Biznes plan

"standardy i praktyka" dr Marlena Ciechan-Kujawa

Długofalowy i kompleksowy plan działalności organizacji gospodarczej lub realizacji przedsięwzięcia gospodarczego:

• sporządzony w oparciu o wszechstronną ocenę sytuacji strategicznej firmy (uwzględniającą wszystkie istniejące uwarunkowania natury finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej i technologicznej)

• w udokumentowanej formie prezentujący:

  • cele przedsięwzięcia

  • sposoby osiągnięcia tych celów

  • terminy realizacji celów

  • zasoby przeznaczone do ich realizacji

Funkcje biznes planu:

• wewnętrzna

  • plan wykorzystywany jest jako wewnętrzny dokument niezbędny do zarządzania przedsiębiorstwem, aby w spójny i logiczny sposób rozwijać biznes w ciągu kilku najbliższych lat

  • dostarcza narzędzi do bieżącego monitorowania, dokonywania przeglądów i korekt zarówno w okresie budowy, jak i w okresie eksploatacji

• zewnętrzna

  • plan ma podstawowe znaczenie dla uatrakcyjnienia przedsiębiorstwa w oczach potencjalnych inwestorów i pozyskania zewnętrznych środków na finansowanie przedsięwzięć

  • stanowi podstawę do rozmów z wszelkiego rodzaju kontrahentami i decydentami, takimi jak: wiodący akcjonariusze, banki, potencjalni inwestorzy, agencje finansowe państwowe i prywatne, fundusze inwestycyjne

Najczęstsze okoliczności sporządzania biznes planu:

• uruchamianie nowej działalności gospodarczej

• przeprowadzanie fuzji przedsiębiorstw

• pozyskiwanie zewnętrznych środków na finansowanie działalności

• krytyczny okres działalności (np. zmiana form własności lub profilu działalności, ukierunkowanie na nowe rynki, duże inwestycje, modernizacja)

• inne: wycena i sprzedaż firmy, restrukturyzacja, likwidacja przedsiębiorstwa

Założenia wstępne:

• zakres przedmiotowy biznes planu

• horyzont czasowy biznes planu

  • punkt startowy <zawsze ostatni zamknięty rok finansowy> <przy środkach unijnych - ostatni zamknięty kwartał>

  • okres analizy danych <analizujemy dwa ostatnie lata>

  • okres projekcji finansowych

• podmioty zaangażowane w jego realizację

• odbiorcy biznes planu

• metodologia budowy biznes planu - metody oceny przeszłości i przyszłości

• czynniki wpływające na jego realizację - okoliczności sprzyjające, obojętne, utrudniające

Wątpliwości przy konstrukcji biznes planu:

• kto powinien opracować biznes plan i jaki zespół powołać do jego konstruowania?

• jak obszerny powinien być biznes plan?

  • 15 stron + załączniki

  • duże przedsiębiorstwo 50-60stron

• na ile dokładny powinien być biznes plan?

  • unikamy podawania wielu szczegółów - przy jakiejś zmianie nie będą aktualne więc z dupy robota

• jak przedstawiać ryzyko związane z realizacją przedsięwzięcia?

  • plan strategiczny: analiza swot - strategie i cele

  • plan finansowy: ustala się wg jakiego wariantu tworzony jest biznes plan (optymistyczna, pesymistyczna, umiarkowana) - dla małych firm wystarczy jeden wariant, dla dużych robi się wszystkie trzy

    • optymistyczna - bazuje na mocnych stronach i szansach otoczenia

    • pesymistyczna - bazuje na słabych stronach i zagrożeniach

    • umiarkowana - najbardziej prawdopodobna wersja wydarzeń

    • <zawsze trzeba podać w jakiej wersji robimy>

  • analiza wrażliwości zysku na zmianę czynników wewnętrznych i zewnętrznych

• czy w biznesplanie powinno się zamieszczać informacje poufne?

• jak zainteresować potencjalnych inwestorów i kredytodawców?

  • innowacyjna koncepcja

  • wykorzystanie doradców z doświadczeniem w dziedzinie mobilizowania środków finansowych o ustalonej wiarygodności

  • spełnianie wymogów formalnych i merytorycznych przez dokument (cechy dobrego biznes planu)

Rodzaje cech	Wyszczególnienie
Merytoryczne	kompleksowość długofalowość wykonalność zgodność wewnętrzna operatywność wariantowość elastyczność
Formalne	adekwatność (formy i treści) zgodność ze standardami czytelność zwięzłość wiarygodność danych (źródła danych – przypisy) poprawność rachunkowa

Struktura biznes planu:

• wprowadzenie, którego elementami są:

  • podsumowanie wykonawcze (streszczenie)

• ogólna charakterystyka przedsiębiorstwa i/lub przedsięwzięcia

• plan strategiczny zawierający:

