych obecnych w fagocytach nalezą:
ziarnistości pierwotne, nazywane inaczej azurofilnymi, spośród zawartych w nich białek szczególnie istotne są: kwaśne hydrolazy lizosomowe, serprocydyny, defenzyny i mieloperoksydaza.
ziarnistości wtórne, stanowiące 80-90% wszystkich ziarnistości, nazywane są także ziarnistościami swoistymi, ze względu na fakt ich występowania tylko w neutrofilach. Zawierają m.in. alkaliczną fosfatazę; lizozym.
ziarnistości trzeciorzędowe, czyli gelatynowe, nazwane tak ze względu na obecność enzymu gelatynazy
Domeny łańcucha ciężkiego immunoglobulin:
VH
CH1
CH2
CH3
Wymień sposoby zabijania drobnoustrojów przez komórki żerne:
mechanizmy tlenowe - proces endocytozy w ciągu kilku sekund wywołuje w komórkach żernych : pobudzenie procesów tlenowych, powstanie tzw. reaktywnych form tlenu
mechanizmy beztlenowe - przez enzymy i białka
Dużą ekspresję cząsteczek HLA klasy I wykazują:
Limfocyty
Skóra
Nerki
Trombocyty
Co powoduje powstawanie porów w błonach/ścianach kom: perforyny
Jak działają mediatory generowane – leukotrieny i prostaglandyny
Prostaglandyny - należą do mediatorów odczynu zapalnego; kwas acetylosalicylowy, czyli aspiryna, w wyniku inhibicji cyklooksygenazy zmniejsza produkcję prostaglandyn zmniejszając przez to stan zapalny, działają chemotaktycznie na leukocyty
Leukotrieny:
- LTB4 - reguluje funkcje granulocytów obojętnochłonnych i kwasochłonnych
- LTC4 - powolne kurczenie mięśni gładkich dróg oddechowych i przewodu pokarmowego, zwiększanie przepuszczalności naczyń włosowatych (co sprzyja powstawaniu obrzęków zapalnych)
- LTD4 - powolne kurczenie mięśni gładkich dróg oddechowych i przewodu pokarmowego, zwiększanie przepuszczalności naczyń włosowatych (co sprzyja powstawaniu obrzęków zapalnych)
- LTE4 - pobudzają skurcz oskrzeli i jelit
- także do rekrutacji leukocytów do miejsc stanu zapalnego
Duża aktywność limfocytów Tc w odpowiedzi przeciwnowotworowej wiąże się z: prezentacją przez cząsteczki MHC I antygenów TSA i TAA może chodzić o to ze Tc są odpowiedzialne za wywoływanie procesów apoptozy w komórkach nowotworowych
Wymień komórki zaangażowane w odpowiedź przeciwnowotworową: Tc, NK, fagocyty
Składowa C1 układu dopełniacza rozkłada składową C2 na C2a i C2b
Wymień receptory limfocytów B: BCR
Interakcja układu Fas/FasL prowadzi do: apoptozy
Rola przeciwciał w odpowiedzi na nowotwór: współdziałają z mechanizmami nieswoistymi
Komórki NK to komórki pochodzące z komórek macierzystych szpiku należące do komórek układu odpornościowego , wykazują bezpośrednią cytotoksyczność, nie wymagają prezentacji antygenu do działania
Co to są opsoniny, podaj przykład - to substancje, które po przyłączeniu się do antygenu pozwalają na łatwiejsze zajście fagocytozy. Taka ułatwiona dzięki opsoninom fagocytoza nosi nazwę immunofagocytozy, zaś proces i stan opłaszczenia antygenu przez opsoniny nazywamy opsonizacją. Najważniejszymi opsoninami są składniki dopełniacza: C3b, C4b, iC3b, C3dg i C3d oraz przeciwciała klasy IgG. Niemniej jednak także inne substancje, jak np. białko C-reaktywne, fibrynogen czy fibronektyna, także mogą pełnić funkcję opsonin.
Etapy odpowiedzi immunologicznej:
Rozpoznanie antygenu
Neutralizacja antygenu
Eliminacja antygenu
Limfocyty Th1 wytwarzają
IL-2 która jest najważniejszym czynnikiem wzrostu limfocytów T(Tc) i komórek NK
IFN-y który pobudza bezpośrednio komórki układu immunologicznego, jak makrofagi oraz
GM-CSF
Etapy fagocytozy:
Chemotaksja
endocytoza
Faza trawienia
Co mają limfocyty T i B do prezentacji antygenu: cząsteczki MHC (?)
