Metody wychowania

Ogólnie przez metodę rozumie się:

1) sposób postępowania stosowany świadomie, konsekwentnie oraz systematycznie,

2) zespół czynności i środków użytych do osiągnięcia celu,

3) zespół założeń ogólnych przyjętych w określonych badaniach

1. Metoda modelowania

Metoda modelowania jest jedną z najbardziej skutecznych metod stosowanych w

wychowaniu. Inaczej można ją nazwać metodą działania własnym przykładem, metodą

dawania dobrego przykładu lub metodą przykładu. Dużą jej skuteczność można przypisać

stwierdzeniu, że „słowa uczą, a przykłady przyciągają”. Przekonać się o tym można,

obserwując ludzi pozostających ze sobą w częstych i bliskich kontaktach. Po upływie

pewnego czasu osoby te zaczynają się zachowywać w sposób zbliżony do siebie. Dzieje się

tak w wyniku nieświadomego przyswajania sobie zachowań i postaw innych ludzi. Oddziaływanie przez dobry przykład nie wywołuje u wychowanków odruchów buntu czy

skłonności do robienia komuś na złość, jak to bywa w przypadku perswazji lub podczas

stosowania kar.

1. Metoda zadaniowa

Polega ona na powierzaniu dzieciom i młodzieży konkretnych zadań, których wykonanie prowadzi do konstruktywnych zmian ich zachowań i postaw pożądanych z wychowawczego punktu widzenia, a także do wzbogacania ich wiedzy i doświadczeń w określonej dziedzinie działalności. Chodzi tu przede wszystkim o szeroko pojętą działalność prospołeczną. Metoda zadaniowa może być szeroko stosowana w rodzinie. Istnieje w niej bowiem wiele okazji do świadczenia sobie wzajemnych usług. Przyjmują one różnorodną formę zadań wykonywanych na rzecz domu i rodziny.

1. Metoda perswazyjna

Polega ona głównie na uświadomieniu dzieciom i młodzieży różnych obowiązków i powinności, jakie mają wobec społeczeństwa, innych ludzi i samych siebie oraz na przypominaniu przysługujących im praw. Stanowi więc rodzaj słownego oddziaływania na świadomość moralną oraz społeczną dziewcząt i chłopców. Zastosowanie tej metody ma na celu szczególnie uprzystępnienie i wyjaśnienie różnego rodzaju wartości i norm. Dzięki niej dziewczęta i chłopcy uczą się odróżniać dobro od zła, poznają podstawowe zasady i normy moralne. Używanie perswazji może też pomóc dzieciom i młodzieży w poszukiwaniu i odnajdywaniu sensu swego istnienia oraz w kształtowaniu własnego systemu wartości moralnych.

1. Metoda nagradzania

Polega ona na promowaniu pozytywnych zachowań z punktu widzenia wychowawczego za pomocą udzielania pochwał (ustnych lub pisemnych) i przyznawania nagród (rzeczowych lub innych np. zgoda na dłuższe oglądania telewizji). Stosowanie nagradzania jest tym skuteczniejsze, im bardziej stosuje się je zgodnie z upragnionymi przez dzieci i młodzież rodzajami wzmocnień pozytywnych. Spełnia ona dwie funkcje:

1. Dzieci i młodzież dowiadują się o zgodnym z oczekiwaniami dorosłych wykonaniu

określonych poleceń.

2. Udzielanie pochwały i nagrody jest czynnikiem motywującym do zachowań społecznie i

moralnie pożądanych

1. Metoda karania

Jest ona sposobem oddziaływania wychowawczego za pomocą świadomie stosowanych kar, celem zapobiegania powtórzenia przez chłopców i dziewczęta zachowań niezgodnych z obowiązującymi wartościami i normami. Zmierza ona do wywołania przykrych konsekwencji niepożądanych zachowań dzieci i młodzieży. Jest mniej skuteczna niż metoda nagradzania. Karanie nie powinno w niczym urągać godności dziecka, nie powinno być stosowane podczas uniesienia dorosłego. Należy wyjaśnić karanemu, na czym polega jego wina. Kara powinna następować w zasadzie bezpośrednio po przewinieniu i być stosowana po przekonaniu wychowanka, że postąpił źle i zasługuje na nią.

1. Metoda oddziaływań grupowych

Polega na aktywizowaniu dzieci i młodzieży w działalności zespołowej i samorządnej, w tym w organizowaniu z ich pomocą różnego typu zajęć łącznie z lekcjami. Spodziewany efekt uzyskuje się tutaj przeważnie dzięki odpowiednio zorganizowanej działalności chłopców i dziewcząt, jak i umożliwianiu im czynnego udziału w organizowaniu różnego rodzaju zajęć.