  • analizę strategiczną

  • podstawowe cele działalności przedsiębiorstwa i/lub cele przedsięwzięcia

• plany szczegółowe (dziedzinowe), takie jak:

  • plan marketingowy

  • plan działalności operacyjnej

  • plan organizacji zarządzania

  • plan finansowy

• załączniki

Podsumowanie wykonawcze powinno wskazywać: (bardzo ważne! trzeba je fajnie napisać)

• cele sporządzenia biznes planu (1 strona) – dlaczego przygotowaliśmy ten dokument

• krótki opis i uzasadnienie przedsięwzięć będących przedmiotem biznes planu

  • przewidywana wielkość nakładów finansowych potrzebnych do osiągnięcia celów

  • sposoby finansowania zamierzeń

• główne wnioski końcowe, w tym syntetyczną ocenę przewidywanych wyników finansowych i opis spodziewanych korzyści:

  • informacja o płynności i rentowności w ciągu realizacji projektu (takie ogólne przewidywania)

  • wyniki oceny efektywności – okres zwrotu, NPV

Ogólna charakterystyka przedsiębiorstwa:

• podstawowe dane o przedsiębiorstwie:

  • nazwa przedsiębiorstwa – wymyślić!

  • forma prawna prowadzonej działalności – wniosek do KRS-u jako załącznik

  • przedmiot i obszar działalności – wskazać w umowie spółki – załącznik + przedmiot zgodny z umową + siedziba + zasięg

  • numer NIP i REGON – wnioski jako załączniki

  • dane teleadresowe

  • oddziały firmy

  • właściciele, udziałowcy (w tabeli) i struktura kapitału

  • władze zarządzające (jeśli właściciele to nie podajemy, jeśli menedżer to tak)

• krótka historia przedsiębiorstwa i jej obecne miejsce na rynku

  • data założenia firmy i rozpoczęcia działalności

  • najistotniejsze osiągnięcia firmy

  • ogólna charakterystyka dotychczasowej działalności

  • syntetyczna ocena aktualnych i przeszłych wyników finansowych przedsiębiorstwa

Plan strategiczny:

• wyniki analizy strategicznej – sama analiza SWOT, wnioski z analizy TOWS

• cele – na najbliższe 3 lata

  • w załącznikach: tabele z analiz SWOT/TOWS

ANALIZA SWOT

S - (stengths) – siły

W - (weaknesses) – słabości

O - (oportunities) – szanse

T - (threats) – zagrożenia

SW dotyczą słabych i mocnych stron organizacji – w momencie tworzenia biznesplanu. + w ciągu najbliższych 3 lat (w przyszłości)

OT szansy i zagrożenia płynące z otoczenia w chwili tworzenia biznesplanu + w ciągu najbliższych 3 lat (w przyszłości)

*oczekiwania stron zainteresowanych (interesariuszy, np.: żądania podwyżki, obniżenia cen czesnego itp.)

Perspektywy oceny:

• przedsiębiorstwa → S+W

• otoczenia → O+T

• przyszłości → zmiany S,W,O,T w przyjętej perspektywie

• oczekiwań stron zainteresowanych → interesariusze

Analiza przedsiębiorstwa powinna obejmować wszystkie główne płaszczyzny funkcjonowania firmy: rozwojową, ekonomiczno-finansową, organizacyjną, personalną, marketingową, techniczną. Ich celem ma być wskazanie słabych i mocnych stron:

• zasoby, jakimi firma dysponuje (materialne, finansowe, informacyjne, ludzkie)

• organizacja jednostki i jej procesów (podstawowych, pomocniczych, zarządczych)

• produktów (dostępność, nowoczesność, innowacyjność, konkurencyjność, zakres oferty) i potencjału rynkowego (stałych klientów, kooperantów)

Analiza otoczenia konkurencyjnego powinna obejmować badanie:

• podmiotów funkcjonujących w otoczeniu konkurencyjnym:

  • klientów – obecnych, potencjalnych

  • dostawców

  • konkurentów

• interakcji pomiędzy tymi podmiotami

Analiza makroekonomiczna obejmuje diagnozę czynników: (te istotne czynniki)

• ekonomicznych

• prawnych

• politycznych

• społeczno-demograficznych

• technologicznych

Analiza SWOT/TOWS: „wzmacniaj silne strony, wykorzystuj szanse, eliminuj zagrożenia”

Jak O,T wpłyną na S,W → czy dane zagrożenia osłabią nasze siły? Czy nasze szanse spotęgują zidentyfikowane siły? Czy dane zagrożenie spotęguje nasze słabości? Czy szanse pozwolą przezwyciężyć istniejące słabości?

Jak S,W wpłyną na O,T → czy zidentyfikowane siły pozwolą wykorzystać szansę? Czy zidentyfikowane słabości nie pozwolą na wykorzystanie szans? Czy zidentyfikowane siły pozwolą na przezwyciężenie zagrożeń? Czy zidentyfikowane słabości wzmocnią siłę oddziaływania występujących zagrożeń?

