Style nauczania wg Fenstermacher G.D., Solis J.F.

Ich zdaniem istnieją trzy główne style nauczania: kierowniczy, wspierający, wyzwalający.

1. W stylu kierowniczym(menadżerskim) nauczyciel pełni rolę aktywnego szefa, którego obowiązkiem jest doprowadzenie ucznia do zdobycia pewnego zakresu wiedzy dotyczącej określonej problematyki, a zatem będzie on kładł nacisk przede wszystkim na realizację programu i przekaz materiału nauczania.

Jak przebiega praca kierowników? Planują, wcielają plan w życie, oceniają efekty,

wprowadzają poprawki. Praca kierowników zasadniczo polega na zarządzaniu ludźmi i zasobami. Decydują, co ludzie mają zrobić, kiedy, w jakim czasie i jakie przyjąć kryteria jakości pracy (czy uznać pracę za wykonaną i przystąpić do nowego zadania, czy pozostać przy starym).

Właściwości tego stylu:

Celem nauczania jest tutaj przyswojenie przez uczniów określonej wiedzy.

Nauczyciel kieruje czasem przeznaczonym na naukę, czas rzeczywisty- czas przeznaczony na lekcję i czas zajęty- czas, w którym faktycznie nauka miała miejsce.

Kategoria czasu poświęconego na naukę materiału nie jest jedyną cechą kierowniczego stylu nauczania. Wyróżniono jeszcze trzy czynniki szczególnie wyraźnie wpływające na efektywność nauczyciela. Są to wskazówki naprowadzające, korygująca informacja zwrotna oraz wzmocnienie. Wskazówki naprowadzające to niby mapy albo drogowskazy; nauczyciel posługuje się nimi, żeby ukierunkować uwagą uczniów na to, czego i jak mają się uczyć. Nauczyciele, którzy intensywnie wykorzystują wskazówki naprowadzające, zwłaszcza na wczesnym etapie lekcji, często bardziej wpływają na postępy uczniów niż nauczyciele, którzy nie stosują wskazówek naprowadzających. To samo można powiedzieć o korygującej informacji zwrotnej, kiedy to nauczyciel szybko poprawia błędy w trakcie pisania lub mówienia. Wzmocnienia -od lekkiego uśmiechu, poprzez stopnie na świadectwie, aż do materialnych nagród w rodzaju słodyczy, zabawek lub pieniędzy - są potężną techniką dydaktyczną, z tym wszakże, że ich poprawne stosowanie wymaga od nauczyciela doświadczenia i znajomości uczniów.

Inną kategorią właściwą stylowi kierowniczemu jest sposobność nauczenia się - okazja stworzona

uczniowi, by mógł przyswoić sobie to, co jest nauczane. Bywa, że nauczyciele podejmują złożone tematy lub skomplikowane pojęcia, a jednocześnie nie zapewniają uczniom dostatecznej sposobności zaangażowania się w pracę w zakresie, jakiego wymagałby temat. Materiał przerabia się zbyt szybko, bez wystarczającego wstępnego przygotowania lub przedstawia się temat po łebkach, byle zmieścić się w czasie. Czyniąc tak, pozbawia się uczniów sposobności opanowania materiału.

Cel - c - czynności nauczania głosi, że uczeń ma opanować określoną, przekazywaną mu wiedzę.

Wziąwszy to wszystko pod uwagę, w przypadku stylu kierowniczego formułą NnUmc należy interpretować

następująco. Nauczyciel (N) korzysta z określonych umiejętności organizacyjnych i menedżerskich (n), żeby

przekazać uczniom (U) określone fakty, pojęcia, umiejętności i koncepcje (m), tak aby uczniowie z jak największym prawdopodobieństwem opanowali je (c). Takie podejście do nauczania podkreśla bezpośredni związek między tym, co robi nauczyciel, a tym, czego nauczy się uczeń. Badania nad tym stylem nauczania nazywa się badaniami proces-produkt. Proces to czynności nauczyciela (n) a produkt to opanowanie przez ucznia materiału (m).

