ORGANIZOWANIE WYPRAW TURYSTYCZNYCH

Wyprawa turystyczna – udanie się dokądś w celu naukowym, turystycznym zwykle po starannym przygotowaniu się, grupa osób z odpowiednim ekwipunkiem odbywająca taką podróż

Ekspedycja – wyprawa zorganizowana w określonym celu; też grupa biorąca w niej udział

Impreza komercyjna vs wyjazd przyjaciół

Podobieństwa

• poziom organizacji

• kompletność świadczeń

• sprawność/kompletność realizacji planów

• odpowiedzialność za bezpieczeństwo grupy

• powody zmiany programu

• potrzeba szefa

Różnice

• organizacja

• podział obowiązków w przygotowaniu i realizacji

• podmiot odpowiedzialności

• wymagania wobec uczestników

• demokracja w podejmowaniu decyzji

Kluczowe elementy organizacji wypraw

• zapewnienie środków

• wybór trasy w zależności od charakteru i celu podróży

• dopracowanie najdrobniejszych szczegółów przed wyjazdem

• staranny dobór współtowarzyszy podróży, zdyscyplinowanych, solidarnych, gotowych do współpracy

• solidne przygotowanie fizyczne

• właściwy ekwipunek i odzież

• sporządzenie przelicznika wydatków stałych i nieprzewidzianych

• posiadanie stosownych dokumentów, zezwoleń, ubezpieczeń

• zabezpieczenie medyczne i przestrzeganie higieny

• zapewnienie bezpieczeństwa

CZAS DO WYPRAWY
12-10 miesięcy	wybierz miejsce, określ cel, formę i charakter wyjazdu zbierz informacje organizacyjne na temat odwiedzanego kraju i rejonu załóż czas trwania wyjazdu określ profil uczestnika wyprawy określ środki transportu do i z kraju ogólnie wyznacz trasę oszacuj koszty przeprowadź analizę ryzyka
10-8 miesięcy	zorganizuj pierwsze spotkanie uczestników określ dokładny termin wyprawy sprecyzuj, co będziecie robić w trakcie wyprawy dowiedz się więcej o uczestnikach rozpocznijcie serię szczepień ustal daty sesji treningowych zaplanuj wyjazd szkoleniowy dla uczestników
8-4 miesiące	przygotuj listę ekwipunku i zaplanuj uzupełnienia skontaktuj się z zaufaną osobą na miejscu zarezerwuj "długoterminowe" świadczenia rozpocznij negocjacje cen usług
4-2 miesiące	sprecyzuj plan wyprawy opracuj menu postaraj się o zezwolenia i wizy
1 miesiąc	zapewnij wszystkie dodatkowe dokumenty skompletuj jedzenie wymień walutę, zapewnij karty płatnicze, ew. kup czeki podróżne sprawdź i przygotuj pojazdy rozpocznij wysyłkę sprzętu
1 tydzień	sprawdźcie z listą całe wyposażenie, bilety, paszporty i niezbędne dokumenty spakujcie wyposażenie seria szczepień powinna być już zakończona w razie potrzeby rozpocznijcie zażywanie środka na malarię omów plan wyprawy z osobą, która będzie kontaktem w kraju
1 dzień	sprawdź sprzęt i upewnij się, czy niczego nie brakuje upewnij się, czy bagaż podręczny nie zawiera przedmiotów zakazanych w przewozie lotniczym skontaktuj się z przewoźnikiem - czy nie zaszły jakieś zmiany i nie ma opóźnień zadbaj o bezpieczeństwo swojego miejsca zamieszkania

Koncepcja odpowiada na pytania:

1. Jaki cel programowy ma spełnić wyjazd?

2. Czego się po niej spodziewamy?

3. Jakie korzyści powinni odnieść uczestnicy?

Założenia:

1. Cel

2. Forma i charakter wyjazdu

3. Trasa, miejsce, obiekty poznawcze

4. Profil uczestnika

5. Czas trwania, termin

6. Środki komunikacji

7. Inne a istotne

Cnoty dobrego podróżnika i towarzysza

• dobre zdrowie i strusi żołądek

• umiejętności niezbędne w podróży, m.in. znajomość języków umiejętności techniczne

• cechy charakteru i postawy

  • ciekawość świata - dzięki której podróż jest pasją, sposobem na życie

  • siła charakteru - pozwalająca być cierpliwym i wytrwałym

  • umiejętność adaptacji do różnych warunków

  • inicjatywa własna

  • odporność na stres

  • odwaga, determinacja i pozytywne myślenie - przekładające się na zdolność przezwyciężania strachu i obaw oraz wiarę w sukces

  • rozsądek - świadomość własnych ograniczeń, pokora, elastyczność w realizacji programu, instynkt samozachowawczy

