Czas Przeszły Dokonany - Das Perfekt - użycie Partizip II w Języku Nimieckim

admin, ndz., 01/23/2011 - 14:07

Das Perfekt, jest niemieckim czasem teraźniejszym dokonanym odpowiada on angielskim czasowm Present Perfect Simple i Present Perfect Contiunuous. Używany jest w kontekście niedalekiej przeszłości, a skutki wykonywanej czynności, która skończyła się właśnie skończyła są widoczne do chwili obecnej. Zewzględu, że w zasadzie czas ten odnosi się do przeszłości, a nie teraźniejszości w niniejszym artykule będzie on omaiany jako czas przeszły dokonany. Należy jednak zaznaczyć, że mając na myśli czas przesły dokonany w dalszej części tego artykułu nie należy go jednocześnie mylić z czasem tzw. zaprzeszłym odpowiadającemu angielskiemu czasowi Past Perfect, którey jest czasem służącym do mówienia o czynnościach które wydarzyły się w przeszłości przed innymi czynnościami mającymi miejsce w przeszłości (z tąd nazwa zaprzeszły) i jednocześnie nie mającymi związku z teraźniejszością i chwilą obecną. Omawaiany czas Das Perfekt taki związek nie jako posiada - na osi czasu moglibyśmy go umieścić gdzieś pomiędzy przeszłością a teraźniejszością. Mam nadzieję, że po dokładnym przeanalizowaniu tego kursu jak i osobnego kursu o czasie zaprzeszłym sprawa tych niuansów gramatycznych się rozjaśni i wszystko stanie się klarowne.

Czas przeszły Perfekt, jest drugim czasem przeszłym w języku niemieckim, jest on używany w rozmowach, pytaniach, odpowiedziach, używamy go wszędzie tam, kiedy mówimy o czynnościach przeszłych dokonanych. Perfekt jest czasem złożonym. Składa się on z czasownika ,,haben” (mieć), lub ,,sein (być)” odmienionego w czasie teraźniejszym (Präsens) i imiesłowu biernego Partizip II danego czasownika, który występuje w formie nieodmienionej.

Przeanalizujmy budowę czasu przeszłego Perfekt

Perfekt ------> haben(mieć), sein(być) + Partizip II

haben, sein - to czasowniki posiłkowe, odmieniane w czasie teraźniejszym (Präsens).

Poniżej przedstawiamy odmianę czasowników posiłkowych takich jak: haben (mieć), sein (być)

	haben (mieć)	sein (być)
ich (ja)	habe	bin
du (ty)	hast	bist
er/sie/es (on, ona,ono)	hat	ist
wir (my)	haben	sind
ihr (wy)	habt	seid
Sie (państwo, pani)	haben	sind

Partizip II - to imiesłów bierny (odpowiednik angielskiego Past Participle, popularnego czasownika z końcówką -ed). Imiesłów bierny może być: regularny, nieregularny, bądź mieszany. W dziale Czasowniki Nieregularne znajdziesz listę podstawowych niemieckich czasowników i ich imiesłowów biernych przydatnych w konstrukcji tego czasu.

Poniżej przeanalizujemy konstruckję Partizip II - Imiesłowu biernego w poszczególnych 3 przypadkach: regularny, nieregularny, mieszany:

• Partizip II czasowników nieregularnych :

Trzecia forma czasownika: ge + zmieniony temat + en

• Przykład:

Er ist ins Kino gegangen. - (On poszedł do kina.)

• Uwaga! W jezyku niemieckim istnieje również pewna grupa czasowników, które tworząc imiesłów bierny w sposób nieregularnych zmieniają samogłoskę w temacie czasownika oraz przyjmują końcówkę -t! Przykładem może być czasownik senden => gesandt

	senden (wysyłać)
ich	habe gesandt
du	hast gesandt
er, sie, es	hat gesandt
wir	haben gesandt
ihr	habt gesandt
sie	haben gesandt

• Partizip II czasowników regularnych:

Trzecia forma czasownika: ge + temat czasownika + t ge + tanz + t = getanzt

• Przykład:

Ich habe gestern lange getanzt. - (Ja wczoraj długo tańczyłem.)