Typy strategii podstawowych

Wyniki analizy SWOT	Typ strategii	Charakterystyka
dominują interakcje pomiędzy siłami i szansami	agresywna (maxi-maxi)
przeważają interakcje pomiędzy słabościami i szansami	konkurencyjna (mini – maxi)
przeważają interakcje pomiędzy siłami i zagrożeniami	konserwatywna (maxi – mini)
dominują interakcje pomiędzy słabościami i zagrożeniami	defensywna (mini-mini)

Prawidłowe sformułowanie celów, wymaga zastosowania zasady SMART:

• specyficzne dla danej organizacji – konkretne, jednoznacznie określone, uwzględniające specyfikę działalności przedsiębiorstwa i warunku jego funkcjonowania.

• mierzalne (wymierne) – określone w sposób umożliwiający ustalenie za pomocą zdefiniowanych parametrów stopnia ich realizacji.

• akceptowane przez strony zainteresowane i ambitne, ponieważ tylko takie stanowią wystarczającą motywację do zmian.

• realne – możliwe do osiągnięcia, oparte o wnikliwą analizę strategiczną.

• ograniczone w czasie – wskazujące graniczny termin ich osiągnięcia.

Cele powinny uwzględniać: (nasze cele powinny dotyczyć tych czterech perspektyw):

• perspektywę finansową (np. oczekiwany poziom rentowności, poziom kosztów, poziom płynności, zakładana struktura przychodów)

• perspektywę klienta (np. zakładowy udział w rynku, poziom satysfakcji klientów, liczbę nowych klientów, stopień lojalności/rezygnacji klientów, rentowność klientów)

• perspektywę procesów (np. zakładowy poziom produktywności, poziom dostępności produktów, oczekiwane wskaźniki jakości, poziom zapasów)

• perspektywę rozwoju (np. dostępność strategicznych kompetencji, efektywność szkoleń, liczbę wdrożeń nowych produktów, poziom zaangażowania pracowników)

Przykłady:

• zwiększenie obrotu ze sprzedaży ratalnej sprzętu agd o 5% rocznie

• utrzymanie w ciągu 3 kolejnych lat na dotychczasowych poziomie przychodów z oferowanych usług w zakresie serwisu samochodów osobowych

Plan marketingowy:

• podstawowe założenia strategii marketingowej opartej o wynik analizy rynki i przewidywane trendy rozwoju sytuacji rynkowej (przepisy prawne, dane makroekonomiczne)

• asortyment oferowanych produktów i usług

• polityka cenowa (co najmniej elastyczność cenowa popytu, kwestia formuł cenowych: co będzie się składało na cenę, polityka rabatowo –marżowa, jakie czesne)

• działanie w zakresie dystrybucji wyrobów i usług

• reklama i promocja sprzedaży (kwoty i na co w poszczególnych latach, ile tych działań w konkretnym roku, …)

• obecni i potencjalni klienci (profil ucznia, rodzice, do kogo chcemy trafić z ofertą, spełnianie ich potrzeb, oczekiwań)

• bezpośredni i pośredni konkurencji (należałoby te wybrane jednostki opisać, musimy się odnieść, jakie czesne płacą, oferta usługowa konkurentów, działanie marketingowe – jaką stosują politykę promocji i reklamy, dystrybucja). najlepiej zrobić to punktowo, ocena np. od 1 do 10.

• planowana sprzedaż (już konkretne ilości uczniów, które chcemy, aby dawały nam przychody)

Plan działalności operacyjnej (plan techniczny):

• proces i technologia wytworzenia wyrobów/produktów (kto robi zakupy i co ile)

• infrastruktura techniczna (tabela: rodzaj urządzenia, wartość początkowa, stawka amortyzacyjna, status własności)

• zakupy materiałów i usług (wyposażenie, usługi, artykuły czystości itp., polityka wynikająca ze współpracy z dostawcami, czy mamy magazyn czy just-in-time)

• zdolności produkcyjne i usługowe oraz plan ilościowy produkcji i usług (ile jesteśmy w stanie wytworzyć → nie dotyczy pizzerii)

• specyfikacja kosztów produkcji i usług (koszty zmienne i stałe prowadzonej działalności, kategorie kosztów, które są niezbędne)

• po jednym akapicie na każdy element.

Plan organizacji i zarządzania:

• organizacje przedsiębiorstwa (co, kto i jak – odpowiedzialność) – w załączniku finanse, sprzedaż, menedżer → kluczowi pracownicy + obsługa klienta

• posiadane zasoby ludzkie i koszty ich zatrudnienia (sytuacja aktualna i planowane zmiany), czy na cały etat, czy umowa – zlecenie, umowa o dzieła, ile osób, wynagrodzenie, koszty ponoszone przez pracodawcę (zus, podatki). czy wynagrodzenie będzie cały czas na tym samym poziomie w przeciągu 3 lat?

