KINO WSPÓŁCZESNE - kino irańskie 12.03

Svankmajer cd.

- wątek kreowania życia, ożywiania

- Lekcje Fausta - pełnometrażowy film, wątek najbardziej wybrzmiewa; intryga wywiedziona z filmu fabularnego; egzemplifikacja wątku teatru (S. wywodzi się z tradycji kina lalkowego - animacja; Trnka - był pod jego dużym wpływem; w Fauście pojawia się odniesienie do tej tradycji; lalki z drewna zaczynają odgrywać archetypiczną walkę dobra ze złem)

- Alicja - pełnometraż, surrealistyczny

- Otik / Ociosanek - niemożność posiadania dzieci wywołuje obłęd u żony, mąż przywozi jej pień, który żona zaczyna traktować jak dziecko, na koniec pień ożywa, rośnie, zaczyna zjadać ludzi; rodzice na koniec znoszą go do piwnicy by się ocalić

- '89 - Ciemność, światło, ciemność - eksperymenty z ciałem, pesymistyczny finał

- wątki erotyczne, motyw seksualności powiązany z mechanizacją, nekrofilitycznym charakterem postrzegania bytu (kontynuacja fizycznych, chemicznych procesów); czysta fizyczność bądź obsesja

'96 - Spiskowcy rozkoszy - polifoniczna narracja, kilkoro bohaterów niepowiązanych ze sobą, ich losy są niezależne ale w pewnym momencie się na siebie nakładają

'05 - Szaleństwo - horror,

- Przeżyć swoje życie (2010) - Syska poleca; po śmierci żony nakręcił film, film smutny w śmieszny sposób; bohater nie chce się wybudzić, chce uciec w sny, w śnie spotyka kobietę, która zawsze ma imię na E.; scena komunikacji między dwoma kamienicami

Bracia Quay

- inspiracje Svankmajerem

- Amerykanie, ale zeuropeizowani

- surrealizm, ale bardziej liryczny, sentymentalizm, ekspresjonizm klasyczny

- odwracanie funkcjonalności planów filmowych (zaczynają ujęcia od detali - zagubienie widza w świecie, brak planów szerokich, powolne oddalanie się od detali, inwersje planów zdjęciowych, pewne zdarzenia docierają za pomocą akustyki jedynie)

- własne atelier filmowe w Londynie, najważniejsza sala - Barok (tragiczność, dynamizm formy, w sali pełno miejsc gdzie chowają małe przedmioty, które wykładają potem na plan zdjęciowy i filmują)

- zawsze mówią o sobie w l. mnogiej, nigdy w pojedynczej

* jakiś wywiad trzeba było przeczytać (?)

- mieszanka postmodernizmu z modernizmem; odwoływanie się do tradycji w sposób jawny, ale w celu stworzenia czegoś atrakcyjnego, oryginalnego

KINO IRAŃSKIE

Abbas Kiarostami - Kanun, Majid Majidi, Bahman Ghabadi

hist:

Mohammad Reza Pahlavi, Chomeini, hidżab/nikab/burka/czader/kwef, Farabi, Ali Akbar Rafsandżani, M. Chatami

