System Ochrony Prawnej UE:

TSUE: cała struktura sądów składających się na te instytucje UE:

1.Trybunał sprawiedliwości

2. Sąd (dawniej sąd I instancji)

3 Sądy wyspecjalizowane – sąd ds. służby publicznej

Trybunał- sam TS albo TSUE

ETS - nazwa niewłaściwa

TFUE – art. 251-258

Statut TSUE ( forma protokołu nr.3)

TRAKTATY:

1. założycielskie - stanowią podstawę prawną UE. Powołały do życia wspólnoty, traktat z Maastricht powołał UE

Funkcjonowały: traktat ustanawiający UE i traktat z Maastricht

Traktat Lizboński zreformował te traktaty

2. reformujące- wprowadzające zmiany do traktatów założycielskich

TUE –TUE

TWE-TFUE

Art.1 tue, art. Traktat z Lizbony

Charakter Prawny UE:

Prawny punkt widzenia: Unia jako organizacja międzynarodowa ma osobowość międzynarodową art.42 tue

Porównanie z innymi organizacjami międzynarodowymi: specyfika, cechy prawne , kompetencje-w doktrynie unia ewoluuje w kierunku tworu o charakterze państwowym ( tendencja ).

Sprawa z 1963 26/62 van Gend ECR 1962

Sprawa 6/64 Flamino Costa ENEL- charakter prawny UE, skutek bezpośredni, zasada pierwszeństwa

1) państwa członkowskie stworzyły nowy porządek prawny 1963- panstwa przekazały część swoich kompetencji Unii, kompetencje przekazały w sposób trwaly > bezwzględnie zobowiązane śa do przestrzegania prawa Unii dopóki państwo jest członkiem i istnieje Unia. Stosowanie praw UE nie jest uzależnione od regulacji krajowych i przeszkód państwowych. Prawo musi być bezwzględnie przestrzegane > upoważnienie do tworzenia prawa (implementacje – transpozycja) (sprawa Zbigniewa Filipiaka)

Prawo pierwotne UE:

- Prawo traktatowe

- Prawo tworzone przez państwa członkowskie

- ma najwyższą rangę w systemie prawa UE

- określa kompetencje UNII ( instytucji UNII)

Kompetencje prawotwórcze np. wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa poza sferą zainteresowań ponieważ TS nie ma tu komp. W ramach tej polityki nie mówimy o aktach UE sensu stricte.

>Traktaty założycielskie

>traktaty reformujące

>Źródła o charakterze traktatowym

*umowy stowarzyszeniowe ( nie muszą prowadzić do członkostwa)

*traktaty akcesyjne ( dotyczące przystąpienia do Unii)

Nie ma zgodności co do doktryny: umowy międzynarodowe > większość umów tak :

- umowy zawierane przez państ. Członk. Odnoszące się do praw człowieka (Europ. Konwencja o ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolnosci – Unia nie jest strona konwencji ale stronami są wszystkie państwa członkowski) art. 6 ust. 2 TUE unia przystępuje do konwencji

TS- stanowią źródło pr. Trakt. Jako niepisane prawa - zasady ogólne prawa UE np. TS uzupełnił postanowienia traktatu – przepis pozwalający na wnoszenie skarg do TS

Przed Maastricht - skargi na instucje, nie przewidywał skarg na akty Parlamentu Europejskiego, prawo do skutecznej ochrony sądowej, sprawa 294/83 wyrok z 23VI1986 Parti ecologiate Les Verts

- TS stwierdził że zasady ogólne prawa stanowią źródło prawa- zasada skutecznej ochrony sądowej

TS powołany do przestrzegania poczuł się do zapewnień poszanowania tej zasady (zasad ogolnych

Art. 19 tue – jaka jest rola TS- czuwanie nad (poszanowaniem) w interpretacji stos. Traktatowego prawa !!!

Nie tylko traktatów ale także zasad ogólnych. TS stwierdził iż traktaty są Karta Konstytucyjną Wspólnoty UNII. Traktaty i zasady ogólne prawa są w KKW

- sprawa C-36/02

Zasady ogólne w przypadku kolizji pomiędzy prawem Unii zyskuja pierwszeństwo, nawet w przypadku reguł traktatowych- swoboda świadczenia usług, zasady ogólne-Zasada poszanowania godności ludzkiej

Sprawa C208-09 rozpatrywana przez TS wyrok z 22 X 2010 - Prawo do poszanowania tożsamości osoby

- prawo do nazwiska, tożsamość konstytucyjna państwa

W regulacjach traktatowych państwa przekazuja instytucjom część swoich kompetencji i instytucje Unii mogą podejmować działania zgodne z tymi kompetencjami- zasada kompetencji powierzonych!!!

By instytucje Unii mogły podejmować działania muszą być do tego upoważnione w traktatach

Grupy kompetencji:

1. Konsekwencje dla państw:

Państwa są zobowiązane postanowieniami traktatów, są zobowiązane do ich przestrzegania, są zobowiązane do przestrzegania prawa tworzonego przez instytucje UNII

Państwa nie mogą powoływać się na żadne przeszkody w celu arbitralnego niestosowania prawa Unii – nie mogą powoływać się na krajowe regulacje konstytucyjne w celu niewywiązania się ze swoich zobowiązań, są zobowiązane do bezwzględnego przestrzegania prawa Unii ( pr. Pierwotne, prawo wtórne, zasady ogólne prawa )

Państwa nie mogą nie wywiązywać się z prawa UE ale mogą skierować sprawę do TS i TS orzeka czy instytucje przestrzegały prawa Unii

Mogą być zwolnione jeżeli TS tak orzeknie

Konsekwencje dla instytucji unii:

- instytucje mogą działać tylko w zakresie powierzonych im kompetencji mogą działac tylko gdy maja kompetencje gdy SA regulacje traktatowe określające ich kompetencje

- instytucje muszą wskazac podstawę prawną podjęcia działań

-mogą działac tylko w zakresie swoich komp. Jakie zostały określone w traktatach, mogą działać w zakresie celu ( zasada proporcjonalności – inst. Podejmując działania nie wykraczają poza to co konieczne i niezbędne dla realizacji celu)

-art. 352 tfue- niezbędne jest działanie instytucji unii biorąc pod uwage osiagniecie celow traktatów, a traktat nie przewiduje kompetencji instytucji do podjecia działan w tym zakresie ( nie ma innego przepisu)

- mogą działać tylko te instytucje które zostały upoważnione do podjecia określonego działania

-- instytucje mogą działać tylko zgodnie z procedurą określoną w traktacie

-instytucje mogą działać zgodnie z traktatami

System Kontroli:

TS: Orzekanie o zgodności prawa wtórnego z prawem pierwotnym

- jeżeli źródło prawa wtórnego zostały przyjęte niezgodnie z prawem pierwotnym (TS działa jak TK)

TS jako sąd konstytucyjny UE

- art. 263 tfue

- instytucje UE nie mogą nie podejmować działań ponieważ państwa przekazały im kompetencje do działania a osiągnięcie celów traktatowych tego wymaga > skarga na bezczynność instytucji Unii ( zaniechanie działania) . art. 265 tfue

Zasada kompetencji powierzonych:

Art. 1, ust 6, 4 ust 1, 5 ust 1 i 2, 13 ust 2 tfue

Klauzula elastyczności art. 256 tfue – szczególna procedura prawodawcza – akty przyjmowane przez Rade , jednomyślnie na wniosek komisji, po uzyskaniu zgody parlamentu Europejskiego

- konieczność uzasadniania aktów UE art. 296 tfue. Akty przyjmowane przez instytucje UE muszą być uzasadniane

>wskazanie podstawy prawnej

>uzasadnienie

Dziedziny w których działa Unia Europejska

Kontrolę instytucji UE umożliwia:

>skarga na bezczynność art. 256 tfue

>kontrola legalności aktów instytucji UE art. 263

Jeżeli TS stwierdził że akt został przyjęty niezgodnie z posiadanymi kompetencjami przez instytucje zostaje uchylony w całości lub części – Sąd konstytucyjny UE

Strefy/dziedziny kompetencji:

• Państwa przekazały kompetencje i zrezygnowały z działalności w tym zakresie > sfera kompetencji instytucji UE ( art. 2 ust 1 tfue . Dlatego państwa działają wyłącznie gdy instytucje Unii upoważniają je do działania