• Uwaga! W jezyku niemieckim istnieje również znaczna grupa czasowników głównie pochodzenia obcego zakończona na -ieren jak np. studieren. Czasowniki te choć w większości odmieniają się regularnie tworząc imiesłów bierny nie są poprzedzane przez przedrostek ge-! Stąd studieren => studiert

	studieren (studiować)
ich	habe studiert
du	hast studiert
er, sie, es	hat studiert
wir	haben studiert
ihr	habt studiert
sie	haben studiert

• Partizip II czasowników mieszanych:

Trzecia forma czasownika: ge + temat czasownika + en ge + fahr + en = gefahren

• Przykłd:

Er ist nach Wien gefahren. - (On pojechał do Wiednia.) Jan hat das Auto seines Vaters gefahren. - (Jan prowadził samochód swojego ojca)

Teraz czas by przedstawić szczegółową odmianę czasowników regularnych, nieregularnych zarówno z haben jak i sein.

	Czasowniki regularne		Czasowniki nieregularne
	suchen (szukać)	reisen (podrożować)	finden (znajdować)	gehen (iść)
ich	habe gesucht	bin gereist	habe gefunden	bin gegangen
du	hast gesucht	bist gereist	hast gefunden	bist gegangen
er, sie, es	hat gesucht	ist gereist	hat gefunden	ist gegangen
wir	haben gesucht	sind gereist	haben gefunden	sind gegangen
ihr	habt gesucht	seid gereist	habt gefunden	seid gegangen
sie	haben gesucht	sind gereist	haben gefunden	sind gegangen

Poniżej przyjrzymy się jeszcze odmianie 3 podstawowych czasowników: haben, sein i werden

	haben (mieć)	sein (być)	werden (stawać się)
ich	habe gehabt	bin gewesen	bin geworden
du	hast gehabt	bist gewesen	bist geworden
er, sie, es	hat gehabt	ist gewesen	ist geworden
wir	haben gehabt	sind gewesen	sind geworden
ihr	habt gehabt	seid gewesen	seid geworden
sie	haben gehabt	sind gewesen	sind geworden

Uwaga! Czasowniki modalne takie jak:

• können (móc, umieć, potrafić)

• dürfen (mieć pozwolenie, uprawnienie)

• sollen (mieć powinność, obowiązek moralny)

• müssen (musieć, mieć rozkaz, polecenie, obowiązek)

• wollen (chcieć)

• mögen (lubić, pragnienie w formie grzecznościowej)

zawsze jako czasownika posiłkowego w czasach Perfekt używają czasownika haben, tworząc natomiast imiesłów bierny (tzw. 3 formę) otrzymują końcówkę -t i w temacie tracą umlaut (przegłos). Schmat poniżej:

Trzecia forma czasownika: ge + temat czasownika bez umlaut + t ge + konn + t = gekonnt ge + durf + t = gedurft ge + soll + t = gesollt ge + muss + t = gemusst ge + woll + t = gewollt ge + moch + t = gemocht

Zanim przejdziemy do kolejnego problemu związanego z czasem Perfekt przyjrzyjmy się kilku przykładom zastosowania opanowanych do tej pory wiadomości w konkretnych zdaniach.

Oto kilka przykładów zastosowań:

-Ich habe ein Buch gelesen. (Ja czytałem książkę.) -Er hat eine Katze gekauft. (On kupił sobie kota.) -Ich bin nach Italien gereist. (Ja podróżowałem do Włoch.)




Napewno czytając artykuł do tej pory zastanawiałeś się nad tym z jakimi czasownikami używamy czasownika posiłkowego haben, a z jakimi sein. Teraz przejdziemy właśnie do wyjaśnienia tego zagadnienia.

Czas przeszły Perfekt z ,,sein” tworzą:

• Czasowniki ,,sein” (być), ,,werden” (stać się), ,,bleiben”(zostać)

Oto kilka przykładów zastosowań:

-Er ist Lange bei Tanja gewesen. (On był długo u Tanji) -Hans ist Artzt geworden. (Hans został lekarzem)

• Czasowniki wyrażające zmianę stanu.

