Pojezierza
Pojezierze pomorskie, Chełmińsko-Dobrzynskie, Mazurskie i Wielkopolskie
Na całym obszarze pojezierzy lądolód pozostawił skały osadowe, majace duże znaczenie w budownictwie(piazki, iły gliny , zwiry, głazy narzutowe).Pagórkowaty krajobraz i duże obszary pastwisk sprzyjaja rozwojowi chowu bydła, owiec i kóz.

Pojezierze pomorskie-charakteryzuje się największymi wysokościami względnymi. Najwyższym wzniesieniem jest WIEŻYCA 329 m. . Dominują tu liczne ale niewielkie jeziora rynnowe. Klimat morski. Występują tu lasy sosnowe na sandrze( bory tucholskie). Zaznacza się tu również spadek rzek. Największym miastem jest Bydgoszcz(wyższe uczelnie, zabytki, przemysł elektromaszynowy rolno-spozywczy i chemiczny) i Torun( Kopernik, bardzo wiele zabytków, uniwersytet).

Pojezierze Mazurskie – występują tu najwieksze i najgłebsze jeziora. Największymi jeziorami są Śniadrwy i Mamry, rynnowymi- Jeziorak i Bełdany. Najgłębszym jeziorem jest Hańcza .Region ten wyróżnia się ostrym klimatem. Rzeki połączone są kanałami. Występują tu puszcze sosnowe, bogate w zwierzynę łowną. Występują urozmaicone formy terenu. Miasta: Olsztyn( przemysł spożywczy, meblarski,cenne zabytki), Giżycko

Pojezierze Wielkopolskie – z obszaru tego pojezierza lądolód wycofywał się najszybciej, dlatego formy rzeźby polodowcowej są zniszczone, bardziej łagodne i niższe. Większość jezior zarosła, tworząc bagna i torfowiska. Charakterystyczne dla rejonu są pradoliny i doliny rzeczne. Rzeki płyną właśnie w pradolinach. Występuje klimat morski. Roślinność- puszcze np. Notecka. Miasta: Poznań( jedno z najstarszych miast Polski, targi miedzynarodowe i krajowe, ośrodek przemysłowy i życia kulturalnego) )Ciechocinek Inowrocław

Położenie:

Pojezierza Polskie są rozległą kraina geograficzna ograniczoną od północy pasem Pobrzeży bałtyckich, od południa zaś Nizinami Śródlądowymi. Na pojezierzach występują wzgórza tak zwane moreny. Największa moreną jest Wieżyca 328 m.n.p.m na Pojezierzu Kaszubskim i jest to najwyższą morena czołowa na całym Niżu Środkowoeuropejskim. Niewiele niższe są Dylewska Góra 312 m.n.p.m i Szeska Góra 309 m.n.p.m na Pojezierzu Mazurskim. W obrębie Pojezierzy Polskich wydzielone są trzy duże krainy geograficzne:
Pojezierze Wielkopolskie i Pomorskie- na zachodzie kraju oraz Pojezierze Mazurskie- na wschodzie. Pierwsze dwa są oddzielone od siebie Pradolina Toruńsko- Eberswaldzką. Pojezierze Pomorskie od Mazurskiego oddziela zaś dolina Wisły.


Rzeźba terenu:
Charakterystyczną cechą tych krain jest położenie w granicach zasięgu najmłodszego zlodowacenia, zwanego bałtyckim. W obrębie pojezierzy wydzielono kilka typów krajobrazów naturalnych:

W strefie moren czołowych występuje krajobraz pagórkowaty pojezierny. Charakterystycznymi jego cechami są ciągi wzgórz morenowych oraz liczne jeziora wypełniające zagłębienia śródmorenowe i rynny polodowcowe. Część wzgórz porośnięta jest lasami, taki ty krajobrazu występuje na Pojezierzu Kaszubskim w tzw. Szwajcarii Kaszubskiej oraz na północnej części Pojezierza Suwalskiego.

Na południe od wzgórz morenowych rozwinął się krajobraz sandrowy pojezierny. Są to głównie płaskie i faliste powierzchnie w obrębie, których występują jeziora. Powstały one wskutek wytapiania się brył lodu znajdującego się w piaskach i żwirach sandrowych, tereny te najczęściej porośnięte są borami sosnowymi.

