20/02/06
TEOLOGIA MISJI SW PAWLA
Nie mniej wyraznie ukazuje się nam rola ducha św. w listach sw.Pawla, w których znajdujemy podstawy teologii a która tak wielki wywiera wpływ na działalność misyjna. O swej działalności sw.Pawel mówi tesaloniczanom: „ nasze głoszenie ewangelii wśród was nie dokonało się tylko przez samo Słowo, lecz przez moc i ducha św. z wielka siłą przekonania” (1tes1,5). Rola ducha sw.ukazuje się nam gdy za sw.Pawlem uświadomimy sobie ze miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez ducha św. .,który został nam dany ( Rz 5,5). Na innym miejscu sw Paweł stwierdza że jesteśmy świątynią Boga i ze Duch Boży mieszka w nas ( 1 Kor 3,16). W liście do Rzymian Paweł mówi : „ wszyscy ci których prowadzi Duch Boży są synami bożymi „ ( Rz 8,14). I dodaje jeszcze, ze „ sam Duch wspiera swym świadectwem naszego ducha ,że jesteśmy dziećmi to i dziedzicami Boga a współdziedzicami Chr. „ (Rz 8,16-17). Ponadto Duch sw swoja miłością splata nas w Chr w jeden organizm nadprzyrodzony, nazwany Mistycznym Ciałem ,czyli Kościołem ,którego głową jest Chr(por 1 Kor 12,12n i Ef 1,22-23). Ciało to przyozdobione różnymi darami Ducha, ustawicznie wzrasta w Duchu sw (por Ef 4,7-16) stając się ofiara Bogu przyjemną, uświęconą Duchem sw (Rz 15,16)
27/02/06 (c.d. poprzedniego wykładu)
mając to wszystko na uwadze, lepiej rozumiemy słowa Vat II usiłujące globalnie określić rolę Ducha sw w Kościele : Duch sw przez wszystkie czasy jednoczy cały Kościół we wspólnocie i posłudze i uposaża go w rozmaite dary hierarchiczne oraz charyzmatyczne, ożywiając kościelne instytucje jakby ich dusza i wsączając do serc wiernych samego Ducha misyjnego, jakim wiedziony był sam Chr „ (DM 4). Być duszą kościoła - to najtrafniejsze określenie roli Ducha sw w Kościele; jest On „spiritus vivificans” jak Go Kościół nazywa w liturgii - który wszystko na nowo ożywia (por J 6,63) jest „creator spiritus” który stwarza nowe życie boże w nawróconych i sam się oddaje.
Wnioski :
każdy z wysłanników Kościoła może być powołany przez Ojca i Syna tylko w duchu sw.
Duch sw poucza go co jest nauką Chr i co trzeba odpowiedzieć na pytania czy zarzuty. Duch sw jest rozdawca chryzmatów świętości , które umożliwiają misjonarzowi dać świadectwo Chr. Duch sw rozdziela łaski powołania kapłańskiego oraz przenika działalność sakramentalną kapłana nadając jej moc nadprzyrodzoną. Rozstrzygnięcie czy decyzje misjonarza płynące z jego władzy jako wysłannika Kościoła są odbiciem woli Ducha sw
Każdy ze słuchających misjonarza może przyjąć jego Słowa tylko w duchu sw przyjęcie wewn - wiarą i zewn - przez chrzest jedną nierozdzielną rzeczywistość.
Duch sw jest istotnie dementem łączącym wszystkich niechrześcijan w Kościele oraz elementem rozszerzenia Kościoła w stosunku do całego ..... „ Duch sw przez wszystkie czasy jednoczy cały Kościół we wspólnocie i posłudze . jest więc jakby duszą Kośioła” (DM 4)
3 wyklad (od Ani Kisiel)
po omówieniu działalności w odniesieniu do dzieła misyjnego ze str Boga trzeba mówić o działalności ze str człowieka- kto i jak działa. Jest to kwestia podmiotu działalności misyjnej i jej form działania.
