„ZABURZENIA NASTROJU I SAMOBÓJSTWA” (cz.2)

DEPRESJA JEDNOBIEGUNOWA: Typy modeli Podatność- stres

Osoby, które zapadają na depresję, różnią się od tych, u których depresja nie występuje- różnica ta dotyczy podatności. Zaburzenie rozwinie się u osób narażonych na stres.

Początkowo uważano, że na stres mają wpływ czynniki biologiczne, ale obecnie wpływ mają raczej czynniki poznawcze czy społeczne niż biologiczne.

Jeden z modeli podatności mówi o tym, że na depresję ma wpływ czynnik dziedziczności. Wśród bliźniąt wystąpienie depresji u jednego z nich tylko w 50% przypadków oznacza, że drugie także zachoruje. Zatem czynniki środowiskowe tj. bolesne przeżycia mają wpływ na depresję.

Predyspozycje osobowościowe i poznawcze

Inny model podatność- stres mówi, że skłonność do depresji wiąże się ze zmiennymi osobowościowymi. Cechę osobowości, która zwiększa podatność na depresję i zaburzenia lękowe, jest neurotyczność.

Neurotyczność

To określenie niezmiennej, wrodzonej cechy osobowościowej, która powoduje zwiększenie wrażliwości na negatywne bodźce. Oznacza to, że osoby silnie neurotyczne doświadczają wielu negatywnych nastrojów tj.: smutek, lęk, poczucie winy wrogość. Neurotyczność nie tylko decyduje o podatności na depresję, ale też pogarsza prognozę dotyczącą całkowitego wyleczenia z tego zaburzenia. Osoby o niskim poziomie ekstrawersji (pozytywna afektywność) często odczuwają zniechęcenie, zobojętnienie, bezsilność, znudzenie i brak entuzjazmu te cechy maja wpływ na depresję.

Wczesna utrata jednego z rodziców jako powód podatności

Kolejny model podatność- utrata jednego z rodziców we wczesnym dzieciństwie (śmierć lub stała separacja) wywołuje depresję. Kobiety, które przed 11 rokiem życia straciły matkę, trzy razy częściej zapadają na depresję i strata tego rodzaju ma wpływ na nasilenie depresji w wieku dorosłym. Kobiety, które doświadczyły śmierci matki, częściej zapadały na depresję psychotyczną, a te, które utraciły matkę na skutek rozwodu lub separacji- występowała mniej głęboka depresja nerwicowa. Samobójcza śmierć rodzica stanowi dodatkowy problem dla dziecka, który może dać o sobie znać późnej w wieku dorosłym.

Stwierdzenie, że osoby osierocone we wczesnym dzieciństwie przez jedno z rodziców wykazują zwiększoną podatność na depresję w wieku dorosłym, w wielu badaniach nie znajduje potwierdzenia. Ponieważ to wszystko zależy od jakości opieki jakie drugie z rodziców otoczyło dziecko a to zapobiega zwiększeniu podatności na depresję. Dorośli cierpiący na depresję , jeśli w dzieciństwie nie przeżyli utraty rodzica, często mieli negatywne przeżycia. Cierpiący na depresję dorośli częściej wspominają, swoje stosunki z rodzicami jako napięte i niedobre niż ci bez tendencji depresyjnych, a matki i rodzeństwo zazwyczaj to potwierdzają. Więc trudne wczesne dzieciństwo, czy to z powodu utraty rodziców, czy też z innych przyczyn stwarzają podatność na wystąpienie depresji w okresie dojrzewania i w wieku dorosłym.