• Mają służyć realizacji zadań instytucji Unii, w innym razie działają instytucje UE

Kompetencje niewyłączne/dzielone

Do działań upoważnione są państwa członkowskie jak i instytucje Unii- reguła która określa kto kiedy działa>zasada subsydiarności pomocniczości. Co do zasady działają państwa członkowskie art. 5 ust 3 tfue > zasada subsydiarności

Domniemanie kompetencji wskazuje w jakich sytuacjach będą działaly instytucje unii:

• Poprzez działalność instytucji UE cele UE zostaną w sposób pełniejszy zrealizowane

• Gdy podjęte działania państw nie wystarczają do realizacji celów UE

Państwa będą działały o ile działań nie podjęły instytucji UE:

• Powinny podjąć działania służące realizacji działań przyjętych przez instytucje UE

• Gdy instytucje nie podjęły działania

Tzw. teoria zajętego pola sformułowana przez TS. Jak te kompetencje się dzielą, jakie dziedziczny należą do kompetencji wyłącznych a jakie do dzielonych-art. 3,4 tfue

Sfera kompetencji wyłącznych UE art. 3 tfue:

• Unia celna

• Ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego

• Polityka pieniężna w odniesieniu do państw których walutą jest EURO

-Zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa

- Wspólna polityka handlowa

- kompetencje do zawierania umów międzynarodowych jeśli:

• Ich zawarcie zostało przewidziane w akcie prawodawczym UE

• Ich zawarcie jest niezbędne do umożliwienia UE wykonywanie jej wewnętrznych kompetencji

• Ich zawarcie może wpływać na wspólne zasady lub zmieniać ich zakres

Sfery kompetencji dzielonych ( art. 4 tfue )

• Rynek wewnętrzny

• Polityka społeczna w odniesieniu do aspektów określonych w traktacie

• Spójność gospodarcza społeczna i terytorialna

Polityka spójności > Fundusze:

• Europejski Fundusz Społeczny

• Europejski Fundusz rozwoju regionalnego

• Fundusz spójności

- rolnictwo, rybołówstwo z wyłączeniem morskich biologicznych

- środowisko naturalne

-ochrona konsumentów

- sieci transeuropejskie

- energia

- przestrzeganie wolości, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

- wspólne problemy w zakresie zdrowia publicznego w odniesieniu do aspektów odniesionych w traktacie - art. 26 ust2 tue

Rynek wewnętrzny > 4 swobody

- osób

-towarów

- kapitału

- usług

Zasada proporcjonalności art. 5 ust 4 tue

Działania ( w 2 sferach) przez instytucje Unii muszą być podjęte w odpowiedni sposób, instytucje nie mogą wykraczać poza to co niezbędne i konieczne:

Zasady które nie są wprost wyrażone w traktatach:

• Zasada pierwszeństwa

• Zasada skutku bezpośredniego

Źródła Prawa Wtórnego

- rozporządzenia > mają moc wiążącą

- dyrektywy

- decyzje

-Zalecenia > i tak trzeba działać zgodnie z ich zaleceniami

- Opinie

Rozporządzenia:

• Wiążą państwa i jednostki

• Mają zasięg ogólny

• Obowiązują na terenie całej UE

• Mają zasięg ogólny i nieograniczony

• Mają skutek bezpośredni ( możliwość powoływania się na prawo UE przez jednostki ( os. Fizyczne i prawne) )

• Państwa i jednostki SA zobowiązane do przestrzegania ich postanowień

Bezpośrednio stosowane - sposób przenikania prawa UE do prawa krajowego, więc z momentem wejścia w życie zaczynają obowiązywać wprost w krajowych sferach prawnych. Niezależnie od aktów prawa krajowego > w przypadku kolizji z aktem prawa krajowego powinny mieć pierwszeństwo

Skutek wertykalny – rozporządzenie nakłada na jednostki uprawnienia i obowiązki:

Postępowanie: państwo > jednostka > jednostka > > państwo – tu też skutek bezpośredni rozporządzenie

Skutek horyzontalny – powoływanie się na prawo UE w relacjach pomiędzy jednostkami > tu obowiązuje skutek bezpośredni rozporządzenia

Dyrektywa:

• Adresatem jest państwo członkowskie

• Nakładają obowiązki na państwa do których są skierowane

• Nie musi mieć zastosowania na terenie całej UE

• Konieczność podjęcia odpowiednich działań celem dostosowania prawa krajowego dom postanowień dyrektywy

Implementacja – transpozycja

• Swoboda metod i środków do realizacji postanowień dyrektywy

• Cele dyrektywy muszą być realizowane w określonym terminie

Do tego momentu nie ma naruszenia dyrektywy dopiero gdy termin ma upłynąć a państwo niezrealizowało jego postanowień

Dyrektywa która nie została implementowana w terminie obowiązuje ale tylko w relacji jednostka - państwo (wertykalnie) ale tylko w tym kierunku. Nie obowiązują w relacji państwo jednostka.

Dyrektywa nie wywołuje skutku horyzontalnego! Zdarza się to bardzo rzadko bo ich adresatami są państwa a nie jednostki > gdy dana jednostka była pewna co do tego jakie są postanowienia dyrektywy – wtedy w relacjach między jednostkami może wywierać skutek bezpośredni. Naruszenie prawa prawa UE przez państwa nie może wywoływacz negatywnych konsekwencji dla jednostek

Decyzje

• Wiążą przedmiot do którego są skierowane ( mogą to być państwa i jednostki) np. decyzje komisji skierowane do przedsiębiorstw

• Decyzje wiążą adresatów i wywołują skutek bezpośredni

Skutek bezpośredni postanowień traktatów – czy jednostka może się sama na nie powołać – Cel: ochrona praw jednostek

Traktaty mają skutek bezpośredni do jednostek:

• Przyznają określone uprawnienia jednostkom

• Są sformułowane w sposób jasny, przejrzysty, klarowny, bezwarunkowy

Rozporządzenia 1005 ( Parlament i rada 29)

Komisja 883

Dyrektywy 89

Decyzje 516

Zasada pierwszeństwa:

1964 rok. Została sformułowana 26/64 . TS- zasada pierwszeństwa – reguła kolizyjna

Lex proterior derogat cegi priori – jak ta reguła odnosi się do relacji prawo Unii – pr??

Żadne przepisy krajowe nie mogą wpływać na ważność i stosowanie prawa Unii

Przepisy krajowe późniejsze w stosunku do prawa Unii nie mogą uchylać prawa wspólnoty ani zwalniać państwa członkowskie z ich stosowania > zasada kompetencji powierzonych – skoro państwa przekazały część swoich praw suwerennych w konsekwencji musza przestrzegac prawa Unii

• Zasada ta obowiazuje w sposób bezwzględny

• Regulacje prawa Unii maja pierwszeństwo przed jakimikolwiek regulacjami prawa krajowego

• Przed jakimikolwiek regulacjami prawa krajowego bez względu na ich rangę – obejmuje regulacje o charakterze konstytucyjnym chyba że samo prawo UE mówi inaczej. Art. 55 zakaz ekstradycji

• Nakazuje interpretowanie prawa krajowego zgodnie z prawem UE (zakaz dokonywania interpretacji contra lege). Zastosowanie prawa Unii nie deroguje prawa krajowego

• Jest to środek tymczasowy? Zapewniający ochronę praw jednostek

• Organy krajowe muszą dostosować prawo krajowe do prawa Unii

• Osiągnięcie celów jest możliwe tylko gdy prawo Unii będzie stosowane w sposób jednakowy we wszystkich państwach członkowskich

• Art. 4 ust 3 zasada solidarności

Obowiązki państw członkowskich:

• Konieczność podejmowania wszelkich właściwych środków

• Konieczność współpracowania

• Konieczność powstrzymywania się od podejmowania pewnych działań

Zasada solidarności obejmuje wszystkie konsekwencje zasady pierwszeństwa

Państwa > wszelkie władze krajowe: ustawodawcze, wykonawcze, sądownicze

Zasada lojalnej współpracy: k18/04- ratyfikacja traktatu akcesyjnego

TK nie stwierdził niezgodności traktatu z konstytucją

W przypadku kolizji konstytucji z prawem Unii:

• Zmiana Konstytucji

• Podjąć negocjacje zmierzejące do zmian w prawie Unii w przypadku braku możliwości zmiany konstytucji

• Wystapienie z Unii

Art. 2 TUE- Wartości na których opiera się Unia

Art. 3 tue- cele Unii

TS- Stosuje wykładnię cel ościową

Triada aksjologicznych podstaw UE ( wartości )

• Zasada rządów prawa

• Poszanowanie praw człowieka

• Demokracja ( Unia jest demokracją przedstawicielską art. 10 TUE )

Funkcjonowanie Parlamentu – reprezentacja obywateli państw Unii

Pozostałe instytucje- formy realizacji demokracji pośredniej

Zasada kompetencji powierzonych jej konsekwencje:

• Państwa przyjęły traktaty które je wiążą tak samo jak obywateli

• Państwa zobowiązane są do przestrzegania prawa Unii

Traktaty stanowią kartę konstytucyjną Unii – jest to najwyższe prawo Unii, prawo wtórne musi być zgodne z traktatami.