PODMIOT DZIAŁALNOŚCI MISYJNEJ
Vat II w swoim dokumencie Konstytucji Dogm. o Kościele (lumen gentium) zaraz na wstępie sformułował swój charakter posłanniczy podając siebie jako „ światłość narodów” - lumen gentium „jako sakrament zbawienia” (por KDK 42,45; DM5 ; KL20) tzn ze Kościół nie istnieje sam dla siebie lecz w swojej istocie jest przeznaczony dla drugich czyli dla całej ludzkości. Jest bowiem „tajemnicą woli Bożej” ujawniono nam w pewnym okresie czasu „ aby wszystko zjednoczyć w Chr jako Głowie” (Ef 1,10). Podkreślał to również Vat II w konstytucji dogm o kościele: :Bóg powołał zgromadzenie tych co z wiarą spoglądają na Jezusa -sprawcą zbawienia oraz źródło jedności i ustanowił (pokojem) Kościołem aby ten mógł być dla wszystkich razem i dla każdego z osobna widzialnym sakramentem swojej zbawczej jedności” (KK 9). Właśnie dlatego sobór orzekł ze „kościół pielgrzymujący jest z natury swej misyjny” (DM2). A jeśli ze swej natury to cały Kościół jest misyjny - jak się wyraża Sobór w DM - i dzieło ewangelizacji jest podstawowym zadaniem ludu bożego (DM 35). Sobór wyciąga stąd decydującą konkluzję : „wszyscy wierni jako członki żywego Chr wcieleni i upodobani do Niego przez chrzest, bierzmowanie, eucharystię zobowiązani są do współpracy w szerzeniu i rozwoju Jego ciała aby jak najprędzej doprowadzić je do pełni” (DM 36). Traktując o misjonarzach precyzuje sobór powyższa odpowiedzialność za losy Kościoła,mianowicie „ obowiązek rozszerzenia wiary ciąży w odpowiedniej części na każdym uczniu chrystusowym” (DM 23)
Paweł VI będąc oficjalnym wykładnikiem myśli soborowej podkreśla tę powszechną choć zróżnicowaną odpowiedzialność we wszystkich swoich orędziach corocznych na światowy dzień misyjny czyli niedzielę misyjną. W orędziu na rok 1968 pisze: „ kto by się odizolował i okazał obojętny wobec tego faktu objawienia się Kościoła ,musiałby jednocześnie wątpić w swą wierność wobec Chr i wobec zobowiązań wynikających z własnego chrztu. Misje są naszą sprawą, każdemu z osobna i każdej społeczności wierzących”. W orędziu na 1969: „ sprawa misji jest elementem definicji chrześcijanina. Wszystkie dzieci Kościoła muszą mieć pełne zrozumienie odpowiedzialności wobec świata i pielęgnować w sobie ducha naprawdę katolickiego, przyczyniając się do dzieła ewangelizacji. To właśnie jest powołaniem wszystkich wiernych i obowiązkiem całego Kościoła który będąc katolicki musi także z natury swojej być misyjny”.
W orędziu na 1970r : „ w posoborowym czasie obowiązek głoszenia wiary spoczywa na wszystkich chociaż w różny sposób w różnym stopniu ale z coraz większym przynagleniem- kto chce żyć Kościołem ten musi zrozumieć wewn prężność jego dynamizmu istotnego (DM 1,2,6) właściwą jego naturze dążność do rozszerzenia się oraz jego zasadniczy obowiązek przekazywania wiary wszystkim ludziom” (DM 28)
Orędzie na rok 1971: „każdy z nas po prostu żyje z chrześcijaninem, winien się czuć zniewolony głosić tę Dobrą Nowinę aż po krańce ziemi. Nikt z nas choćby to był papież, bp, kapłan ,zakonnik itd. Nie może się uchylić od odpowiedzialności w odniesieniu do tego istotnie chrześcijańskiego obowiązku” a wiec jest jasne: obowiązek misyjny obowiązuje wszystkich w odpowiedniej części.