Pojezierza Pomorskie i Wielkopolskie rozciągają szerokie, równoleżnikowo przebiegające pradoliny: Toruńsko- Eberswaldzka i Warszawsko- Berlińska. Profil przeznaczony tych for jest asymetryczny ( ryc. 3 str. 78). Zbocza północne są najczęściej strome, południowe łagodne. Dno doliny jest szerokie i osiąga czasem kilkanaście kilometrów wysokości. rowineły się tam wydmy śródlądowe występujące dziś powierzchnie na Międzyrzeczu warciańsko –noteckim oraz miedzy Bydgoszczą a Toruniem. Krajobraz ten nazywamy dolinnym wydmowym.

Klimat:

Klimat Pojezierzy Polskich ze względu na znaczna rozciągłość tej krainy z zachodu na wschód a w zachodniej części także z północy na południe jest zróżnicowany.
Na Pojezierzu Wielkopolskim występują stosunkowo małe opady 450-600 mm. Rocznie ciepłe lata i łagodne zimy. Kraina ta należy do najbardziej deficytowych w wodę obszarów Polski.
Klimat Pojezierza Pomorskiego jest chłodniejszy i bardziej wilgotny niż Wielkopolsce. Lato jest krótkie, a zima długa, ale łagodna. Opady wahają się od 550 do 700 mm Rocznie.
Najbardziej surowy klimat o cechach kontynentalnych panuje na Pojezierzu Mazurskim oraz na Pojezierzu Suwalskim lato jest krótkie lecz gorące zima długa, mroźna i śnieżna. Obszar ten po górach jest najchłodniejszym w Polsce. Opady wahają się między 600 do 800 mm rocznie a większość to śnieg.

Wody:
Siec rzeczna pojezierzy została ukształtowana przez lądolód skandynawski. Główny dział wodny biegnie wzdłuż moren czołowych Pojezierzy Pomorskiego i Mazurskiego. Oddziela on rzeki spływające na północ bezpośrednio do Bałtyku do rzek spływających na południe do Wart, Noteci, Wisły i Narwi. Charakterystycznym elementem tych krain są jeziora (ryc. 5 str. 79) . Najwięcej znajduje się ich na Pojezierzu Pomorskim największe na Pojezierzu Mazurskim w regionie zwanym Krainą Wielkich Jezior. Największe jezioro Śniardwy-113,8
km/2 i najgłębsze jezioro Hańcza znajdują się na Pojezierzu Mazurskim.

Gleby:
Gleby są mało urodzajne, przeważnie są to bielice brunatne i płowe. Jedynie na Kujawach oraz w okolicach Gniezna występują czarne urodzajne ziemie.

Roślinność:
Charakterystycznymi zbiorowiskami roślinnymi są grądy, porastające gleby brunatne oraz bory sosnowe występujące na sandrach. W zagłębieniach morenowych rozwineły się torfowiska, w dolinach łąki. Na ternie Pojezierzy Polskich utworzono cztery parki narodowe: Drawieński, Wielkopolski, Wigierski i Park Narodowy Bory Tucholskie.

Przemysł:
Zagospodarowanie Pojezierzy Polskich jest zróżnicowane. W krainie tej większe znaczenie gospodarcze ma sól kamienna na Kujawach i węgiel brunatny w okolicach Konina. W rejonie Krosna Odrzańskiego występują niewielkie ilości ropy naftowej, a na Suwałkach wydobywane jest żelazo. Główne surowce to piaski, żwiry, gliny i iły. W dużych miastach rozwinął się przemysł elektromaszynowy, środków transportu i chemiczny. Głowne obiekty przemysłowe to:
Zakład Przemysłu Metalowego „H. Cegielskiego” w Poznaniu, produkujący tabory kolejowe, duże silniki do statków oraz maszyny rolnicze.
Fabryka Opon Samochodowych „Stomil” w Olsztynie.
Ważnym rejonem pojezierzy są okolice Inowrocławia na Kujawach gdzie wydobywa się sól kamienną i wapienie oraz rozwinięty przemysł chemiczny i materiałów budowlanych.

Rolnictwo:
Najkorzystniejsze tereny naturalne dla rozwoju rolnictwa występują na Pojezierzu Wielkopolskim. Są tam tereny równinne, łagodny klimat oraz średnio urodzajne gleby. Na lepszych glebach uprawia się przecznicę i buraki cukrowe, a na gorszych ziemniaki, żyto i kukurydzę.
Na obszarach Pojezierzy Pomorskiego i Mazurskiego występują gorsze warunki rolnictwa. W użytkowaniu gruntów dominują łąki i pastwiska. Hoduje się bydło uprawia się ziemniaki, żyto i len. Ważną rolę odgrywa także rybołustwo wykorzystujące zasoby jezior.