Oto kilka przykładów zastosowań:

-Er ist gestern gestorben. (On wczoraj umarł) -Die Blumen sind gestern verblüht. (Kwiaty wczoraj przekwitły)

Do tych czasowników należą ponato.: einschlafen (zasypiać),entstehen (powstawać), wachsen (rosnąć), aufwachen (budzić się), gebären (rodzić się), sterben (umierać), vergehen ( przemijać) …

• Czasowniki wyrażające ruch, kierunek

Oto kilka przykładów zastosowań:

-Sie ist nach Hause gegangen. (Ona poszła do domu) -Tomas ist nach Belgien gefahren. (Tomasz pojechał do Belgii)

Do tych czasowników należą np.: fahren (jechać),  gehen (iść), fliegen (lecieć), schwimmen (pływać), wandern (wendrować), umsteigen (przesiadac się), kommen (przybywać)…

Czas przeszły Perfekt z ,,haben” tworzą:

• czasowniki zwrotne (Reflexive Verben)

Oto kilka przykładów zastosowań:

-Er hat sich gestern gewaschen. (on się wczoraj umył) -Er hat sich gefreut.(on się cieszył)

Do tych czasowników należą np.: sich waschen (myć się), sich treffen (spotkać się), sich erinnern (przypominać sobie), sich freuen (cieszyć się)

• czasowniki przechodnie (transitive Verben)- wymagają one dopełnienia w bierniku.

Oto kilka przykładów zastosowań:

-Ich habe die Frau nicht gesehen. (Ja nie widziałem tej kobiety) -Der Schüler hat den Satz erklärt. ( Uczeń objaśnił zdanie)

Do tych czasowników należą np.
kaufen (kupować), sehen (widzieć),  lieben (kochać), verstehen (rozumieć), erklären (wyjaśniać)

• Czasowniki modalne - wollen (chcieć), können (móc,potrafić), mögen (lubić), sollen ( musieć), dürfen (mieć pozwolenie).

Oto kilka przykładów zastosowań:

- Ich habe es nicht gekonnt. (Ja tego nie potrafiłem/łam) - Ich habe es nich gewollt. (Nie chciałem tego)

• Dużo Czasowników nieprzechodnich (nie wymagających dopełnienia w bierniku), które nie wyrażają ruchu, kierunku, lecz trwanie czynności bądź stanu.

Oto kilka przykładów zastosowań:

-Er hat auf dem Tisch gesessen. (On siedział na stole) -Der Opa hat zwei Stunden geschlafen. (Dziadek spał dwie godziny)

• Czasowniki nieosobowe:

Oto kilka przykładów zastosowań:

-Es hat gestern stark geschneit. (Wczoraj mocno padał śnieg) -Es hat mir dort gut gefallen. (Barzo mi się tam podobało)

Do tych czasowników należą np.:  es donnert (grzmi), es regnet (pada deszcz),es hagelt (pada grad), es schneit (pada śnieg), es gibt (znajduje się), es gefällt (podoba się)

Niektóre czasowniki w niemieckim tworzą Perfekt zarówno z ,, haben” jak i ,,sein”

Zależy to od tego, czy są w zdaniu użyte jako czasowniki przechodnie czyli wymagające dopełnienia w bierniku, wtedy tworzą Perfekt z ,,haben”, czy też nieprzechodnie, wyrażające ruch, kierunek, w którym się zmierza wówczas tworzy się Perfekt z ,,sein”.

Oto kilka przykładów zastosowań:

-Das Baby ist erschrocken. (Dziecko się przestraszyło) -Die Katze hat das Kind erschreckt. (Kot przestraszył dziecko) -Sie ist vor Freude durch alle Zimmer getanzt. (Ona z radości przetańczyła przez wszystkie pokoje) -Sie haben die ganze Nacht hindurch getanzt. (Oni tańczyli przez całą noc)

---