Wartości:

• Poszanowanie godności osoby ludzkiej

• Wolność

• Demokracja

• Równość

• Państwo prawne

• Poszanowanie praw człowieka, w tym osób należących do mniejszości

• Pokój

• Solidarność

Społeczeństwa oparte są na następujących wartościach:

• Pluralizm

• Niedyskryminacja

• Tolerancja

• Sprawiedliwość

• Solidarność

• Równość kobiet i mężczyzn

Cele Unii Europejskiej:

• Zmierzanie do zapewniania pokoju

• Ochrona wartości wyrażonych w art. 2 TUE

• Dążenie do poprawy sytuacji społeczeństw państw członkowskich i zapewnienie im dobrobytu

• Spójność: gospodarcza, terytorialna, społeczna

Ochrona wartości na których opiera się Unii:

• Kontrola poszanowania wartości we wszelkich sferach działalności państwa ( nie tylko w zakresie stosowania prawa )

Przepis sankcjonujący, naruszenie art. 2 > art. 7 TUE

• Stwierdzenie (ryzyka) zagrożenia naruszenia wartości

• Stwierdzenie naruszenia wartości

• Możliwość zawieszenia państwa w jego prawach jak kraju członkowskiego w przy[Adku naruszenia tych wartości ( zawieszenie prawa w głosowanie w Radzie, pomimo tego decyzje podjęte w Radzie są wiążące dla danego państwa).. Nie ma możliwości wykluczenia państwa z Unii.

1) etap prewencyjny – ryzyko stwierdza Rada (4/5 głosów) po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego po wysłuchaniu państwa członkowskiego Rada może skierować do państwa członkowskiego zalecenie ( 4/5 głosów Rady po uzyskaniu zgody PE)

Z wnioskiem może zwrócić się:

• 1/3 państw członkowskich

• PE } > wnioski muszą być należycie zmotywowane

• Komisja

2) Przepis ten nie wyklucza zastosowania tej procedury bez zastosowania art. 7 ust. 2

Rada stwierdza jednomyślnie po uzyskaniu zgody PE i wysłuchania państwa

Wniosek:

• 1/3 państw członkowskich

• Komisja

• Nie bierze udział PE

3) Mechanizm który ma wpłynąć na działanie państw:

> Zawieszenie niektórych praw państwa wynikających ze stosowania traktatów ( prawo głosu w Radzie)

> Decyduje Rada większością kwalifikowaną

Rzecznik Praw Obywatelskich Unii

4) Rola Komisji ( tylko stosowanie prawa UE)

> jest strażnikiem traktatu ( tak jak Trybunał)

>działa w sposób całkowicie niezależny od państw

>komisarze działają jako reprezentanci Unii a nie poszczególnych państw

>angażują się w interesy ogólnoeuropejskie

>komisarze nie otrzymują instrukcji od rządów państw i nie zwracają się po te instrukcję

>działają na rzecz UE

>Odpowiada przed PE. Odpowiada jako całość i podlega dymisji również w całości

>Kontrola państw w zakresie przestrzegania prawa UE art. 258, 259, 260 tfue > komisja wystepuje do TS przeciwko państwom ponieważ jest instytucja niezależna, obiektywną.

Jako „strażnik traktatów” Komisja kontroluje, czy każde państwo członkowskie prawidłowo stosuje prawo UE.

Jeżeli uzna, że rząd danego kraju nie stosuje się do przepisów prawa UE, Komisja najpierw wysyła oficjalne pismo z wnioskiem o naprawienie problemu. W ostateczności Komisja kieruje daną sprawę do Trybunału Sprawiedliwości. Trybunał może nałożyć kary, a jego orzeczenia są wiążące dla państw członkowskich i instytucji UE.

Rzecznik Praw Obywatelskich UE

• Wprowadzony przez Traktat z Maastricht

• Obywatelem Unii jest każdy obywatel państwa członkowskiego

Uprawnienia obywatelskie:

• O charakterze politycznym

• O charakterze gospodarczym ( funkcje rynku wewnętrznego UE)

• Prawo kandydowania i głosowania do PE ( nie ma jednolitej procedury wyborczej)

• Prawo kandydowania w wyboru – w wyborach lokalnych w państwach członkowskich

• Prawo związane z ochroną dyplomatyczną i konsularną

Właściwości RPO:

Karta praw podstawowych: „prawo do dobrej administracji”

• Jawność i skuteczność działania

• Dostęp do sądu

• Prawo do rozpoczęcia rzetelniej rozprawy w rozsądnym terminie

RPO zajmuje się ochroną przestrzegania prawa do dobrej administracji. Jeśli chodzi o instytucje: RPO kontroluje działanie instytucji ale nie ingeruję w działania państw. Jeśli nie ma innej możliwości to kieruje sprawę do odpowiedniego RP w danym Kraju tzw. Europejska sieć RPO.

• RPO powołuje PE

• Podlega kontroli >skarga do TS skierowana przez PE

• Rzecznik składa sprawozdanie do PE

• TS orzeka w pełnym składzie co do dymisji RPO

• RPO jest powoływany na czas kadencji PE może być powołany wielokrotnie

• Art. 228 tfue

• Art. 9 tue, art. 20 tfue i następne

Odpowiedzialność pozaumowna Unii Europejskiej

• Zasada odpowiedzialności pozaumownej jako zasada prawa międzynarodowego

• Sprawa fabryki w Chorzowie z 1928 wyrok STSM

Zasada odpowiedzialności władz publicznych:

• Podstawowa gwarancja praw człowieka

• Art. 77 ust.1 Kon – zasada powszechnie obowiązująca

• Odpowiedzialność 340 tfue

Odpowiedzialność władz publicznych:

• Podstawowa gwarancja praw człowieka

• Art 77 ust. 1 kon – zasada powszechnie obowiązująca

Odpowiedzialność – 340 tfue

• Odpowiedzialność umowna Unii podlega prawu właściwemu dla danej umowy ( odpowiedzialność kontraktowa)

• W dziedzinie odpowiedzialności pozaumownej Unia powinna naprawić ( zgodnie z zasadami ogólnymi wspólnymi dla praw państw członkowskich) szkody wyrządzone przez instytucje lub jej pracowników przy wykonywaniu ich funkcji

W kształtowaniu przesłanek dużą rolę odgrywa TSUE

Zasady ogólne wspólne dla państw członkowskich:

• W każdym państwie obowiązuje trochę inny reżim odpowiedzialności

• TS nie tworzy zasad ogólnych tylko stworzył pewne autonomiczne przesłanki prawne dla UE

• Skarga odszkodowawcza została wprowadzona jako samodzielna forma skargi w szczególności w celu uzupełnienia środków odwoławczych oraz z zastrzeżeniem warunków narzuconych?? I jej szczególnym celem

• Różnie się ona od skargo o stwierdzenie nieważności w tym sensie iż wynikiem postepowania odszkodowawczego nie jest uchylenie konkretnego środku ( akty) lecz naprawienie szkody przez daną instytucje

1) działania ustawodawcze

2) działalność administracyjna } przesłanki były odmienne

Przesłanki:

• Wyrok TS z dnie 2.12.1971 w prawie 5/71 w sprawie Schoppenstedt vs Rada Wspólnot Europ.