Właśnie na podstawie powyższego określenia sobór w rozdziale 6 VI DM- o współpracy misyjnej wylicza po kolei wszystkie stany Kościoła od największego stopnia odpowiedzialności w dół kreśląc dla każdego z nich pewne zadania które można by i należałoby wykonać.
13/03/06
DZIAŁALNOŚC PAPIEŻA WRAZ Z KURIĄ RZYMSKA
Działalność papieża
Papież jako widzialny następca Chr jest w najwyższym stopniu odpowiedzialny za dzieło misyjne Kościoła : zarówno w odniesieniu do nauczania jak i kierowania dziełem misyjnym. Sw jan apostoł opisuje jak Piotr z gromadką współtowarzyszy i przyszłych apostołów po całonocnej i bezowocnej pracy nad j.Genezaret spotkali się niespodziewanie z Chr którego poznali dopiero po bogatym połowie ryb i jak Jezus nakarmił Piotra. Kiedy po 3krotnym wyznaniu miłości otrzymał pełnie władzy pasterskiej nad Kościołem : „paś owce moje” ( J 21,15-17). Tę pełnię władzy posiadają wszyscy następcy Piotra aż di skończenia świata. Jest niemożliwością dla papieży by osobiście udawali się na misję i bezpośrednio do młodych kościół kierowali swe żywe słowo. Poza tym pisane słowo papieży dociera dziś do wielu na całym świecie . dzięki udoskonalonym środkom komunikacji Paweł VI - po raz pierwszy w historii - mógł się osobiście zetknąć z ludzkością młodych kościołów. W odbytych podróżach odwiedził Bliski Wschód (najpierw) był tam 4-6/01/1965 oraz 25/07/1967 następnie odwiedził Indie (Bombaj) 2-5/12/1964, Kolumbie (Bogota) 22-25/08/1968 Ugandę (Kampala) 31/07-2/08/1969 i niemal cały Daleki Wschód 26/11- 04/12/1971. ta ostatnia podróż była największą podróżą papieża -pielgrzyma, misjonarza i wynoszącą przeszło 50tys km, w której odwiedził 8 państw i wygłosił ok. 80 przemówień i odprawił 15 uroczystych mszy . JP II kontynuował dialog ze światem i kościołami lokalnymi , służą temu m.in. liczne podróże apostolskie , odwiedził 140 krajów spędzając w nich ok. 600dni zmierzając do objęcia papieską katecheza całego świata oraz odwiedzając parafie i ośrodki kulturalne we Włoszech. Szczególną troską otoczył Kościół w Afryce ( w trakcie 11tu pielgrzymek apostolskich odwiedził 40 z 59 państw afrykańskich) uczestniczył w wielu sesjach roboczych, Rady Sekretariatu Generalnego Synodu Afrykańskiego: na Wybrzeżu Kości Słoniowej (1990) w Angolii (1992) w Ugandzie (1993) i Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Synodalnym Jaunde (Kamerun)- 1995, gdzie ogłosił adhortację Ecclesia in Africa, poświęconą problemom Kościoła na tym kontynencie, zwłaszcza inkulturacji oraz odpowiedzialności Afrykanów za Kościół i jego losy. W pielgrzymkach apostolskich do krajów Afryki Łacińskiej, gdzie systematycznie narasta bunt na podłożu społecznym, JP II wzywał nie tylko do budowania sprawiedliwości między ludźmi i konsolidacji społ. lecz podejmował problem zadłużenia krajów amerykańskich kierując apel do wierzycieli aby sprawiedliwości nie stawiali ponad miłością. 1984 - zainaugurował w Santo Domingo wielką nowenną przed obchodem 500lecia ewangelizacji na tym kontynencie. W 1986 brał udział w posiedzeniach generalnych konferencji episkopatów Ameryki Łacińskiej- CELAM oraz w 1988 zamknął piąty Kongres Eucharystyczny i Maryjny. W 1996 w swej apostolskiej pielgrzymce do Ameryki Srodkowej (Gwatemala, Nikaragua, Salwador, Wenezuela) określanej jako społ podróż papieża. Ostrzegał przed teologia wyzwolenia oraz przed zagrożeniem sekt ewangelikalnych ( głównie w Gwatemali) będących