• człowiek uczy się przez całe życie

• kiedyś rada starszych decydowała o wszystkim teraz senat

• Sokrates , Arystoteles - sami posiedli wiedzę

• „ucz się albo giń”

• stworzenie szkół i systemu kształcenia spowodowało :

• dostęp do wiedzy nie tylko przez samokształcenie

• gwałtowny przyrost możliwości dojścia do wiedzy ( czytanie , pisanie , wiedza abstrakcyjna , przekazywanie wiedzy przez innych , nauczyciele , wiedza dokładnie opracowana aby jak najprecyzyjniej i najwięcej nauczyć )

• uczenie stało się aktywną działalnością a nie aktem biernym

• Komeński napisał I podręcznik „O nauczaniu innych wszystkiego”

Wykształcenie - ukończony dany etap administracyjny .

• wykształcenie to nie tylko posiadana wiedza ale i większe wartości ( kultura , normy , obyczaje , moralność )

• większe oczekiwania społeczne od osób wykształconych

• wykształcenie jest efektem i etapem kształcenia

• kształcimy się cały czas - kształcą nas rodzice , środowisko - osoby i społeczeństwo , historia

• wykształcenie jest etapem kształcenia

• kształcenia nie można zamknąć , kształcimy się przez całe życie , dopuki zachodzą w nas zamiany to się kształcimy

• nauczyciel kształci innych przez to jakim jest ( bycie w szkole , zachowanie , rozmowy , kontakty - jest elementem kształcącym )

• wartości nauczyciela będą naśladowane lub krytykowane

• nasza osobowość ma wpływ na to czy będziemy lubiani czy nie

• ważne jest to jak robimy a nie co uczymy - świadczy to o naszej wartości , jesteśmy nośnikiem określonej wartości

• najważniejsze jest w szkole aby uczniowie się uczyli ( gdy uczeń nie zechce się uczyć to proces nauczania się nie odbędzie )

• szkoła efektywna to taka w której intencja nauczania spotyka się z intencją uczenia się

Uczenie się - jest to odbieranie informacji , jej przetwarzanie i wywoływanie względnie trwałych zmian w zakresie wiadomości i umiejętności .( przetworzenie - dopasowanie informacji do już znanych ) .

Nauczanie - dostarczenie informacji tak by była ona zrozumiała , pomagamy ją przetworzyć i określamy trwałe zmiany w uczniu .

Dydaktyka zajmuje się nauczaniem , jego efektywnością .

Proces kształcenia dotyczy trzech sfer człowieka :

• poznawcza - odbiór informacji ( sfera intelektualna )

• emocjonalna - samoocena , aspiracje , stosunek do otoczenia

• psychomotoryczna - możliwości ruchowe - umiejętność świadomego kierowania ruchem

Sfera psychomotoryczna podzielona na trzy predyspozycje :

1. kondycyjne ( wynikają z podstaw genetycznych niezależnych od nas : wysoki , niski , gruby , chudy ) nie mamy wpływu na zmianę predyspozycji kondycyjnych w ramach 3 godzin lekcyjnych w tygodniu

• siła

• wytrzymałość

• szybkość lokomocyjna

2. koordynacyjne - oceniane pod względem umiejętności poprawnego wykonania ruchu , optymalnego ze wzorcem ; pomiar dydaktyczny - gdy nastąpiły zmiany w poprawie ruchu , techniki ; inteligencja ruchowa - możliwość efektywnego wykonania nowego ruchu na bazie starych doświadczeń ;

• szybkość reakcji - refleks , szybkość przekazywania impulsów nerwowych np. start po strzale startera

• rytmizacja - przy wykorzystaniu muzyki , rytmu nauczanie ruchu , uczenie ruchu w rytmie jest trwalsze i szybsze , wszechstronność zmian

