Handout
Układ z Schengen - porozumienie, które znosi kontrolę osób przekraczających granice między państwami członkowskimi układu, a w zamian za to wzmacnia współpracę w zakresie bezpieczeństwa i polityki azylowej. Dotyczy również współpracy przygranicznej. Polega to na tym, że przepływ osób i usług na granicach wewnątrz wspólnotowych przebiega bez kontroli, natomiast granice zewnętrzne i ich kontrola są wzmocnione. Porozumienie to zostało zawarte w miejscowości Schengen w Luksemburgu 14 czerwca 1985 roku przez pięć państw: Niemcy, Francję i kraje Beneluksu (czyli Belgię, Luksemburg i Holandię).
Obecnie do strefy Schengen należą 24 państwa. Państwa-sygnatariusze Układu z Schengen, których przystąpienie do strefy Schengen planowane jest na 1 listopada 2008 r. to Liechtenstein i Szwajcaria. W 2009 Cypr, a w 2011 Bułgaria i Rumunia. Zainteresowany członkostwem jest Watykan, jednak na dziś dzień w ramach umowy o otwarciu granic w portach lotniczych i morskich od 30 marca 2008 r., otworzył swoją granicę z Włochami. Na takich samych warunkach współpracują Monako (otwarta granica z Francją) oraz San Marino (otwarta granica z Włochami).
System Informacyjny Schengen (SIS, ang. Schengen Information System) - komputerowa baza danych, która pozwala na sprawdzenie, czy osoby lub przedmioty przekraczające granicę Strefy Schengen, bądź już znajdujące się na jej terenie, nie są poszukiwane, niejawnie nadzorowane lub czy nie dotyczy ich zakaz wstępu.
Dostęp do niej mają policja i urzędy konsularne oraz straż graniczna państw członkowskich układu z Schengen. SIS składa się z narodowych sekcji w każdym z krajów członkowskich, oraz z układu centralnego. Centralny serwer SIS znajduje się w Strasburgu. Narodowe bazy danych (N-SIS) są jednakowe w każdym kraju, dzięki stałej aktualizacji informacji za pośrednictwem jednostki koordynującej, tj. Centralnego Rejestru (C-SIS). System gromadzi dane na temat obserwowanych, podejrzanych lub ściganych osób oraz przedmiotów (skradzionych pojazdów, broni, dokumentów).
Polska weszła do strefy Schengen w grudniu 2007 roku. Wschodnia granica Polski jest granicą zewnętrzną obszaru Schengen (granice z Rosją, Ukrainą i Białorusią). Wszystkie osoby, które legalnie przekroczyły granicę zewnętrzną, mogą swobodnie poruszać się po całym obszarze Schengen bez żadnej kontroli granicznej.
Obywatele państw trzecich, aby przekroczyć granicę zewnętrzną Schengen muszą ubiegać się o wizę. Wyróżniamy kilka rodzajów wiz:
Wiza jednolita: lotniskowa A (ważna tylko dla podróżujących samolotem); wiza tranzytowa B (zezwolenie na tranzyt przez terytorium Schengen nie dłużej niż 5 dni) oraz wiza krótko terminowa C (pobyt do 90 dni, w ciągu 6 miesięcy od pierwszego wjazdu);
Długoterminowe wizy narodowe D pozwalają na bezwizowy tranzyt przez terytorium innych krajów strefy Schengen trwający max 5 dni;
Zezwolenia na pobyt są ważne tylko na obszarze kraju wydającego, ich posiadacze mogą podróżować w strefie Schengen max przez 3 miesiące.
Zjawisko imigracji, czyli napływu obcokrajowców do Polski, jest stosunkowo nowe. Dopiero od kilkunastu lat - wraz z rozpoczęciem transformacji ustrojowej i otwarciem granic w 1989 r. - Polskę zaczęli masowo odwiedzać cudzoziemcy. W różnych celach: handlowych, do pracy, na studia itd. Wcześniej o Polsce można było powiedzieć, że jest krajem zerowej imigracji.
W latach 1999-2002 stanowili oni jedynie 0,2 % całej populacji i był to wskaźnik jeden z najniższych w Europie. Dla porównania w UK wynosił 4,5%, Niemczech 8,9% a w Szwajcarii 19.9%.
Nawet wejście Polski do UE w 2004 nie zmieniło tak niskiego wskaźnika, jest tak ponieważ nasz kraj dla imigrantów nadal pozostaje mało atrakcyjny. Imigranci wybierają rozwinięte gospodarczo kraje Europy Zachodniej. Na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, albo zezwolenia na osiedlenie się, na dzień 1 września 2004 r. mieszkało w Polsce legalnie ok. 85 tys. cudzoziemców.
Do Polski najchętniej przyjeżdżają obywatele byłego ZSRR, przede wszystkim z Ukrainy, Rosji i Białorusi. Stosunkowo liczną grupę imigrancką stanowią również obywatele państw wysoko rozwiniętych: Niemiec, Stanów Zjednoczonych, Francji oraz Wielkiej Brytanii, a także Wietnamu. Najliczniejszą grupę imigrantów w Polsce stanowią Ukraińcy 20% i Wietnamczycy 4%. Co trzeci obcokrajowiec mieszkający w Polsce pochodzi z kraju bezpośrednio z nami sąsiadującego. Imigranci zazwyczaj osiedlają się w dużych miastach, bądź na ich obrzeżach.
W 2000 roku UE wprowadziła dwie nowe dyrektywy delegalizujące dyskryminację. Kraje członkowskie zobowiązały się do wdrożenia nowych przepisów do 2003 r. Dyrektywy mają na celu zapobieganie dyskryminacji w zatrudnieniu oraz dostępie do szkoleń na tle rasowym, etnicznym, orientacji seksualnej, religii lub poglądów, wieku oraz niepełnosprawności. Przepisy zakazujące dyskryminacji z przyczyn rasowych obejmują również dziedziny takie jak edukacja, opieka społeczna, ochrona zdrowia, dostęp do dóbr i usług oraz prawo do osiedlania się.
Nowe zasady obejmują i delegalizują dyskryminację bezpośrednią i pośrednią. Z dyskryminacją bezpośrednią mamy do czynienia w przypadku czytelnych przejawów dyskryminacji z powodu rasy, pochodzenia, religii, niepełnosprawności, wieku lub orientacji seksualnej.
W rzeczywistości, dyskryminacja przyjmuje bardziej ukryte formy. Z tego powodu regulacje dotyczą również dyskryminacji pośredniej. Dyskryminacja pośrednia występuje wówczas, gdy pozornie neutralne warunki, kryteria lub praktyki są niekorzystne dla pewnych grup lub osób.