Teorie psychodynamiczne

Freud zwrócił uwagę na podobieństwo między objawami depresji klinicznej i objawami obserwowanymi u niektórych ludzi opłakujących śmierć bliskich. Różnica pomiędzy depresją a żałobą wg. Freuda jest taka, że ludzie cierpiący na depresję mają niższe poczucie własnej wartości, są bardziej krytyczni w stosunku do siebie i te samooskarżenia w sposób podświadomy kierują do utraconego przedmiotu miłości. Nie zdarza się tak przy normalnym odczuwaniu żalu, gdy osoba w żałobie miała w dzieciństwie bliską więź z rodzicami. Podatność na depresję dotyczy tych, którzy przeżyli w dzieciństwie utratę matki, bądź osób, których rodzice nie zaspokajali w pełni ich niemowlęcej potrzeby miłości i troski. W obu wypadkach dziecko rośnie w przekonaniu , że nie jest warte miłości , ma niską samoocenę i będzie skłonne do depresji.

Teoria przywiązania mówi o roli jaką w odporności na depresję w dorosłym życiu odgrywa więź z rodzicem w dzieciństwie. 2 typy osobowości mają wpływ na depresję: (typ lękowo-zależny i typ kompulsywnie niezależny). Typ lękowo-zależny objawia się całkowitym uzależnieniem od bliskich osób z obawy przed samotnością. Powodem może być brak opieki rodzicielskiej w dzieciństwie. Drugi typ kompulsywnie niezależny nie przejawia specjalnego zainteresowania kontaktami międzyludzkimi i powodem może być krytyczny stosunek rodziców bądź odrzucenie przez nich.

Teorie behawioralne

Depresję można porównać do stanu wyczerpania się wzmocnień pozytywnych, to znaczy do stanu, w którym reakcje pacjenta nie przynoszą mu już pozytywnych wzmocnień np. rozpad związku pociąga za sobą utratę przyjaźni, czy partnera seksualnego.

Depresja powstaje wtedy, gdy zachowania przestają być źródłem takich jak zwykle wzmocnień i nagród np. utrata pracy prowadzi do osłabienia starań i działań, co zmniejsza szansę poradzenia sobie z przeciwnościami losu. Osoba nie umiejąca dobrze prowadzić rozmów będzie miała trudności ze znalezieniem przyjaciół i nie uzyska pozytywnego wzmocnienia (nagrody), które daje przyjaźń. Niektórzy potrafią znaleźć więcej niż inni zajęć dostarczających pozytywnych wzmocnień. Wrażliwość na nie może się zmniejszyć, kiedy przychodzi depresja. Ludzie różnią się wrażliwością na wzmocnienia negatywne- niektórzy przejmują się łagodną krytyką, a na innych nie robi wrażenia.

Osoby depresyjne uzyskują mniej werbalnych wzmocnień w swych rodzinach niż osoby bez depresji. W porównaniu z osobami zdrowymi osoby cierpiące na depresję doświadczają więcej negatywnych wypadków losowych a ich nastrój ulega wahaniom w zależności od ilości wzmocnień pozytywnych i negatywnych. Mają obniżony poziom aktywności, a miłe zdarzenia nie sprawiają im przyjemności.

Teoria poznawcza Becka

Wg Becka negatywne myślenie o sobie oraz przeszłych i przyszłych wydarzeniach odgrywają główną rolę w depresji.

Prowadzące do depresji przeświadczenia powstają w dzieciństwie oraz w okresie dorastania, i są funkcją doświadczeń wyniesionych z kontaktów z własnymi rodzicami oraz innymi ważnymi osobami. Uważa się, że te schematy lub przeświadczenia, pozostające często przez lata w uśpieniu, w sytuacji stresowej umożliwiają ukrytej skłonności do depresji rozwinąć się w chorobę. Myśli te tkwią w podświadomości i zawierają nieprzyjemne, pesymistyczne przewidywania, które można podzielić na 3 grupy- nazwane przez Becka negatywną triadą poznawczą: 1) negatywne myśli o samym sobie, 2) negatywne myśli o własnych doświadczeniach i otaczającym świecie, 3) negatywne myśli na temat własnej przyszłości.

Na triadę poznawczą maja również wpływ wypaczenia poznawcze i uprzedzenia między innymi:

• Rozumowanie dychotomiczne lub rozumowanie „wszystko albo nic”- myślenie w kategoriach skrajnych

• Wybiórcza uwaga- koncentrowanie się na jednej negatywnej cesze sytuacji przy jednoczesnym ignorowaniu pozostałych.