Turystyka:
Pojezierza Polskie są atrakcyjnym rejonem turystycznym. Turystów przyciągają głownie urozmaiconym krajobrazem, licznymi jeziorami i dużymi powierzchniami lasów oraz historycznymi zabytkami. Regionami turystycznymi są :Pojezierze Drawskie i Kaszubskie, Bory Tucholskie oraz pojezierza: Suwalskie, Lubuskie, Leszczyńskie i Gnieźnieńskie. Na Pojezierzu Gnieźnieńskim znajdują się liczne zabytki historyczne z okresów historii Polski. Są to m.in. Ostrów Lednicki, z grodem pierwszych książąt piastowskich, Katedra Gnieźnieńska z fragmentami świątyni z 12 wieku, romańska rotunda w Strzelinie oraz legendarna Mysia Wieża nad Jeziorem Gobło w Kruszwicy. W Biskupinie koło Żnina znajduje się najstarsza odkryta osada w Polsce z lat 550-400 p.n.e . Jest ona skonstruowana i udostępniona dla turystów

Niziny Środkowopolskie

Nizina Śląska, Nizina Wielkopolska, Nizina Mazowiecka, Nizina Podlaska, Polesie Lubelskie

Najżyźniejsze gleby to mady, czarne ziemie bagienne. W dawnych wiekach prawie cały obszar nizin pokrywałą puszcza.

Nizina Wielkopolska- ma krajobraz równinny, wybitnie rolniczy. Na nizinie tej występują złoża węgla brunatnego, gazu ziemnego oraz surowców budowlanych. Miasta: Łódź(drugie pod względem liczby mieszkańców, ul. Piotrkowska,ośrodek przemysłu włókienniczego, elektromaszynoego) Kalisz

Nizina Mazowiecka – największy region geograficzny Polski. W centrum znajduje się kotlina Warszawska do której promieniście spływają rzeki. Nizina ta jest prawie bezleśna i pozbawiona jezior.Występują duże wachania temperatury powietrza. Miasta: Warszawa(stolica, ośrodek przemysłowy.wiele cennych zabytków,najwięcej mieszczkańców)

Nizina Podlaska – ma budowę płytową. Ma krajobraz nizinny, występują łaki, pastwiska, bagna i lasy. Rozwija się rolnictwo- uprawa buraków cukrowych i warzyw. Miasta : Białystok(kościoły katolickie, synagogi i meczety, przemysł włókienniczy i elektromaszynowy)

Polesie Lubelskie – charakteryzują ją zatorfione równiny i duża ilość małych jezior. Eksploatowany jest również węgiel kamienny. Duże obszary zajmuja bagna oraz jeziora krasowe. Miasta: Włodawa(barokowa synagoga i kościół św. Ludwika)

Nizina Śląska- występują tu żyzne gleby i długi okres wegetacyjny. Uprawia się pszenice, buraki cukrowe, rzepak. Występują tu również największe w Polsce złoża rud miedzi. Transport wodny odbywa się po Odrze. Gleby (czarnoziemy bagienne i lesowe oraz mady)i okres wegetacyjny sprzyjają rozwojowi rolnictwa. Miasta: Wrocław (najwiekszy ośrodek kulturalny i usługowy Dolnego Śląska , pięknie odnowiony rynek z gotyckim Ratuszem, liczne muzea, szkoły )Opole