• równowaga - najbardziej pierwotna - od momentu pionizacji postawy , utrzymanie głowy nad ciałem wysoko , mamy zakodowane chronienie głowy przy upadkach , zdolność kontrolowania równowagi jest dla nas najważniejsza

• orientacja w przestrzeni - predyspozycja cywilizacyjna , umiejętność i kontrola ułożenia swojego ciała w przestrzeni względem parametrów , orientacja oznacza kontrolę , im więcej zewnętrznych parametrów przestrzennych tym lepiej i szybciej się uczymy orientacji ; kształtujemy w grach zespolonych najlepiej zmieniając przestrzeń ( np. przestawiając bramki )

• różnicowanie napięć mięśniowych - ekonomizacja ruchów czyli używanie do czynności ruchowej tylko tylu mięśni i z taką siła , które są konieczne do wykonania czynności ; umiejętność wykonywania precyzyjnych ruchów kształtowana przez doświadczenia

Miara lekcji - jest miara uczenia się ( słaby uczeń pcha blisko kulę ale t6echnicznie )

Miara sportowa - dalekie pchnięcie kuli bez względu na technikę .

Zdolności koordynacyjne :

• umiejętność szybkiej zmiany zachowań motorycznych - np. z ruchów szybkich do wolnych dostosowując do zamierzeń i potrzeb

• sterowanie ruchem

• szybkość uczenia się nowych ruchów

Zdolności hybrydowe :

• zwinność - wszechstronna , zawiera elementy kondycyjne i koordynacyjne bez dominacji jednej , np. tor przeszkód Haleczki

• gibkość - parametr anatomiczny - ruchomość w stawach w życiu codziennym a w sportach gibkość ( pływanie , gimnastyka )

Uczenie się zdolności ma spowodować osiągnięcie 3 poziomów koordynacji :

• dokładność ruchów - nauczanie ruchów dokładnych powoli a następnie w naturalnej prędkości

• wykonywanie ruchów szybkich - w przyspieszonym i zmiennym ruchu aby nie uległa struktura ruchu

• wykonywanie ruchów w zmieniających się warunkach zewnętrznych ( np. przeciwnik ) i wewnętrznych ( w zmęczeniu )

Hierarchia - niezmienność kierunku ; nie przechodzimy do 2 poziomu gdy nie nauczymy się poziomu 1 .

Czynności ruchowe - to zachowania , które są określone celowo i świadomie ( jeśli zabijemy odruchowo komara , który gryzie nas w szyję to nie jest to czynność ruchowa bo nie jest zaplanowana ale jeśli zabijemy muchę która idzie po stole to jest to czynność ruchowa bo to zaplanowaliśmy ) .

Ruchy elementarne - ruchy w obrębie jednego stawu .

Teoria behawioralna ( amerykańska )

• odnosi proces uczenia do zjawisk : określonego bodźca i reakcji która powstaje jako odpowiedź na bodziec ( np. baczność ! ) ;

• średni proces nauczania i średni proces uczenia się ( bodziec - reakcja ) ; ( średnie bodźce dla różnych ludzi pod względem narodowościowym )

B wnętrze R

• w metodzie tej wnętrze jest nie istotne ( czy uczeń ma czas ? )

• nie zajmuje się procesami myślowymi

Teoria poznawcza ( europejska )

• zakłada , że najważniejsze jest wnętrze i jeżeli chcemy kogoś czegoś nauczyć to należy go dobrze poznać ( motywacja - co uczeń lubi ? )

• metoda bardziej skuteczna , wymagająca więcej pracy ale i daje większe efekty ,

• polega na zróżnicowaniu i indywidualizacji zadań

Uczenie się motoryczne w ujęciu poznawczym :

• efektywny nauczyciel :

• posiada wiedzę

• posiada warsztat metodyczny

• traktuje nauczanie i uczenie się jako proces ciągły

• refleksyjność

Spirala uczenia się Pohlmanna : im wiem więcej jak ludzie się uczą tym lepiej umiem nauczać