• Arbitralne wnioskowanie- wyciąganie wniosków opartych na podstawie zbyt małej liczby przesłanek lub przy całkowitym ich braku.

• Nadmierne uogólnienie- skłonność do wyciągania ogólnego wniosku z jednego, często nieistotnego wydarzenia.

Zmienne osobowościowe jako dodatkowe czynniki zwiększające podatność

Beck wyróżnił 2 typy ludzi szczególnie narażonych na wystąpienie depresji, gdy w ich życiu następują niekorzystne wydarzenia. Typ pierwszy to osoby o wysokim socjotropizmie- troszczą się o więzi z innymi i bardzo boleśnie odczuwają odrzucenie lub stratę tych kontaktów, stosunkowo dobrze znoszą niepowodzenia w osiągnięciu celów. Typ drugi to osoby o wysokim poziom autonomii- silnie ukierunkowanie na osiągnięcie celów, przesadnie krytycznie wobec siebie i wrażliwe na niepowodzenia.

Ocena koncepcji Becka jako teorii opisowej

Wykazano, że w myśleniu pacjentów z depresją w okresach poza epizodami choroby występuje o wiele więcej cech negatywnych niż u osób zdrowych. Występuję także triada poznawcza; osoby cierpiący na depresję myślą negatywnie o sobie i otaczającym świecie oraz sceptycznie myślą o przyszłości.

Osoby cierpiące na depresję wybiórczo zapamiętują informacje negatywne, a ludzie zdrowi lepiej pamiętają informacje pozytywne. Osoby depresyjne wyciągają bardziej pesymistyczne wnioski z informacji niż osoby zdrowe.

Bezradność i teorie depresji związane z bezradnością (doświadczenia na psie i wstrząsy elektroniczne)

Jest tak zwana wyuczona bezradność, która mówi, że organizm, który pogodził się z niemożnością kontrolowania zdarzeń awersyjnych zareaguje deficytem motywacji- jeśli nie ma się kontroli nad sytuacją, po co w ogóle próbować; deficytem poznawczym- jeśli raz dowiedziałeś się, że nie możesz kontrolować biegu wydarzeń, masz ograniczoną zdolność nauczenia się kontrolowania sytuacji w przyszłości; deficytem emocjonalnym- uświadomienie sobie braku kontrolo prowadzi do pasywności i być może do depresji.

Wyuczona bezradność może ona być przyczyną niektórych typów depresji. Ludzie w stresujących sytuacjach nad którymi nie mają żadnej lub mają tylko niewielką kontrolę reagują wyuczona bezradnością.

Podobieństwa pomiędzy depresją i bezradnością

Jest wiele podobieństw w objawach bezradności i depresji. Oba przypadki charakteryzują się brakiem agresywności, brakiem łaknienia oraz podobnymi zmianami fizjologicznymi.

Bezradność ma bardzo duże znaczenie w depresji i dlatego depresja może wywołać wyuczoną bezradność.

Rola stylu atrybucji

W bezradności wyróżnia się 3 główne wymiary atrybucji niekontrolowanych przyczyn wydarzeń negatywnych: 1) wewnętrzny versus zewnętrzny, 2) ogólny versus szczegółowy i 3) stały versus zmienny. Depresogenne lub pesymistyczne atrybucje przyczyn negatywnych wydarzeń kwalifikują je jako wewnętrzne, niezmienne i ogólne. Każdy ma spójny i niezmienny styl atrybucji lub pesymistyczny, są podatne na depresję, gdy zachodzą w życiu niekontrolowane negatywne wydarzenia. Czyli pesymistyczny styl atrybucji stanowi o podatności na depresję.