przeszkodą dla właściwie pojętego ekumenizmu. W konstytucji z 22/06/(nie wiem jaki rok) Kongregacja Rozkrzewiania Wiary - czytamy „dlatego obowiązek głoszenia Ewangelii wszelkiemu stworzeniu zlecony przez Pana wszystkim apostołom przede wszystkim ciążył na Piotrze który przewyższył wszystkich pełnią władzy i jemu samemu tylko Pan dodał by pasł owce Jego” . w odniesieniu do młodych kościołów obowiązkiem papieża jest przydzielić pracę, następnie czuwać nad usprawnioną....działalnością czyli nad całą stroną organizacyjną dzieła misyjnego. A wiec przede wszystkim mianuje prefektów i wikariuszy apostolskich oraz biskupów odpowiednio do potrzeb wzrastających młodych kościołów. Dziś już nikt nie może samowolnie podejmować pracy misyjnej wszystko podlega nadzorowi pap i jemu należy składać sprawozdania.
27/03/06
Ta scentralizowana akcja papieża w odniesieniu do działalności misyjnej okazuje się w swych skutkach wielkim błogosławieństwem. Gwarantuje ona dziełu misyjnemu jedność i stałość a tym samym zapewnia rozwoj i postęp uporządkowania. Z drugiej strony bezduszna centralizacja w pewnych okresach misji stała się hamulcem rozwoju i postępu misyjnego.
3/04/06
DZIAŁALNOŚĆ PAPIEŻA W SPRAWIE MISJI
Vat II wskazał na te okoliczności zalecając roztropny pluralizm ,zapalając w ten sposób zielone światło dla jedności w różnorodności, aby nie wszystko i nie wszędzie było rzymskie lecz chrystusowe.
DZIAŁALNOŚĆ KURII RZYMSKIEJ
1. Kongregacja Ewangelizacji Narodów lub Rozkrzewiania Wiary (skrót KEN lub KRW)
powstanie i dalsze zmiany organizacyjne
obok papieża i w jego imieniu w największym stopniu jest misyjnie zaangażowana KEN lub KRW. Jest więc ogromnie ważną sprawą przyjrzeć się bliżej tejże kongregacji. Stworzenie centrali ds. misyjnych stawało się z upływem czasu coraz bardziej kwestią palącą. Wielu światlejszych misjonarzy zwróciło na tę sprawę uwagę. Osobiście Remon Lul (Cul - nie mogę rozczytać wie nie wiem jak się dokładnie ten ktoś nazywa, zm. w 1311r)kilkakrotnie przedkładał papieżom odpowiednie memoriały a w końcu specjalny memoriał wystosował...
Pius V wystosował komisję kardynalską do nawracania heretyków i drugą dla wszystkich w ogóle niewiernych.
Z inicjatywy Jana......... profesora w Lowannie i biskupa w Tornei ustanowił jeszcze trzecią komisję ds.Greków która papież Klemens VIII szerzej rozbudował, nadając jej ogólniejszy charakter. Te komisje umarły śmiercią naturalną.
Z upływem czasu idea coraz bardziej dojrzewała, pielęgnowana w środowisku Karmelitów ( Tomasz od Jezusa, Dominik od Jezusa i Maryi). Aż wreszcie Grzegorz XV ostatecznie ją zrealizował. Pierwsze zebranie składające się z trzynastu kardynałów dwóch prałatów i jednego sekretarza, pap zwołał na 6/01/1622. wystosował papież w tej sprawie list apostolski 22/06/1622 oficjalnie i definitywnie erygował Kongregację Rozkrzewiania Wiary. Podarowany przez hiszpańskiego prałata Vives pałac przy placu hiszpańskim stał się aż po dziś siedzibą nowej Kongregacji. Pierwszą reorganizację przeprowadził Pius X w ramach ogólnych zmian w Kurii Rzymskiej Konstytucję Apostolską Sapienti Consilio (za mądrą radą) z dnia 29/06/1908. zmiany dotyczyły aspektu terytorialnego, personalnego i rzeczowego. Pod względem terytorialnym wyjął papież spod jurysdykcji KRW tereny następujących prowincji kościelnych :
Anglii, Szkocji, Holandii, Luksemburga, Islandii- w europie
Kanady, nowej ziemi USA.
