Elastyczność popytu – relacja między wyrażoną w procentach zmianą popytu, a wyrażoną w procentach zmianą czynnika, który tę zmianę wywołał. Elastyczność popytu można określić tylko w odniesieniu do tych czynników kształtujących popyt, które da się zmierzyć. Informuje o wrażliwości popytu na zmiany czynników go kształtujących zewnętrznych i wewnętrznych.
Jeśli elastyczność , popyt jest doskonale elastyczny – przy danej wielkości determinantu popyt może przyjmować dowolne wartości.
Popyt jest elastyczny, gdy – niewielka zmiana czynnika kształtującego popyt skutkuje znaczną zmianą wielkości popytu.
Gdy , to mamy do czynienia z elastycznością jednostkową (inne określenia: neutralna, wzorcowa, proporcjonalna) – względne zmiany determinantu odpowiadają takim samym względnym zmianom popytu.
Popyt jest nieelastyczny (sztywny), gdy – nawet znacząca zmiana determinantu powoduje jedynie niewielkie zmiany wielkości popytu.
Rodzaje elastyczności popytu:
elastyczność cenowa popytu,- stosunek względnej zmiany popytu na dane dobro do względnej zmiany ceny, która wywołała tę zmianę popytu.Wspólczynnik elastyczności cenowej popytu () informuje o reakcji konsumanta na zmiany cen.
elastyczność mieszana popytu,- mierzy reakcję popytu na jeden produkt, w sytuacji gdy zmienia się cena innego produktu. Jest to stosunek procentowej zmiany popytu dobra a do procentowej zmiany ceny dobra b. Mieszana Elastyczność cenowa popytu informuje o ile procent zmieni się popyt na dobro a jeśli cena dobra b zmieni się o 1 %
elastyczność dochodowa popytu,- reakcja popytu na zmianę dochodu, miernikiem tej reakcji jest współczynnik dochodowej elastyczności popytu, Dochodowa elastyczność popytu jest relacją między procentową zmianą popytu a procentową zmianą dochodów nabywców. Mówi nam ona, o ile procent zmieni się popyt, jeżeli dochody nabywców zmienią się o 1%.
elastyczność łukową popytu,- miara elastyczności cenowej popytu na danym odcinku krzywej popytu. Mierząc elastyczność cenową popytu metodą łukową jest ona taka sama niezależnie od punktu wyjścia na krzywej popytu. Wyznacza jej elestyczność pomiędzy badanymi punktami.
elastyczność punktowa popytu- jedna z metod pomiaru elastyczności popytu; dotyczy zmian ciągłych i obliczana jest geometrycznie z krzywej popytu, odnosi się do poszczególnych punktów krzywej. Wskazuje odsetek zmian w popycie wynikający ze zmiany o 1% jednego z czynników, przy założeniu, że inne czynniki determinujące popyt są stałe. Stosowana jest przeważnie przy niewielkich zmianach cen.
Elastyczność podaży jest miarą względnej zmiany podaży wywołanej względną zmianą określonego czynnika wpływającego na podaż. Informuje o wrażliwości podaży na zmiany czynników ją kształtujących.
Podaż dobra lub usługi jest elastyczna, gdy ilość oferowanych do sprzedaży dóbr lub usług może być łatwo i szybko zmieniona. Jest to prawdą w odniesieniu do wielu dóbr przemysłowych.
Podaż jakiegoś dobra lub usługi jest nieelastyczna, gdy nie może być ona łatwo i szybko zmieniona. Jest to prawdą w przypadku podaży pracy na stanowisku wymagającym długiego czasu kształcenia
Rodzaje elastyczności podaży:
cenowa elastyczność podaży-miarą względnej (procentowej) zmiany podaży wywołanej względną zmianą określonego czynnika wpływającego na podaż. Informuje o wrażliwości podaży na zmiany czynników ją kształtujących.
W zależności od wartości współczynnika cenowej elastyczności podaży wyróżnia się:
ES = 0 - podaż nieelastyczna (rys. 1a) zmiana ceny nie wywołuje żadnych zmian w wielkości podaży.
ES = 1 - podaż jednostkowa (rys. 1b) % zmiana wielkości podaży jest dokładnie równa % zmianie ceny.
0 < ES < 1 - podaż mało elastyczna (rys. 1c) % zmiana wielkości podaży jest mniejsza od % zmiany ceny.
ES > 1 - podaż elastyczna (rys. 1d) % zmiana wielkości podaży jest większa od % zmiany ceny.
ES -> ∞ - podaż doskonale elastyczna (rys. 1e) minimalna % zmiana ceny wywołuje maksymalna % zmianę wielkości podaży.
łukowa elastyczność podaży-określa przeciętną relatywną (procentową) zmianę wielkości podaży na skutek zmiany ceny o 1 procent zawartej w pewnym przedziale. Jeśli natomiast przedział ten jest odpowiednio duży, elastyczność łukowa jest wielkością charakteryzującą cała krzywą podaży.
Fleksibilność (giętkość) - reakcja ceny danego dobra na zmianę popytu, jest odwrotną sytuacją niż cenowa elastyczność popytu. Współczynnik fleksibilności cen jest stosunkiem procentowej zmiany ceny dobra do procentowej zmiany popytu na to dobro. Mówi on, o ile procent zmieni się cena jeżeli popyt na dane dobro wzrośnie o 1%.
Ekspansybilność - reakcja ceny danego dobra na zmianę podaży, jest odwrotną sytuacją niż cenowa elastyczność podaży. Współczynnik ekspansybilności cen jest stosunkiem procentowej zmiany ceny dobra do procentowej zmiany podaży na to dobro. Mówi on, o ile procent zmieni się cena jeżeli podaż na dane dobro wzrośnie o 1%.