RADIOLOGIA ZABIEGOWA

Wykorzystuje metody obrazowania narządów oraz sprzęt i techniki stosowane w radiologii naczyniowej do przeprowadzenia zabiegów leczniczych.

Powstała ona na pograniczu rentgenodiagnostyki i chirurgii łącząc ich pewne elementy.

Do podstawowych metod radiologii zabiegowej należą:

• Embolizacja

• Angioplastyka i rekanalizacja tętnic

• Przezskórne drenaże lecznicze

• Farmakoterapia celowana

1. EMBOLIZACJA :

Jest zabiegiem, którego celem jest zamknięcie naczyń zaopatrujących zmianę patologiczną.

Stosowana jest przede wszystkim w :

• Tamowaniu krwotoków o różnym pochodzeniu

• Leczeniu malformacji naczyniowych

• Leczeniu zmian pourazowych

• Leczeniu guzów nowotworowych

Zabiegi te są przeprowadzane głównie w obr. ukł. tętniczego, rzadziej zamykane są naczynia żylne (tu wskazaniem są żylaki powrózka nasiennego a także żylne malformacje naczyniowe)

Embolizacja - przebieg:

• Wprowadzeniu cewnika do ukł naczyniowego

• Umieszczenia go we właściwym naczyniu

• Wprowadzeniu przez cewnik materiału embolizującego

• Zamknięciu światła naczynia

• Całość odbywa się pod kontrolą promieniowania rtg

Materiały wykorzystywane przy zabiegu:

• Gąbka żelatynowa

• Alkohol poliwinylowy

• Metalowe spirale

• Kleje cyjanoakrylowe

• Balony odczepiane

E m b o l i z a c j a w l e c z. n o w o t w o r ó w:

- stosowana jest jako lecz paliatywne bogato unaczynionych guzów. W tym wypadku hamuje to krwawienia z guza i zmniejsza jego masę i dzięki temu osłabić dolegliwości bólowe, zwolnić wzrost guza i wydłużyć czas życia chorego.

Chemioembolizacja - szczególny rodzaj embolizacji, polegający na podawaniu do naczyń guza leków cytostatycznych razem z mater. Embolizującym.

E m b o l i z a c j a w l e c z. w a d n a c z y n i o w y c h:

- może być uzupełnieniem operacji lub stanowić samodzielną metodę leczenia. Na drodze embolizacji zamykane są:

• Przetoki tętniczo-żylne

• Tętniaki

• Malformacje naczyniowe

E m b o l i z a c j a w l e c z. z m i a n p o u r a z o w y c h i k r w a w i e ń z

p r z e w o d u p o k a r m o w e g o:

ma na celu opanowanie krwawień przez zamknięcie powstałych w wyn.urazu przetok tętniczo-zylnych i pseudotetniaków.

ZESPÓŁ POEMBOLIZACYJNY:

-może wyst.u 20% do 50% chorych po zabiegu

-jest on reakcją na miejscowe zaburzenia krążenia

- a także na obecność w naczyniu ciała obcego

-objawy to: ból i wzrost ciepłoty ciała ustępujące po 2-3 dniach

POWIKŁANIA:

Częstość ich wystąpienia to ok. 1% ale najpoważniejszymi są przemieszczenie się materiału embo i uszkodzenie embolizowanego naczynia.

2.UMIESZCZANIE FILTRÓW W ŻYLE GŁÓWNEJ DOLNEJ

• Zakładamy u chorych u których wyst. zagrożenie zatorowością płucną (najczęściej zator tworzy się z zakrzepicy żył głębokich kończyn dol. I miednicy mniejszej) i u których nie można zastos. leków przeciwzakrzepowych.

• FILTR jest konstrukcją metalową zbud. z cienkiego drutu

• Zadaniem filtra jest zatrzymywanie materiału zatorowego płynącego w kier. serca

• Złożony filtr wprow. jest przez ż udową lub szyjna i umieszczany jest poniżej ujścia żył nerkowych, w czasie implantacji ulega rozprężeniu i na stałe pozostaje w żyle.

3.PRZEZSKÓRNE ZABIEGI NA DROGACH ŻÓŁCIOWYCH

Wskazaniem jest zastój w drogach żółciowych, a przyczyną zastoju są zwężenia lub niedrożności przewodów żółciowych powstałe w przebiegu chorób nowotworowych, lub w następstwie zmian zapalnych. Najczęściej są wykonywane:

• Drenaże obarczające

• Plastyka balonowa dróg żółciowych

• Protezowanie dróg żółciowych

4.PRZEZSKÓRNY DRENAŻ NIEPRAWIDŁOWYCH ZBIORNIKÓW PŁYNU:

Nieprawidłowe zbiorniki płynu mają najczęściej postać torbieli lub ropni i mogą być leczone przez przezskórne nakłucie i opróżnienie. Zabiegi te wyk są pod kontrolą rtg lub usg. W ropniach po opróżnieniu pozostawiany jest cewnik drenujący przez który jama ropnia może być opróżniana i płukana antybiotykiem.