Teoria wiążąca depresję z brakiem nadziei

Teoria ta podobna do teorii bezradności, ale zakłada, że pesymistyczny styl atrybucji w połączeniu z jednym lub większą liczbą negatywnych wydarzeń życiowych nie wywołuje depresji, jeśli dana osoba uprzednio nie doświadczyła poczucia utraty wszelkiej nadziei (beznadziejności). Termin „oczekiwanie bez nadziei” oznacza głębokie przeświadczenie o całkowitym braku kontroli nad tym, co ma nastąpić, oraz pewność, że stanie się coś ważnego i niekorzystnego, a bardzo pożądane korzystne rozwiązanie na pewno nie będzie miało miejsca.. Takie oczekiwania mogą same w sobie być wystarczającym warunkiem ujawnienia się depresji, ale prawdopodobnie tylko u osób już na nią chorujących.

Wpływ zaburzeń nastroju na relacje z innymi ludźmi

Problemy międzyludzkie i brak umiejętności społecznych w wielu wypadkach mogą przyczyniać się do wystąpienia zaburzeń depresyjnych. Z drugiej strony stan depresji powoduje wiele trudności w kontaktach międzyludzkich.

Brak wsparcia społecznego i brak umiejętności społecznych

Ludzie pozbawieni wsparcia społecznego są bardziej narażeni na depresję, a osoby w stanie depresji uzyskują takiego wsparcia mniej. Ograniczenie więzi społecznych poprzedza ujawnienie się depresji i gdy miną objawy choroby, osoby depresyjne mogą znów nawiązać więcej relacji społecznych, to jednak kontakty ich pozostają ograniczone. Osoby depresyjne cechują się niedostatkiem umiejętności społecznych- mówią wolniej, bardziej monotonnie, unikają kontaktu wzrokowego i mają większe trudności z rozwiązaniem konfliktów interpersonalnych.

Wpływ depresji na osoby trzecie

Osoby z depresją nie tylko maja problemy interpersonalne, ale swym zachowaniem jeszcze je pogłębiają. Niekiedy zachowanie cierpiących na depresję sprawia, że otoczenie okazuje im sympatię, wsparcie i pomoc- choć nie jest tak zawsze. Zachowanie depresyjne może budzić w otoczeniu negatywne uczucia i odrzucenie. U osób zdrowych, które przebywają w towarzystwie kogoś chorego na depresję może wywołać uczucie przygnębienia i przynieść negatywny skutek, co zniechęca ludzi zdrowych do kontaktu z chorymi.

Małżeństwo i życie rodzinne

1/3 małżeństw u jednego ze współmałżonków występują kliniczne objawy depresji. Rozpad małżeństwa może prowadzić do depresji, ponieważ kłopoty małżeńskie często poprzedzają depresję i są powszechnie uważane za czynnik przyspieszający rozwój zaburzenia. Rozpad małżeństwa może prowadzić do depresji, jak również, że depresja może być powodem rozpadu małżeństwa.

Skutki depresji jednego z członków rodziny odczuwają wszyscy pozostali. Depresja jednego z rodziców naraża dzieci na wiele problemów, na depresję zaś w szczególności. U dorastających dziewczynek oznacza to również zwiększone ryzyko problemów wychowawczych. Depresyjne matki są bardziej szorstkie i mniej radosne w bezpośrednich , niosących obustronne zadowolenie kontaktach z dziećmi. Są też mniej czułe dla swych dzieci i w mniejszym stopniu akceptują ich doświadczenia i doznania.

PRZYCZYNY ZABURZEŃ DWUBIEGUNOWYCH

Na depresję dwubiegunową maja wpływ czynniki biologiczne a znacznie mniej aspekty psychospołeczne.

Przyczyny biologiczne

Czynniki dziedziczne

Zaburzenie dwubiegunowe nie „powiela się”- tzn., że uwarunkowanie genetyczne dotyczy tylko zaburzenia dwubiegunowego, ale zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia depresji jednobiegunowej.

Istnieje także możliwość, że częstotliwość występowanie depresji jednobiegunowej u krewnych chorych na depresję dwubiegunową nie jest wyższa niż w całości populacji, depresja jednobiegunowa występuje w społeczeństwie o wiele częściej niż depresja dwubiegunowa.