Autoimmunogeny w chorobach autoimmunizacyjnych:
autoantygeny, czyli antygeny znajdujące się w prawidłowych komórkach ustroju (np. receptor acetylocholinowy - AChR), w ich cytoplazmie (np. enzym GAD, czyli dekarboksylaza kwasu glutaminowego) lub wytwarzane i wydzielane przez prawidłowe komórki ustroju (np. insulina). Autoantygeny zawierają epitopy (determinanty antygenowe) rozpoznawane przez limfocyty T i B;
autoreaktywne limfocyty T - komórki warunkujące tzw. odporność komórkową i będące w stanie rozpoznać epitopy autoantygenów związanych z cząsteczkami MHC i znajdujących się na błonie komórek prezentujących antygen (APC);
autoreaktywne limfocyty B - komórki warunkujące odpowiedź humoralną (tzn. zachodzącą z udziałem przeciwciał) i będące w stanie rozpoznać rozpuszczalne autoantygeny niezwiązane z MHC. Limfocyty B spełniają również funkcję komórek prezentujących autoantygeny autoreaktywnym limfocytom T;
autoprzeciwciała - wytwarzane przez autoreakywne limfocyty B, mogą wiązać autoantygeny zarówno rozpuszczalne jak i powierzchniowe niezwiązane z cząsteczką MHC.
Budowa HLA klasy II:
Łańcuch alfa i łańcuch beta, domeny alfa-1 i beta-1 tworzą rowek dla antygenu, związane w szczelinie 10-30 aminokwasów, powstaje peptyd z wystającymi końcami
Limfocyty T mają receptory: TCR i CD4/CD8
Immunosupresja i Immunostymulacja
Immunosupresja - jest to hamowanie procesu wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych przez różne czynniki zwane immunosupresorami, najczęściej farmakologicznie przez leki immunosupresyjne (kortykosteroidy, cytostatyki, przeciwciała)
Immunostymulacja - sztuczne pobudzanie organizmu do reakcji immunologicznej
Co umożliwia limfocytom B i T wiązanie z antygenem: Receptory BCR i TCR
Które komórki działają spontanicznie i czego nie muszą mieć aby działać, do jakiego typu odporności należą: komórki NK, nie wymagają prezentacji antygenu cząsteczkami MHC, wykazują bezpośrednią cytotoksyczność komórkową/zależną od przeciwciał ADCC, uczestniczą we wczesnych fazach odpowiedzi nieswoistej
Treg – regulatory odpowiedzi immunologicznej; markery CD4, CD25
Łańcuch ciężki decyduje o przynależności p/c do klasy immunoglobulin (IgA, IgD, IgG, IgE, IgM), a łańcuch lekki o typie (przynależności) lambda i kappa
Jakie procesy zachodzą w narządach obwodowych – miejsce gdzie limfocyty kontaktują się z antygenem i powstaje odpowiedź immunologiczna
Cząsteczki powodujące nadwrażliwość typu I: alergen + przeciwciała klasy IgE wiązane z powierzchnią komórek tucznych i bazofili przez receptory FcR
Limfocyty B dzielą się na B1 i B2, nawięcej we krwi jest B2
Wymienić nazwy, typy HLA I i HLA II:
HLA I – HLA-A, HLA-B, HLA-C,
HLA II – HLA-DP, HLA-DQ, HLA-DR
MALT – co to i z czego się składa
MALT – układ odpornościowy związany z błonami śluzowymi, w jego skład wchodzą GALT (tk. ukł. Pokarmowego), NALT (tk. ukł. Noso-gardzieli), BALT (tk. ukł. Oddechowego)
Odpowiedź typu humoralnego wspomagają limfocyty B a komórkowego limfocyty T.