• zasady, metody i systemy zarządzania wdrożone w przedsiębiorstwie (sytuacja aktualna i planowane zmiany)

• harmonogram głównych zamierzeń, który powinien precyzować:

  • logiczną kolejność działań

  • zakładany czas ich realizacji (miesiąc lub kwartał, w zależności od planu finansowego)

  • oczekiwany efekt końcowy (uzyskanie NIP, podpisana umowa, odpowiednia ilość osób)

  • inne informacje

• od założenia (nawet wcześniej) do uzyskania pierwszych przychodów

Plan finansowy:

• założenia przyjętych prognoz finansowych

• podstawowe sprawozdania finansowe, w szczególności:

  • bilans

  • rachunek zysków i strat

  • rachunek przepływów pieniężnych

• ocena ekonomiczno-finansową, opartą o:

  • analizę finansową

  • analizę efektywności inwestycji

  • analizę progu rentowności

  • analizę wrażliwości zysku

  • analizę ryzyka

Założenia planu finansowego:

• dane makroekonomiczne: stopa inflacji, stopy podatkowe, kursy wymiany walut, obciążenia podatkowe

• dane przychodowo-kosztowe dotyczące: poziomu i trendów kształtowania się – cen, wielkości sprzedaży, kosztów projektowania wyrobów, ich produkcji, dystrybucji, serwisu, promocji, płac i innych kosztów

• założenia stosowanych standardów wewnętrznych: zasady tworzenia i wykorzystania rezerw, metody amortyzacji środków trwałych, zasady wyceny zapasów, cykle płatności zobowiązań, inkasa należności, rotacji zapasów, podziału zysku (co konkretnie się z nim stanie – czy podzielony, czy zainwestowany)

• dane na temat form i warunków finansowania działalności: przeznaczenia środków finansowych, wysokości i terminów pozyskania kredytów, pożyczek, dotacji i innych środków oraz zasad ich spłaty; info dot: kiedy odsetki będą regulowane (z góry/dołu, raz w kwartale itp.)

• zastosowana metodyka kalkulacji (ABC, doliczeniowa, tradycyjna – tę metodę wykorzystamy) i analiz oraz uzasadnienie ewentualnych uproszczeń

• przyjęte sposoby prowadzenia obliczeń (wszelkie obliczenia prowadzone są w cenach bieżących/stałych – najlepiej ceny stałe)

koszty bezpośrednie (zużycie materiałów i energii, płace pracowników bezpośrednio pracujących przy wytworzeniu danego produktu – bezpośrednio produkcyjnych) + koszty pośrednie produkcyjne (amortyzacja maszyn i urządzeń) = techniczny koszt wytworzenia

Sprawozdania finansowe w biznes planie:

• bilans – stanowi sprawozdanie o majątku firmy, którego wielkość jest kryterium bezpieczeństwa i niezależności (aktywa muszą być równe pasywom! bezpieczeństwo - im wyższa suma bilansowa tym większe bezpieczeństwo przedsiębiorstwa; niezależność – na ile uzależnieni jesteśmy w finansowaniu działalności od innych; powinno być mniej więcej po połowie ze środków własnych i obcych)

• rachunek zysków i strat – jest sprawozdaniem o wyniku finansowym firmy, będącym kryterium rentowności i efektywności firmy

• rachunek przepływów pieniężnych – jako sprawozdanie o rodzajach wpływów i wydatków środków pieniężnych stanowi kryterium wypłacalności

Pozycje/stan na koniec	0	I kw	II kw	III kw	1 rok	2 rok	3 rok
AKTYWA
Aktywa trwałe
Aktywa obrotowe
a. zapasy
b. należności
c. środki trwałe
PASYWA
Kapitały własne:
a. k. podstawowy
b. k. zapasowy
c. wynik finansowy netto
zobowiązania
a. kredyt długoterminowy
b. zob. Z tytułu dostaw

Rachunek zysków i strat – jest dokumentem dynamicznym, prezentującym osiągnięte w roku obrotowym przychody, koszty, zyski, straty. Jest ściśle powiązany z bilansem, ponieważ ustalony przez niego wynik finansowy przenosi się do bilansu.

Rachunek zysków i strat:

• przychody ze sprzedaży

• koszty operacyjne

  • materiały i surowce (zużycie)

  • czynsze i dzierżawy

  • wynagrodzenia

  • narzuty na wynagrodzenia

  • transport

  • energia elektryczna i gaz

  • amortyzacja

  • reklama

  • pozostałe

  • wynik na działalności operacyjnej

• koszty finansowe

• wynik brutto

• podatek dochodowy

• wynik netto do bilansu

• z punktu widzenia potencjału inwestycyjnego firmy, jak i jej zdolności do spłaty zobowiązań, ważniejszą pozycją od zysku netto jest kwota posiadanych przez nią środków pieniężnych

• firma może osiągać zysk księgowy i jednocześnie zbankrutować ze względu na brak płynności finansowej (brak środków pieniężnych)

Rachunek przepływów pieniężnych.