Zagospodarowanie Nizin Środkowopolskich jest zróżnicowane. Dominującą rolę w gospodarce odgrywa rolnictwo, sadownictwo i warzywnictwo. Obszar nizin ma charakter przemysłowo usługowy. Przemysł głównie przetwórczy (w tym maszynowy, środków transportu, chemiczny oraz spożywczy i lekki), przemysł elektromaszynowy, maszynowy i włókienniczy. Zlokalizowany jest w dużych ośrodkach miejskich (Warszawskim, Wrocławskim, Łódzkim, Białostockim). W mniejszych miastach rozwinął się przemysł cementowy, sodowy, materiałów budowlanych, drzewny i spożywczy.
Największe miasta pasa nizin pełnią nie tylko funkcje przemysłowe, lecz także komunikacyjne, administracyjne, kulturalne i naukowe.
Pas Nizin Środkowopolskich nie jest zasobny w surowce mineralne które występują w niewielkich ilościach na Nizinie Podlaskiej i Polesiu Lubelskim. Wydobywa się tu jednak gaz ziemny (w rejonie Ostrowa Wielkopolskiego i Milcza na Nizinie Wielkopolskiej), nieco ropy naftowej, sól kamienną (Kłodawa, Iwanowrocław) i trochę surowców skalnych. Największe znaczenie posiadają występujące w okolicach Konina i Turku na Nizinie Wielkopolskiej i Bełchatowa w obrębie Wzniesień Łódzkich złoża węgla kamiennego. Są one niemal w całości wykorzystywane na cele energetyczne i spalane w elektrowniach „Konin”, „Pątnów” (koło Konina) i „Adamów” (koło Turku). Węgiel ten wydobywa się metodą odkrywkową, zdejmując zalegające na nim warstwy skalne.
Na terenie Niziny Śląskiej (Głogów, Lublin, Legnica, Polkowice) występują znaczące gospodarczo złoża miedzi, zaliczane do największych na świecie, które dały początek Lublińsko - Głogowskiemu Okręgowi Miedziowemu. Obok miedzi uzyskuje się tam srebro oraz inne domieszki wydobywanej rudy (nikiel, ołów, kobalt, arsen).
W zagospodarowaniu terenu przeważa rolnictwo. Najkorzystniejsze warunki naturalne dla jego rozwoju są na Nizinie Śląskiej, gdzie występuje łagodny klimat, długi okres wegetacyjny oraz dobre gleby. Na lepszych glebach uprawia się pszenicę, buraki cukrowe, rzepak i kukurydzę, na gorszych ziemniaki i żyto. Na Nizinie Wielkopolskiej występują gorsze warunki klimatyczne i glebowe. Głównym problemem jest tam stepowienie gruntów. Przeważnie uprawia się ziemniaki i żyto. Na Nizinie Mazowieckiej dominują uprawy pszenicy, ziemniaków i żyta.
Występujące na Nizinie Mazowieckiej i na Podlesiu znaczne powierzchnie pastwisk sprzyjają hodowli bydła. W środkowej i zachodniej Polsce hoduje się trzodę chlewną.
Wokół Wrocławia, Kalisza, Łodzi i Warszawy Wzgórzach Trzebnickich rozwinęło się warzywnictwo i sadownictwo (jabłonne). Przez cały rok uprawia się tu w szklarniach sezonowe warzywa np. pomidory, paprykę, a także kwiaty.
Jednym z największych rejonów turystycznych na Nizinach Środkowopolskich jest Warszawa. Są tu liczne zabytki (stare miasto, Zamek Królewski, zespoły pałacowo-parkowe w Łazienkach i Wilanowie) oraz muzea (Narodowe, Krajowe, Wojska Polskiego). Terenami rekreacyjnymi w okolicach stolicy są Jezioro Zegrzyńskie i Puszcza Kampinoska.
Drugim ważnym ośrodkiem rekreacyjnym na Nizinie Środkowopolskiej jest Wrocław. Znajduje się tu jeden z większych w Europie zespołów gotyckich budowli na Ostrowie Tumskim i Ostrowie Piaskowym, słynny gotycki ratusz oraz Panorama Racławicka. Wrocław jest często odwiedzany przez turystów niemieckich, zwłaszcza tych, którzy mieszkali tu przed 1945 rokiem. Jest to tzw. Turystyka sentymentalna.
Rejonami turystycznymi o wyróżniających się walorach przyrodniczych i krajobrazowych są Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie, Puszcza Białowieska, a także chętnie odwiedzane od niedawna bagna biebrzańskie. W rejonie Piotrkowa Trybunalskiego zbudowano zbiornik będący obiektem wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców Łodzi i Piotrkowa Trybunalskiego.
Do największych miast na Nizinie Środkowopolskiej zalicza się: zaczynając od Wielkopolski: Poznań, Kalisz, Konin, Leszno, a także leżące na Kujawach Bydgoszcz, Toruń, Włocławek i Iwanowrocław.
Główne ośrodki miejskie Mazowsza to: Warszawa, Łudź, Płock, Siedlce, Białystok, Ciechanów, Pruszków, Mińsk Mazowiecki, Ostrołęka.
Najważniejszymi miastami Niziny Śląskiej są: Wrocław, Opole, Legnica, Lublin, Oleśnica, Oława

Wyżyny

Wyżyna Kielecka powstała na przełomie paleozoiku oraz mezozoiku, spotykamy tutaj dwie krainy geograficzne, czyli Góry Świętokrzyskie oraz Wyżynę Sandomierską.