5.FARMAKOLOGIA CELOWANA

Polega ona na podawaniu leków przez cewnik wprowadzany do naczyń zaopatrujących bezposr obszar zmian chorobowych. Przez to pozwala na uzyskanie miejscowego dużego stężenia leku pomimo małej dawki.

Jest to metoda najczęściej stos. w:

• Tamowaniu krwawień z przew pokarmowego

• Rekanalizacji naczyń za pom środków fibrynolitycznych

• Leczeniu stanów zapalnych z podawaniem antybiotyków

• Leczeniu chorób nowotworowych

6. PRZEZSKÓRNA ANGIOPLASTYKA WEWNĄTRZTKANKOWA

a) Podstawy metodyczne zabiegu:

• wykonuje się ją pod kontrolą rentgenotelewizji

• przy pom specjalnej aparatury

• wykonuje się nakłucie t. udowej ew pachowej, promieniowej lub żyły szyjnej, udowej, czy odłokciowej

• Techniką Selingera wprowadzany jest do światła naczynia prowadnik

• Następnie wymienia go cewnik diagnostyczny

• Wykonanie angiografii w celu oceny stopnia zaawansowania zmian i umiejscowienia

• Wprowadzenie do zwężenia cewnika z balonem wysokociśnieniowym

• Balon wypełnia się kontrastem i się rozpręża

• Oceniamy wynik zabiegu poprzez zdjęcia wyk w trakcie zabiegu

b)Techniki udrażniania i rozszerzania naczyń:

• Balony do angioplastyki

• Stenty naczyniowe

• Stent-grafy

• Aterektomy

• Urządzenia laserowe

c) Wskazania do zabiegu:

• Zwężenia naczyń wieńcowych - zabieg koronarografia

• Zwężenia tętnic nerkowych ( spowodowane nadciśnieniem naczyniowo-nerkowym lub niedrożnością nerek) - renowazografia

• Zwężenia naczyń kończyn dolnych

• Zw naczyń trzewnych

• Zw t. podobojczykowej

• Zw t odchodzących od łuku aorty

• Zw t szyjnych wewn

• Zw lub niedrozności w obr dużych naczyń żylnych ( np. zespół żyły głównej górnej)

7.WEWNĄTRZWĄTROBOWE ZESPOLENIA WROTNO-SYSTEMOWE (TIPSS)

Wskazania

• Krwawienia z żylaków przełyku oporne na lecz. farmakologiczne

• -II- -II- z żyl ekotopowych

• -II- -II- z bł śluzowej żołądka

• Wodobrzusze w przebiegu marskości wątroby lub zakrzepicy żyły wrotnej

Przeciwwskazaniem jest ciężka niewydolność wątroby lub prawej komory.

8. ZAASTOSOWANIE STENT-GRAFÓW W CHOROBIE NACZYŃ

Wskazaniem może być:

• tętniak

• przetoka tętniczo-żylna

• perforacja

• pęknięcie naczynia

9.USUWANIE ZŁOGÓW ÓŁCIOWYCH PRZEZ LOŻĘ PO DRENIE KEHRA

Technika :

• zabieg ten możliwy jest 3-4 tyg po operacji gdy kanał ulegnie zwłóknieniu

• polega on na wprowadzeniu w miejsce drenu Khera - cewnika radiologicznego

• zbliżeniu się przez to do złogu

• uchwyceniu złogu w koszyczek stalowy

• usunięciu złogu na zewnątrz

Zabieg nie wymaga znieczulenia i może być wykonywany w trybie ambulatoryjnym.

10. ZASTOSOWANIE STENTÓW W ZWĘŻENIACH PRZEŁYKU:

Wskazania: to nowotworowe zwężenia przełyku niekwalifikujące się do lecz operacyjnego

W przypadku całkowitej niedrożności przełyku zabieg można poprzedzić udrożnieniem za pom endoskopowej laseroterapii.

W przypadku zwężeń wystarczy pokonać przeszkodę prowadnikiem naczyniowym pod kontrolą rentgenotelewizji. Po podaniu środka kontrastowego umiejscawia się naciek nowotworowy i wprowadza się samorozprężalny stent powlekany w taki sposób aby jego końce znajdowały się w obr zdrowej ściany przełyku.

---