Obrazuje realne przepływy pieniężne (wpływy i wydatki) w przedsiębiorstwie na trzech poziomach:

• operacyjnym – identyfikującym skutki pieniężne tych operacji i zdarzeń, które wymagają uwzględnienia przy ustalaniu wyniku finansowego ze sprzedaży, a więc odnoszącego się do podstawowej działalności przedsiębiorstwa

• inwestycyjnym – związanym z obrotem aktywami trwałymi jednostki (z wyjątkiem długoterminowych rozliczeń międzyokresowych) oraz inwestycjami krótkoterminowymi (z wyjątkiem środków pieniężnych i innych aktywów pieniężnych)

• finansowym – związanym zarówno z pozyskaniem, jak i spłatą własnych i obcych źródeł finansowania

pozycje	0	I kwartał	II kwartał	III kwartał	1 rok	2 rok	3 rok
I przepływy z działalności operacyjnej:
1. wynik netto
2. amortyzacja
3. (-) zmiana kapitału obrotowego netto
4. (+) odsetki zapłacone
II przepływy z działalności inwestycyjnej:
zakup środków trwałych
III przepływy z działalności finansowej
1. (+) zaciągnięcie kredytu
2. (-) spłata kredytu
3. (-) odsetki zapłacone
4. (+) wpłata kapitału własnego
5. wypłata dywidendy
razem przepływ pieniężny
stan środków pieniężnych na początek okresu

Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto:

• zapasy materiałów i surowców

• należności

• zobowiązania z tytułu dostaw materiałów

• zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto

• zmiana zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto

wyszczególnienie	warianty
1	2	3	4
wynik finansowy netto	+	+	-	-
przepływy pieniężne z działalności operacyjnej	+	-	+	-

• najbardziej pozytywną sytuacją jest wariant 1, w którym firma generuje zysk memoriałowy i kasowy

• z kolejnych wariantów, w krótkim okresie najkorzystniejsza będzie sytuacja 3, w której firma generuje stratę, ale dysponuje środkami pieniężnymi na pokrycie swoich zobowiązań

Analiza finansowa przedsiębiorstwa.

Ocena efektywności finansowej przedsiębiorstwa dokonywana jest za pomocą określonych technik analitycznych, obejmujących najczęściej:

• analizę wstępną - jaka jest struktura i dynamika majątku źródeł finansowania

  • analiza struktury

    • analiza pionowa bada strukturę danego rodzaju wielkości finansowych w poszczególnych częściach sprawozdania finansowego (np. aktywa w bilansie, pasywa w bilansie, przychody w rachunku zysków i strat, koszty w rachunku zysków i strat)

    • można przeprowadzić ją ogólnie lub w zależności od potrzeb (np. analizowany jest wybrany składnik) bardziej szczegółowo

    • w wersji ogólnej wielkością zbiorczą, stanowiącą bazę odniesienia 100%, jest suma bilansowa; w wersji szczegółowej pozycją zbiorczą jest określona grupa aktywów lub pasywów, np. zapasy

    • udział aktywów trwałych w aktywach ogółem – wskaźnik informuje jaki jest udział aktywów trwałych w całości majątku firmy; im wyższy wskaźnik tym wyższe koszty stałe i mniejsza elastyczność firmy:

    • Wuat = aktywa trwałe/aktywa ogółem

    • udział aktywów obrotowych w aktywach ogółem – wskaźnik informuje jaki jest udział aktywów obrotowych w całości majątku firmy; im wyższy wskaźnik tym lepsza płynność i większa elastyczność finansowa firmy:

    • Wuao = aktywa obrotowe/aktywa ogółem

    • udział kapitału własnego w pasywach ogółem – wskaźnik informuje, jaki jest udział kapitału własnego w pasywach ogółem; im wyższy jest ten wskaźnik tym ryzyko utraty płynności oraz finansowe działalności niższe

    • Wukw = kapitał własny/pasywa ogółem

    • udział kapitału obcego w pasywach ogółem – wskaźnik informuje, jaki jest udział zobowiązań i rezerw na zobowiązania w pasywach ogółem (jaka część majątku jest finansowana kapitałem obcym); im wyższy jest ten wskaźnik tym ryzyko finansowe firmy wyższe

    • Wuko = kapitał obcy/pasywa ogółem

    • analiza pozioma porównuje określone pozycje poszczególnych rodzajów wielkości finansowych (np. składnik aktywów ze składnikiem pasywów)

  • analiza dynamiki – do badania dynami wykorzystuje się najczęściej bezwzględne oraz względne wskaźniki dynamiki

    • ΔW = W1 – W0 <zmiana stanu>

    • Δ%W = W1-W0/W0 x100% <tempo zmian>

    • ΔWI = W1/W0 x100% <wskaźnik dynamiki>

• analizę wskaźnikową

Wskaźniki finansowe.