Góry Świętokrzyskie to bardzo stare góry, zostały wypiętrzone dawno temu, tworzą je skały odporne na niszczenie. Te najwyższe szczyty to: Łysica o wysokości 612m znajdująca się w paśmie Łysogór. Dalej sieć rzeczna regionu przedstawia się w układzie kratowym. Na terenie Gór Świętokrzyskich, dominują gleby bielicowe (tutaj na piaskach) oraz rędziny (bardzo żyzne gleby) natomiast w dolinach rzecznych spotykamy żyzne mady oraz gleby bagienne. Z kolei klimat jest surowy, krótszy okres wegetacji oraz niskie temperatury powietrza. Zaś szata roślinna jest niezwykle różnorodna, spotykamy tutaj : bory sosnowe, dalej bory bagienne, dalej lasy grabowe, dalej lasy jodłowe.

Rozwinięty przemysł: tzw. Staropolski Okręg Przemysłowy (zwany także Staszic) z licznymi cementowniami, przemysłem górniczym- złoża wapien, czyli Białe Zagłębie , a więc tereny dużego zagrożenia ekologicznego szkodliwymi przemysłowymi pyłami.

Lasy tutaj zajmują 34% powierzchni. Te większe kompleksy lasów to przede wszystkim Puszcza Świętokrzyska oraz Puszcza Jodłowa. Tutaj występuje również Świętokrzyski Park Narodowy , który swym zasięgiem obejmuje tzw. Łysogóry, także rezerwat wspaniałego okazu-modrzewia polskiego.

Wyżyna Sandomierska czyli kraina mająca równinną powierzchnię, także lessy a więc dobre ziemie, też cechy klimatyczne o wiele lepsze jak w Górach Świętokrzyskich, oraz mniejszą ilość opadów. Z kolei roślinność na glebie lessowej - charakteryzuje specyficzna odrębność, spotykamy tutaj drzewa: lipa, dalej jawor, dalej osika, czy sosna, natomiast brak jodły. Te dobre gleby zaważyły na tym że Wyżyna Sandomierska , to kraina rolnicza. Do tego dobrze rozwinięte są uprawy produktów rolnych , także sadownictwo.

2. Wyżyny polskie

Wyżyna Śląska, Wyżyna Krakowsko-Czestochowska, Niecka Nidziańska, Wyżynę Kilelecko-Sandomierską i Wyżyne Lubelską z Roztoczem

Krajobraz ich jest zróżnicowany i zmienia się głównie w zależności od rodzaju i odporności skał na wietrzenie.

Wyżyna Śląska – średnia wysokość bezwzględna wynosi tu ok. 200 – 300 m. n. p. m. a najwyższym wzniesieniem jest góra św. Anny(400) która w trzeciorzędzie była czynnym wulkanem. W erze mezozoicznej istniało tu morze. Pozostałością po tym są wapienie, dolomity, łupki i piaskowce. Istotną cechą ukształtowania powierzchni są hałdy. Duże złoża węgla kamiennego oraz rud cynku i ołowiu spowodowały intensywny rozwój przemysłu wydobywczego. Wraz z rozwojem przemysłu powstawały miasta tworzące stopniowo zespół miejski –GOP. Osobliwością przyrodniczą jest Pustynia Błędowska. Znajduje się ona w okolicach Olkusza i Kluczy, obecnie zmieniła swój wygląd gdyż zasadzono na niej nowe drzewa: sosny, olchy i wierzby. Gospodarka rozwija się w zakresie przemysłu wydobywczego i przetwórczego. Miasta: Katowice(młode miasto- prawa miejskie uzyskało w połowie XIX, są ważnym ośrodkiem przemysłowym naukowym i kulturalnym kraju, leży na dziale wodnym Odry i Wisły).