• cel - wartość pożądana ( cele określone przez zadanie ) ;

• robię to bo wiem jaki jest cel

• wartości nadrzędne : ogólne - poznanie treści

operacyjne - temat lekcji

pośrednie - zaliczenie przedmiotu

• cel jest po to by później można było ocenić

• gdy nazwiemy czynność ( np. delfin ) to skojarzenie doświadczeń jest precyzyjne i przyspiesza proces uczenia się

• dobrze określony cel stanowi wartość pożądaną przez ucznia

• im więcej wiem o uczniu tym lepiej postawię cel do zrealizowania przez niego

• dobrze postawiony cel często decyduje o procesie uczenia się - od niego zaczynamy każdą lekcję

• kompilacja obiekt / środowisko zadanie dla nauczyciela

• jest istotne gdzie nauczamy narciarstwa , pływania , jakim sprzętem

• zapoznanie ze sprzętem , dobranie sprzętu ( ciasne buty spowodują myślenie o butach a nie o nauce )

• etap wstępnej orientacji ( dziś ) - etap oswojenia

• energia i napęd - z kim mamy do czynienia , czy zadania będą zrealizowane

• metody zabawowe

• odbiór informacji ( przetwarzanie , zbieranie )

• człowiek może zapamiętać max 7 informacji na raz ( optimum 4 - 5 )

• najważniejszą informacją dla człowieka jest informacja o stanie swojego organizmu ( jestem zmęczony , coś mnie boli )

• należy wykorzystać jak najwięcej kanałów odbioru ( przez motywację , atrakcyjność zadań możemy zamknąć inne kanały np. myślenie o czymś innym)

• przygotowanie ( integrowanie wiadomości , analizowanie )

• im więcej doświadczeń posiada uczeń tym łatwiej wytłumaczyć treści np. stanie na jednej nodze w wodzie jak bocian - dzieci wiedzą jak stoi bocian

• ocenianie ( określenie porównywanie )

• uczeń porównuje co już wie a czego musi się jeszcze nauczyć

• projektowanie ( planowanie , decydowanie )

• umysłowy obraz czynności i pełen zasób wiedzy na temat tej czynności

• uczeń wie jak ta czynność wygląda - wiedza czysto teoretyczna

• wie ale nie koniecznie umie wykonać

• programowanie ( ustalanie , wybieranie )

• uczeń sam sobie wydaje polecenia co poszczególne części ciała mają wykonać i w jaki momencie

• im więcej wie tym ruch jest bardziej precyzyjny

• przekształcanie ( dokonywanie operacji działania )

• Informacja zwrotna ( informacja obca , orientacja własna )

• ocena i samoocena

W spirali tej tylko jedna czynność jest ruchowa a aż osiem jest umysłowych . Im wyższy poziom intelektualizacji wychowania fizycznego tym szybciej i poprawniej uczniowie się uczą . Wiedza o danej czynności decyduje o poprawnym wykonaniu ruchu .

Albo zły projekt albo złe programowanie ma wpływ na to , że ocena jest negatywna ( albo uczeń nie odebrał informacji albo źle ją sobie uzmysłowił ) .

Poprawianie - korekta czynności jest również procesem intelektualnym .

Uczenie się czynności ruchowych wg Hotza jako proces sieciowych połączeń komponentów umiejętności :

Nauczanie umiejętności i jednocześnie kształtowanie np. kondycji .