Wykorzystywane są do badania:

• płynności finansowej

• sprawności działania (obrotowości)

• wspomagania finansowego (zadłużenia)

• rentowności

Analiza działalności prowadzona jest zazwyczaj jako ocena zmian poziomu wskaźników:

• w czasie (porównanie ze wskaźnikami okresów przeszłych lub przyszłych)

• w przestrzeni (porównania ze wskaźnikami innych podmiotów tej samej branży, sektorze, gałęzi)

• do wielkości planowanych (porównanie wielkości zrealizowanych z zaplanowanymi)

Wskaźniki finansowe:

• wskaźniki płynności – pokazują zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania w wymaganej wysokości zobowiązań bieżących

• wskaźniki sprawności działania – służą do pomiaru i oceny efektywności wykorzystania zaangażowanych w działalność firmy zasobów majątkowych oraz kapitałowych

• wskaźniki zadłużenia – ustalają strukturę kapitału firmy oraz efektywność tego finansowania

• wskaźniki rentowności – wskazują efektywność działalności przedsiębiorstwa na trzech płaszczyznach: handlowej, ekonomicznej i finansowej

Wskaźniki, które muszą być koniecznie uwzględnione w biznes planie:

• wskaźnik bieżącej płynności:

  • WP = aktywa obrotowe/zobowiązania bieżące

  • optimum = 1-1,2 (jeśli więcej to mamy nadpłynność – też źle); interesuje nas trend tego wskaźnika – rosnący/malejący/na tym samym poziomie

• wskaźnik ogólnego zadłużenia:

  • Woz = zobowiązania i rezerwy na zobowiązania/aktywa ogółem

  • optimum w praktyce krajów wysokorozwiniętych = 0,57-0,67

• wskaźnik rentowności sprzedaży (ROS)

  • ROS = zysk netto/przychody netto ze sprzedaży:

• wskaźnik rentowności aktywów (ROA)

  • ROA = zysk netto/średni stan aktywów ogółem:

• wskaźnik rentowności kapitałów (ROE) – wskaźnik rentowności kapitału własnego:

  • ROE = zysk netto/średni stan kapitału własnego

EBIT = zysk (strata) netto + koszty podatkowe + koszty finansowe związane z obsługą długu (netto)

• dla większości startujących firm EBIT jest tożsamy z wynikiem operacyjnym i z wynikiem brutto, a nawet z wynikiem netto

• wynika to z tego, że młode firmy:

  • nie mają przychodów ze źródeł innych niż podstawowe

  • nie mają kosztów finansowych, ponieważ nie mają zazwyczaj długu (kredytu czy pożyczki)

  • nie płacą podatku dochodowego, ponieważ nie mjaą zazwyczaj dochodu do opodatkowania

Wskaźniki zdolności obsługi zadłużenia.

• wskaźnik pokrycia obsługi długu

  • Wpod = EBIT / raty kapitałowe + odsetki

• wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych (TIE)

  • Wpzo = EBIT / odsetki

• wskaźnik pokrycia obsługi długu z nadwyżki finansowej

  • Wpodnf = zysk netto+amortyzacja/raty kapitałowe+odsetki

Liczymy albo wskaźnik pokrycia obsługi długu albo pokrycia zobowiązań odsetkowych + wskaźnik pokrycia obsługi długu z nadwyżki finansowej!

Próg rentowności (punkt równowagi, punkt krytyczny):

• to taka ilość lub wartość sprzedanych wyrobów, przy której uzyskane przez przedsiębiorstwo przychody ze sprzedaży dokładnie pokrywają poniesione koszty całkowite

• każde zwiększenie sprzedaży ponad próg rentowności, przy danym poziomie kosztów stałych, gwarantuje osiągnięcie zysku, jednocześnie spadek sprzedaży poniżej punktu rentowności – generuje stratę

Wyznaczanie progu rentowności dla jednego asortymentu:

ilościowy próg rentowności (Xi)	całkowite koszty stałe (S)/cena (c) – jednostkowe koszty zmienne (Zj)
wartościowy próg rentowności (Xw)	ilościowy próg rentowności (Xi) x cena (c)

Wyznaczanie progu rentowności dla wielu asortymentów:

ilościowy próg rentowności (Xi)	całkowite koszty stałe (S) / średnioważona marża brutto (m)
wartościowy próg rentowności (Xw)	ilościowy próg rentowności (Xi) x cena średnioważona (c)

Marżę średnioważoną ustalamy według następującego wzoru: ∑(Cj-Zj)Ui, czyli mnożąc marże poszczególnych asortymentów przez ich udział w całkowitej sprzedaży.