Czynniki biochemiczne

W regulacji naszego nastroju odgrywają rolę: norepinefryna, serotonina i dopamina. Kluczem do zrozumienia tej choroby są zakłócenia w równowadze tych neuroprzekaźników. O możliwej roli dopaminy świadczy fakt, że ośrodki przyjemności w mózgu są pobudzane przez psychoaktywne substancje uzależniające, a efektem ich wpływu na mózg są zachowania przypominające zachowania maniakalne. Podczas epizodów manii poziom dopaminy jest podwyższony i dlatego środki przeciwpsychotyczne pomagają w zwalczeniu objawów manii.

Inne czynniki biologiczne

Wyniki niektórych badań zmian hormonalnych związanych z chorobą dwubiegunową dotyczą czynności osi przysadka- podwzgórze- nadnercza. Test przeprowadzony u pacjentów z zaburzeniem dwubiegunowym w fazie depresji wykazuje zakłócenia tak samo często jak u pacjentów w depresji jednobiegunowej. W okresach maniakalnych obserwowane u nich odchylenia od normy nierzadko są znacznie mniejsze.

Badaniami objęto też zakłócenia czynności osi przysadka- podwzgórze- tarczyca, ponieważ zmianom w czynności tarczycy towarzyszą zmiany nastroju. Wielu pacjentów z zaburzeniem dwubiegunowym wykazuje odchylenia od normy w czynności osi a podanie hormonu tarczycy poprawia działanie leków przeciwdepresyjnych. Hormon tarczycy może jednak przyspieszyć epizody maniakalne u pacjentów z zaburzeniem dwubiegunowym.

W czasie trwania epizodów manii pacjenci sypiają bardzo mało- z wyboru, nie z powodu bezsenności. Podczas epizodów depresji mają skłonność do hipersomnii (nadmiar snu), ale nie wykazują typowego dla pacjentów z depresją jednobiegunową skrócenia fazy REM. Z racji tego, że choroba ta ma cykliczny charakter i dlatego pacjenci są wrażliwi na wszelkie zmiany w porządku dnia wymagające przestawianie zegara biologicznego.

W okresie depresji dopływ krwi do lewego płata kory przedczołowej jest ograniczony , a w okresie manii redukcji ulega dopływ krwi do okolic czołowych i skroniowych. W okresie remisji przepływ krwi przez obie półkule mózgowe jest stabilny. Ukrwienie mózgu jest inne w okresach normalnego nastroju, inne zaś w depresji i manii.

Przyczyny psychospołeczne

Stresujące przeżycia

We wczesnym okresie choroby dwubiegunowej stresujące wydarzenia mogą przyspieszyć nadejście epizodów maniakalnych i depresyjnych. Pacjenci , którzy przeżyli poważne negatywne zdarzenia potrzebowali średnio 3 razy dłuższego czasu na wyjście z epizodu niż pozostali. Nawet umiarkowane negatywne przeżycia przedłużają okres trwania epizodu.

Podejście psychodynamiczne

Zaburzenia maniakalne i depresyjne są dwiema odrębnymi, choć pokrewnymi, nastawionymi na obronę radzenia sobie z ciężkim stresem. Osoby maniakalne starają się ratować „ucieczką w rzeczywistość”- usiłują uniknąć przykrości życia wewnętrznego, rozpraszając je wrażeniami płynącymi z zewnątrz. U pacjentów cierpiących na hipomanię- łagodniejszą odmianę manii- może objawiać się uczęszczaniem na wszystkie możliwe imprezy towarzyskie, co ma pomóc zapomnieć o stresie. U osób z pełną rozwiniętą manią chorzy posuwają się do skrajności- za wszelką cenę starają się zagłuszyć uczucie bezradności i braku nadziei, odgrywają rolę osób dominujących. Taka postawa prowadzi do całkowitego wyczerpania. W miarę rozwoju epizodu maniakalnego bieg myśli ulega przyspieszeniu do tego stopnia, że chory przestaje skutecznie przetwarzać nadchodzące informacje. Wynikiem tego są zachowania w najgorszym przypadku niezrozumiałe, a w najlepszym- niekonsekwentne.