Styl kierowniczy wydaje się nam skuteczny, gdyż dopasowany jest doskonale do współczesnych

warunków nauczania. Gdybyśmy zmienili warunki, skuteczność stylu kierowniczego zapewne by zmalała. Siła stylu kierowniczego bierze się z jego związków ze strukturą oświaty: klasy wypełnione gromadą uczniów; odpowiedzialność za wyniki; sprawdziany i oceny; kolejne klasy i cenzurki; uprawnienia do nauczania tylko określonej kategorii uczniów i określonych przedmiotów.

1. W stylu terapeutycznym nauczyciel musi charakteryzować się postawą pełną empatii, aby wspomagać pełny rozwój młodego człowieka poprzez zrozumienie samego siebie w zagmatwanym, pełnym sprzeczności współczesnym świecie oraz dążyć do przekazania uczniowi chęci uczenia się i samorealizacji. Celem jest ukształtowanie naturalnej osobowości.

Właściwościstylu:

Celem nauczania w przypadku stylu terapeutycznego jest wyposażenie ucznia w potencjał umożliwiający mu stanie się autentyczną jednostką ludzką, osobą zdolną z własnej chęci ponosić odpowiedzialność za swój rozwój, zdolną do samookreślenia poprzez świadomie dokonywane wybory. Nauczyciel terapeuta nie sądzi, by autentyczność ucznia rozwijała się dzięki przyswajaniu martwej wiedzy pozbawionej osobistego znaczenia i niewpływającej na kształtowanie poczucia tożsamości. Napełnianie głowy ucznia szczegółową wiedzą, wybraną, poporcjowaną i przetransportowaną przez kogoś innego, jedynie utrudnia uczniowi zrozumienie siebie jako odrębnej istoty ludzką. Separuje ucznia od siebie samego, bo zmusza go do liczenia się nie z własnymi uczuciami, myślami i koncepcjami, ale z jałowymi dla siebie przemyśleniami, wyobrażeniami i postawami prezentowanymi przez innych. Cele samo aktualizacji i autentyczności dobrze zgadzają się z sobą. Nauczyciel jako terapeuta dąży do obu, pragnąc ukształtować uczniów o zdrowej osobowości, zdolnych planować, wybierać i działać w sposób, który służy osiąganiu duchowej i umysłowej dojrzałości oraz rozwojowi.

Czy można łączyć styl kierowniczy z terapeutycznym? Niestety, wygląda na to, że nie wolno nam łączyć tych stylów, opierają się bowiem na odmiennym pojmowaniu człowieczeństwa.

1. Nauczyciel pracujący stylem wyzwalającym jest „oswobodzicielem” umysłu, pokazującym jak można być krytycznym, a dzięki temu – twórczym i niestereotypowym. Umożliwia uczniom "stawanie się sobą". Celem jest wyzwolenie umysłów uczniów.

Właściwości stylu:

Styl wyzwalający to maniera nauczania silnie podlegająca wpływom materiału. Na przykład jako

nauczyciel fizyki Czytelnik miałby nadzieję, że jego uczniowie staną się krytycznymi i sceptycznymi badaczami, ta bowiem cecha umysłu jest warunkiem wstępnym uprawiania fizyki. Żeby uczniowie nauczyli się myśleć w ten sposób, muszą zobaczyć, jak to się robi, bo trudno liczyć, że nauczą się tego z lektury podręcznika. To Czytelnik musi posłużyć uczniom za wzór. Jeśli chce uczynić z nich krytycznych badaczy, jak wymaga tego natura nauczanej dziedziny, muszą oni widzieć, jak nauczyciel funkcjonuje w takiej roli. Trzeba więc uprawiać fizykę na oczach uczniów, by mogli się przekonać, co dla nich znaczy podejść do fizyki na modłę krytycznego badacza. Naiwnością byłoby oczekiwać, że będą podchodzić krytycznie do zjawisk fizycznych, jeżeli nauczyciel fizyki sam nie zabiera się do tych zjawisk w ten właśnie sposób.