Przykład:

Koszty stałe firmy wynoszą 3000zł, jednostkowa marża brutto:

• dla wyrobu A – 10zł

• B – 20zł

• C – 15zł

Zaplanowany stosunek sprzedaży wyrobów ma się jak 1:1:2.

Ustal próg rentowności dla całego koszyka i poszczególnych produktów.

mb<z kreseczką u góry> = 10x1/4+20x1/4+15x2/4=15

Xil=3000/15=200 sztuk

<łącznie musimy sprzedać 200 sztuk produktu żeby pokryć koszty stałe>

XA = 200x1/4 = 50

XB = 200x1/4 = 50

XC = 200x1/2=100

Analiza wrażliwości zysku – polega na określeniu, w jakim stopniu zmiany czynników kształtujących zysk wpływają na jego poziom.

Obejmuje:

• wyznaczenie granicznego poziomu elementów, umożliwiających uzyskanie progu rentowności, a więc rentowności na poziomie zerowym

• określenie poziomu marginesów bezpieczeństwa działania

Wyznaczanie wielkości granicznych.

• minimalnego poziomu sprzedaży wyrobów niezbędnego do pokrycia kosztów całkowitych

• minimalnej ceny, która zapewni zrównanie przychodów z kosztami

• maksymalnego poziomu jednostkowego kosztu zmiennego oraz kosztu stałego, których przekroczenie spowoduje zachwianie równowagi między przychodami a kosztami

c, z, S, x → Z = 0

• wyznaczenie wielkości granicznych dla analizowanych czynników polega na ustaleniu takiej ich wysokości, która przy niezmienionym poziomie innych czynników zagwarantuje osiągnięcie progu rentowności

  • P - K = Z = 0

  • (cx) - (kzjx+S) = 0 <c jest naszą niewiadomą!>

Ustalanie marginesów bezpieczeństwa:

• na podstawie ustalonych granicznych wielkości poszczególnych zmiennych można określić poziom wrażliwości zysku na zmianę poszczególnych parametrów

• poziom ten określa margines bezpieczeństwa działalności firmy w przypadku spadku cen i poziomu sprzedaży oraz w przypadku wzrostu kosztów

• wskazuje on w jakim zakresie (o ile %) mogą wzrosnąć lub zmaleć określone parametry bez negatywnego wpływu na działalność przedsiębiorstwa, rozumianego jako ponoszenie strategicznej jest to istotne z punktu widzenia oceny przez przedsiębiorstwo swojej elastyczności cenowej i kosztowej

%Mb(c) = |c – cg| / c x 100%

Przykład:

1. przeprowadzić analizę wrażliwości zysku, ustalając wielkości graniczne: ceny sprzedaży, kosztów zmiennych, liczby klientów (próg rentowności)

2. określić margines bezpieczeństwa działania

Restauracja sprzedała w ciągu kwietnia 8 000 obiadów. Zdolności produkcyjne restauracji wynoszą 12 000 obiadów. Rachunek zysków i strat firmy za kwiecień przedstawiał się następująco:

Przychody ze sprzedaży	140000
Koszty zmienne	92000
Marża brutto	48000
Koszty stałe	15000
Odsetki od kredytów	3000
Zysk przed opodatkowaniem	30000
Podatek dochodowy (40%)	12000
Zysk po opodatkowaniu	18000

C = P/x C = 140000/8000 = 17,5

z = Kz/x z = 92000/8000 = 11,5

Zo = (c-z)x – S

minimalna cena sprzedaży

0 = (c-11,5) x 8000 – (15000+3000)

oznacza to, że cena może zmniejszyć się z 17,5 do 13,75 a restauracja nie będzie ponosiła jeszcze strat, stopień wrażliwości zysku na zmianę ceny wynosi:

%MB(c) = (17,5-13,75)/17,5x100% = 21,43%

maksymalne koszty zmienne

0=(17,5-zj) x 8000 – 18000 = 15,25

oznacza to, że jednostkowe koszty zmienne mogą wzrosnąć do 15,25 (z 11,5) i firma nie będzie ponosiła straty; wrażliwość zysku na zmianę kosztów zmiennych wynosi:

%MB(zj) = (15,25-11,5)/11,5x100% = 32,61%

Margines bezpieczeństwa działania pozwala określić firmie jak blisko progu rentowności się znajduje; im niższy margines bezpieczeństwa, tym dokładniej należy obserwować i kontrolować sprzedaż i koszty, tym łatwiej bowiem znaleźć się poniżej progu rentowności.

