Wyłączenie odpowiedzialności karnej.

Okoliczności wyłączające przestępczość czynu:

1. okoliczności wyłączające bezprawność czynu- to takie, przy których czyn wypełniający znamiona przestępstwa nie jest jednak w rzeczywistości przestępstwem, ponieważ na mocy przepisu prawnego lub utartej praktyki działania takie są uważane za zgodne z prawem. Są to KONTRATYPY.

Do kontratypów zaliczamy następujące czynności:

1)obrona konieczna- jest reakcją na bezpośredni zamach; zamach jest bezprawny; sposób obrony jest współmierny do niebezpieczeństwa zamachu; polega na odparciu bezpośredniego zamachu na jakiekolwiek dobro chronione prawem przy użyciu środków koniecznych do odparcia tego zamachu w sposób współmierny do niebezpieczeństwa zamachu; musi być konieczna w sensie technicznym (musimy używać środków koniecznych do odparcia tego zamachu); żeby nie dochodziło do rażącej dysproporcji dóbr- dysproporcja między dobrem chronionym a środkiem do odparcia ataku;

-Prowokacja- nie można stosować obrony koniecznej wtedy, gdy sami sprowokowaliśmy;

-Bójka- co do zasady nie ale są wyjątkowe sytuacje: A. kiedy wycofuje się z bójki a jest nadal atakowany; B. stosujemy w obronie osoby niezdolnej do dalszego udziału w bójce; C. osoba odciągająca inną osobę od udziału w bójce, próbująca zakończyć bójkę.

Przekroczenie granic obrony koniecznej; 2 formy: A. eksces intensywny (art.25par2)- gdy broniący się stosuje sposoby obrony, które nie były konieczne do odparcia zamachu lub zachodzi rażąca dysproporcja dóbr (sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia) B. eksces ekstensywny- polega na przedwczesnym lub spóźnionym działaniu. Ma on miejsce w przypadku stosowania obrony, gdy zamach nie wszedł jeszcze w fazę tworzącą zagrożenie dla chronionego dobra lub gdy zagrożenie to już nie istnieje, gdyż zamach się zakończył (np.: napastnik, który uderzył napadniętego ucieka nie zabrawszy żadnego mienia)

-Dodatkowo sąd obligatoryjnie odstępuje od wymierzenia kary broniącemu się, jeżeli przekroczenie granic obrony koniecznej było wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu (art. 25 § 3 k.k.) - tym niemniej oskarżony będzie uznany za winnego popełnienia przestępstwa.

2)stan wyższej konieczności (w zasadzie, bo niekiedy wyłącza on tylko winę)

3)działanie w ramach uprawnień lub obowiązków

4)zgoda pokrzywdzonego

5)czynności lecznicze

6)karcenie małoletnich

7)uprawienie sportu (np. box)

8)uzasadnione ryzyko

9)ostateczna potrzeba i zwyczaj.

2. okoliczności wyłączające winę 1)niepoczytalność 2)błąd co do faktu 3) nieświadomość bezprawności czynu 4)rozkaz przełożonego.

W przypadku okoliczności wyłączających winę czyn pozostaje w prawdzie bezprawny ale nie jest przestępstwem ze względu na brak elementu zawinienia.

3. okoliczności wyłączające społeczną szkodliwość czynu

1) znikoma społeczna szkodliwość czynu (nie ma przestępstwa, sąd w takim przypadku może umorzyć sprawę).

---