  • uszanowanie norm obyczajowych - panujących w odwiedzanych terenach oraz w grupie podróżującej

  • szacunek dla środowiska naturalnego

Dobór składu grupy

• CEL <-> SKŁAD GRUPY

  • doświadczenie i motywacja a nie kontakty "pubowe", internetowe

  • zgodność charakterów

  • wyjazd wstępny

  • przygotowanie kondycyjne

• motywacja grupowa, WSPÓLNA IDEA

• poziom zaangażowania uczestników w organizację:

  • ujednolica cel

  • podtrzymuje motywację

• realizacja wyjazdu

  • lider i inne role w grupie

  • komunikacja

  • dyscyplina

• problemy

  • osobowościowe

  • w trudnych warunkach: wyczerpanie, brak intymności, błędy organizacyjne, warunki klimatyczne

LIDER GRUPY - zakres zadań

• organizacyjne

  • wykonanie programu

  • kierowanie jego przebiegiem

  • rozdzielanie świadczeń

  • realizacja usług

  • spraw gospodarczych i finansowych

• wychowawcze

  • kształtowanie pozytywnych postaw uczestników

  • koleżeńskiej, sprzyjającej dyscyplinie atmosfery

  • zapewnienie informacji krajoznawczej

• turystyczne

  • nadzór nad bezpieczeństwem

  • sprzęt i ekwipunek

  • podnoszenie kwalifikacji turystycznych uczestników

  • informowanie o zasadach uprawiania dyscypliny

  • dbałość o przestrzeganie zasad kultury turystycznej

LIDER GRUPY - funkcje w grupie

SPRAWNY LIDER TO PODSTAWA SUKCESU GRUPY

• psycholog

• wykładowca - nauczyciel - pedagog

• opiekun

• towarzysz podróży

• negocjator

• animator czasu wolnego

• podejmuje trudne decyzje

FUNKCJE W GRUPIE

• Zastępca lidera - zastępuje lidera w przypadku jego niedyspozycji przed rozpoczęciem wyprawy lub w jej trakcie.

• Kwatermistrz - sprzęt i żywność, zarządza jedzeniem w trakcie wyprawy.

• Skarbnik - ostateczny budżet, zapisuje wydatki oraz czuwa nad tym, żeby pieniędzy wystarczyło do końca wyprawy.

• Szef kuchni - wybór osób zajmujących się przygotowaniem posiłków, gotowaniem i zmywaniem, a także nadzoruje te czynności oraz układa menu.

• Lekarz lub osoba odpowiedzialna za pierwszą pomoc - leczenie kontuzji i chorób w trakcie wyprawy, posługuje się zestawem pierwszej pomocy. Przy większych grupach lekarz zajmuje się przypadkami alergii, nietolerancji na żywność oraz lekami branymi przez uczestników. Zapisuje choroby i wypadki mające miejsce w trakcie wyprawy. Do jego obowiązków należeć może również zaplanowanie badań lekarskich, serii szczepień i przygotowanie fizyczne przed wyprawą.

• Nawigator - posługuje się zestawem map i kompasów. Sugeruje wybór tras i sprawdza, czy podróżujący wybierają właściwą drogę.

• Tłumacz - komunikacja, szczególnie w przypadku podróży zagranicznych. Posługuje się językiem danego kraju, zna kluczowe słowa i zwroty. Jest bardzo przydatny w trakcie wyprawy.

Źródła informacji pomocne przy planowaniu wyprawy

• Rekonesans terenowy (!)

• Przewodniki - nastawione na krajoznawstwo i na organizację

• Opisy literackie - ogólna orientacja w uwarunkowaniach historycznych, kulturowych (Internet, książki, filmy dokumentalne), często nieaktualne

• Krajowe centra informacji turystycznej - oficjalne, dużych firm

• Prasa specjalistyczna - ogólno-turystyczna, "dyscyplinowa"

• Organizacje pozarządowe, centra kultury, instytucje naukowe - informacja specjalistyczna, wysoki poziom, pasjonaci

• Zapiski podróżników, fora, blogi, relacje - często niesprawdzone, strony podróżników "guru", międzynarodowe strony podróżnicze

• Poradniki - np. Polak za granicą MZS, strony placówek dyplomatycznych krajów

• Media - odwiedzanych krajów i międzynarodowe, świadome kształtowanie obrazu kraju, ściąganie turystów "na siłę" (telewizja BBC może być rzetelna)

Źródła – mapy

• Przeglądowa – pozwoli na zorientowanie się w ogólnych relacjach przestrzennych odwiedzanego kraju i ogólne zaplanowanie trasy

• Szczegółowa – dla miejsca aktywności

  • Powinna umożliwić orientację w terenie

  • Turystyczna z widoczną rzeźbą terenu

    • Niepotrzebna jest zbyt szczegółowa

    • Ani ogólny schemat (lokalni organizatorzy turystyczni)

  • Wygodne skale map:

    • 1 : 50 000 i 1 : 75 000 – dla wędrówek pieszych

    • 1 : 100 000 lub mniejszej – gdy przestrzeń pokonujemy bardzo szybko np. na rowerze

Gdzie kupić? W sklepie podróżnym, w internecie, w kraju docelowym.