Wszystkie wikariaty i prefektury apostolskie w Ameryce Łacińskie ds. nadzwyczajnych (dziś rada ds. publicznych Kościoła) pod wzg. personalnym ustalono, ze odtąd misjonarze z instytutów zakonnych będą podlegać własnym kongregacjom zakonnym i instytucjom świeckim. Pod wzg rzeczowym wyjęto spod Bożego nauczania katolickiego łącznie z uniwersytetami, sprawy dyspens małżeńskich i sprawy sądowe.
10/04/06 ( od Ilony Rokickiej)
Benedykt XV motu proprio Dei providentis z Bożego zarządzenia z dnia 1/05/1917 powołał do życia Kongregację dla Kościołów Wsch., poddając pod jej jurysdykcje także misje prowadzone prze Kościoły. Wreszcie Paweł VI zgodnie ze wskazaniami soboru wydał 2 dokumenty : „list apostolski motu proprio ecclesiae sancte” z dnia 6/08/1966 zawierający normy wykonawcze do dekretu misyjnego i konstytucje apostolską o kurii rzymskiej „Regimini Ecclesiae” z dnia 15/08/1967
W pierwszym -zgodnie z życzeniem soboru- powiększył skład osobowy posiedzenia plenarnego, zbierającego się dwa razy w roku, 24 członków z głosem decydującym, mianowicie 12tu biskupów z terenów misyjnych, 4 bp z innych diecezji, 4 przełożonych zakonnych i 4 z Papieskich Dzieł Misyjnych. W II natomiast dokumencie papież zmienił między innymi nazwę kongregacji na Kongregację Ewangelizacji Narodów( KEN) z Kongregacji Rozkrzewiania Wiary (nr 81 konstytucji).
Dotychczasowa nazwa bowiem zbyt mocno przypominała wszystkim czasy zależności kolonialnej.
ORGANIZACJA KEN
Jak każda kongregacja rzymska jest stałym i kolegialnym wydziałem Kurii Rzymskiej obejmującym obecnie 42 kardynałów w tym 1 przewodniczący zwany prefektem (obecnie od 2001 kard Crescenzio Sepe uchodzący za „czerwonego papieża” ze wzg na wielkie kompetencje i rozległość władzy w terenie)dalej 16bp, 4 narodowych dyrektorów papieskich dzieł misyjnych i 4 przełożonych generalnych zakonnych. Prefektowi dalej służył pomocą i wreszcie wielu konsultantów (72) którzy uchodzą za wytrawnych specjalistów z dziedziny misjologii i mają służyć radą, zgłaszać nowe koncepcje i spostrzeżenia.