• Wykazanie dostatecznego istotnego naruszenia normy prawa (nadrzędnej) – bezprawność kwalifikowana

• Normy musiały przyznawać uprawnienia

• Musiała nastąpić szkoda

• Związek przyczynowy

Wyrok TS w sprawie z dnia 28.041971 4/96

Szkoda – bezprawność zwykła: nie badamy czy sprzeczność jest istotna każde sprzeczne z prawem działanie może powodować odpowiedni związek przyczynowy.

Związek przyczynowy:

Wyrok TS z 4.07.2000 w sprawie c-352/998 - nowe przesłanki odpowiedzialności

1) Akty uznaniowe:

> wystarczające poważne naruszenie normy prwanej

> szkoda

> bezpośredni związek przyczynowy

2) Akty o charakterze nieuznaniowym (np.: akty wykonawcze):

> Bezprawność

>Szkode

>Związek przyczynowy

(1) trudniej wykazać odpowiedzialność - nie ma znaczenia czy akt prawny ustawodawczy czy administracyjny, generalny czy konkretny,

(2)gdy traktaty wskazują tylko ogólne cele np. polityka rybołówstwa – ocena należy do sądu,II instancja TS

Akty prawne o charakterze mieszanym np. procedura zamówień publicznych prowadzona przed organami Unii- tryb nieuznani owy autonimiczny

(1) wystarczająco poważne naruszenie normy prawnej s.23

Nadrzędna norma prawna zawsze

• Normy zawarte w traktatach (np. zakaz dyskryminacji)

• Akty prawne hierarchicznie wyższe od ?? s.23 analizujemy?/ ( rozporządzenie – rozporządzenie wykonawcze

• Zasady ogólne prawa, zasada pewności prawaz zasada proporcjonalności , zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań, zasada zakazu nadużycia władzy.

Normy prawne powinny przyznawać uprawnienia jednostkom.

• Ukształtowała się w latach 90. Ts spraw Tann

• Norma bezpośrednia ( nie może wymagać przyjęcia aktów wykonawczych)

TS sprawa san Pedro 2005

• Gdy naruszenie dotyczy przepisu który rodzi prawo?? S.23

• Ma skutek bezpośredni

• Musi tworzyc przywilej dla podmiotu, chronic interesy podmiotu

• Przyznaje precyzyjne prawa dla podmiotów

Dostatecznie poważne naruszenie normy prawnej

• Musi być arbitralnie bardzo poważne

• TS bedał

Jakie są skutki – jeżeli były ograniczone i jest szeroki krąg to nie ma naruszenia kwalifikacyjnego np. sprawa firmy Bayeriche

Sposób naruszenia jest poważny s.24

Dodatkowe kryteria oceny

• Złożoność stosunków podlegających regulacji

• Trudność w stosowaniu lub wykładni ustawodawstwa

1) przedmiot i natura sporu

> istotny charakter sporu z punktu widzenia prawa europejskiego (np. translacja tekstów prawnych)

> trudny charakter sporu (np. trudności w ocenie materiału dowodowego)

> duża ilość podmiotów

> nieprzejrzyste struktury przedsiębiorstw

To powoduje że próg bezprawności ulega znacznemu podwyższeniu?? S.24 – trudniej jest udowodnic bezprawność instytucjom

Związek przyczynowy:

Element który wiąże szkode i bezprawne zdarzenie

• Wystepuje we wszystkich państwach członkowskich

• Jest to takie powiązanie zjawisk w którym jedno wynika z drugiego a bez zaistnienia pierwszego warunku nie może wystepować drugie ze zjawisk

Teorie związku przyczynowego:

• Równorzędność warunków (przyczyn)

• Przyczynowości adekwatnej relewancji

1)Wszystkie zdarzenia których zaistnienie wywołuje ostatecznie rezultaty lub skutki będą podlegać badaniu sądu, wszystkie te zdarzenia są równowartościowe a tyle o ile eliminacja któregokolwiek z tych zdarzeń jako przyczyny wyłączałaby zaistnienie danego skutku.

2) nie badamy wszystkiego – selektywna korekta teorii równorzędności. Wartościowanie warunków > typowe i nietypowe.

> typowe- normalne następstwa

>nietypowe – nienormalne

Analizuje się tulko przyczyn czy szkoda powstała w wyniku nietypowych zdarzeń.

Kryteria działania sprawy (Typowe)

• Analiza subiektywna – przyjmuje się ze sprawca odpowie z ataki związek jaki mogl przewidzieć

• Charakter mieszany – możliwość przewidzenia danej szkody – przeciętne doświadczenie

• Teoria obiektywna – analiza prowadzona w sposób abstrakcyjny, na podstawie przepisów prawnych – Polskie prawo cywilne

3) przyjmuje się ustalenia dotyczące przyczyn i skutków na postawie teorii sine que non z tą różnicą że odpowiedzialność sprawcy na skutek bedący następstwem jego działań lub zaniechania jest uzależniona od możliwości przypisania mu tego skutku- ta teoria ma zastosowanie w prawie karnym

Prawo unijne – koncepcja bezpośredniego nieuchronnego wyłącznego związku przyczynowo skutkowego.

- czyn niedozwolony musi Stanowic bezpośrednia przyczyne szkody, jeżeli przyczyną jest działalność PCZ __ s.26 to odpowiedzialności UE nie można przypisac

Szkoda:

Nie każda powoduje odpowiedzialność odszkodowawczą UE

Przesłanki:

• Musi wykraczac poza zwykłe ryzyko związane z danym sektorem

• Musi być ograniczona do wyraznie ograniczonej liczby poszkodowanych

Odpowiedzialnośc za działanie zgodne z prawem

• Szkoda:

• Nietypowe

• Szczególne

• Akt nie jest uzasadniony typowym interesem

Działania unii zgodne z prawem

Związek przyczynowy

Szkoda

1) szkoda dotyczy określonego kręgu podmiotów gospodarczych i sposób nieproporcjonalny do innych podmiotów

2) gdy przekracza granice ryzyka związanego z daną branżą

Odszkodowanie:

• Damnum emergens _ rzeczywista strata

• Lucrum cessaus – utracony zysk

• Przyczynienie się poszkodowanego

1) poszkodowany może domagać się naprawy szkód które mają charakter rzeczywiście poniesionych

2)przychody, które powód uzyskałby gdyby nie doszło do popełnienia czynu niedozwolonego będącego podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej

3) czy poszkodowany wpływał na wysokość odszkodowania czy tez nie

Odpowiedzialność państw członkowskich za szkody powstałe w wyniku naruszenia prawa europejskiego:

• Odpowiedzialność odszkodowawcza państw członkowskich za naruszenie prawa europejskiego stanowi jedną z pdstawowych zasad UE

• Nie ma odpowiedzialności za przepisu Traktatów

• Proklamowana w orzecznictwie TS

• Wyrok TS z 19.11.1991 w sprawach c6/90i c9/90

Pełna skuteczność przepisów wspólnotowych byłaby naruszona a ochrona praw byłay osłabiona gdyby jednostki nie byłyby w stanie uzyskać odszkodowania w przypadku naruszenia ich praw do którego doszło na skutek pogwałcenia prawa wspólnotowego które można przypisac państwu członkowskiemu.

Przesłanki odpowiedzialności państw członkowskich:

• Naruszenie normy prawnej skierowanej na przyznanie praw jednostkom

• Naruszenie prawa wystarczająco poważne

• Bezpośredni związek przyczynowy

Jest to dodatkowy instrument prawny którego celem jest uszanowanie praw jednostek wynikające z prawa europejskiego

Odpowiedzialność za nie skierowanie pytania prejudacyjalnego państwo ponosi odpowiedzialność gdy naruszenie jest wystarczająco poważne i oczywiste

Kontrola zgodności prawa wtórnego z traktatami należy do TS 9 zasada kompetencji powierzonych)

TS czuwa nad hierarchia aktów prawa UE ( uchyla akty w całości lub części)

Państwa przekazały do kontrolu TSUE rezygnując z tych kompetencji.