Jakie informacje są najważniejsze na początku?

• Warunki klimatyczne – kluczowe dla wybrania terminu, w którym należy jechać.

• Wymagane formalności wyjazdowe, w tym również wymagane i zalecane szczepienia.

• Warunki społeczno-polityczne – święta państwowe, których należy się spodziewać na miejscu.

• Zagadnienia związane z bezpieczeństwem.

• Koszty świadczeń, które chcemy zapewnić podczas wyjazdu

• Obiekty krajoznawcze

• Dobre rady organizacyjne spisywane przez osoby znające realia kraju

Termin imprezy

• Warunki klimatyczne w danym kraju

  • Nadmierne opady

  • Ekstremalne temperatury powietrza

  • Silne wiatry

  • Duża zmienność pogody

  • Sezonowe zjawiska pogodowe

• Sezon turystyczny

  • Rezerwacje i załatwianie wszystkiego na zapas

  • Trudne negocjowanie cen

  • Początek i koniec sezonu – ryzykowne ale...

  • Zmienność warunków – łączenie – podróż przed sezonem

  • Terminy, w których absolutnie nie można jechać

• Transport lotniczy – wolne dni, weekendy

• Wydarzenia wewnętrzne, święta narodowe, konflikty

Koncepcja ogólna – rady

1. Kilka dni rezerwowych

   1. Opóźnienia, nagłe wypadki

   2. Nieprzewidziane atrakcje

2. Co zastaniemy na miejscu

   1. Polityka

   2. Święta państwowe i inne imprezy

   3. Inne wydarzenia

3. Weryfikacja doniesień w wielu miejscach

4. Umiejętny wybór atrakcji turystycznych; hierarchia:

   1. „Must to see”

   2. Wynikające z zainteresowań grupy

   3. „Można też zobaczyć jeżeli będzie czas”

5. Równowaga programowa – kultura, intelekt, ruch fizyczny, przygoda, odpoczynek, spokój

6. Atrakcje: najmniejsze > średnie > kulminacja

7. Po najtrudniejszych punktach wypoczynek w miłym miejscu

W przypadku dnia wolnego nie używać stwierdzenia „a teraz czas wolny” - zasugerować coś łatwego i lekkiego, żeby też wypocząć, ale żeby coś było (żeby nie było wrażenia, że nie mamy nic do zaoferowania). Nie należy wypuścić ludzi zmęczonych i wyprutych – ostatni dzień czy końcówkę wyjazdu nieco zwolnić, świętować. Od czasu do czasu dać ludziom więcej prywatności, czyli np. 2-osobowe pokoje – pod sam koniec lub co jakiś czas podczas wyjazdu.

BUDŻET WYPRAWY (zarys)

Rodzaj kosztu	Przed wyjazdem	W trakcie wyjazdu
Przygotowanie programowe	Rekonesans terenowy, zakup materiałów
Treningi uczestników	wyjazdy,
Materiały	Reklamowe, informacyjne dla uczestników, mapy, dokumenty dla uczestników
PR	Materiały informacyjne dla uczestników, przygotowanie sprawozdań, nagrody i bonusy dla uczestników, prezenty dla partnerów na miejscu	Dokumentacja wyjazdu
Kontakty organizacyjne	Telefon, faks, Internet	Telefon i Internet do kontaktów na miejscu
Formalności wyjazdowe	Wizy, zezwolenia	Wizy kupowane na przejściu granicznym, dodatkowe opłaty urzędowe, inne opłaty
Sprzęt	Zakupy, wynajem, serwis	serwis
Żywność	Zakupy prowiantu przygotowanego wcześniej	Zakup prowiantu uzupełnianego na miejscu
Pierwsza Pomoc	Kompletowanie apteczki	Ewentualne uzupełnienia apteczki, leczenie uczestników
Ubezpieczenie	Osobiste, sprzętu, OC	Ewentualne dodatkowe ubezpieczenia wymagane na miejscu (oceniono tylko niektóre kraje)
Opłaty bankowe	Wymiana waluty, przelewy, czeki podróżnicze	Prowizje za obsługę kart i kont z innego kraju
Komunikacja	Rezerwacje, bilety lotnicze, część biletów na inne środki komunikacji	Większość środków komunikacji na miejscu, transport sprzętu
Zwiedzanie	Ewentualne wcześniej wykupowane bilety wstępu	Większość biletów wstępu
Wynagrodzenia	Organizatorów i kadry	Wynagrodzenia kadry zatrudnionej na miejscu