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – średnia wysokość wynosi tu ok. 300-450 m n.p.m. a najwyższym wzniesieniem jest Górą Janowskiego (504) w Ogrodzieńcu. Wyżyna jest zbudowana z wapieni jurajskich. Południowa część regionu porozcinana jest dolinami(jarami) krasowymi. Największą i najbardziej znanym jarem krasowym jest Dolina Pradnika. Innymi formami rzeżby są tu liczne jakinie,mosty, leje, zapadliska i ostańce wapienne.Rozwija się tu turystyka i rolnictwo(żyzne gleby – uprawa burakow cukrowych i żyta).Miasta: Częstochowa(leży nad Wartą, jest ważnym węzłem kolejowym kraju, ważnym osrodkiem przemysłowym- przemysł metalurgiczny elektromaszynowy włókienniczy i mineralny, miasto posiada wiele zabytkow kultury – klasztor na Jasnej Górze, Stary Rynek).

Niecka Nidziańska – średnia wysokość wynosi tu ok. 200-300 m. n.p.m. a największe wzniesienie ma wysokość 415 m. n.p.m. Pod względem geologicznym region ten tworzy niecke wypełnioną utworami mezozoicznymi, głównie marglami kredowymi. W czasie ostatniego, bałtyckiego zlodowacenia południowa część niecki pokryła kilkumetrowa warstwa lessu ma której wytworzyly się żyzne gleby. Dzięki temu rozwija się tu rolnictwo(pszenica , buraki cukrowe). Surowcem mineralnym jest tu przede wszystkim gips eksploatowany w Gackach nad Nidą, jak również wapień eksploatowany w Pinczowie. Region słynie też ze źródeł mineralnych – leczniczych. Znanymi uzdrowiskami są Busko i Solec Zdrój.

Wyzyna Kielecko-Sandomierska – środkową jej część zajmują Góry Swietokrzyskie. Należą one do najstarszych gór w Polsce. Góry te wyróżniają się masywem paleozoicznym otoczonym utworami mezozoicznymi:triasu jury i kredy. Najwyższy szczyt to Lysica(612). Osobliwoscią przyrodniczą Gór Świętokrzyskich są gołoborza występujące w pasmie Łysogór. Niższe partie gór zbudowane są z wapieni,piaskowców i zlepieńców pochodzących z młodszych okresówery paleozoicznej i mezozoicznej. Przedłużeniem Gór Świętokrzyskich jest Wyzyna Sandomierska o średniej wysokości 300m. n.p.m. Występują tu liczne wąwozy. Na lessach utworzyly się zyzne gleby i uprawia się buraki cukrowe, warzywa oraz drzewa owocowe. Obeznie eksploatuje się tu tylko wapienie. Rozwija się tu turystyka i przemysł elektromaszynowy, mineralne, metalurgiczny i spozywczy. MIsta : Sandomierz( stanowi bardzo piękny zespół zabytków architektonicznych: romańskich, gotckich, renesansowych i barokowych, krajobraz miasta urozmaicają głębokie wawozy lessowe, jest ważnym osrodkiem przemysłowym – szkło i usługowym regionu) Kielce(położony w centrum Gór Świetokrzyskich, rozwija się tu przemysł materiałów budolanych, artykułów chemi gospodarczej i meblarski, jest największym ośrodkiem przemysłowym i usługowym kraju)

Wyzyna Lubelska i Roztocze – pod względem budowy geologicznej wyzyna jest niecką której podłoże stanowią utwory jurajskie.W okresie kredowym niecka była zalana przez morze na dnie którego osadziły się wapienie margle kreda pisząca piaski kwarcowe i fosforyty. Eksploatuje się tu margle krede pisząca , węgiel kamienny i less do wyrobu kostki brukowej. Na lessach wytworzyly się czarnoziemy i gleby brunatne. Wyżyna Lubelska należy do najważniejszych rejonów rolniczych kraju(pszenica, buraki cukrowe, chmiel i tytoń). Roztocze zbudowane jest z wapieńi kredowych i margli.Średnia jego wysokośc wynosi 300-390 m. n.p.m. a najwyższe wzniesienie to Wielki Dział(390).Na obszarze Roztocza utworzona Roztoczański Park Narodowy. Miasta: Lublin
(największy ośrodek kulturowy i przemysłowy regionu, 5 wyższych uczelni, rozwinięty przemysł elektromaszynowy, spożywczy i odzieżowy)

Kotliny Podkarpackie

W obszarze Kotlin Podkarpackich surowce naturalne (wegiel kamienny, ropa naftowa, gaz ziemny, siarka, sól kamienna) wpłynęły na zmianę środowiska, powodując zmiany ukształtowania terenu (kopalnie odkrywowe siarki), a ich przetwarzanie doprowadziło do niszczenia nie tylko świata organicznego, ale i starej budowy.
Panujący mikroklimat wpłynąl na intensywną uprawę drzew i krzewów owocowych (sporadyczne przymrozki), a w południowej części z uprawą zbóż występuje chów bydła mlecznego.