Żaden TK czy inny sąd nie ma kompetencji do kontroli zgodności prawa wtórnego z prawem pierwotnym ( ponieważ uzależnilibyśmy stosowanie prawa UE do regulacji krajowych)

Pytania prejudycjalne kierowane do TS – Odnosi się do sądów konstytucyjnych

Sądy od kt? S.29 nie przysługuje odwolanie są zobowiązane do skierowania pytań do TS ( o ile mają wątpliwości co do prawa UE)

Ten przepis obejmuje takie sądy ok. których wyroków nie ma odwołania te sądy są szczególne w tym trybunały konstytucyjne.

Gdy TK wyda wyrok niezgodny z prawem UNII i jednostki poniosły szkody jest to wtedy odpowiedzialność odszkodowawcza (gdyby Tk nie zwrócił się do TSUE).

Skarga do ts przeciwko państwu art. 258tfue komisja przeciwko państwu ( w praktyce tak się nie stanie). Tk by skierował pytanie do TS ten by stwierdził ważność i powiedział jak stsowac. Tk jest wtedy zobowiązany odpowiedzia TS

Struktura Organizacyjna TSUE

Wszystkie oficjalne języki państw UE są językami oficjalnymi UE.

Wszystkie wyroki TSUE będą tłumaczone na te języki.

Pytanie i odowiedzi od instytucji są w językach krajowych.

Postepowanie również w językach ojczystych.

W postepowaniu przed TS bardzo ważna jest faza pisemna

1) TSUE – wszystkie sądy składają się na te instytucje

Sądy które składają się na TSUE:

• TS

• Sąd

• Sądy wyspecjalizowane-sąd ds. służby publicznej

2)Na początku funkcjonował tylko TS. Proces integracji zaczął się jednak rozwijać i przybywało dziedzin regulowanych przez prawo UE. 1988 powołano sąd I instancji ( jego nazwa została zmieniona poprzez traktat Lizbony) Jest podział kompetencji pomiędzy te sądy w pewnych sytuacjach jest możliwie wnoszenia odwołań ( sąd ds. pub.>odwolanie do sądu> odwołanie do TS ( ograniczenie do kwestii prawnych).

3) Sąd do spraw publicznych zostal utworzony w 2004 na mocy rady UE. Jest 7 sędziów tego sądu art. 191 mówi o sądach wyspecjalizowanych.

4) art. 257 tfue stwarza możliwość powoływania sądów wyspecjalizowanych w określonych kategoriach spraw. Procedura> zgodna z tendencja zmian w procesie prawodawczym.

Decyzje będzie podejmował parlament z rada.

Zwykła procedura prawodawcza- większością głosów ( w parlamencie i Radzie)

Zmieniono tez formę aktu – sąd wysp.

Powstanie na mocy rozporządzenia

Obecnie sąd jest przeciążony – jednostki chcąć wnieść skarge kierują ją do sąd. Pytanie nt. reformy sądu by skrócić czas postepowania a może kolejny sąd wyspecjalizowany

Skład sądu:

Art. 19 tue

W ts jest tyle sędziów ile państw sędzia nie reprezentuje państwa

W przypadku sądy strona Traktatu ma możliwość zwiększenia liczby sędziów ( na wniosek prezesa Ts istnieje możliwość zwiększenia)

Obecnie jest 27 sędziów. Być może zwiększy się o 12.

Wady: odwołania będą zawalać TS

Sądy przeciążają sprawy gospodarcze, sprawy związane z prawem konkurencji

Rzecznicy Generalni:

Swoiste rozwiązanie charakterystyczne dla TS. Rzecznicy nie są sędziami ale wchodzą w skład Ts i pełnią rolę – przedstawienie opinii proponującej rozwiązanie w sprawie. Jest planowane zwiększenie liczby z 8 do 11 polska ma mieć stałego 5+3

Wymagania – najwyższe w stosunku do sędziow TS i rzeczników – kandydatami mogą być osoby uprawnione do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych w państwach członkowskich

Sędziów sądu – osoby uprawnione do zajmowania wysokich stanowisk stanowisk śadowych

Sędziów sądów wyspecjalizowanych- osoby uprawnione do zajmowania stanowisk sądowych w państwach członkowskich.

Nie ma rzeczników w sądzie i w sądzie do spraw publicznych.

Funkcje rzeczników generalnych w sądzie – Funkcja rzeczników też pojawia się w sądzie

Sędziowie sądu w konkretnej sprawie mogą być powoływani do pelnienia funkcji rzecznika generalnego ( sąd ad hoc gdy orzeka w pełnym składzie to desygnuje jednego z sędziów)

Rzecznicy proponuja rozwiązanie ale decyzja należy do sądu!

Nie w każdej sprawie rzecznicy formułują opinie – tylko w sprawach bardzo skomplikowanych.

Rzadko Ts wydaje opinie sprzeczna z TS (Rzecznik Eleonor Szarpston)

Sąd minimum jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego ( powstał w 1989 roku, kiedys to był sąd I instancji) sygnatura C wyrok TS T wyrok sadu

Najlepiej powoływac się na wyroki TS

Natomiast kwestie gospodarcze szukać należy w wyrokach Sądu i czy ewentualnie rozwiązanie nie trafiło do TS to też jest w sygnaturze pojawia się npn ?? s.33 – tryb odwoławczy

Rzecznicy Generalni w TS:

Stali powoływani przez:

• Włochy

• Francje

• Hiszpanie

• Niemcy

• Wielka brytanie

3 rotacyjni powoływani przez pozostałe państwa. Planuje się zwiększyć liczbe RG do 11 i Polska ma mieć stałego RG

Trybunał sprawiedliwości

Jednostka nie może złożyć skargi bezpośrednio przeciwko państwom do TS!!

Dok str 33 na dole.

1) Jednostka kieruje skarge do KE gdy dojdzie do postepowania przed Ts to one będzie strona. W innym razie:

> zbyt dużo spraw w TS i jego niewydolność

> ułatwienia dla jednostki bo skarga do TS nie jest sformalizowana

KE jest niesformalizowana

Tryb: dokładny opis roszczenia nasze dokładne dane nie są konieczne ale gdy je podamy komisja jest zobowiązana do informowania nas o przebiegu procesu. Jest to raczej niesformalizowana

2) Komisja bada dokumenty którymi dysponuje ustale czy podane naruszenia mogły się pojawic i gdy okaze się że naruszenie miało miejsce to wtedy:

3) w formie pisemnej zwraca się do państwa o wyjaśnienie jej wątpliwości dotyczących przedmiotu naruszeń. Państwo powinno złożyć wyjaśnienia, ale często nie reaguje na działania komisji, wtedy zazwyczaj naruszenie miało miejsce.

4) gdy państwo nie złożyło wyjaśnień a komisja stwierdza że naruszenie prawa UE mogło mieć miejsce lub gdy wyjaśnienia KE nie satysfakcjonuja to komisja formułuje swoją opinie!!! (bez tego etapu KE nie może wystąpić ze skargą do TS)

OPINIA: KE wskazuje jake naruszenia miały miejsce i wzywa państwo do pojecia stosownych działań i wyznacza odpowiedni termin. Z jego upływem komisje będą czy państwo dostosowało się do tego terminu ( bardzo restrykcyjnie nie odnosi się do tych terminow). KE odnosi się etap do zaniechania naruszen przez przez państwo na etapie przesądowym bo dla niej najważniejsze jest przestrzeganie pr. UE więc KE jest zwiazana zarzutami podniesionymi w opinii więc, skarga do TS musi się do tego ograniczyc nawet gdy cos innego jeszcze wyniknie.

Art. 256 tfue:

• Etap przedsądowy

• Sfomułowanie skargi

• Etap sądowy

KE jest jedyna instytucja UE która może skierowac skarge do TS przeciwko państwu.

KE z własnej inicjatywy tez może działać przeciwko państwu.

Art. 259 tfue – skarga państwa przeciwko państwu. Dotychczas były 3 takie postepowania bo zazwyczaj wszystko dzieje się w trybie art. 258 gdyz byłoby to niepoprawne politycznie.

Etap przedsądowy: KE jest informowana przez państwo i podejmuje działania w efekcie skargo skierowanej przez państwo przeciwko państwu.

A gdy państwo nie dostosuje się do opinii KE to komisja działa tak jak na podst. Art. 258, kieruja swoja skarge przeciwko państwu na podst art. 258

3 przypadki

3 przypadki kiedy KE nie skierowała skargi ale zrobiło to państwo:

• KE nie podejmuje żadnych działań a i opinii a jej postawa jest bierna

• KE nie chce skierować skargi

1.3.