• wiadomości - to co wiemy ( dzisiaj jest czwartek )

• informacje - to co jest nowe - dzisiaj są moje urodziny

Model uczenia się motorycznego :

Informacje nieistotne kopia

eferentna

Informacje

sytuatywne

percepcja decyzja polecenia

eferentne

bodźce informacje

podprogowe przed

przetworzeniem

zapamiętywanie

wywołanie

• pamięć sensoryczna - pamięć nowych ruchów , które były skuteczne

• mechanizm perceptywny - nowe wiadomości

• pamięć krótkiego czasu - „czyściec” max 30 sekund

• pamięć długiego czasu - pamięć na całe życie

• wywołanie - skojarzenie i porównanie nowej czynności z już znaną a następnie zapisanie jej w nowej wersji

• zintegrowane - jedna informacja z różnych dziedzin ( np. pojęcie analiza )

• wzmocnienie ( kopia eferentna ) - bodziec dodatkowy , który spowoduje zapamiętanie ( np. zapamiętaj to , to i to )

• polecenia eferentne - wydajemy sobie polecenia .

Teoria Tomaszewskiego - zadaniowa , współcześnie nazywana teorią czynności ( lata 60 )

• zaspakajanie potrzeb jako odpowiedz na braki ( jemy bo jesteśmy głodni , zarabiamy bo mamy za mało pieniędzy )

• zastanawiał się jak utrzymać człowieka w zdrowiu psychicznym - uważał , że wszystko powinno być w równowadze ( gdy człowiek ma za mało pieniędzy to odczuwa ich brak a gdy wygra w totolotka to też jest to dla niego zagrożeniem psychicznym bo nie wie co z nimi zrobić )

Z - W z - sytuacja zadaniowa , punkt wyjścia czynności

w - wynik czynności , sytuacja końcowa

• człowiek boryka się z zadaniami ( naucz się jeździć na rowerze )

• poziom zadań rośnie wraz z nami

• jeśli wynik nie zaspokoi stawianego zadania to będziemy sfrustrowani a one się kumulują

• im więcej skumulujemy frustracji tym bardziej tym bardziej będziemy nie zadowoleni z siebie i trudniej będzie nam rozwiązywać dalsze zadania

Sw czynność W Sw - sytuacja wyjściowa

W - wynik czynności ( sytuacja końcowa )

Czynność - ukierunkowane , kontrolowane działanie

• sukcesem jest utrzymanie równowagi

Sw C C - cel

Bcz Bcz - błąd czynności

Bw Bw - błąd wyniku

W

• Błąd wyniku - nieprawidłowo postawiony cel wynika ze złego interpretowania sytuacji wyjściowej

• Błąd czynności - różnica między czynnością , która prowadzi do realizacji celu a czynnością zrealizowaną

• ci co jasno określają sytuację wyjściową , wyznaczają realny cel i wytrwają w czynnościach zmierzających do celu są skazani na sukces

M1a

Sw P1 P1 , P2 - projekty rozwiązania ( hipotezy )

M1b M1a , M1b - programy , metody realizacji

projektu

P2

• do osiągnięcia celu prowadzi kilka dróg i tylko od nas zależy , którą drogą pójdziemy

Teoria Ungerera uczenia się i nauczania czynności sensomotorycznej

• niemiecki cybernetyk - nazwał pojęcia

• Sekwencja sensomotoryczna - najmniejszy ruch zawarty między dwoma miejscami decyzyjnymi , między którymi nie ma żadnego innego ruchu

• Sekwencje węzłowe - najważniejsze sekwencje w ruchu , które zapewniają jego efektywność i całościowy charakter

• Super sekwencja

sekwencje sensomotoryczne

sekwencje węzłowe

super sekwencja

1

Określenie celu uczenia się i optymalizacja nastawienia do uczenia się

Wypracowanie psychofizycznych podstaw umiejętności

Pierwsze wyobrażenie czynności celu

Optymalizacja przez poznanie

Optymalizacja przez realizację

Doskonalenie modelu

wewnętrznego

Optymalna realizacja celu uczenia się

Optymalizacja wyobrażenia motorycznego

Optymalizacja podstaw umiejętności

Pamięć sensoryczna

Mechanizm perceptywny

Generator ruchów

Pamięć

krótkiego

czasu

Efektory

Pamięć długiego czasu

---