BADANIE FIZYKALNE

Istotne jest powtarzanie badania fizykalnego w celu wykrycia dyskretnego narastania objawów chorobowych, szczególnie w razie wątpliwości diagno­stycznych.

Stan ogólny:

Zwrócić uwagę na wygląd pacjenta (dobre lub złe samopoczu­cie, objawy wstrząsu) oraz zabarwienie powłok (bladość, sinica) i po­cenie się. Obserwować pozycję ciała i poruszanie się. Pacjenci z kolką (nerkową lub żółciowi są niespokojni, poruszają się i zmieniają pozy­cję w czasie bólu, podczas gdy chorzy z zapaleniem otrzewnej leżą bez ruchu na plecach, często z nogami zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych. Pacjenci z zapaleniem trzustki i schorzeniami przestrze­ni zaotrzewnowej często przybierają pozycję siedzącą, pochyloną do przodu.

Ocena czynności życiowych:

Zbadać ciśnienie tętnicze krwi (złe, rokowa­nie, jeśli bólowi brzucha towarzyszy hipotensja) oraz częstość tętna. Ocenić również zmiany ortostatyczne (hipowolemia). Zmierzyć temperaturę ciała (pomiar w odbytnicy).

Głowa, oczy, uszy, nos i gardło:

Zwrócić uwagę na ewentualną żółtaczkę, bladość powłok i suchość błon śluzowych.

Klatka piersiowa:

Ocenić poruszanie się ściany jamy brzusznej przy oddy­chaniu. Osłuchując stwierdzić, czy szmer pęcherzykowy nie jest osła­biony i czy nie ma dodatkowych szmerów oddechowych

(zapalenie dol­nych płatów płuc może się objawiać bólem brzucha).

Jama brzuszna:

Ważne jest, aby pacjent leżał płasko, z nogami zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych (w celu zmniejszenia napięcia mię­śni brzucha). Ocenić obecność objawów wzdęcia brzucha, blizn (po zabiegach operacyjnych), oporów patologicznych (zbadać kanały udo­we i pachwinowe pod kątem obecności przepuklin), rozszerzonych żył podskórnych (nadciśnienie wrotne), zmian skórnych (podbiegnięcia krwawe, rozstępy) czy też widocznej perystaltyki. Osłuchać wszystkie kwadranty brzucha, ocenić obecność i jakość szmerów jelitowych, tar­cia, zbadać objaw chełbotania (przy podejrzeniu wodobrzusza). Opuki­wanie i badanie palpacyjne przeprowadzać delikatnie i powoli, rozpo­czynając od miejsc oddalonych od obszarów największej bolesności. Określić miejsca bolesności przy palpacji, obrony mięśniowej (zależnej i niezależnej od woli) i występowanie objawów otrzewnowych (oznaka zapalenia otrzewnej). Pośrednie badanie podrażnienia otrzewnej polega na obserwacji ewentualnego bólu brzucha przy kaszlu wywołanym u pacjenta płasko leżącego z lekko unieruchomionymi piętami (należy także śledzić wyraz twarzy pacjenta; często pojawia się grymas bólu).

Badanie per rectum:

Ocenić występowanie nieprawidłowych mas, szczelin, bolesności przy palpacji oraz określić wielkość gruczołu krokowego. Przeprowadzić badanie stolca na obecność krwi.

Badanie narządów miednicy:

Badanie przeprowadzić delikatnie, oceniając obecność wydzieliny lub krwawienia, tkliwość przy badaniu szyjki macicy, powiększenie lub nieprawidłowe masy w badaniu macicy czy przydatków. Badanie narządów miednicy powinno być wykonane u wszystkich kobiet z bólem podbrzusza.

Badanie męskich narządów płciowych:

Ocenić obecność przepuklin, nie­prawidłowych mas lub bolesności przy badaniu worka mosznowego.

1

---