Obszar ten obejmuje Kotlinę Oświęcimską i Kotlinę Sandomierską
Kotliny te stanowią obniżenie pomiędzy łańcuchem Karpat a wyżynami. Kotliny połączone są Bramą Krakowska. Leżą one w zapadlisku tektonicznym, które powstało w czasie alpejskich ruchów górotwórczych. W trzeciorzędzie wypełniało kotliny płytkie morze.W osadach morza trzeciorzędowego znajdują się obecnie surowce: siarka, sól kamienna, gaz ziemny.
Znaczny obszar zajmują mało żyzne gleby, wykształcone na polodowcowych piaskach i glinach. Kotlina Sandomierska jest ważnym w gospodarce kraju regionem przemysłowym.
Kraków – połozony po obu stronach Wisły na pograniczu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Pogórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej. Jest historyczna stolicą kraju. Znajduje się tu wiele zabytków. Wspólczesny Kraków jest trzecim co do liczby mieszkańców miastem Polski. Rozwija się to min. Turystyka ale także przemysł hutniczy, elektrotechniczny, chemiczny i farmaceutyczny.
Największym miastem Kotliny Oświęcimskiej jest Oświęcim.

Rolnictwo-podstawowa gałąź produkcji materialnej, wytwarza produkty żywnościowe i surowce przemysłowe poprzez uprawę roślin i chów zwierząt. Wykorzystuje ona zasoby oraz siły przyrody i daleko uzależnione są od warunków przyrodniczych. Największy wpływ na rozwój rolnictwa mają:

-warunki klimatyczne
-stosunki wodne
-warunki glebowe
-rzeźba terenu

UKSZTAŁ. POW. związane jest z budową geologiczną.
Polska to kraj nizinny; 54% powierzchni leży poniżej 150m.
Dla gospodarki duże znaczenie mają wielkość względne - różnice wysokości na określonym terenie.
Wysoczyzny morenowe na pół. kraju oraz obszary górskie na poł. stanowią aż 40% pow., która narażona jest na erozję. Aby przeciwdziałać erozji wprowadza się specjalne. zabiegi

-zakrzewianie
-miedź
-orka w poprzek stoku
-tresowanie stoku
Rzeźba terenu wpływa na
-stosunki wodne
-mikroklimat
-miąższość gleby
grubość warstwy glebowej i wilgotność, warunki cieplne zależne są także od nachylenia stoku

KLIMAT
Znaczenie Poszczególnych czynników klimatycznych nie jest jednakowe dla wszystkich upraw.
Dla rolnictwa ważna jest długość okresu wegetatywnego. Najkrótszy okres wegetacji trwa 190-200 dni
-Karpaty
-Sudety
-wsch. Część pojezierza mazurskiego
-wyższe partie pojezierza pomorskiego
200-300 dniowy okres notuje się w :
-Kotlinach podkarpackich
-pas niziny śląskiej aż po Szczecin
najdłuższy w pasach między Bahnią a Dębicą
od Opola przez Głogów do zach. przygranicznych część Polski
Okres wegetacyjny W Pol. Na ogół korzystny dla uprawy większości roślin właściwych strefie umiarkowanej.

GLEBY
Poszczególne typy gleb ich naturalna żyzność ukształtowały się w danej strefie klimatycznej pod wpływem podłoża-skały macierzystej, stosunków wodnych i szaty roślinnej, czasu trwania procesu glebotwórczego, a także działalności człowieka.
Najżyźniejsze g. Strefowe: czarnoziemy, g. Brunatne; g.astrefowe mady g. Wytworzone na tufach wulkanicznych rędziny powstałe na skałach wapiennych i czarne ziemie bagienne.
Najlepsze warunki rozwoju rolnictwa stwarzają tereny nizinne, lekko pofałdowane, przedgórza, stoki starych wyżyn i kotliny śródgórskie.
Efekty gospodarki rolnej zależą nie tylko od potencjału przyrodniczego, ale również od innych czynników. Formy własności ziemi i wielkości gospodarstw rolnych mają wpływ na sposoby gospodarowania oraz efekty produkcyjne rolnictwa.