- W Indiach łatwiej kupić rower na miejscu i serwisować go też na miejscu (w przypadku jazdy rekreacyjnej a nie wyczynowo/wyprawowej)

- W krajach egzotycznych lepiej kupić niektóre leki na miejscu niż zabierać z kraju – np. na przeziębienie, na biegunkę

- Ubezpieczać w Polsce w najbardziej międzynarodowych firmach

Budżet wyprawy – rady

1. Realistyczne podejście

2. Jak najwięcej realnych kosztów

3. Jeżeli nie wiadomo – oszacowanie:

   1. (c. najniższa + c. najwyższa)/2 + 10%

4. Ew. fundusz awaryjny mniej więcej 15% (jeśli używasz drogiego sprzętu – fundusz większy)

Pułapki finansowe

• Opłaty bankowe

• Nadbagaż

• Kary, mandaty, łapówki

• Pomyłki niedoszacowania

Fundusz awaryjny zużywany na:

• Przypadki zdrowotne

• Zniszczenia sprzętu

• Pożyczki awaryjne uczestnikom

• Wtopy organizacyjne (w tym pułapki)

• Inne sytuacje awaryjne

Płaczem i smutkiem można wywalczyć dużo więcej – dotyczy kobiet

Wiele portfeli – jeden ogólny, jeden na aktualne wydatki i jeden, żeby pokazać, że nie mam kasy

Sponsoring – cel wyprawy jest najważniejszy

1. Im większe wyzwanie, tym bardziej działa na wyobraźnię

2. Ambitny i oryginalny

3. Tematy:

   1. Nawiązanie do faktów historycznych

   2. Wyczyn, którego do tej pory nikt (lub np. żaden z Polaków, żadna z kobiet, nikt niepełnosprawny) nie dokonał

   3. Zakładane jest pokonanie obiektów geograficznych, czy znanych tras w ciekawy sposób

   4. Służy spełnieniu celów społecznych lub/oraz ekologicznych

Przykłady sukcesów medialnych

• Netia K2 2002-2003 (nieudane)

• Wyprawa Kobieca Kilimandżaro 2009

• Zimowa Ekspedycja WISŁA 2010

• Afryka Nowaka 2009-2011

Sponsoring – czynniki sukcesu:

• budowa wizerunku – wydarzenia medialne, udokumentowany dorobek wyprawowy (lub solidnie przygotowanie), patronat

• oferta przedstawiona na stronie – posiada dobrą identyfikację wizualną, jest atrakcyjna i przejrzysta, z ładną formą i konkretną zawartością. Opis wyprawy podkreśla wyjątkowość uczestników i celu, dołączony jest materiał ilustracyjny, mapa, dokładny przebieg

• podczas wyjazdu – imię sponsora jest reprezentowane w sposób widoczny, przebieg jest dokumentowany na wiele sposobów, relacje na żywo

• po wyjeździe – wyprawa widoczna medialnie wraz z imieniem sponsora, poprzez: organizację spotkań, slajdowisk, pokazów filmów, udział w programach telewizyjnych i radiowych, wystawy zdjęć, artykuł, publikacje, udział w imprezach targowych i promocyjnych sponsora

• inicjatywa posiada kontynuację w przyszłości – rywalizacja głoszonych idei, dalsze akcje powołanych fundacji, nawiązanie trwałej współpracy

Dodatkowo:

• Budżet

• Rekomendacje i opinie ekspertów o realności pomysłu

• Wskazanie korzyści dla sponsora

Co sponsor z tego ma?

Faktycznie uzyskuje zakładane korzyści:

• Promocja w mediach – mała firma, regiony i gminy

• Ugruntowanie dobrego wizerunku w mediach – duże znane firmy, organizacje społeczne

• Realizacja celów społecznych czy ekologicznych – fundacje, jednostki administracji, fundusze europejskie, organizacje społeczne, jednostki dydaktyczne

• Udowodnienie wysokiej klasy sprzętu lub żywności testowanych na wyprawach – firmy

• Promocja regionów, do których się udajemy, jako produktu turystycznego - firmy turystyczne i transportowe

Co można uzyskać?