Limfocyty Tc rozpoznają cząsteczki guza razem z: MHC I
Cząsteczki biorące udział w odpowiedzi alergicznej:
IgE, IgM, IgG
Makrofagi, limfocyty
Mediatory w reakcji zapalnej:
Histamina, chemokiny proteazy serynowe
Prostaglandyny, leukotrieny
Limfocyty Th1 – odpowiedz typu komórkowego
Fazy alergii –
uczulenie
pobudzenie kom. tucznych,
opóźniona reakcja alergiczna
Funkcja dopełniacza:
eliminacja drobnoustrojów
kompleksów immunologicznych
wzmocnienie odpowiedzi immunologicznej
Dojrzewanie i selekcja limf. T: grasica
Inwolucja grasicy – powolny zanik grasicy (konkretnie zastępowanie jej tkanką tłuszczową)
Komórki docelowe dla limf. Tc – kom.nowotworowe, kom. zarażone wirusami
Przeszczepy immunogenne:
alogeniczny,
ksenogeniczny
Mediatory dla kom. tucznych i bazofili – preformowane, generowane, cytokiny
Odp. Immunologiczna – reakcja organizmu na antygen
Ziarnistości limf. Tc – granulosomy
Co wywołuje proces zapalny – nekroza
Rodzaje śmierci – nekroza i apoptoza
3 hapteny:
leki
metale
DNA
zwiekszoną ilość przeciwciał powoduje – adiuwant
kompleks dopełniacza atakujący blone – C5b6789
test NBT – ocena wewnątrzkomórkowego metabolizmy granulocytów
dopełniacz – błędne : należy do odpowiedzi swoistej
cechy naczyń limfatycznych:
ślepo zaczynają się w tkankach
nie mają błony podstawnej
mają zastawki aby limfa nie cofała się
odprowadza z tkanek limfę
konkurencja w metodzie metodzie(?) o miejsce wiazania ag do przeciwciała – kompetycyjna
wykrycie stężenia bialek – elektroforeza rakietowa
apoptoza - nie bierze udzial dopełniacz
HLA I – błąd: są egzogenne
Po transformacji blastycznej limf.B powstaja komorki plazmatyczne
Czym są ziarnistości w T cytotoksycznych – ziarna cytolityczne czyli granulosomy i zawierają perforyny i granzymy
Cząsteczki HLA klasy II uczestniczą w prezentacji antygenów egzogennych, taki sygnał odbiera limfocyt T
Co z reakcjach alergicznych powoduje powstanie komórek tucznych: alergen + 2x p/c IgE
Kiedy występuje pierwotna odpowiedź humoralna, jakie przeciwciała biorą udział
Występuje po pierwszym kontakcie z Ag, dominują p/c IgM (niskie miano)
Klasyczna droga aktywacji dopełniacza aktywowana jest przez kompleksy: antygen-przeciwciało (2x IgG lub 1xIgM)
Cząsteczka HLA I składa się z
Łańcucha ciężkiego
B-2-mikroglobuliny
Domeny alfa-1 i beta-1 tworzących rowek dla antygenu
Peptyd wiązany w rowku (7-10 aminokwasów) nie wystaje z rowka
Etapy aktywacji dopełniacza:
Faza rozpoznania
Faza aktywacji
Faza ataku
Wzorzec molekularny połączony z antygenem(patogenem?) to PAMP
Surowica poliklonalna, monoklonalna
Przeciwciała monoklonalne – zbiór przeciwciał, które wykazują jednakową swoistość względem danego antygenu i ewentualnie takie samo lub podobne powinowactwo. Nazwa wywodzi się stąd, że wszystkie takie przeciwciała są otrzymywane z jednego klonu limfocytów B. Przeciwieństwem przeciwciał monoklonalnych są przeciwciała poliklonalne, czyli takie, które wiążą różne epitopy i względem tego samego antygenu wykazują różne powinowactwo. Analogicznie: surowica zawierająca przeciwciała monoklonalne to surowica monoklonalna, zaś surowica zawierająca przeciwciała poliklonalne to surowica poliklonalna.
Funkcje Fc
Wiąże p/c do powierzchni różnych komórek (cytofilność)
Transpiracja przeciwciała przez łożysko
Reguluje katabolizm p/c
Adiuwant - substancja powodująca wzmocnienie poszczepiennej odpowiedzi odpornościowej na podany antygen. Adiuwanty stosowane są zarówno w badaniach naukowych, jak i w medycynie, np. w celu zwiększenia skuteczności szczepionek. Idealny adiuwant nie powinien wywoływać odpowiedzi swoistej względem siebie
Mechanizm działania NK:
bezpośrednia spontaniczna aktywność cytotoksyczna
cytotoksyczność komórkowa zalezna od ADCC
W chorobach autoimmunologicznych gdy dominuje odpowiedź komórkowa tkanki i organy są niszczone przez: Tc, makrofagi, NK