Poczucie własnej wartości u osób, u których występują epizody manii, jest zaniżone, podobnie jak u osób depresyjnych.

Na zaburzenia dwubiegunowe- przejście od manii do depresji następuje w momencie załamania się funkcji obronnych tej pierwszej. Przejście z depresji do manii następuje, gdy pacjent targany poczuciem winy i przekonany o własnej bezwartościowości z powodu braku aktywności i nieumiejętności radzenia sobie, czuje się zmuszony do podjęcia najbardziej desperackiej próby obrony.

Czynniki społeczno- kulturowe a zaburzenia afektywne jednobiegunowe i dwubiegunowe

Częstotliwość występowania poszczególnych zaburzeń nastroju jest bardzo zróżnicowana w zależności od społeczeństwa- w jednym społeczeństwie częściej występuje mania, w innych bardziej depresja.

Różnice międzykulturowe w objawach depresji

W krajach nieuprzemysłowionych, w których zaburzenia depresyjne są częstsze, przybierają one inną formę, niż w krajach uprzemysłowionych. W niektórych kulturach np. w Chinach notuje się niewiele przypadków depresji, często też nie występują jej objawy. Zastępują je tzw. Objawy somatyczne i wegetatywne tj. zaburzenia snu, utrata łaknienia i masy ciała oraz brak zainteresowania seksem. Składnikami psychologicznymi, których zdaje się tu brakować, są takie objawy psychiczne, jak poczucie winy czy samooskarżanie się, tak powszechnie występujące w krajach „rozwiniętych”

Wiara w samowystarczalność

W tradycyjnych kulturach afrykańskich jednostka na ogół nie bywa obciążona winą za niepowodzenie lub klęskę. Zachowania jednostki w znacznej mierze jest determinowane przez grupę, dlatego też nie występował problem samowystarczalności, wyboru, czy odpowiedzialności, tak często spotykany w zachodnich kulturach. Afrykanie nie stawiali sobie trudnych do osiągnięć celów, mieli mniej powodów do rozczarowania lub porażki. Wykazywali pokorę wobec trudnego środowiska naturalnego i zawsze byli przygotowani na najgorsze. Winę za niepowodzenia przypisywali czynnikom zewnętrznym, a ponieważ nie czuli się osobiście odpowiedzialni za nieszczęścia, nie mieli powodów do niskiej samooceny.

Różnice demograficzne w Stanach Zjednoczonych

Badania nie wykazały różnic między rasami, chociaż wykryto dzięki nim, że zaburzenia nastroju wśród ludności czarnoskórej i białej pochodzenia latynoskiego występują rzadziej niż wśród białych nie- Latynosów. Nie ma także potwierdzenia o różnicach pomiędzy ludnością miejską i wiejską.

Stwierdzono, że zaburzenie jednobiegunowe występuje częściej wśród osób żyjących w biedzie, a zaburzenie dwubiegunowe- wśród wyższych klas społeczno- ekonomicznych.

Leczenie i jego wyniki

Wielu chorych z zaburzeniami nastroju nigdy nie szuka pomocy u lekarza. Znaczna większość epizodów depresji i manii mija przejściowo przed upływem roku bez jakiejkolwiek interwencji terapeutycznej. Jednak stale wzrasta liczba pacjentów szukających porady lekarskiej wynika to z coraz większej liczby osób cierpiących na zaburzenia. Jednocześnie przyznanie się do zaburzenia nastroju jest obecnie rzeczą nieco mniej wstydliwą.

