Hiszpański czas Preterito Perfecto to czas przeszły dokonany złożony, służący do wyrażania czynności, która odbyła się w okresie czasu jeszcze trwającym lub jej skutki są nadal odczuwalne.
Hoy he visto a José. - Dziś widziłam José.
Ester verano hemos estado en Perú. - Tego lata byliśmy w Peru.
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) + Presente de HABER + Participio Pasado + dopełnienie. |
---|
Podmiot podobnie jak w języku polskim występuje opcjonalnie.
Dopełnienie to tzw. reszta zdania.
Presente de HABER jest to czasownik posiłkowy HABER odmieniany w Presente de Indicativo.
Participio Pasado to imiesłów bierny danego czasownika opisujący akcję, którą chcemy wyrazić w zdaniu w Preterito Perfecto.
Presente de HABER
Odmiana HABER przez osoby w Presente de Indicativo |
---|
yo |
tu |
el/ella/Vd. |
nosotros/-as |
vosotros/-as |
ellos/ellas/Vds. |
Participios Pasado
Większość imiesłowów biernych w języku hiszpańskich tworzy się bardzo prosto wedle poniższej zasady:
CANTAR | CANTADO |
---|---|
BEBER | BEBIDO |
VIVIR | VIVIDO |
czyli jeżeli w zależności od końcówki czasownika dokonujemy następującej zamiany:
AR => ADO
ER, IR => IDO
Oprócz regularnie tworzonych Participio Pasado istnieją również nieregularne, poniżej przedstawiamy tabelkę najpopularniejszych, nieregularnych Partcipio Pasado :
SER | SIDO | BYĆ |
---|---|---|
VER | VISTO | WIDZIEĆ |
PONER | PUESTO | KŁAŚĆ |
ESCRIBIR | ESCRITO | PISAĆ |
ABRIR | ABIERTO | OTWIERAĆ |
VOLVER | VUELTO | WRACAĆ |
HACER | HECHO | ROBIĆ |
ROMPER | ROTO | ŁAMAĆ |
DECIR | DICHO | MÓWIĆ |
ZASTOSOWANIE
Preterito Perfecto (Perfecto Compuesto) używamy w następujących przypadkach:
Do wyrażania nieodległej przeszłości, która często powiązana jest z jeszcze trwajacym okresem czasu. Często przy tym stosujemy określniki czasu takie jak: Hoy, Esta mañana, etc.
Esta semana no ha salido de casa ninguna vez. Hoy hemos visto una película muy buena. |
---|
Do wyrażania czynności, mającej jakiś związek z chwilą obecną, lub której skutki dotyczą chwili obecnej.
No has estudiado suficiente y por eso has suspendido el examen. He terminado todo el trabajo pues tengo tempo libre. |
---|
Do pytania, dowiadywania się i informowania o osobistych doświadczeniach, możemy użyć tutaj określników takich jak: ya, todavia no, nunca, etc.
José nunca he estado en Polonia. Todavía no he probado ningún plato español. |
---|
PYTANIA I PRZECZENIA
Tworzenie pytań w języku hiszpańskim jest stosunkowo łatwe. Pytania tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróconego pytajnika ¿ następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją, podmiot jest najczęściej pomijany, ponieważ już sam odpowiednio odmieniony czasownik posiłkowy wskazuje nam adrestata pytania.
¿(PODMIOT) + Presente de HABER + Participio Pasado +...? por ejemplo: ¿(Vosotros) habéis cocinado la cena por vosotros mismos? |
---|
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą NO, które stawiamy między podmiotem, a czasownikiem posiłkowym HABER odpowiednio odmieniony. Jeżeli, nie używamy podmiotu to analogicznie NO trafia na początek zdania przed czasownik posiłkowy. Podobna sytuacja ma miejscę w momencie odmiany czasowników zwrotnych w tym czasie.
(PODMIOT) + NO +Presente de HABER + Participio Pasado +... por ejemplo: (Yo) Todavía no he visto esta película. |
---|
ODMIANA CZASOWNIKA ZWROTNEGO
Postanowiłem przedstawić tutaj również przykładową odmianę czasownika zwrotnego w Preterito Perfecto ponieważ jest ona inna niż w czasach teraźniejszych. W zasadzie wszystko sprowadza się do tego, że Zaimek Zwrotny ( Pronombres Reflexivos ) odpowiednio odmieniony wędruje przed czasownik posiłkowy HABER( również odpowiednio odmieniony ), natomiast po Presente de HABER znajduje się czasownik właściwy przyjmujący formę Imiesłowu Biernego ( Peterito Pasado ).
Odmiana LEVANTARSE w Preterito Perfecto |
---|
yo |
tu |
el/ella/Vd. |
nosotros/-as |
vosotros/-as |
ellos/ellas/Vds. |
OKREŚLNIKI CZASU
Mówiąc o zastosowaniu czasu Preterito Perfecto wspomniałem, że często stosujemy typowe dla tego czasu określniki są to:
HOY | DZISIAJ |
---|---|
ESTA MAÑANA | DZIŚ RANO |
ESTA SEMANA | W TYM TYGODNIU |
ESTE MES | W TYM MIESIĄCU |
YA | JUŻ |
TODAVIA NO | JESZCZE NIE |
UNA VEZ | JEDEN RAZ |
DOS VECES | DWA RAZY |
MUCHAS VECES | WIELE RAZY |
ULTIMA VEZ | OSTATNI RAZ |
PRIMERA VEZ | PIERWSZY RAZ |
HACE UN AÑO | ROK TEMU |
NUNCA | NIGDY |