Mb = X – Xil

%Mb =%

Xil = 18000/(17,5-11,5) = 3000

Mb = X – Xil = 8000 – 3000 = 5000

XMB(X) = (8000-3000)/8000x100% = 62,5%

2.06.15r. EGZAMIN

kolokwium 15min. 13:00

16.06.15r. rozliczenie; case study – wydrukowane

Rachunek ekonomicznej efektywności inwestycji – porównanie efektów uzyskanych w okresie eksploatacji ze zrealizowanej inwestycji z nakładami niezbędnymi do ich osiągnięcia.

Metody statyczne: <nie uwzględniają zmiany pieniądza w czasie – prezentowane w wartościach nominalnych; wykorzystujemy w sytuacji: niskie nakłady inwestycyjne i o ograniczonym czasie realizacji – najlepiej do roku, typowe dla inwestora, do wstępnej selekcji projektów>

• okres zwrotu (Pb) – to robimy na ćwiczeniach!

• księgowa stopa zwrotu (ARR): wynik na inwestycji(zysk netto/zysk netto+amortyzacja/zysk netto+amortyzacja+odsetki)/nakłady inwestycyjne – możemy policzyć, ale nie musimy na ćwiczeniach!

Metody dynamiczne: <uwzględnia zmiany wartości pieniądza w czasie, używana w długim czasie, sprowadzenie przyszłych wpływów i wydatków do aktualnej wartości

• zdyskontowany okres zwrotu (DPb)

• wartość bieżąca netto (NPV) – projekt!

• wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)

Technika dyskontowania.

Współczynnik dyskontujący w przypadku gdy chcemy odnieść przyszłe wartości do chwili obecnej.

Dt = 1/(1+r)^t

r – realny koszt kapitału wykorzystanego do sfinansowania inwestycji

t – kolejny rok

Średni ważony koszt kapitału – WACC

Koszt kapitału przedsiębiorstwa jest średnią ważoną kosztu poszczególnych składników kapitału. Wagami są udziały tych składników w kapitale służącym do finansowania działalności.

WACC = ∑^n Ui x ri

i=1

ui = udział i-tego źródła (składnika) kapitału w wartości kapitału ogółem

ri → koszt i-tego źródła (składnika) kapitału

n –> liczba źródeł (składników) kapitału

Graniczna (min) stopa dyskontowa oczekiwana przez inwestora obejmuje:

• spodziewaną stopę inflacji

• premię za przedsięwzięcia o minimalnym ryzyku (np. inwestycja w obligacje rządowe)

  • WIBOR lub:

  • oprocentowanie obligacji (rządowych) 12-13msc

  • to nas nie interesuje: rentowność kapitału własnego (ROE)

• premię za ryzyko przedsięwzięcia

Dla oceny efektywności inwestycji istotne są dwie kwestie:

• sposób ustalania wpływów z inwestycji:

  • zysk księgowy

  • nadwyżka finansowa – projekt! (zysk netto w poszczególnych latach powiększony o amortyzację – korzystając z rachunku zysków i strat)

  • przepływy (CF) – sposób wykorzystywany głównie dla celów wewnętrznych

• rodzaj, struktura i koszt kapitału wykorzystanego do finansowania inwestycji

  • koszt kapitału własnego

  • koszt kapitału obcego

  • WACC

Wartość bieżąca netto.

NPV = ∑Wp • d – I

Wieczna renta = wpływy pieniężne netto z ostatniego roku/stopa zwrotu wykorzystana do sfinansowania inwestycji

Wpn3(bo z ostatniego roku)/r

1. Wpn • d1 +

2. Wpn • d2 +

3. Wpn • d3 +

wieczna renta

NPV może przyjmować następujące wartości:

• NPV > 0 – co oznacza, że stopa zwrotu projektu inwestycyjnego jest wyższa od stopy granicznej – przedsięwzięcie może być zaakceptowane

• NPV = 0 – co oznacza, że stopa zwrotu jest równa stopie granicznej – inwestycja nie zwiększa ani nie zmniejsza wartości firmy

• NPV < 0 – kaszana

CASE – do oceny z egzaminu: <16.06.15>

1. badanie przedsiębiorstw: wybieramy jedną firmę, ankietujemy ją, musimy ją znać

2. o chuj chodzi?

EGZAMIN: test wielokrotnego wyboru <2.06.15>

BIZNES PLAN – ocena z ćwiczeń <8.06.15>

1. w przypadku konstruowania biznes planu przedsiębiorstwa punktem wyjścia jest ostatni zamknięty rok podatkowy

2. dostosowanie biznes planu do celu i treści, któremu służy określony jest: adekwatność

3. jaką optymalną objętość biznes planu dla małej firmy przyjmuje się: 10-15stron

4. wariant optymistyczny biznes planu to plan oparty na analizie mocnych stron przedsiębiorstwa, zidentyfikowanych szans

5. założenia planu finansowego

6. z którego planu bierzemy informację na temat kosztów wynagrodzenia pracowników

7. interpretacje dot. marginesu bezpieczeństwa

10 pytań testowych