Farmakoterapia i leczenie wstrząsami elektrycznymi

W terapii zaburzeń jedno- i dwubiegunowych znalazły zastosowanie leki przeciwdepresyjne, neuroleptyki i anksjolityki. Jest potwierdzona skuteczność działania leków przeciwdepresyjnych, ale są działania nieporządane (suchość w ustach, zaparcia, niewydolność seksualną, przyrost wagi). Te leki w dużych dawkach mają właściwości toksyczne, a więc przepisywanie ich pacjentom ambulatoryjnym, u których występują myśli samobójcze, jest ryzykowne. Podanie leków przeciwdepresyjnych pacjentom, u których depresja jest fazą choroby afektywnej dwubiegunowej niekiedy przyspiesza wystąpienie epizodu maniakalnego lub wywołuje szybką zmianę cyklu zaburzenia dwubiegunowego.

Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny

Lekarze coraz częściej stosują środki przeciwdepresyjne z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, do której należą leki nowej generacji, powodujące mniej niepożądanych działań ubocznych, lepiej znoszonych przez pacjentów oraz mniej toksyczne nawet w dużych dawkach. Do tej grupy leków należy Prozac (podstawowym efektem ubocznym to zaburzenia orgazmu lub zmniejszenie zainteresowanie seksem).

Prozac jest lekiem nadużywanym. Umiarkowane załamanie lub brak satysfakcji powinny skłaniać do zastanowienia się nad własnym życiem i ewentualnie skorzystania z psychoterapii, nie zaś do sięgania po farmakoterapię. Leki te wypisuje się ludziom zdrowym tylko po to, by poczuli więcej energii, stali się bardziej otwarci i twórczy niż do tej pory.

Przebieg terapii lekami przeciwdepresyjnymi

Leki przeciwdepresyjne zaczynają działać po kilku tygodniach. Odstawienie leku w momencie ustąpienia objawów prowadzi często do nawrotu choroby. Nieleczony epizod trwa od 6 do 9 miesięcy. Ponieważ depresja jest chorobą nawracającą w celu zapobieganiu jej nawrotom coraz częściej stosuje się farmakoterapię trwającą bardzo długo.

Lit i inne leki stabilizujące nastrój

Lit jest stosowany jest jako stabilizator nastroju w leczeniu epizodów depresyjnych i maniakalnych w przebiegu afektywnego zaburzenia dwubiegunowego. Podanie litu pozwala zapobiec cyklicznemu następowaniu po sobie epizodów manii i depresji i dlatego pacjentom z zaburzeniem dwubiegunowym lek ten podaje się przez długi okres. Terapia litem ma także negatywne działania uboczne- zobojętnienie, pogorszona koordynacja ruchowa, kłopoty żołądkowo- jelitowe, zakłócenia w pracy nerek a nawet trwałe ich uszkodzenie.

Obecnie na skuteczność leczenia zaburzenia dwubiegunowego mają wpływ leki przeciwdrgawkowe, pomagają one często pacjentom nie reagującym na lit lub tym, u których lit powoduje bardzo nieprzyjemne efekty uboczne.

Leczenie elektrowstrząsami

Środki przeciwdepresyjne przynoszą wyraźną poprawę dopiero po 6 tygodniach, u pacjentów cierpiących na ciężką depresję , u których istnieje poważne bezpośrednie zagrożenie samobójstwem, stosuje się elektrowstrząsy. Elektrowstrząsom poddaje się również pacjentów opornych na leczenie farmakologiczne. Najczęściej dotyczy to osób , które albo nie mogą przyjmować leków przeciwdepresyjnych, albo źle je znoszą. Całkowite ustąpienie objawów jest od 6 do 12 zabiegów (2-3 zabiegi tygodniowo). Dla utrzymania uzyskania poprawy stosuje się do końca epizodu depresji podtrzymujące dawki leków przeciwdepresyjnych i przeciwlękowych. Elektrowstrząsy są również bardzo skuteczną terapią w leczeniu epizodów maniakalnych, ale po serii elektrowstrząsów w celu niedopuszczenia do nawrotu choroby, stosuje się leki stabilizujące nastrój.