Konsekwencje wyroków trybunału gdy skarga była uzasadniona (art. 258/259)

• Obliguje państwa do podjęcia stosownych działań w celu dostosowania się do wyroku. Oznacza to że państwo musi dokonać wyboru właściwych środków w celu dostosowania się do wyroku ( muszą być podjete natychmiast)

Skuteczność wyroku jest uzależniona od podjęcia działań przez państwo.

Komisja kontroluje państwo jako strażnik traktatów (art. 258-260)

Art. 260

Państwa są zobowiązane do dostosowania się do wyroku TS.

ust. 2. Funkcja kontrolna komisji- może wezwać państwo w celu złożenia wyjaśnień. Gdy państwo nie podjęło działań lub działania niewłaściwe. Komisja ponownie kieruję skargę do TS. !

Zarzutami są zarzuty niedostosowania się do wyroku TS. Komisja może zaproponować nałożenie sankcji finansowych. Sankcje nakłada TS.!

Ust.3. Nowy przepis wprowadzony przez Traktat z Lizbony odnosi się do transpozycji dyrektyw. Ma służyć zapobieganiu naruszeniu dyrektyw ( prewencje). Z założenia postanowienia dyrektyw muszą być implementowane do porządków prawnych ( art. 288 )

Państwa są zobowiązane do podjęcia działań dostosowanych do danego kraju, porządku, prawa w określonym terminie.

Prawo krajowe powinno być dostosowane do dyrektyw kiedy napłynął termin na implementowanie bądź transpozycję, a państwo w pełni nie dostosowane, kraj i porządku prawnego do dyrektywy.

Proces transpozycji podlega kontroli. Do upływu terminu państwa są zobowiązane informować jakie podjęły działania (role jako Strażnika Trzeciej ustawy).

- jeżeli państwo nie poinformowało, to sygnał, że nie podjęło żadnych działań. Jeżeli podjęło działania które można ocenić czy te działania są właściwe; jeśli nie to wskazuje jak państwo powinno skorygować te działania. By z mom.? upływu terminu państwo miało środki real.dyrektywę.

Art. 260

ust. 3 Przepis sankcjonujący& informujący komisji.

- p.cz. narusza obowiązek poinformowania k. o tym jakie działania zostały podjęte w celu implementowania dyrektyw.

To jest inna sytuacja niż naruszenie dyrektywy. Ten artykuł pozwala k. skierować skargę do TS i zaproponowanie nałożenia sankcji finansowych na państwo w takim przypadku.

2. Postępowanie przeciwko instytucjom Unii zas. Kompetencji powierzonych !

2.1. Skarga dotycząca kontroli legalności aktów instytucji Unii kontrola zgodności prawa wtórnego z prawem pierwotnym i podstawowymi zasadami prawa.

Art. 263

- ta skarga jest rozbudowaną konsekwencją zastosowanych kompetencji powszechnych.

- instytucje Unii mogą działać wyłącznie jeśli państwa upoważniły je do działania ( jeśli normy przepisy traktatowe przewidujące komp. Unii)

Instytuty mają działać zgodnie z celami określonymi w traktacie. Działania muszą być podejmowane w odpowiednim momencie i w odpowiedni sposób.

TS ocenia czy uzasadnione było podjąć działania i czy były proporcjonalne do zamierzonych celów. Str 39 góra??

Mają działać zgodnie z zasadami określonymi w traktatach

• Brak kompetencji

• Przekroczenie kompetencji

• Naruszenie procedury określonej w traktatach

• Naruszenie traktatów lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z ich stosowaniem

Kto może skierować skarge przeciwko instytucjom UE:

• Wszystkie instytucje

• Państwa członkowskie

• Jednostki w przypadku aktów prawnych które są bezpośrednio do nich skierowane. Akty rozporządzenia które nie są do nich bezpośrednio skierowane ale reguluja (wpływają) na ich sytuacje.

Przeciwko komu możemy skierowac skarge?

Przeciwko jakimkolwiek instytucjom UE które wydają akty prawne ciążące i przez to wpływające na sytuacje podmiotów trzecich.

Podział na skargi kierowane do:

• Ts

• Sądu

Skargi państw i instytucji unijnych kierowane są do TS

W przypadku skargi jednostki właściwy jest sąd

Przymus adwokacki – muszą być reprezentowane przez osobę uprawnioną w danym państwie do reprezentowania przed sądem.

Istnieje możliwość odwołania do TS

Dwie możliwości:

• Albo TS uchyli wyrok sądu i przekaże do ponownego rozpatrzenia

• Albo jeżeli ma wystarczająco duzo informacji może sam wydac wyrok

Skutki gdy TS stwierdza ze skarga była uzasadniona – TS uchyla zaskarżony akt w całości lub części ( Ts jako sąd konstytucyjny)

Środki tymczasowe:

Czy można zawiesić obow aktu do czasu rozpatrzenia sprawy

40 dół nieczytelne

Środki tymczasowe – polegają na zawieszeniu stosowania danego aktu do momentu wydania wyroku przez TS.

Gdy stosowanie aktu może wywołać poważne i nieodwracalne konsekwencje a jednocześnie istnieje ogromne prawdopodobieństwo że w efekcie postepowania przed TS ten akt zostanie uchylony.

Samo wniesienie skargi do TS o ile prezes nie zarządzi środka tymczasowego nie zwalnia państwa z obowiązku przestrzegania danego aktu

Termin skierowania skargi do TS

Termin dwumiesięczny

• Skarge należy wnieść w ciągu 2 miesiecy od publikacji akt wDUUE

• Nie wszystkie akty są ogłaszane

• Dwa miesiące od notyfikacji do osób do których te akty są kierowane

• Dwa miesiące od powzięcia wiadomości o istnieniu aktu

• Jeśli ten termin upłynie to nie ma możliwości wniesienia skargi

Art. 264 tfue TS uchyla cały akt lub w części

Art. 265 tfue

Instytucje mają kompetencje do działania , cele tego wymagały a instytucje tego działania nie podjeły.

Postępowanie na bezczynność instytucji Unii. Można skierować skarge przeciwko jakiejkolwiek instytucji, organowi lub jednostki organizacji unii która miała kompetencje do podjecia działania ( np. przyjecia aktu ) cele wymagały podjecia działań a instytucje organy czy jednostki tego działania nie podjęły.

Mogą skierowac skarge:

• Instytucje Unii

• Państwo członkowskie

• Jednostki art. 288 str 42??

Termin wniesienia skargi:

Najpierw instytucja powinna być wezwana do podjecia działania.

Jeśli w ciagu 2 miesiecy nie podejmie działania istnieje możliwość skierowania skargi do TS w ciągu 2 nastepnych miesięcy – art. 266 instytucja jest zobowiazana do podjecia działania

Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa czy TS musi stwierdzic naruszenie prawa UNI przez państwo bądź przez instytucje.

Wystąpienie odpowiedniego odszkodowania nie jest uzależnione od stwierdzenia przez TS naruszenia (art. 258/259)

Czy naruszenie prawa unii przez instytucje – nie w każdym przypadku gdy państwo naruszy prawo będzie wyrok stwierdzający naruszenie np. dyrektywa nie została w pelni zrealizowana

1) Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej państwa:

Nie ma żadnych reguł prawnych mówiących o odpowiedzialności odszkodowawczej państw członkowskich

2) art. 340 odp. Odsz. Państw unii

TS wskazał na to iż skoro art. 340 wprowadza odp. Odsz. Za swe naruszenia praw unijnego należy analogicznie przyjąć iż państwa także odpowiadaja za szkody poniesione w wyniku naruszenia prawa unijnego.. Wnioski na podstawie przepisów krajowych dotyczących odpowiedzialności odszkodowawczej państwa.

Szkody są pokrywane z budżetu państwa. Szkody powstałe w związku z naruszeniem prawa UNIJNEGO.

