Podatki
PODATEK to obowiązkowe, bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa lub innych instytucji publicznych do tego uprawnionych.
DOCHÓD nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania. Dochód jest podstawą od której oblicza się podatek dochodowy.
Koszty uzyskania przychodu to koszty, które zgodnie z obowiązującymi przepisami mogą być odliczone od przychodu, w celu obliczenia dochodu do opodatkowania (inaczej wszelkie koszty poniesione w celu uzyskania przychodu).
W konstrukcji podatku występują następujące elementy:
podmiot podatku (podatnik) - osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej,
płatnik podatku - ten kto zobowiązany jest obliczyć wysokość podatku, potrącić go i odprowadzić do budżetu,
przedmiot podatku - towar lub usługa, od których wartości płaci się podatek,
podstawa opodatkowania - wartość (netto), od której nalicza się podatek wg obowiązującej stawki podatkowej,
stawka podatkowa - wyraża stosunek wysokości podatku do podstawy opodatkowania,
zwolnienia i ulgi podatkowe - decydują o faktycznym ciężarze obowiązku podatkowego,
Zwolnienie podatkowe oznacza całkowite wyłączenie podmiotów podatków lub przedmiotów opodatkowania, spełniających określone warunki, od obowiązku podatkowego (bezterminowo lub na ustalony okres).
Ulga podatkowa polega na wyłączeniu określonych części z podstawy opodatkowania lub obniżeniu stawek podatkowych.
Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa wiąże powstanie takiego zobowiązania, albo z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość takiego zobowiązania.
ZASADY PODATKOWE: równości, pewności, dogodności, taniości.
PODZIAŁ podatków wg kryterium przerzucalności:
podatki bezpośrednie i pośrednie.
Podatki bezpośrednie, których skutków nie można przerzucić na inny podmiot:
podatek dochodowy od osób fizycznych - płacony zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów wg ściśle określonych stawek
w zależności od wysokości osiągniętego dochodu
podatek dochodowy od osób prawnych - stawka podatku jest jednakowa dla wszystkich producentów, niezależnie od wysokości dochodu,
podatek od spadku i darowizn,
podatek od czynności cywilnoprawnych (umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, pożyczki, poręczenia, ustanowienia hipoteki, umowa spółki i inne),
podatek rolny,
podatek leśny,
podatek od nieruchomości (od gruntów, od budynków lub ich części, od budowli),
podatek od środków transportowych.
Podatki pośrednie, których skutki można przerzucić na inny podmiot:
podatek od towarów i usług (VAT) - wielofazowy, powszechny, pobierany w każdej fazie obrotu, od surowca do gotowego wyrobu. Stawki obliczane od wartości netto.
Od stycznia 2011 obowiązują nowe stawki VAT: 5%, 8% i 23%.
W Polsce VAT wprowadzono ustawą z dnia 5.07.1993r.
podatek akcyzowy tzw. podatek od towarów luksusowych. Stawki podatku są zróżnicowane a ich wysokość reguluje Kodeks Celny.
STAWKA 0% podatku VAT jest korzystniejsza niż zwolnienie z podatku ponieważ daje prawo do odliczenia (zwrotu) podatku naliczonego w poprzednich fazach obrotu, a zwolnienie takiego prawa nie ma.
WSPÓLNE opodatkowanie jest rodzajem ulgi podatkowej. Zastosowanie jej powoduje obniżenie należnych wpłat podatkowych do urzędu skarbowego. W 2011 roku prawo do wspólnego opodatkowania przysługuje małżonkom oraz osobom samotnie wychowującym dziecko, przy spełnieniu pewnych warunków.
PODWÓJNE opodatkowanie może dotyczyć osób, które mieszkają w Polsce, a źródła dochodów mają w innym państwie. Umowy międzynarodowe zapobiegają podwójnemu opodatkowaniu, jeżeli umowa przewiduje opodatkowanie źródła dochodu za granicą, to dochód ten w Polsce jest zwolniony od opodatkowania.
Roczne zeznanie podatkowe o wysokości dochodu osiągniętego w roku poprzednim należy złożyć do urzędu skarbowego w terminie 30. 04 roku następnego. Przez pięć lat mamy obowiązek przechowywać odpowiednie dokumenty, w tym czasie urząd skarbowy ma prawo kontrolować prawidłowość odpisów podatkowych.
PODATKI I OPŁATY LOKALNE. Rada gminy, w drodze uchwały, określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokości stawek opłat lokalnych:
opłata targowa - od sprzedaży na targowiskach,
opłata miejscowa tzw. klimatyczne,
opłata administracyjna - za czynności urzędowe wykonywane przez organy gminy, jeśli te czynności nie są objęte przepisami o opłacie skarbowej.
Do gmin odprowadzane są podatki, na podstawie odrębnych przepisów podatkowych od: nieruchomości, środków transportowych, spadków i darowizn, podatek rolny, opłata za posiadanie psa.
ORDYNACJA PODATKOWA (Konstytucja podatkowa) weszła w życie 1.01.1998r. - kodeks postępowania podatkowego, ograniczył zakres uznaniowości w wymierzaniu podatków i przyznawaniu ulg, utrudnił unikania opodatkowania, usprawnił pobór podatków.
Organy podatkowe I instancji to Urzędy Skarbowe.
Organy podatkowe II instancji to Izba Skarbowa.
Głównym źródłem wpływów budżetowych w Polsce są podatki pośrednie.