• finansowe – zazwyczaj w ramach projektów, od jednostek administracji i dydaktycznych, trudne do uzyskania od firm

• rzeczowe i usługi – najczęściej oferowane przez firmy, np. sprzęt turystyczny, żywność, usługi transportowe, ubezpieczenia

Dokumenty na wyjazd: paszport – data ważności, wolne strony wizy prawo jazdy + międzynarodowe prawo jazdy waluta + karta kredytowa + czeki podróżnicze ubezpieczenia: polisy + tłumaczenie warunków dodatkowe źródła ubezpieczeń – ISIC, praca, karta kredytowa, Alpen Verein, bilety lotnicze międzynarodowa książka szczepień legitymacje uprawniające do zniżek: ISIC, IYTC, ITIC, EURO<26, FICC, AV karta ICE zdjęcia paszportowe xero paszportu i wiz lista kontaktów osobistych (rodzina, bank, operator komórkowy, pracodawca) lista przedmiotów wartościowych (głównie elektronika z numerami seryjnymi)

Grupowe/dla grupy lista grupy (kilka kopii) z: pieczątkami firmy, data urodzenia, nr paszportu. ew. adres lista polecające i intencyjne spis placówek dyplomatycznych – kopie dla uczestników spis kontaktów grupy – kopie dla uczestników mapa przeglądowa kraju – kopie dla uczestników

NORMY

• rozmowy polityczne - krytyka kraju, rządu, zwyczajów, wypytywania

• szacunek dla ważnych osób

• fotografowanie

• święte miejsca

• wartość pieniądza

  • targowanie

  • żebractwo

  • prezenty: tip, podarek, łapówka

Jedzenie - obyczaje, chwalenie, pozostawianie niedojedzonego

Jak się wykręcić?

• zdrowie

• względy religijne

• obyczaje w moim kraju

KOBIETA W PODRÓŻY

1. Dowiedz się czym ryzykujesz - szczególnie rola kobiety w kraju, który odwiedzasz, czego nie możesz?

2. Planuj z wyprzedzeniem.

3. Podróżuj z lekkim mobilnym bagażem.

4. Podejmowanie decyzji i szukanie drogi

   1. wiedza - nie czujesz się zagubiona, wiesz dokąd idziesz,

   2. o drogę i inne sprawy pytaj inną kobietę, policjanta, mundurowego, sprzedawcę, itp.,

   3. zawsze pod ręką mapka, wizytówka hotelu, kartka i papier, itp.

5. Strój, bądź przygotowana do przykrycia się w całości.

6. Zabezpiecz się przeciw popularnym przestępstwom

   1. zaufanie, przyjmowanie pomocy, opowiadanie o planach,

   2. "my friend", "don't worry",

   3. przed zmrokiem - nocleg, wędrówki ulicami,

   4. taksówka, autostop, podróżowanie samochodem,

   5. alkohol,

   6. wiadomości w hotelu, nocne zwiedzanie miasta.

7. Unikanie przestępstw seksualnych

   1. nie bój się zrobić sceny,

   2. napoje pod nadzorem, poczęstunki gdy zachowanie jest dziwne,

   3. obrączka, gesty ciała, kontakt wzrokowy.

8. Komunikacja - strategia

   1. autobusy, taksówki, pociągi,

   2. dołączanie się do rodzin.

9. Bezpieczny nocleg - wcześniejsza rezerwacja, szukanie za dnia

Dlaczego podróżowanie samemu jest fajne?

• rozwój osobisty

• samoocena

• musisz nawiązywać kontakt z ludźmi

• bliskość odwiedzanej kultury

• można być niezależnym, realizować tylko swoje plany

DEKALOG SAVOIR VIVRE'U WŚRÓD TUBYLCÓW wg Pałkiewicza

1. Odnosić się życzliwie do krajowców, bo wprawdzie nie znają naszego języka, ale są wyczuleni na ton naszego głosu i minę. Ironia przy przytyk są łatwo odczytywane. Do porozumienia wystarczą proste gesty.

2. Dobrze jest mieć trochę prezentów, szczególnie praktycznych (noże, garnki, sprzęt wędkarski, zapałki, leki, sól, odzież itp.).

3. Nie pozostawiać takich przedmiotów jak radio tranzytowe, latarka, do których zabraknie potem baterii.

4. Wykazać się cierpliwością, bo pojęcie czasu nie jest takie samo jak w Europie. Do nawiązania dobrych stosunków potrzebny jest czas.

5. Nawiązywać kontakty towarzyskie, poczynając od wodza wspólnoty. Podniesie to jego prestiż, a nam jego autorytet zapewni dobre przyjęcie.

6. Wystrzegać się arogancji przy próbie nabycia czegokolwiek. Może okazać się, że nawet większa suma pieniężna nie przekona do sprzedaży, bo nasz środek płatniczy może być bezwartościowy.

7. Unikać pozostawiania śladów naszej cywilizacji, które mogłyby wpłynąć na zmianę miejscowych obyczajów.

8. Nietaktem będzie odmowa spożycia "delikatesowego" posiłku (na przykład gotowany mózg małpy), czy zajęcia się żoną ofiarowaną przez gospodarza dla naszej uciechy.

9. Zasada "zdobywania serc i umysłów" ułatwia pozyskanie zaufania i przychylności. Za pomoc medyczną bądź wyleczenie krajowca łatwo będzie uzyskać schronienie, żywność czy transport.