Przesłanki które muszą być łącznie spełnione:

• Prawo unii zmierzało do przyznania uprawnień jednostce

• Miało miejsce naruszenie prawa unijnego przez państwo

• Naruszenie miało charakter powazny

• Wystapiła szkoda

• Związek przyczynowy pomiędzy naruszeniem prawa a szkoda

• Odpowiedzialność odszkodowawcza Unii art. 340 tfue – przesłanki są analogiczne

Na stronie TSUE ważne instrukcje

Skargi bezpośrednie:

• Przeciwko pańtwom

• Przeciwko instytucjom

Oraz instrukcje dla sądów o postepowanie prejudycjalne ( nieskargowe)

Funkcjonowanie TSUE

13.09.2011 decyzja TSUE w sprawie składania i doręczenia dokumentów procesowych za pośrednictwem aplikacji e – curia - ?? nieczytelne. To jest system nieobligatoryjny – dodatkowy

Tradycyjny sposób – reguła iż dokumenty mogą być składane w sekretariacie TSUE mogą być wysłane na adres trybunału, faksem lub droga elektroniczna

Zasady dotyczące uwierzytelnienia – dokumenty muszą być podpisane, przesyła się skan dokumentów.

Gdy faksem lub droga elektroniczna > musza pełnomocnicy przesłać oryginał dokumentów ( w ciągu 10 dni inaczej sprawie nie zostanie nadany bieg)

Pełnomocnicy są zobligowani do tego by przedstawic adres do doręczeń Luksemburgu.

Trybunał Sprawiedliwości

Jest 27 sędziów TS. Nie ma możliwośći zmienienia tej liczby, jeśli nie zmieni się ilość państw członkowskich.

Kadencja 6 lat, co 3 lata ma miejsce częściowe odnowienie składu sędziowskiego, 13 potem 14 sędziów będzie wymienianych.

Kadencja Prezesa TS jest 3 letnia, Sędziowie co 3 lata ze swojego składu wybierają Prezesa TS.

Po dokonaniu zmiany składu niezwłocznie następuje wybór prezesa.

Kadencje sędziów i prezesa mogą być odnowione.

Wymogi dotyczące kandydatów:

Państwa proponują kandydatów, ale zasady bezstronności, niezawisłości i niezależności zostają zachowane. Sędziowie nikogo nie reprezentują.

Reguły wyboru sędziów (Art. 255 tfue):

Nowe rozwiązanie traktatowe --->komitet opiniujący (składa się z 7 osobistości którymi są byli sędziowie TS i byli RG, jedną osobę proponuje PE.

Rada mianuje sędziów TS (na wniosek prezesa TS)

Państwa nie muszą proponować kandydata ze swoich państw, natomiast kandydatami muszą być obywatele UE.

Nie może być w składzie TS, więcej niż 2 sędziów pochodzących z jednego państwa członkowskiego.

Sędziowie przed objęciem urzędu składają ślubowanie przed TS, obradującym na posiedzeniu jawnym, w ramach ślubowania przysięgają oni pełnić swoje obowiązki: bezstronnie, sumiennie oraz utrzymywać treść obrad trybunału w tajności (cały TS obraduje na posiedzeniu niejawnym gdy rozpatruje sprawe i wydaje wyrok).

Sędziów chroni immunitet juryzdykcyjny, który może być uchylony przez trybunał obradujący w pełnym składzie.

Sędziowie są zobowiązani do zamieszkiwania w miejscu siedziby TS (obecnie Luksemburg).

Status TSUE – sędziowie nie mogą pełnić żadnych innych funkcji politycznych ani administracyjnych. Nie mogą wykonywać żadniej innej zarobkowej i niezarobkowej, chyba, że rada, stanowiąc zwykłą większością głosów zwolni ich z tego zakazu (to rozwiązanie traktowane jest jako wyjątkowe)

Koniec funkcji sędziego:

-Upływ kadencji

-Sędziowie mogą zrezygnować z pełnienia swojej funkcji (rezygnacja przekazywana jest w formie pisemniej prezesowi TS prezes informuje o tym rade i państwo które proponowało tego sędziego, proponuje innego, mianuje go rada po zaopiniowaniu przez KO)

Sędzia taki jest mianowany na okres pozostający do upływu kadencji rezygnującego sędziego w którego miejsce został mianowany (takie samo postępowanie w wypadku śmierci sędziego)

Wyroki wydawane w pełnym składzie:

• W wyjątkowych sytuacjach:

-Zdymisjonowanie sędziego TS! Gdy sędzia nie spełnia warunków wymaganych na to stanowisko.

-Dymisja RPO UE

-Dymisja komisarza

-Nadwyraz istotne i skąplikowane sprawy (sprawa najwyższych wagi, fundamentalne zasady prawa unii, jednolitość stosowania prawa UE, TS może orzekać w pełnym składzie)

Rzecznicy generalni:

-Co 3 lata następuje częściowe odnowienie składu (4+4) niedługo będzie ich 11 (5+6 będzie się zmieniało).TS obraduje w trybie ciągłym, ma wakacje sądowe, 18Grudnia-10 Stycznia – Zimowe.

Od niedzieli przed weekendem do drugiej niedzieli po weekendzie. 15Lipca-15Września – Przerwa wakacyjna.

Składy: Co do zasady orzeka w składzie:

-3 Osobowym

-5 Osobowym

W pewnych sytuacjach ---> skład wielkiej izby (składa się z 13 sędziów)

Pełen skład 15 sędziów (co najmniej musi uczestniczyć w rozpatrywaniu sprawy i wydawaniu wyroku)

(tutaj następuje niezrozumiały bełkot z dołu strony nr.47 – prawdopodobnie "wielka izba") .... co najmniej 9

Izby 3 osobowa i 5 osobowa – co najmniej 3 sędziów (art 17 statutu). Wyroki zapadają w nieparzystym składzie, jeśli osiągana jest minimalna liczba, a jest parzysty skład to nie będzie głosował sędzia najniższy stażem. Prawidłowa jest reguła starszeństwa --->

Staż pracy i bełkot bełkot bełkot strona 48

-Gdyby w składzie nie było liczby minimalnej to uzupełnia się skład spośród pozostałych sędziów TS.

Prezes TS wybierany jest spośród składu przez sędziów

-kieruje pracami trybunału

-reprezentuje TS na zewnątrz

-podejmuje podstawowe decyzje związane z funkcjonowaniem TS

-podejmuje decyzje o przydzielaniu poszczegolnych spraw, poszczegolnym składom orzekającym.

-przewodniczy obradom TS(nie we wszystkich przypadkach), gdy orzeka w pełnym składzie i składzie wielkiej izby.

Poszczegolne sklady orzekajace, moga zwrocic sie do Prezesa o zwiekszenie skladu orzekajacego, (w praktyce rozszerzenie do skladu wielkiej izby).Wtedy w składzie wielkiej izby będa sędziowie, któzy pierwotnie mieli wydać wyrok.Każda z izb ma swojego przewodniczącego. Izby 3 i 5 osobowe -wybierają ze swoich składów przewodniczących. 5osób- trzy letnia kadencja

3osoby- roczna kadencja.

Skład wielkiej izby: Prezes TS, prezesi Izb osobowych, sędziowie tryb według porządku starszeństwa (by było ich 13)

Sprawy połączone – w podobnym czasie trafia kilka spraw dotyczących jednego wspólnego problemu prawnego. TS może wydać jedno rozstrzygnięcie dotyczące wszystkich spraw- łączy sprawy

Jaki skład orzekający będzie wydawał rozstrzygniecia. Sprawy zostały przydzielone różnym składom:

• Skład który jako pierwszy podjął czynności związane z rozpatrzeniem sprawy (będzie zajmował się sprawa)

• Odnosi się to do wszystkich postępowań również prejducjalnego.

Regulamin TS – każdy sąd ma określony regulamin proceduralny, statut jest jeden dla wszystkich sądów – jest dołączony do traktatu? W formie protokołów – mają charakter wiążący i stanowią integralną część postanowień traktatowych w procedurze zmiany statutów. Procedura zmiany statusów jest bardziej skomplikowana. Postanowienia traktatowe to regulacje takie jak procedury zmiany samych postanowień traktatowych (art. 48 tue) – uproszczone procedury zmiany.