- jedna z najbardziej prężnych kinematografii współcześnie

- nie sposób uciec od kontekstu politycznego

l. 70. wczesne - początek kina irańskiego, konsekwencja - panowanie Pahlaviego (powiązany z USA, prozachodni), dyktator, rządził twardą ręką, wielki miłośnik kina, chciał zbliżyć Iran do Turcji (zmodernizować, odejść od tradycji, zabronić kobietom noszenia burek etc) koniec l. 70. - koniec panowanie P. (studenckie zamieszki - '79, Pahlavi zmuszony do ucieczki), Chomeini niesie odmianę - bardziej konserwatywny, miał przywrócić swobody demokratyczne i odbudować tradycję - wprowadzenie szariatu, rządy religijne - uniemożliwienie rozwoju bardziej idealnych idei; po '79 kino znika, Ch. zakazuje kręcenia i pokazywania filmów, zamknięcie masowe kin, nie realizowanie filmów (kilkuletnia przerwa - do '83/'84), połowa l.80 - kino z powrotem ważne, też z przyczyn politycznych, Chomeini dopuszcza do tworzenia filmów, wojna z Irakiem (potrzeba mobilizowania narodu do wojny - służyła temu kinematografia); naród który szczególnie wielbi kino (Argo). Częściowo filmy propagandowe, ale z czasem zaczynają się wyjawiać twórcy atrakcyjni; '85 - śmierć Chomeiniego, na jego miejsce wchodzi Rafsandżani (kino przeżywa rozkwit); Farabi - dyskusyjny klub filmowy, zaczęto w nim kręcić coraz bardziej masowo filmy, coraz bardziej artystyczne; Smak morwy - Złota Palma w Cannes

Chatami - kolejny prezydent, przez chwilę wpadł na pomysł, że nie będzie cenzurował scenariuszy (!), ale wyrzucili go ze stanowiska ministra kultury, powrócił jako prezydent; 2000-2005 - największy rozkwit kina irańskiego, f. polityczne, odważne, potem kontrrewolucja, Ch. przegrywa wybory, dziś Iran krajem niezbyt zliberalizowanym; przygotowują się teraz do filmu będącego odpowiedzią na Argo

Iran krajem szyickim - islam mniejszościowy (jeszcze tylko w Azerbejdżanie), chowanie swoich poglądów, ukrywanie wiary; agresywny islam (terroryzm - org. szyickie są o wiele bardziej agresywne, brutalne)

ABBAS KIAROSTAMI

- 1940 ur.; studia w Teheranie

- l.70 - filmy oświatowe

- Kanun - studio filmowe, które założył, ukierunkowane tylko na dzieci - uczył dzieci realizacji filmów (wcześniej był też twórcą ilustracji do bajek), był z niego bardzo dumny

- I ważny film - '87 - Gdzie jest dom mojego przyjaciela? - film o dzieciach (Irańczycy b. często kręcą filmy o dzieciach, przez nie przekazują pewne prawdy; wynika to m.in. z cenzury; skrajna pasywność męskich bohaterów - to gnębi społeczeństwo, charakterystyczne dla kina irańskiego - męskość defensywna, przegrana, przez problemy finansowe, kulturowe; konfrontacja kobieta-mężczyzna, na poziomie rodzinnym kobiety dominujące paradoksalnie, ale rzadko pokazywane - nawet matki [i tak muszą się zakrywać, nie ma się na nich jak skoncentrować, nie ma ich więc w filmach irańskich], mężczyźni i dzieci jedynie, kobiety gdzieś w tle się przechadzają; dzieci pozwalają na uzyskanie 'gorzkiej naiwności' kina irańskiego - kiedyś k.i. korzystało z neorealizmu włoskiego; dziecko może zadawać pytania, które dorosły nie zada, łatwiej je zranić, łatwiej było pokazać problemy społeczne z perspektywy dzieci (bieda, wycofanie się z wychowywania matki, pasywność ojca)

- fabularnie kino bardzo proste; z morałem na koniec - wiążące się z tradycją poetycką (ważniejsza niż prozatorska); liryczny dystans, zwiewność, delikatność - próby naśladowania tradycji poetyckiej

- dzieci grają bardzo naturalnie - dlatego są też dobrymi aktorami

- '89 Zadanie domowe - film dokumentalny - mozaika portretów dzieci

- film jest nie tylko dziełem artystycznym, ale pełni też rolę edukacyjną, społeczną - to jest b. ważne

- '91 - Życie toczy się dalej - wioska Koke(?), wraca do niej po trzęsieniu ziemi, chce odnaleźć chłopców, którzy grali w Gdzie jest dom... i sprawdzić jak sobie radzą; połączenie filmu dok. z fabularnym (aktor grający reżysera, ale syn Kiarostamiego gra syna tego reżysera), śledzenie losów chłopców (bardzo nieciekawego, ciężkie życie, utracenie świeżości ludzi tam żyjących, marazm)