10. Należy szanować i chronić środowisko naturalne.

ZAGROŻENIA

Co czytać?

• portale amerykańskie (travel.state.gov)

• Polak Zagranicą

• Nowa Zelandia - safetravel.govt.nz

Rodzaje zagrożeń

• przewidywalne

• trudne do przewidzenia

• cywilizacyjne

  • sytuacja polityczna

  • sytuacja gospodarcza

  • poziom przestępczości

  • przemoc seksualna

  • dominujące wyznanie

  • obyczaje lokalne

  • narkotyki

  • przemyt

  • terroryzm

• zdrowotne (WHO, CDC, HealthMap - portale informacyjne)

  • stan służby zdrowia

  • zagrożenia epidemiologiczne

  • jedzenie i woda

  • warunki lokalne powodujące wyczerpanie organizmu

  • choroba wysokościowa

• przyrodnicze

  • uwarunkowania pogodowe

  • sejsmika

  • specyfika terenu

  • świat roślinny i zwierzęcy

  • rośliny - trujące i zagrażające

  • zwierzęta - groźne, pośrednio-groźne

  • insekty i pasożyty

  • czystość wody

• czynniki ludzkie i subiektywne

Rady - zagrożenia cywilizacyjne Bądź bardzo dobrze poinformowany. Rozdziel źródła pieniędzy, gdzie możesz płacić gotówką. Pilnuj swoich rzeczy i pakuj je w sposób zwarty, nie pozwól na nienadzorowany dostęp. Nie przyjmuj intratnych ofert nawet od znajomych. Skopiuj główne dokumenty. Nie ufaj obcym, agencji turystycznej też - ale tego nie pokazuj. Nie zakładaj, że wszędzie sobie poradzisz. Ubezpiecz się, zaszczep i przestrzegaj higieny. Nie demonstruj statusu ani uczuć. Nie musisz robić tego samego co w domu. Sprawdzaj dokumenty (np. instruktorów). Nie upieraj się w trakcie napadu. Nie dawaj/wyjmuj pieniędzy na ulicy. Nie zaprzyjaźniaj się ze zwierzętami/dziećmi na ulicy.

Jak nie zostać ofiarą terroryzmu? Bądź dobrze poinformowany. Załóż, że to może się zdarzyć i ufaj swojej intuicji. Unikach publicznych zgromadzeń i miejsc zatłoczonych lub trzymaj się z boku. Reaguj na niepokój tłumu. Najbardziej niebezpieczne są miejsca popularne wśród turystów/drogie hotele. Im większa grupa tym większe niebezpieczeństwo. Ubieraj się jak lokalni ludzie, nie prowokuj. Rozpoznawaj drogi wyjścia i miejsca bezpieczne. Poruszaj się lokalnymi środkami transportu. Pilnuj informacji o sobie i paszportu. Nie daj się porwać - przypadkowe znajomości, stwarzanie okazji. Podróżuj bezpośrednio do celu, unikaj długich przesiadek w miejscach zagrożonych. Jeżeli nie czujesz się bezpiecznie - przejdź prostą drogą.

Zagrożenia przyrodnicze - rady

1. Bądź dobrze poinformowany.

2. Przygotuj się fizycznie.

3. Dobre wyposażenie, minimalizujące skutki pogody i zabezpieczające przed wpływem środowiska.

4. Zabezpiecz się przed owadami.

5. Nie wędruj samotnie.

6. Jeżeli nie znasz specyfiki przyrody - weź przewodnika.

7. Rozpoczynaj nocleg przed zapadnięciem zmroku i sprawdź gdzie nocować.

8. Dowiedz się jak pogoda może zagrażać bezpieczeństwu, Tobie, np. higiena.

9. Dowiedz się jaka jest procedura chroniąca przed np. trzęsieniem ziemi.

10. Zabezpiecz swoje jedzenie przed zwierzętami.

11. Nie jedz niczego nieznanego.

12. WODA.

Zagrożenia => sytuacje trudne, uniemożliwiające normalne bytowanie

Deprywacja => brak snu, trudny klimat, choroba, ból, pragnienie i głód, spartańskie warunki, izolacja, przeciążenie, sytuacje konfliktowe, brak intymności, strach (poczucie zagrożenia, niepokój, panika)

Dekalog unikania kłopotów i niebezpieczeństw:

• unikać wyjazdów w regiony objęte działaniami zbrojnymi

• pozostawić swoim bliskim program podróży

• dostosować wyprawę do własnych możliwości kondycyjnych i zdrowotnych

• wykupić ubezpieczenie osobowe

• skorzystać z informacji prasowych i rządowych danego państwa dotyczące aktualnej sytuacji

• zaopatrzyć się w adresy i numery telefonów polskich placówek

• mieć świadomość zagrożenia

• być czujnym

• stosować prewencję i stosować się do zaleceń

• umieć reagować w czasie zagrożenia

Wiedza → świadomość zagrożenia → prewencja → działanie ochronne = efekty

Ubezpieczenie:

• sport ekstremalny, wysokiego ryzyka, nietypowe tereny

• badania lekarskie oferowane przez ubezpieczyciela

• koszty leczenia wraz z Assistance – 10 do 20 k euro w Europie i 30k do 50k euro w innych krajach

• koszty ratownictwa (akcje poszukiwawcze, klauzula „search and rescue)

  • zwykły transport 2-3k euro

  • akcja ratownicza nawet kilkanaście-kilkadziesiąt – nawet 100k euro

• koszty transportu i repatriacji – transport do szpitala i przewóz do kraju

• NNW ok. 30k PLN

• OC – poszczególne kraje

• pobyt osoby towarzyszącej – koszty pobytu osoby wezwanej do towarzyszenia ubezpieczonemu na okres co najmniej 7 dni

• bagaż podróży ok. 2-10k

Wyposażenie – różnice pomiędzy strefami klimatycznymi

Od czego zależy zestaw wyposażenia?

• strefa klimatyczna

• rodzaj i stopień ciężkości wypraw

• poziom izolacji od siedzib ludzkich

• program

• rodzaj grupy

• wymagania formalne

• przyjęty poziom komfortu

Wyposażenie – zestawy przetrwania

Zestaw osobisty/przewodnicki:

• telefon komórkowy

• mapy

• kompas/gps

• scyzoryk wielofunkcyjny/nóż

• zapałki impregnowane/zapalniczka

• świeca

• gwizdek

• zestaw do szycia, agrafki

• torba foliowa

• długopis, kartka papieru

• czołówka

• apteczka osobista – niektóre leki na miejscu

• glukoza

• koc termiczny (nrc) – tak samo w zimne jak i ciepłe miejsca

• skalpel

• mini zestaw naprawczy/multitool

• żyłka

• repik – bardzo mocny sznurek

• drut

• taśma naprawcza

• mini maszynka + paliwo w kostkach

• okulary przeciwsłoneczne/ochronne/gogle

• ogrzewacze

• krem przeciwsłoneczny

• papier toaletowy

• repelent/moskitiera/maczeta

Zestaw do obsługi grupy:

• radio/telefon satelitarny – drogi ale można wypożyczyć na miejscu (w tych bardziej turystycznych miejscach)

• środki sygnalizacyjne (rakiety) – różne rodzaje: krótka i intensywna oraz długotrwała i mniej wyraźna

• duża apteczka

• glukoza

• maszynka gazowa/mini maszynka

• kubek do gotowania

• większy zestaw naprawczy

• większa racja żywnościowa

• lina wspinaczkowa

• płachta nieprzemakalna

• machawka/siekiera/gar – wszystko do obsługi ogniska

• prezenty

Miejski zestaw przetrwania:

• mały plecak

• prześcieradło jedwabne

• budzik

• chusteczki/żel odkażający do rąk

• korki do uszu

• przejściówka sieciowa

• ładowarki

• własne sztućce

• saszetka na dokumenty

• akcesoria do zabezpieczania bagażu

• kłódka

• miotacz pieprzu (czasem)

Pakowanie ekwipunku wyprawy

• rodzaj transportu – poziom kontroli nad bagażem

• mało atrakcyjny wygląd – ciemne, stonowane kolory

• warunki wykorzystania w trakcie wyjazdu – przemakanie, zabrudzenie, depozyty

• wygoda wykorzystania – plecak vs duffel bag, jedzenie bez opakowań

Noclegi

Schronisko, hostel, hotel

• cena jest wyznacznikiem jakości – ale nie zawsze

• sprawdzenie stanu higienicznego – toaleta, łóżko, okno, zapach

• wyposażenie: zamek, moskitiera, światło, ciepła woda, prąd

• topografia obiektu

• kontrolowanie rozlokowania uczestników – przyjmowanie uwag co do stanu pokoju

• zapamiętanie, gdzie znajdują się uczestnicy

• informacja o:

  • zasady korzystania z noclegu

  • zalecenia bezpieczeństwa

  • plany na wieczór

  • posiłki

  • plany na dzień następny

  • udogodnienia – Internet, skrzynka pocztowa

• niebezpieczne:

  • kradzieże (również przez obsługę hotelu)

  • brak czystości, mali mieszkańcy, stan techniczny

  • wychodzenie na ulicę

Biwak

• wybór obozowiska to zawsze kompromis

• 203 h przed zmrokiem (myślimy o tym znacznie wcześniej)

• parametry obozowiska (patrz dalej)

• woda

  • sprawdzić skąd pochodzi

  • zawsze założenie że jest zanieczyszczona

• bezpieczne ognisko

• jedzenie – zwierzęta, podmakanie, zatrucia

• bezpieczeństwo – oddalenie od ludzi, lokalna policja, unikanie sporów i pokus

Jadłospis, posiłki:

• posiłki przygotowywane własnoręcznie

• jedzenie jest podstawową składową naszego dnia (a czasem i nocy), powinno tak jak sen i marsz być przyjemnością a nie przykrym obowiązkiem

• przyrządzając posiłki należy pamiętać, że:

  • posiłek wyjazdowy nie musi być wstrętny

  • estetyka i zachowanie podstawowych zasad higieny

  • czyste sztućce i naczynia + przechowywane w sposób higieniczny

  • uwzględnienie istnienia osób o odmiennej diecie

  • maksymalne urozmaicenie jadłospisu

  • wykorzystanie pomysłów uczestników

• organizacja posiłku

• wybór miejsca – osłonięte, woda, higiena, estetyka

• ognisko, zabezpieczenie

• ułożenie bagażu

• rozdzielenie ról

• odpoczynek (sjesta)

• sprzątanie – nie palimy śmieci

Posiłki w restauracjach:

• cena jest wyznacznikiem jakości – ale nie zawsze

• sprawdzenie stanu higienicznego restauracji – stół toaleta, kuchnia, ręce i ubiór kelnera

• bieżąca woda w restauracji

• sprawna organizacja zamawiania

• kontrola nad wydatkami

• bezpieczeństwo i grupy wędrowne

• naczynia i sztućce

NIE jedz:

• jedzenia serwowanego w temperaturze pokojowej

• owoców, szczególnie serwowanych obranych lub nie mających łupin, niemytych, nieobranych

• jajek na miękko

• warzyw surowych i sałatek

• mięsa i ryb, szczególnie dzikich zwierząt, na pewno surowych – jeżeli chcemy jeść mięso to nie dziczyznę i wypadałoby mieć pewność skąd to mięcho jest (jak przechowywane, w jakim stanie było zwierzę)

• sosów ze świeżych składników

• lodów, nieprzetworzonych deserów

• produkty sprzedawane na straganach

• poczęstunki i używki

MOŻESZ jeść:

• jedzenie przetworzone i serwowane gorące

• jajka na twardo

• owoce umyte i obrane własnoręcznie

• pasteryzowane mleczne, sery

• zapakowane fabrycznie (nie uszkodzone)

NIE pij:

• wody z kranu

• wody w szklance, nie ważne gdzie i kto częstuje

• napojów z lodem

• soków wyciskanych na ulicy

• drinków, alkoholi częstowanych

• zimnych napojów

• mleka niepasteryzowanego

• napojów z automatów

• filtry do wody nie usuwają bakterii i wirusów!!!

Możesz pić:

• wodę zapakowaną w fabryczne butelki (folia), gazowana jest bezpieczniejsza

• wodę gotowaną ponad 5 minut lub dezynfekowaną

• ew. lód z bezpiecznej wody

• ciepłe napoje, szczególnie długo gotowane

• mleko pasteryzowane

Woda w innych miejscach:

• mycie zębów wodą mineralną

• unikanie wody przy kąpielach, prysznicach

• łaźnie parowe – też uważać

• baseny, kąpieliska, jeziora – sprawdzać czy jest jakiś ruch wody, czy jest ona wymieniana

Jedzenie wyprawowe – rodzaje:

• tradycyjne turystyczne – sklepowe

• tradycyjne turystyczne – zoptymalizowane

• liofilizowane – paczuszki gotowe

• liofilizowane – własne kompozycje

• żywność dla sportowców – można je traktować jako uzupełnienie dobrze zbilansowanej diety, jednak nie powinny one jej zastępować; 3 grupy: napoje izotoniczne (płyny, proszek), batony i żele wysoko węglowodanowe, batony proteinowe

napoje izotoniczne (dostarczają energii w postaci łatwo przyswajalnych węglowodanów) =/= napoje energetyczne/zujące (zmniejszanie efektu zmęczenia działanie na układ nerwowy składników: kofeina, guarana

Zalety jedzenia liofilizowanego:

• krótki czas przygotowania

• wytrzymałe na warunki i czas

• bezpieczne bakteryjnie

• bez konserwantów – nie są potrzebne

• daje się zrobić smaczne

• oszczędność miejsca

Zalety paczuszek komercyjnych:

• solidnie zapakowane (bardzo lekkie opakowania, ok. 10g, łatwe w recyklingu)

• kompletna dieta – wartości odżywcze

• najczęściej dobrze skomponowane smakowo, zróżnicowana oferta

• wersje 1 i 2 osobowe

• już przygotowane i zapakowane

Wady paczuszek komercyjnych:

• wyższa cena

• ulepszacze – nie zawsze tolerowane

• brak kontroli nad smakiem

• mało wegetariańskich