Protokół nr 3

Regulacje są przyjmowanie przez poszerzone sądy składające się na TSUE

Regulacja podlega zatwierdzeniu przez Rade

Regulamin Ts- przyjęty w 19.06.1991

Od 1991-2001 wprowadzono szereg zmian

W 2001 roku wydano wersje skonsolidowaną

Ostatnia zmiana 24.05.20111

Art. 48 statutu . jest 27 sędziów sądu

Sędziowie sprawozdawcy: Prezes podejmuje decyzje przydzieleniu sprawie składu orzekającego podejmuje decyzje o czynnościach sędzi sprawozdawcy – sprawie szczegółowo przygląda się sędzia sprawozdawca I RG, któremu została przydzielona

RG nie wszystkich sprawach wydaje opinie. W każdej sprawie jest RG, ale nie w każdej dojdzie do sformułowania opinii

1) RG

Jeżeli RG dojdzie do wniosku że nie ma potrzeby wydawania opinii to wnioskuje o rozpatrzenie sprawy bez jego opinii ( kiedy sprawa nie jest skomplikowana i nie ma faktycznej potrzeby)

Role sędziego sprawozdawcy:

• Przygotowanie całej sprawy

• Przedstawienie sprawy sędziom na posiedzeniu niejawnym

• Zaproponowanie wydania określonego wyroku

• TS nie jest tym związany , po przeprowadzeniu postepowania odbywa się narada nad wyrokiem

Sędziowie muszą dojść do consensusu

- nie przewidziano zdań odrębnych

- wszystkie wyroki są automatycznie uzasadnione (z ogółu wyroku)

- głosowanie większościowe; każdy sędzia wypowiada się na temat wyroku i uzasadnia swoje stanowisko. Sędziowie wypowiadają się wg. Porządku starszeństwa – od najmłodszego do najstarszego

- głosują do skutku, dopóki nie uzgodnią treści wyroku zaakceptowanego przez wszystkich sędziów. Jeśli sprawa jest w toku i interesowałby nas przebieg sądowej sprawy przygotowujemy dokument, który może być udostępniony publicznej informacji o tym jakie stanowisko w procedurze pisemnej zajęły strony postępowania.

Jęśli była interwencja, mamy informacje o stanowisko interwencji lub interwentów.

Tych informacji nie ma na stronie TS, trzeba napisać do sędziego

System językowy – regulamin TS art. 29 – w jakich językach może toczyć się postępowanie : ang., bułg., czeski, duński, estoński, fiński, francuski, grecki, hiszpański, irlandzki, litewski, łotewski, maltański, holenderski, niemiecki, polski, portugalski, rumuński (co za pokurw mówi w tym języku ), słowacki, słoweński, szwedzki, węgierski, włoski; w przypadku postępowania o charakterze skargowym zasadniczo język wybiera skarżący

Jeśli pozwanym jest p. czł. albo osob. fiz. Lub prywatna mająca przynależność p. czł., językiem postęp. Jest język urzędowy tego państwa. Jeśli jest więcej niż jeden oficjalny język to skarżący dokonuje wyboru języka.

Gdyby strony chciałyby aby postęp. toczyło się w innym języku – na wspólny wniosek stron postęp. może toczyć się w innym języku.

Kiedy jedna strona chciałaby by postęp. toczyło się w innym języku po wysłuchaniu str. Przeciwnej i RG Tryb może wyrazić zgodę na postęp. w innym języku, ale wniosek taki nie może być złożony przez instytucje unii ( postęp. przeciwko państwu toczy się w języku tego państwa)

Postęp. prejudycjalne – język państwa, którego sąd kieruje pytanie

Języka postęp. używa się na wszystkich etapach postęp. zarówno w procedurze pisemnej jak i ustnej.

Języka tego używa się w pismach procesowych i wystąpieniach stron, a także w protokołach z postęp. przed tryb. i w tym języku formuła mówcy jest wyrobiona.

Językiem roboczym Tryb. jest język francuski. Wyrok jest tłumaczony potem na wszystkie języki urzędowe

Interwencja – zaangażowanie się w postęp. przed podmiot niebędący

Stroną postepowania po stronie którejś ze stron postępowania.

Np. w postepowaniu przeciwko państwom członkowskim- wystepuje komisja . Często w innych państwach jest decyzja o przyłączeniu się do państwa i popierania stanowiska tego państwa.

Int. Nie wchodzi w strone postepowania. Ma prawo uczestnictwa w procedurze pisemnej i ustnej ( przedstawia swoje stanowisko pisemnie i ustnie)

Wyrok dotyczy strony ale wpływa na stosunki prawne interwenienta

Procedura postępowania przd Trybunałem:

Rodzaje procedury ( art. 20 statutu Tryb)

• Pisemna

• Ustna

Postepowanie rozpoczyna się od procedury pisemnej

• Przekazywanie stronom i instytucjom unii które to dotyczy skarg, pism procesowych, argumentów obrony, uwag, odpowiedzi na nie o ile takie są oraz wszelkich pism i dokumentów na ich poparcie lub uwierzytelnionych odpisów

Na procedure ustną składa się:

• Odczyt sprawozdania przez sędziego sprawozdawce, wysłuchanie Tryb? Pełnomocników stron, doradców, adwokatów lub radców prawnych i wysłuchanie opinii RG ( w 2010 RG wyrażał opinie w 50% sprawach), wysłuchanie adwokatów lub begłych ( nie we wszystkich sprawach)

Art. 21 statutu! – nauczyć się kurwa

Elementy niezbędne skargi:

Skarga musi zawierac wszystkie te elementy by była skuteczna

Dotyczy ? str 54

W efekcie złożenia skargi lub wniosku ( o wydaniu on – prej?? Lub opinii orzez Trybunał > TS może orzekać o zgodności umów między traktatami – gdy umowa ma być zawarta przez UE, ma służyć zapobieganiu zawierania umów niezgodnych z Traktatami) > negocjacje w celu zmiany postanowień umów lub zmiany postanowień Traktatowych >gdy opinie TS jest negatywna

Skargi do TS:

• Dane skarżącego ( osoba fizycz na, imie nazwisko i adres zamieszkania skarżącego

• Przymus adwokacki – osoby uprawnione w danym państwie do wystepowania przed sądem > dane osoby reprezentującej stronę

• Strony przeciwko której jest kierowane ( dane pozwanego)

• Przedmiot skargi

• Żądania

• Zwięzłe przedstawienie zarzutów

• W przypadku postepowania z art. 163 do skargo należy dołączyć akt, którego unieważnienia żąda skarżący

• W przypadku postepowania z art. 265 ( skarga na bezczynność) do skargi należy dołączyć dokument potwierdzający wezwanie instytucji do działania

• Nie są to elementy niezbędne , nieprzedstawienie tych dokumentów nie skutkuje niezarejestrowanie skargi

Postepowanie prejudacyne – z art. 23 statutu

Sąd państw członkowskich podejmuje decyzje o skierowaniu pyatania do tryb, niezwłocznie zawiadamia o tym Trybunał

Sekretarz Trybunału przekazuje stronom postępowania przed sądem krajowym państw członkowskich Komisji a także w pewnych przypadkach innym instytucjom unii informacje o tym że sąd państw członkowskich skierował pytania bądź pytania do TS??

Innym instytucjom > gdy dotyczy aku ważności prawa wtórnego

Podmioty te mogą zajmować stanowisko

Cele procedury pisemnej:

• Słuzy wszczęciu postepowania

• Przedstawienie Trybunału, sędziom, i RG w sposób wyczerpujący stanu faktycznego i prawnego sprawy a także argumentów stron postepowania i innych podmiotów które zostały o nim poinformowane

Faza pisemna postepowania determinuje postepowanie w danym stopniu

Postepowanie ogranicza się do ?? przedstawionych w fazie pisemnej. Strony nie mogą w postepowaniu ustnym przedstawic nowych ?? chyba że w trakcie postepowania wyszły na jaw nowe istotne okoliczności sprawy

Procedura pisemna:

Osoba przeciwko której skarga jest skierowana osoba ta nie ma prawa złożyć odpowiedzi

Na skarge

Powód po uzyskaniu odpowiedzi na skarge ma prawo do zlożenia dupliki czyli ?? na odpowiedź na skarge

Pozwany ma prawo złożyc replikę ( ODPOWIEDZ NA DUPLIKACJE)

Tryb odwoławczy

Nie ma możliwości składania dupliki i repliki reszty nie mogę rozczytac