ZADANIA KEN
Zgodnie z pleceniem soboru (DM 29)KEN jak mówią Normy Wychowawcze do DM jako „jednemu tylko urzędowi podlegają wszystkie misje by we wszystkich misjach mógł być zachowany stały i jednolity styl w normowaniu i układaniu kierownictwa” (n.13). jurysdykcję KEN rozciąga się z pewnymi restrykcjami na wszystkie sprawy w odniesieniu na wszystkie jednostki kościelne które znajdują się w stanie początkowym czy w zastoju czy w regresie. W szczegółach - w odniesieniu do ludzi na terenach sobie podległych określa ustawa granice jednostek kościelnych ,proponuje nowe sprawy, dba o duchowieństwo rodziny, któremu przekazuje coraz więcej urzędów i stanowisk , w ogóle kieruje i koordynuje całą akcją misyjną na świecie. Praktycznie więc stale pobudza, zachęca troszczy się o powołania misyjne jak również o Ducha misyjnego, organizuje modlitwy za misje, czuwa nad należytym wykształceniem i wychowaniem w sobie podległych seminariach, stara się systematycznie przeprowadzać synody i posiedzenia konferencji biskupów i aprobuje ich postanowienia i stale modyfikuje; wreszcie przeprowadza wizytacje. W krajach bazy misyjnej popiera akcję na rzecz powołań misyjnych, koordynuje akcję pomocy materialnej i stara się o sprawiedliwy podział tychże pomocy zgodnie z potrzebami. Poza tym dba o rzetelną informację w odniesieniu do misji aby podawać dokładne i pewne o nich (DM 29). W ten sposób KEN winna być narzędziem „narzędziem administracji jak i organem dynamicznego kierownictwa, który posługuje się naukowymi metodami i współczesnymi narzędziami pracy uwzględniając dzisiejsze badania względem teologii, metodologii, duszpasterstwa misyj.” (DM 29)
INSTYTUTY KEN
KEN rozporządza kilkoma ważnymi instytutami
Papieski Uniwersytet Urbanianium, założony w 1627 przez pap Urbana VIII pod nazwą Atenaeum Pontificium de Propaganda Fide z działem filozofii i teologii. Benedykt XV w 1919 zainicjował przy Ateneaum Misjologiczne Studium zgodne ze swoją zapowiedzią w enc w Maximum Illudkt(nie wiem jak się to dokladnie nazywa) 1/09/1933 Pius XI podniósł do rangi pap. Instytutu Misjologicznego z prawem nadawania stopni akademickich z misjologii. Natomiast bł. Jan XXIII dnia 1/10/1962 nadał Atenaeumu rangę Papieskiego Uniwersytetu Urbanianum. U. Kształcił sopratentto kpł z terenów misyjnych zwłaszcza nie mających własnych seminariów. Wielkim Kanclerzem tego uniwersytetu jest każdorazowo prefekt KEN ( kard Crescenzio Sepe)
przez długie lata posiadała KEN własną drukarnie wielojęzyczną założoną w 1626 która wydała wiele cennych dzieł jak Pontificium de Propaganda Fide, Collecta s.c de Propaganda Fide. Pius X połączył ją z drukrnią watykańką w całość
bezcenną wartość ma biblioteka KEN wraz z nieocenionym archiwum
24/04/06
DZIAŁALNOŚĆ KONGREGACJI DLA KOŚCIOŁÓW WSCH (skrót KKWsch)
Ktoś mógłby powiedzieć ze KEN jest wyłącznym zarządcą dzieła misyjnego. W rzeczywistości podobne kompetencje posiada też KKWsch. W odniesieniu do działalności misyjnej prowadzonej przez Kościoły wschodnie. Z historii wiemy, ze już Grzegorz XIII w 1573 założył Congregatio Grecorum, mając się troszczyć o sprawy chrześcijan obrządku wschodniego. Klemens VIII szerzej je rozbudował. Działalność jej była krótka. Założona w 1622 KEN przyjęła więc wszystkie funkcje Kościoła w odniesieniu do misji. Z upływem czasu Kościoły wsch. wyrażały coraz częściej swoje niezadowolenie. Powstało bowiem wiele spraw specjalnych dotyczących wyłącznie Kościołów wsch., a które nie zawsze były wg ich mniemania- należycie rozwiązywane. Urban VIII ustanowił Congregatio Super Dubiis Orientalium i drugą : Super Correctione Euchologii Grecorum. Tak było do Piusa IX który 5/02/1862 powołał do życia Kongregacje Procclesia Orientali, złączoną jednak z Kongregacją Rozkrzewiania Wiary- podlegało jej prefektowi. Wielu więc myślało ze KKWsch jest jakby „dodatkiem” KRW a ponadto robiło to wrażenie jakby chrześcijanie obrządku wsch. byli poddanymi łacinników i co gorsze- jakby byli zrównani z heretykami i niechrześcijanami. W tej sytuacji Benedykt XV listem apostolskim „Motu proprio Dei providentis” wydał to 1/05/1917 ustanowił kongregację Pro Ecclesia Orientali całkowicie już samodzielna, której prefektem został sam papież Pius XI. Z kolei Pius XI listem apostolskim „Motu proprio Sancta Dei Ecclesia” wydany 25/03/1938 ściślej określił kompetencje tejże kongregacji ,mianowicie oddał jej wszelkie sprawy Kościołów wsch. z wyjątkiem jak zwykle spraw należących do gestii Kongregacji świętego Officjum (dziś Kongregacja Doktryny Wiary) Kongregacji Seminariów i Uniwersytetów (dziś nazywa się Dla Nauczania Katolickiego) i świętej Penitencjarii Apostolskiej. Dokument dokładnie wylicza tereny na które rozciąga się jurysdykcja tejże Kongregacji. Tak zorganizowaną kongregację Vat II pozostawił nietkniętą i mówiąc o kompetencjach KEN w nr 29 dodaje „nie naruszając jednak praw Kościołów wsch”.
8.05.06
Działalność nuncjuszy, internuncjuszy i delegatów apostolskich.
Papież wraz z Kurią Rzymską tworzą ogólną centralę misyjną, hierarchiczną i koordynującą -w samym Rzymie. Przedmiotem tej centrali jest szereg urzędów w Kościele, od najwyżej postawionych do najniższych - każdy na swój sposób kolektywnie i osobiście rozwijają działalność misyjną. Najpierw więc: nuncjusze, internuncjusze i delegaci apostolscy.
Nuncjusz jest stałym przedstawicielem dyplomatycznym Stolicy Apostolskiej przy rządach politycznych. Dotąd ogólnie nuncjusze byli przy rządach katolickich.
Internuncjusz jest przedstawicielem Watykanu w krajach niekatolickich.
Działalność biskupów, prałatów samodzielnych, wikariuszy i prefektów apostolskich oraz przełożonych misji samodzielnych samodzielnych i administratorów apostolskich.
Drugą grupą kierowniczą na terenach misji Kościoła tworzą różnego rodzaju ordynariusze posiadający już władzę jurysdykcyjną.
Działalność instytutów zakonnych na terenach misyjnych.
Historia Kościoła wykazuje, że instytuty zakonne, kiedy w Kościele pierwszych wieków ustał zapał wiernych do pracy apostolskiej, niemal wyłącznie wzięły na siebie ciężar pracy misyjnej - kształciły misjonarzy, wysyłały do pracy, ponosząc wszelkie koszta.
Działalność misjonarzy
Misjonarz to przed wszystkim osoba zaangażowana na froncie pracy misyjnej
Działalność instytutów
Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983r. mówi o misyjnej działalności Kościoła, odnosząc się do instytutów życia konsekrowanego, misyjnych i do stowarzyszeń życia apostolskiego. Instytuty zakonne czy kontemplacyjne swoją obecnością w Ludzie Bożym uświęcają Kościół, przyczyniają się do skutecznej realizacji ewangelizacji.
W II tytule księgi drugiej Prawa Kanonicznego: Lud Boży posiada obowiązki i prawa wiernych świeckich. Każdy zgodnie z własną pozycją jest także zobowiązany przepajać i udoskonalać duchem ewangelizacyjnym porządek doczesny.
Rola świeckich w dziele misyjnym
Świeccy w krajach chrześcijańskich współpracują w dziele ewangelizacji świata, pielęgnując w sobie oraz w innych ducha misyjnego, troszcząc się o powołania misyjne w rodzinie, parafii i środowisku.
Dekret o Misjach Soboru Watykańskiego II szeroko omawia zadanie przygotowania katechistów w krajach misyjnych.